Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: Winterstuc (1937)

Informatie terzijde

Titelpagina van Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: Winterstuc
Afbeelding van Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: WinterstucToon afbeelding van titelpagina van Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: Winterstuc

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.69 MB)

XML (1.52 MB)

tekstbestand






Editeur

L.M.Fr. Daniëls



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/theologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: Winterstuc

(1937)– Dirc van Delf–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen

Ga naar margenoot+Dat .XXIX. capittel is vanden sonden, daer die bisscop of sijn penitenciar of absolviert.

3Die sonde, daer ons alleen die bisscop of loostGa naar voetnoot3 of absolviert, 4 sijn inder heiligher kercken recht wel bescreven. Een is voor 5 alle sonden, daer men openbaer penitenci moet van doen, ende 6 die en mach niement settenGa naar voetnoot6 dan die bisscop, ende niemant en

[pagina 195]
[p. 195]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

7 moetse aen nemen dan van sinen oorlofGa naar voetnoot7. Daer om misdeden 8 zwaerlic die gheesselbrodersGa naar voetnoot8. Voort wat priester mit sinen 9 biechtdochter misdede of die biechte melde. Voort een man, 10 die mit sijnre nyften, of mit eenre nonnen, of teghen der na-11turen misdede, datmen hiet stomme sonden, om-dat mense 12 niet noemen en moet. Voort die een ioncfrou had vercraft, of 13 een wijf ontfoort, of die op vrouwen leefde [42a] of die quade, 14 ongeoorlofde, oneerlikeGa naar voetnoot14 consten leerde, als nygromancie; die 15 vader of moeder geslagen had, gestoten of ghevloect; die 16 manslachtich waren mit rade, hulpe of mit dade; die mit 17 toveryen omghingen; die mit heiligen dingen des geloefs ofGa naar voetnoot17 18 der kercken wijchlingeGa naar voetnoot18 dede, of inder kercken stael; die sijn 19 hant sloech an dat sacrament, al wairt oic in gueder meninge; 20 die sijn eygen kint sonder noot ghedoot hadde of ghehevenGa naar voetnoot20; 21 die sijn geloft Gode hadde gebroken; die trouweloes waer; 22 die moortbrant gesticht had; die sijn kint verleghenGa naar voetnoot22 had; die 23 venijn gemaect had of gecoft of vercoft had; die op heilige 24 steden onsuverheit hadde geplegen; die openbaerliken over-25spul had gedaen; die brieveGa naar voetnoot25, coopgoet of munte hadde geval-26schet; die ongelove als hereses hadde hantiert; die heymeli-27ken een wijf hadde getrouwet; die na sulke trouwe een ander 28 voor der kercken troude; die Gode of sinen heiligen of horen 29 beelden laster ende hoen bewiset had, datmen hiet blasphe-30my; een wijf, die een kint van enen anderen man hadde 31 ontfangen, dat haer eygen man waende sijn te wesen; een 32 man, die mit eenre ioedinne of heydensche wive heeft te doen 33 gehat; ende een wijf, die haer ontfangen vrucht doet ver-34gaen, of datsi verwerftGa naar voetnoot34, datsi niet ontfangen en mach, of datsi 35 den man heeft gedaen, dat hi niet bi vrouwen wesen en can

[pagina 196]
[p. 196]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

36 of en mach; die ander wijf neemt dan die hem opgezworenGa naar voetnoot36 is 37 of en gelooftGa naar voetnoot37 is; die te banne is ende [42b] niet en wil uter 38 kercken gaen; een priest, die misse doet in een baninge stedeGa naar voetnoot38 39 of kercke of op een ongewyet outaer; wie om enige sake wil 40 den duvel anroept of caracterenGa naar voetnoot40 draecht of scrivet; wye 41 enige bannyge mensche op den kerchoof graeft; die enige 42 valschen eet of tuuch voor recht of voor heren heeft gegheven; 43 alle woekenaers, wantsi te banne sijn gedaen; alle papen, die 44 openbaerliken sitten bi enen wive; alle die merckelike scadeGa naar voetnoot44 45 gedaen hebben <horen gheburen of horen vrienden; alle die 46 verraderie hantiert hebben> ende sonderlinge over horen 47 eygen heer; alle die gheen, die priesters of clercken vangen, 48 der kercken guet of vryheit vercorten; - alle dese sel eenGa naar voetnoot48 49 biechter totten bisscop of tot sinen penitenciar wisen ende 50 oversenden.

