De veroordeelde

[p. 5]

I.
Voorteekens der charakterontwikkeling.

In de dorpsschool, waer ik van myne vroegste jeugd tot de kennis van het A-B-C ingewyd werd, zaten met honderden jeugdige knapen op de leerbanken - veeltyds ook wel speelbanken - en hoe vry het wy dan ook hadden, ondervonden wy evenwel dat het wyde veld, de opene natuer der eerste jeugd beter past dan het enge schoollokael.

Onder de talryke leerlingen van meester Marcelis, bevond zich een knaep, met name Johan, die meest altyd en byna door iedereen ‘kapoen van een jongen’ genoemd werd.

En dat wel eenvoudig omdat Johan zelden, of nooit, met gelatene gehoorzaemheid zyne kinderpligten vervulde, en, meer door ligtzinnigheid, dan wel uit eigenlyke kwaedwilligheid, alle soorten van kleine misdryven beging.

[p. 6]

Zoo verre had het eindelyk de knaep met zyne ongunstige faem van ‘kapoen van een jongen’ gebragt, dat, als er eene of andere pert uitgesteken was, het mogte dan al of niet Johan te wyten zyn, hem zulks byna altoos ten laste gelegd wierd.

Eens vroeg hem meester Marcelis met vaderlyke bezorgdheid:

- Maer Johan, myn vriend, hoe is het toch mogelyk dat gy niets anders dan kwaed verrigt?

De knaep antwoordde kortweg:

- In mynen catechismus staet geprint: ‘Er zyn Engelen en Duivelen’ - welligt worde ik een duivel.

Goed of slecht, zoo bragt de meester den Ouderen van Johan het feit over, de jongen zal geene middenstreek houden.

Het aendenken des braven meesters is my immer dierbaer gebleven; maer aen Johan en aen de voorspelling betrekkelyk Johan, had ik sinds lang niet meer gedacht, toen eene toevallige ontmoeting my die omstandigheid myner eerste jeugd weêr te binnen bragt.