Refreinenbundel

[XLI] Refreyn

T Solaes dat eedelic can verchieren,
hoochlic creyeren, steken, tornieren,
daer Venus camenieren na staen en wieren ^{vs. 3}
met lachende monde, met blosende lieren,
gheuende den prijs;
iaghen, vlieghen na wilde dieren, ^{vs. 6}
batementen vieren, bancketten bestieren,
wonderlic tieren, niemant schoffieren ^{vs. 8}
vry sonder nijt duert vrolijc regieren,
lief bi lieue iolijs, ^{vs. 10}
dit maect opt daerde een paradijs
alst therte gesont is; gesontheyt sterct iuecht,
gesontheyt gheeft blijtscap, ic bens wel wijs,
vintmen ter werelt ooc meerder vruecht.

Ghesontheyt can alle smerte cureren,

⁺ na dappostumeeren doet si spaceren, ^{vs. 16}
danssen, houeren, therte presenteren
tot liefs wille, sonder perturberen
die schoone en yente,
ghesontheyt doet den hooftpueluwe stofferen,
Venus dienst sacreren, tborstsweet vermeeren,
triumpheren en vrolic roseren ^{vs. 22}
ende in Venus spieghelkens speculeren ^{vs. 23}
een enghelike prente,
si maect twee hertekens van eenen consente
want sonder gesontheyt is niemant verhuecht,

vs. 3 wieren: rond-, uitzien (Kil.)

vs. 6 vlieghen: met jachtvogels jagen.

vs. 8 schoffieren: te schande maken.

vs. 10 Wsch. is voor iolijs in weggevallen.

+ [f. 63 r°]

vs. 16 appostumeren: eig. zweeren; hier iets ruimer = ziek zijn.

vs. 22 roseren: zich met rozen versieren, bekransen; vgl. S. CLXXVII, 40; Hand. d. Amour. A a 5 r°.

vs. 23 speculeren: beschouwen.

[p. 86]

 

gesontheyt verghelt vriendelic die nachtrente, ^{vs. 27}

 

vintmen ter werelt ooc meerder vruecht.

 

 

 

Dat natuere haer niet en can bedwingen, ^{vs. 29}

30

si moet volbringhen voor alle dinghen

 

dat lust wil ghehinghen, tkauken horen singen ^{vs. 31}

 

latende malcanderen die armkens omringen,

 

tis ghesontheit diet doet;

 

ende als die hertekens dan tsamen springen,

35

deen aen dander dringen, worstelen, wringen,

 

tgheel haerken swinghen als gulden stringen, ^{vs. 36}

 

dies hem gheen tijt en mach verlinghen. ^{vs. 37}

 

⁺ ghesontheyt gheeft spoet,

 

ghesontheyt maect ooc dbeste bloet,

40

ghesontheyt gheeft lust diet al bevuecht, ^{vs. 40}

 

ghesontheyt prijsic voor alle eertsch goet,

 

vintmen ter werelt ooc meerder vruecht.

 

 

 

Prince

 

En dede gesontheyt, vruecht sou versmayen, ^{vs. 43}

 

hoe sou lust ghepayen dye vierighe rayen

45

die bernende layen dye wt Venus wayen, ^{vs. 45}

 

daer die oochkens so vriendelijc om drayen,

 

ten ware gheen spoetsel

 

sonder ghesontheit en mochte lust niet hayen ^{vs. 48}

 

die vrolike bayen trooswaterken sprayen,

50

bloemkens sayen, tergie met dayen ^{vs. 50}

 

daer amoreuse gheestkens in verfrayen, ^{vs. 51}

 

twaer al cleen boetsel;

 

ghesontheyt is voetsel om te doen moetsel ^{vs. 53}

 

voer Venus outaer om liefken te stellen in iuecht, ^{vs. 54}

55

om blussen Venus brant en layen,

 

vintmen ter werelt ooc meerder vruecht.

vs. 27 nachtrente: beeld voor de vervulling van den echtelijken plicht; zie nog S. XXXI, 32; CCXXXII, 35, en vgl. mhd. nachtzynsz (Schumann, Nachtbüchlein (ed. Bolte) 247; 249), nachtfutter, nachthunger, e.d. Niet in Ndl. en Mnl. Wdb.

vs. 29 Dat: indien juist, te verbinden met vs. 33.

vs. 31 tkauken horen singen: klaarblijkelijk erotische beeldspraak, maar hoe te verklaren? Ndl. Wdb. VII, 1886 geeft op zingen als een kauw voor: slecht zingen. Vgl. nog S. CCXXXVI, 38, waar de kauw eveneens in erotische beeldspraak, maar in een anderen zin, voorkomt, en Celestina (Ned. uitg. v. 1551) G vj v°: ‘veynsterkaukens... die niedt vlieghen en connen’, voor: meisjes.

vs. 36 swinghen: doen zwieren.

vs. 37 verlinghen: lang vallen.

+ [f. 63 v°]

vs. 40 bevuecht: leidt, beheerscht (van bevoegen).

vs. 43 Na sou is wsch. iets weggevallen; het Mnl. Wdb. vermeldt althans geen intransitief gebruik.

vs. 45 layen: vlammen, gloed; vgl. vs. 55.

vs. 48 hayen: begeeren; vgl. Hand. d. Amour. Cc 4 v°: ‘Mijn zinnen die haeyen naer de zoete Daeyen’.

vs. 50 tergie: suikergoed; vgl. CXLIX, 19; S. LXXXIII, 43.
dayen: dadels.

vs. 51 verfrayen: vermaak scheppen.

vs. 53 te doen moetsel: vgl. sijn wille doen.

vs. 54 iuecht: hoogste vreugd (Mnl. Wdb. III, 1051).