doxa

Etym: Gr. doxa = aanzien, roem.

Term met een lange filosofische (en religieuze, denk bijv. ook aan ‘orthodox’) geschiedenis, die sinds de late jaren 1970 actueel werd in literatuurwetenschappelijke debatten door toedoen van de Franse cultuursocioloog P. Bourdieu. Bourdieu bedoelt er al datgene mee wat in een maatschappij als ‘vanzelfsprekend’ en ‘natuurlijk’ geldt, en waarover een debat of meningsverschil dus letterlijk ondenkbaar is. Als zodanig staat de doxa tegenover opinies en overtuigingen in de maatschappij, waarbij men zich bewust is van het bestaan, of tenminste de mogelijkheid van andere opinies en overtuigingen. Men stelt hier een zekere verwantschap vast met het begrip ideologie(kritiek).

Voor andere bourdieusiaanse basisconcepten, zie habitus en veldtheorie.

Ondanks de deels gemeenschappelijke oorsprong, valt de term ‘doxa’ overigens te onderscheiden van ‘doxologie’.

Lit: Doxa and discourse. How common knowledge works, themanummer van Poetics today 23 (2002), p. 369-555.