Nederduitsche tael- en letterkundige lessen voor school- en zelfonderricht

9. - Regelen voor den vertaler.

De kunst van vertalen bestaet daerin dat wy al het geen een schryver bedoeld heeft by zyne lezers op te wekken, ook de onze door overbrenging in eene andere tael, in gelyken graed doen gevoelen. Heeft een vertaler aen dit vereischte behoorlyk voldaen, dan voorzeker heeft hy op den gelukkigen middenweg weten te blyven, zonder noch tot het eene, noch tot het andere uiterste te veel te naderen. De vertaler moet, na voldaen te hebben aen het geen van hem reeds gevorderd is, met zich zelven beraedslagen, welken weg te kiezen. Als hy zich te veel van het oorsponkelyke verwydert, geeft hy geene vertaling, maer eene navolging; indien hy te slaefs overzet levert hy eene woordelyke vertaling en is slechts een werktuigelyk overbrenger. Omdat nu, zoo wel in het wetenschappelyke als in het natuerlyke en zedelyke, niets moeijelyker noch zeldzamer is, dan het juiste midden te houden, zoo blykt het, dat eene vertaling, waerin men, en eene al te naeuwgezette verknochtheid aen de letter, en eene te willekeurige afwyking van het oorspronkelyke, even gelukkig vermeden, en dus het juiste midden getroffen heeft, onder de loffelyke zeldzaemheden gerekend mag worden.

Wy bekennen dus dat het geene gemakkelyke taek is eene goede vertaling te leveren. Het moet in den striksten zin des woords,

[p. 168]

een kunstenaer zyn, van wien wy eene zoodanig voldoende vertolking mogen verwachten. Intusschen kunnen wy, den minder ervaren vertaler, het volgende, als een goed en beproefd middel, aen de hand geven: hy brenge het te vertalene stuk zoo getrouw als mogelyk over, dat is: hy behoude de eigenaerdige uitdrukkingen, den aen het oorspronkelyke eigenen gang der denkbeelden en schikking der woorden; hierdoor zal zyne vertaling eenvoudig en naeuwkeurig worden, maer nog geens zins aen het vereischte oogmerk voldoen. Want nu eerst wordt het zaek, den arbeid nogmaels onder handen te nemen en om te werken, ten einde de kieschheid en sierlykheid der vreemde wendingen en uitdrukkingen, door zoodanige, welke in zyne tael daermede overeenkomstig zyn, te doen vervangen.

Naermate hy woordelyk of vry vertalen wil, naer die mate moet hy deze zyne bewerking omzetten en uitbreiden. Eene herhaelde lezing van het oorspronkelyke, waer het vreemde denkbeeld hem zoo eigen wordt dat hy weldra het zyne noemen mag, is het beste middel om hem tot deze kunstbewerking in staet te stellen; want zoodra dit plaets grypt, zal het hem niet meer moeijelyk vallen, het opgevatte denkbeeld uit de eene in de andere tael, met al de eigenaerdigheid die de laetste kenschetst, over te gieten. Langs dezen weg, en langs dezen weg alleen, is het mogelyk, ver uiteenloopende taeleigens nader tot elkander te brengen, en zelfs werken van verheven inhoud in eene andere tael over te gieten, zonder dat de zelve eenen gebannen edelman gelyken, voor wien men buitenlands alle achting verloren heeft.

MULDER.

Verhandeling over de kunst van vertalen.