Refreinenbundel

[XI] Refreyn

Maer noyt so lief ten moste gescheyden sijn

⁺ [houtsnede]

VAlsche Fortune, o druck van smerte,
o leprose wratte, o inwendich wee,
o vloyende zee, hoe vloydi wt mijn herte.
duer liefs absencie therte brect ontwee,
o moordadighe plaghe, vol smertigher lee,
o deruen, deruen, ic en weets gheenen raet,
want mijn iuecht versmelt ghelijc den snee
die duer tschijnsel der sonnen te nieute gaet.
o doot, v bloedich sweert op mi slaet,
lieuer steruen dan deruen is mijn begeeren.
⁺ Lieuer lijdic plaghen en daldermeeste quaet,
dan ic liefs liefde sal moeten ontberen.

+ [f. 21 r°]

+ [f. 21 v°]

[p. 29]

 

o bloet mijnder herten, ic v verteren moet

 

in ongenuechte mijn leuen lanc.

15

ic en mach mijn oochkens niet vercleren, ^{vs. 15}

 

noch mi vermaken in haerder stemmen clanc.

 

moet ic nv scheyden tegen minen danc

 

vander liefster eylaes, tis tegen natuere,

 

dus een eewich suchten blijft mijnen sanck,

20

metter tortelduue ic altoos truere.

 

o lief alderliefste, o schoon figuere,

 

noyt leeder en leedic onder der sonnen schijn; ^{vs. 22}

 

mer noyt so lief ten moste gescheyden sijn.

 

 

 

O scheyden, scheyden, alder hartste not,

25

v sloester verrot valt bitter int smaken, ^{vs. 25}

 

och moetic v craken dat claghic god,

 

och och, en meer dan och, wat sal ic maken,

 

o fenijnich dranc, valsch bloet van draken

 

dat felle fortune mi nv doet drincken,

30

want al plach ic te lijden, in slapen, in waken,

 

therte verblide weder in haers oochkens wincken;

 

al mostic lijden int ouerdincken

 

van liefs liefde, ic verblide int liefs aenscouwen;

 

⁺ al mocht mi dlijden int herte sincken

35

duert deruen, haer bisijn blust al mijnen rouwen.

 

haer wesen is mijns lijdens vernouwen, ^{vs. 36}

 

so verblijt mi therte wel duysent weruen ^{vs. 37}

 

als icse mach spreken met rechter trouwen,

 

duer haer woordekens van troost die ic moet deruen.

40

van hope en troost sie ic mi onteruen,

 

want mijn natuere en cans niet verdragen.

 

och wee, wee, mochtic van drucke steruen,

 

so soudic verlost zijn van deser plaghen;

 

ic sterue sonder steruen, ic mach wel clagen

45

dat ic liefs liefde drage int herte mijn,

vs. 15 vercleren: verhelderen.

vs. 22 leeder: smartelijker.

vs. 25 sloester: bolster, schil; vgl. XCVI, 9.

+ [f. 22 r°]

vs. 36 vernouwen: verminderen, verkleinen.

vs. 37 so: versta: si.

[p. 30]

 

maer noyt so lief ten most gescheyden sijn.

 

 

 

O scheyden, als ic v hore vermanen ^{vs. 47}

 

bebloedighe tranen is mijn beste spijse. ^{vs. 48}

 

ic volghe die ghijse en de natuere der swanen: ^{vs. 49}

50

als haer de doot comt, singtse sanc van prijse.

 

och een eeuwich claghen is mijn deuijse,

 

duert deruen van haer, wat sal ic beghinnen,

 

want al thoon ic ghenuechte met blider wijse

 

altijt is trueren ter herten binnen.

55

deruicse, so duchtic missen mijn sinnen,

 

verweruicse, so stellic lijf en eere te pande;

 

⁺ deruicse, eewelijc sonder troost ghewinnen,

 

so bliuic die catiuichste vanden lande,

 

verweruicse, my mach naken grote schande;

60

deruicse, ic ducht therte wil mi breken,

 

dus sta ic sinneloos in Venus waerande

 

met bernenden leden int herte ontsteken,

 

wat sal ic doen, ic en weet swijgen oft spreken.

 

ay lasen, sie icse noch voor mijn oghen

65

en icse blijf deruende, tranen als beken

 

sal ic haer noch wt liefden toghen.

 

ooc sal ic nu van drucke moeten verdrogen

 

dair liefde mi eens laefde bouen conserue of wijn,

 

mer noyt so lief ten most gescheyden sijn.

 

 

 

Princesse

70

Van v te scheyden is my een hart gelach

 

die noyt lieuer en sach onder shemels throne.

 

druck heb ic te lijden, ist dach oft nacht,

 

ic roepe o wach, o schoonste schone,

 

och moet ic nv scheyden van uwen persone,

75

so clagic dat ic oyt was gheboren.

vs. 47 vermanen: gewagen van.

vs. 48 bebloedighe: geen drukfout, want deze vorm komt meer voor (Mnl. Wdb. I, 603).

vs. 49 ghijse: manier, gewoonte; vgl. XX, 56; S. CLXIII, 9.

+ [f. 22 v°]

[p. 31]

 

o catiuighe wat maeckic in swerelts woene, ^{vs. 76}

 

meerder ongeluc en quam noyt mensche te voren,

 

den moet verflaut, ic gheeft tspel verloren,

 

⁺ want tegen moten ter werelt geen boet en vint; ^{vs. 79}

80

och mocht ic versincken, versmachten, versmoren,

 

waert mijnder sielen salich ic achtes en twint.

 

och alle minners, siet dat ghi dus niet en mint

 

als allendich metter mutsen doorreden, ^{vs. 83}

 

wacht v voor die mutse en dat versint: ^{vs. 84}

85

mint dat ghi behouden muecht, so blijfdi in vreden,

 

want noyt meerder pijn mach sijn geleden

 

dan te scheyden van lief daer liefde so groot is;

 

ic weet wel, ic proeft opden dach van heden.

 

hier mede adieu, die mijn leuen en doot is,

90

adieu lief, tscheyden is bitterder dan fenijn,

 

mer noyt so lief ten most gescheyden sijn.

vs. 76 woene: woning.

+ [f. 23 r°]

vs. 79 moten: moeten, vandaar: noodzaak, dwang.

vs. 83 metter mutsen doorreden: doorriden is eig.: doorsteken, doorboren (vgl. XIII, 12), de beeldspraak is dus wel wat gewaagd. Zij bewijst evenwel dat mutse geheel vereenzelvigd werd met: verliefdheid; de term komt dan ook in de 16de eeuw (en ook nog daarna) tallooze malen in deze beteekenis voor; zie b.v. nog XXVIII, 2; 46 vg; LI, 46; LVIII en LIX in hun geheel; S. CXII, 23; CLXXVII, 24. In het Ndl. Wdb. wordt het gebruik van dezen term niet verklaard; het meest voor de hand ligt het, aan de narrenmuts te denken: de verliefden worden immers vanouds als een soort van dwazen beschouwd.
vs. 83. als: lees well. also.

vs. 84 versint: bedenkt.

9. v (HA.), v. D.: o.

13. v ontbr. bij HA.

48. bebloedighe, HA.: Die bloedige; beste: leste.
68. conserven, HA.: dranc.

79. moten ter w., HA.: moeten / men; boet: boeten.
85. mint ontbr. bij HA.