Refreinenbundel

[CVI] Refreyn

Ay steruen steruen is een hart ghelach

⁺ TFy werelts dal vol alder ellendicheyt,
Tfy glorie, tfy weelde, tfi wtwendicheyt,
Als Iudas cussende condi ons duerwonden; ^{vs. 3}

+ [f. 148 r°]

vs. 3 wtwendicheyt: uiterlijkheid, wereldschheid.

[p. 193]

 

Tfi Pompeus breus leuen, tfi sondige vendicheyt, ^{vs. 4}

5

Tfy schoonte, tfy wellust, tfy behendicheyt,

 

Tfy tijtelic spel, musijc en tafelronde,

 

Corruptie heeft ons menschen gheuonden

 

Ter cause van sonden;

 

Twort eerde dat eerde was, dat naect quam sciet bloot.

10

Misdaet heeft de felheyt des doots ontbonden,

 

Si liggen die stonden,

 

Voetsel der wormen wort elcx lichaem, tis noot,

 

Hoe wijs, hoe sterck, hoe schoon, hoe groot,

 

Dafgrijselicke doot neemtse in hair beiach.

15

Fel ist steruen tijtelic, quader deewige doot,

 

Der sielen gruwelt, dlichaem wert swaer als loot,

 

Ay steruen, steruen is een hart ghelach.

 

 

 

Och wi leefden gerne en wi moeten steruen;

 

De werlt behaecht ons, en wi moetense deruen,

20

Ons en baet plaester, lecfrijt noch medecinen. ^{vs. 20}

 

Wat baet ons hoocheyt, ons gronden, ons eruen,

 

Daer om wi god vertoornen menich weruen,

 

⁺ Ons dienstvolc, ons gelt, ons kisten, ons scrijnen;

 

Wi moeten al steruen, o zee vol pijnen.

25

Ons gheesten verdwijnen,

 

Tgesicht traent, de borst sucht, den mont crocht.

 

Elck sorget, vliet, vreest, hoe heilich si scijnen,

 

Elck belacht dan den sijnen. ^{vs. 28}

 

Gods sweet wert bloedich doe hi steruen docht. ^{vs. 29}

30

Wi clagen thoot, rugge, leden en schocht, ^{vs. 30}

 

Wie roepen Iesus, och, ay mi, leyder, o wach. ^{vs. 31}

 

Daer wert dat teiken des heilich cruis gesocht,

vs. 4 vendicheyt: lees wellicht: wendicheyt: veranderlijkheid, ongestadigheid.

vs. 20 lecfrijt: volg. Kil. zekere soort van koek; mogelijk is de lezing van HA. de juiste, hoewel dat woord van elders niet bekend is.

+ [f. 148 v°]

vs. 28 Wsch. corrupt.

vs. 29 Vgl. A. Bijns, Ref. III, 4, f.

vs. 30 schocht: schoft, schouder.

vs. 31 wie: versta: wi.

[p. 194]

 

Waslicht, wiwater wert dan voort gebrocht;

 

Ay steruen, steruen is een hart ghelach.

 

 

35

O doot ghi doet alle mijn crachten flauwen,

 

Want niemant, dits hart, ontuliet v clauwen.

 

V strenge passie maect ons veruaerlick,

 

Cout sweet doedi tgheel lichaem drauwen, ^{vs. 38}

 

Die wangen ontlijcken, die lippen blauwen, ^{vs. 39}

40

Die keele doedi ruetelen misbaerlick,

 

Int steruen ghemistmen sijn sinnen eenpaerlic,

 

Thoot hangt seer swaerlic,

 

Die aderen bersten, die zenuwen recken,

 

Tcorpus wert cout, den pols iaecht, taensicht scherpt claerlick,

45

⁺ Doogen staen staerlijck,

 

Armen en beenen sietmen van pijnen strecken,

 

Sprake, verstant en memorie vertrecken,

 

V presencie doot ons sonder verdrach,

 

Tgebeente falgeert, tlichaem bleect met plecken

50

Dees punten, o doot, v selfs ontdecken,

 

Ay steruen, steruen is een hart ghelach.

 

 

 

Dan tonen hem die helsche personagien,

 

Vrienden en magen bedriuen dan ragien,

 

Si crauwen thoot, si trijcken armen en beenen. ^{vs. 54}

55

De geest reyst dan onbekende passagien,

 

Na werc volcht den loon, sulc strijt, sulc gaygien.

 

In manus tuas roeptmen alteenen

 

Al machmen eerst wat snorcken en wenen

 

Noemter mi eenen

60

Men derft hem wel, dorst hi slechts scheyden, ^{vs. 59/60}

 

God wil ons dan sijn hoochste blijscap verlenen.

 

Och bergen en steenen

vs. 38 drauwen: lees dauwen (vgl. RR)?

vs. 39 ontlijcken: onkenbaar worden; wellicht echter leze men ontlijcsenen, wat hetzelfde beteekent (Mnl. Wdb. i.v.): vgl. de var. die op een verkeerde lezing van ontlijcsenen kan berusten.

+ [f. 149 v°]

vs. 54 trijcken: lees wsch. met HA. strijcken, wrijven.

vs. 59/60 De zin is wellicht: iedereen kan wel gemist worden als hij eenmaal weg is.

[p. 195]

 

Ouerwelft ons, sal elck roepen en screyen;

 

Och dat wi deen peysden en dander seyen

65

Wort int ordeel gecauelt, noyt droeuer dach. ^{vs. 65}

 

⁺ Wijs sijn si die haer huysken in tijts bereyen,

 

Want gods oordeel naect, al macht wat beyen.

 

Ay steruen, steruen is een hart ghelach.

 

 

 

Peyst hoe de doot int steruen thert doorsnijt,

70

Peyst hoe die pijn dinwendige leden doorrijt,

 

Peyst hoe tvolc om hebben seer wroten en grielen, ^{vs. 71}

 

Peyst hoe den erfgenaem dan tgoet verblijt,

 

Peyst hoe die viant om die siele strijt,

 

Peyst hoe die wormen tlichaem vernielen,

75

Peyst hoe die priesters roepen en knielen

 

Om troost der sielen,

 

Prekende per fortse pacientie,

 

Peyst die noyt eewe noch wet en hielen ^{vs. 78}

 

Noch cranck en misuielen ^{vs. 79}

80

Hoe dat si iagen dan om penitencie;

 

Medicijns biechtvaders crijcht dan credentie,

 

Dus elck wapen hem voor desen slach.

 

Al schoudi pocken, cortsen, pestilencie,

 

Ghi moet steruen dat leert experientie;

85

Ay steruen, steruen is een hart ghelach.

 

 

 

Prince

 

⁺ Dat steruen so diuersche is van manieren

 

En smenschen henevaert so menigertieren ^{vs. 86/87}

 

Dit smaect mijnder herte als galle dranck.

 

Sijnt vrome princessen, sijnt vroom princieren

90

Oft kinders in de wiege, men siet niet vieren, ^{vs. 90}

 

Tmoet al aen Machabeus dans, tes bedwanc. ^{vs. 91}

 

Ten baet screyen, kermen noch handen gewranc,

vs. 65 gecauelt: nauwkeurig onderzocht.

+ [f. 149 v°]

vs. 71 grielen: grabbelen.

vs. 78 eewe: synon. van wet.

vs. 79 cranck ... misuielen: het ongeluk hadden ziek te worden (?).

+ [f. 150 r°]

vs. 86/87 Vgl. A. Bijns, Ref. III, 4, e.

vs. 90 vieren: sparen.

vs. 91 Machabeus dans: doodendans; mlat. chora Macchabæorum (Ducange).

[p. 196]

 

Wat ghesont is wort cranck,

 

Mont, ogen en ooren worden stinckende gaten,

95

Als een gebluste kersse geuet tlichaem stanck

 

Hoe wellustich, hoe lanck,

 

Alst vander eedeler sielen wert ghelaten.

 

Die tleuen meest minnen tsteruen meest haten

 

Somen dagelicx aen tvolc wel mercken mach;

100

Noyt vrouwen, prelaten noch ondersaten

 

Bitterder morseel dan die doot en aten,

 

Ay steruen, steruen is een hart ghelach.

1. Tfy, RR.: Tsy (evenzoo in de volgg. regels); werelts dal vol: weirelt wt.

4. tfi (2) ontbr. bij RR.; vendicheyt: blendicheyt.
5. schoonte (RR.), v. D.: schoonste
6. en, RR.: tsy.
9. RR.: Twoort eerde, dat naeckt quam, scheyt bloot.
15. ist, RR.: is.
20. plaester, lecfr., RR.: banddoeck, plaester; HA.: leefcruyt.
21. ons (3), RR.: van;
29. sweet, HA.: smert. steruen docht, RR.: te steruen bedocht.
30. schocht, HA.: schoot.
31. och, RR.: oft; leyder: lasen.
32. daer, RR.: Dan. 33. voort, RR.: by.

36. dits hart, RR.: hoe hert, en.
37. veruarlick (RR.), v. D.: vervaerlick.
38. drauwen, RR.: douwen.
39. ontlijcken, RR.: ontblixemen.
44. RR.: na iaecht: claerlyc; taensicht scherpt claerlick ontbr.
50. selfs, RR.: felheyt.
52-68. ontbr. bij RR.
54. trijcken, HA.: strijcken.
62. bergen, HA.: vergheuen.

71 hoe, RR.: hoemen, seer: siet.
89. vrome, RR.: schoone; sijnt vr.: oft.
90. siet, RR.: sietse.
91. Machabeus, HA.: den dooden.
92. noch, RR.: oft.

101. morseel, HA.: aes.