Nederduitsche tael- en letterkundige lessen voor school- en zelfonderricht

[p. I]

Voorrede.

Op onzen tyd een' theoretischen en praktischen Leergang van Nederduitsche Tael- en Letterkunde uitgeven, zal gewis door elken Nederlander, die voor den bloei en de ontwikkeling der Moedertael bezorgd is, als eene nuttige onderneming beschouwd worden.

Immers, de school moet het Heiligdom onzer letterkunde wezen; in de school moet zy hare erkenning, hare vereering vinden; daer moet zy in den geest der jongelingschap met al hare kracht, met al haer gezag, met haren alouden luister overgeplant worden, opdat de heropbeuring van het nederlandsche

[p. II]

volk geen ydele droom, maer eene verzekerde wezenlykheid in de toekomst zy!

Doch, daerby ganschelyk 't spoor onzer voorgangers drukken, den slenter van vroegere tyden volgen, dit kon, men zal het ligt begrypen, hier geens zins aen het voorgestelde doel beantwoorden. De onberekende opgave van bloot uitgekipte en dooreengeflanste letterbrokken, kan, op onze dagen van vooruitgang in alle vakken van onderwys, niet meer als een Leergang van Tael- en Letterkunde beschouwd worden. Hoogstens moge zulke verzameling den naem van lettermagazyn dragen.

Wy hebben gepoogd aen ons werk het kenmerk eener gevorderde onderwyskunde te geven, zoowel door de gepaste verdeeling der stof als door de wyze van voordragt; het moet immers den Leeraer zyne taek vergemakkelyken, hem den goeden uitslag zyner lessen verzekeren; het moet tevens den taelbeoefenaer, by zelfonderrigt, op een duidelyk afgeteekend spoor voortleiden. -

De nederduitsche Letteren hebben geene Academie, die gezagvoerend over geschillen van tael- en spelkunde uitspraek doet. Welk spellingstelsel zouden wy dan in onzen Leergang volgen? - Dit van bilderdyk, van siegenbeek, van de vlaemsche commissie... ofwel de hedendaegsche aerdigheden? -

Hier gaf onze keuze geene de minste aenleiding tot aerzelen. Ingezien de bestemming onzes Boeks, moesten wy - hoe zeer wy ook de noodzakelykheid der eenheid van orthographie voor Noord- en Zuidnederland inzien - de zuivere spelling der belgische commissie aennemen.

[p. III]

Het geschiedkundig overzicht der nederduitsche Tael- en Letterkunde, dat hier, als inleiding, voorafgaet, en, door de opgave van menigvuldige proeven, mede tot studie der oude tael dienen kan, is niets meer dan de cursus, zooals die door het Staetsbestuer in de Athenaea en Collegiën wordt voorgeschreven. Iets omvattender kon hier geene plaets vinden, althans het voorgestelde doel niet treffen.

Ten einde geheel in de behoefte van het programma te voorzien, hebben wy al de, voor hoogere klassen aengeduide stukken opgenomen, en de zelve met ontledingen, notas en ophelderingen laten vergezeld gaen, tot bekorting van tyd, en tevens tot meerdere bevordering der tael- en letterstudie.

Wy zullen hier niet verder over de stof der Tael- en Letterkundige lessen uitwyden; één oogslag op de inhouds-tafel zal bewyzen tot hoeverre de uitgever alles met zorg heeft berekend en wat langen en bezwarenden arbeid hy zich - doch met de grootste liefde - heeft getroost, want hy hoopt eenig nut voor het onderwys der nederduitsche Tael- en Letterkunde, dus voor de verheerlyking zyner Moedertael gesticht te hebben.

Brussel, 1860.