Dagen van honger en ellende

[p. 18]

Tweede uittocht

Wij waren in Holland op zijn Smalst gaan wonen, toen daar het kanaal naar IJmuiden werd gegraven.

Vader had werk in de stallen, maar hij hield 't nergens lang uit; we moesten weer verhuizen. Hij ging te voet naar Amsterdam, waar hij door zijn gunstige voorkomen dadelijk werk vond. Op een zondag kwam hij ons halen. Wij hadden voor zes gulden een boerenwagen gehuurd, die ons in den nacht naar Amsterdam zou brengen. Ofschoon wij den geheelen wagen besproken hadden, had de boer een groot gedeelte gevuld met dingen van hem: tonnen, manden en een enorm groote winkel-koffiemolen, die hij in de stad wilde laten slijpen.

Daar reden we, ongelukkig op elkaar gepakt, in de duisternis langs de kronkelende Hollandsche wegen, met gele steenen geplaveid. Toen wij Haarlem voorbij waren, reden we uren lang over een dijk. We konden geen hand voor oogen zien en hoorden niets dan het geklots der golven, die tegen de oevers sloegen en de schelle kreten van een paar nachtvogels. De kar bleef elk oogenblik stilstaan; vader stapte uit, om te zien, of wij nog wel midden op den dijk waren en om het paard, dat bang was, toe te spreken. Het was heel gevaarlijk rijden op die smalle richel, verlicht door een belachelijk klein lantaarntje, dat aan de kar hing. De kinderen gilden. Moeder - zooals altijd wanneer er gevaar was - zeide het Evangelie van

[p. 19]

Johannes op: ‘In den beginne was daar het Woord, en het Woord was met God en het Woord was God’.

Vader vloekte; de boer zat er zwijgend bij.

Een schok van de kar deed de groote koffiemolen op mijn neus vallen. Ik begon te huilen, maar moeder, die niet kon zien wat er gebeurd was, werd boos en gaf mij een paar klappen om mij te doen zwijgen. Mijn heele gezicht zwol verschrikkelijk op, zoodat mijn oogen bijna dicht waren. Toen het dag werd, begon ik weer zachtjes te kreunen en zei:

‘Moeder, kijk eens, ik kan haast niet meer zien.’

Moeder schrikte en begon er zich over te beklagen, dat, ofschoon wij voor de heele kar betaald hadden, de boer er zooveel had opgeladen, dat haar kinderen bijna vermoord werden.

Vroeg in den morgen kwamen wij in Amsterdam aan op den Haarlemmerdijk, waar vader een kelder had gehuurd. Hij nam de kinderen één voor één onder de armen en liet ze van den wagen springen. Omdat mijn gezicht zoo gezwollen was, droeg hij mij tot in den kelder, al sussend: ‘Arm klein Poeske, stil maar; we hadden best allemaal kunnen verdrinken.’