margenoot+
Cap. 29 In dit hoofdstuk geeft D.v.D. een opsomming van de zgn. ‘casus reservati’, waarvan de gewone priester geen absolutie mocht geven, daar dit aan den Bisschop was voorbehouden. Vgl. Dr. A. Troelstra, Stof en Methode der Catechese in Nederland vóór de Reformatie, blz. 299-301, waar ook een lijst van eenige gevallen, ‘daer veel priesters niet van moghen absolveren, dan die vanden biscop of paeus ghegheven is die macht’ uit het bekende Opus tripartitum van Gerson werd aangehaald. Noch uit het Decretum van Gratianus en de rest van het Corpus Juris canonici, noch uit de Summa de poenitentia et matrimonio van zijn ordebroeder, den H. Raymundus van Pennafort heeft onze auteur zijn kennis geput. Misschien heeft D.v.D. de Summa Confessorum van Joannes van Freiburg gebruikt. Dr. Troelstra schrijft (blz. 300): ‘In de Casus Papales etc. worden niet minder dan 20 gevallen voor den paus en 40 voor den bisschop gereserveerd,’ welke getallen wel met de door D.v.D. opgenoemde overeenstemmen, maar welk werk de schr. bedoelde, gaf hij niet nader aan.
voetnoot3
losen: ontslaan.
voetnoot6
setten: opleggen; - mach: heeft de macht.
[tekstkritische noot]10 CGHDB nichten.
13 CGHDB ontvoert.
14 B oneerlike ontbr.
17 B des g. of der k. ontbr.
23 CH ghecocht of vercocht.
24 CHGD o.h. ghedreven; B bedreven.
27 CGD ghetruwet.
34 CGH wervet.
35 B dat hi... of en mach ontbr.; CGHD of en mach ontbr. I wesen mach.
voetnoot7
moet: mag; - oorlof: toestemming.
voetnoot8
gheesselbroeders: niet bij Verdam, die wel noteert: geselare.
voetnoot14
oneerlike: onteerende.
voetnoot17
omghaen met: zich bezighouden met.
voetnoot18
wychlinge: wichelarij.
voetnoot20
gheheven: ten doop gehouden.
voetnoot22
moortbrant: verraderlijke, nachtelijke brandstichting; - verleghen: door (op iemand) liggen dooden (Kil. infantem opprimere in lecto).
voetnoot25
brieve: documenten.
voetnoot34
verwerft: bewerkt.
[tekstkritische noot]38 CH in een ghebannighe kerke; G g. stede of kerke; DB bannighe.
43 B alle priesteren.
45 A (scade g.h.) horen gheburen of horen vrienden, alle die verraderie hantiert hebben, ontbr.
48 CH vryet becorten; G vryheit becorten; DAB v. vercorten.
49 A sellen een biechter.
2 CHI aflost (H afloost) ende (H of) absolviert (I absolveert); D of absolveert; B of absolviert.
5 CH ghequetst; GDB gequetset; A ghequetsen.
6 B ghebrant.
voetnoot36
opgezworen: onder eede verklaren, dat iets van iemand is.
voetnoot37
gelooft: die door trouwbelofte met hem verbonden is.
voetnoot38
bannich: die onder interdict ligt, zoodat er geen kerkelijke bedieningen mogen verricht worden.
voetnoot40
caracter: tooverteeken of - schrift.
voetnoot44
lees: scade gedaen hebben horen gheburen of horen vrienden, alle die verraderie hantiert hebben ende sonderlinge over horen eygen heer.
voetnoot48
vercorten: te kort doen, benadeelen; - sellen, lees: sel.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken