Lyts hânboek fan de Fryske literatuer

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de tweede, verbeterde en aangevulde druk van Lyts hânboek fan de Fryske literatuer van Klaes Dykstra en Bouke Oldenhof uit 1997. De eerste druk verscheen in 1977.

 

redactionele ingrepen

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 2 en 214) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

lyts hânboek fan de fryske literatuer

 

[pagina 3]

lyts hânboek fan de fryske literatuer

taheakke: de resinte fryske literatuer

klaes dykstra

bouke oldenhof

 

 

[pagina 4]

 

Fryske Akademy

Nr. 837

MINSKEN EN BOEKEN

Rige bio- en bibliografyske skriften ûnder redaksje fan Ph.H. Breuker, B.A. Gezelle Meerburg, J. Krol, F. van der Kuip, Tr. Riemersma en T.J. Steenmeijer-Wielenga

Nr. 24

 

lyts hânboek fan de fryske literatuer,

taheakke: de resinte fryske literatuer

Skriuwer: Klaes Dykstra

Skriuwer taheakke: Bouke Oldenhof

Omslachûntwerp: Gertjan Slagter

Utsein as dat oars oanjûn is, binne de foto's fan materiaal út it Frysk

Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum makke troch Paul Janssen. Yn de taheakke binne, útsein as dat oars oanjûn is, de foto's makke troch Tsjerk de Jong.

© 1977 Fryske Akademy, Ljouwert

Utjouwer: Afûk, Postbus 53, 8900 AB Ljouwert

Twadde ferbettere en oanfolle printinge 1997

 

ISBN 90 70010 52 6 / CIP

 

Fan dit boek mei neat op hokker wize ek fermannichfâldige wurde sûnder dat de útjouwer yn 't foar skriftlik syn tastimming jûn hat.

 

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.

 

[pagina 210]

Ynhâld

Wurd foarôf			5
By de twadde printinge			6
1.	Ynlieding		7
	1.	fan keunstners en har materiaal	7
	2.	it wurd	7
	3.	literatuer (mûnling en skriftlik)	7
	4.	de skriuwer	8
	5.	de Fryske literatuer	8
	6.	(Westerlauwersk) Frysk	9
	7.	plak en ûntjouwing derfan	9
2.	It Aldfryske tiidrek		11
	1.	eigen kultuer	11
	2.	rune-ynskripsjes	11
	3.	literêre wjerlûden; Bernlef, ‘Lex Frisionum’	11
	4.	oarsprong fan it rjocht; Keizer Karel; frijdom	13
	5.	rjochtsteksten	13
	6.	de hânskriften	14
	7.	de ynhâld	16
	8.	oarkonden en brieven	16
	9.	oersjoch	17
3.	It Midfryske tiidrek		18
	1.	Werberte (Renêssânse en Humanisme)	18
	2.	yn 'e Nederlannen	19
	3.	yn Fryslân: Reyner Bogerman en Carel Georg van Burmania (sprekwurden), Johan van Hichtum (brulloftsdichten), Vredeman-lietsjes, Jan Jansz. Starter, paternosters, Petrus Sybrandts Baerdt	19
	4.	Gysbert Japix	21
	5.	syn brieven en syn proaza-oersettingen	23
	6.	syn ‘Friesche Rymlerye’	24
	7.	Klassissisme	26
	8.	Titia Brongersma, Vitus Ringers, Johannes Hilarides, almenakken, ‘Waatze Gribberts Bruyloft’, album-ferskes, brullofts- en promoasjefersen, brieven-meigeheimtaal, Jan Thomas, Jan en Simen Althuysen, Durk (en Cynthia) Lenige, Eelke Meinerts, Feike Hiddes van der Ploeg, almenakken, Everwinus Wassenbergh	27
	9.	oersjoch	29

 

 

[pagina 211]

4.	It Nijfryske tiidrek: de 19de ieu		31
	1.	Romantyk en Fryslân	31
	2.	foar-Romantyk; fan ‘Friesch Jierboeckjen’ en ‘Iduna’	32
	3.	de Wassenberghers: Ecco Epkema, Jhr. Montanus de Haan Hettema, Jan Dirks Ankringa, Wopke Japikss. de Jong, Rinse Posthumus, Albartus Telting, Jan Cornelis Pieter Salverda, Rein Baukes Windsma, Jacob Roorda	32
	4.	de folksaardige kant: Jan Gelinde van Blom, Joast Hiddes Halbertsma, Eeltsje Hiddes Halbertsma, Tsjalling Hiddes Halbertsma	37
	5.	Romantyk: Tiede Roelofs Dykstra, Harmen Sytstra	42
	6.	nei-Romantyk en Realisme (folksskriuwerij)	46
	7.	Gerben Piters Colmjon, ‘Forjit my net’, Johan Winkler, Hjerre Gjerrits van der Veen	47
	8.	Waling Dykstra, ‘De Byekoer’, ‘De Fryske Húsfrjeon’, ‘Sljucht en Rjucht’, Tsjibbe Gearts van der Meulen	50
	9.	ûnderwilens: ‘Oera Linda Boek’ en nij ûntweitsjen; Lucius Columba Murray Bakker, Gerben Postma, Sake Knjilles Feitsma, Lútzen Harmens Wagenaar (en: Auke Boonemmer, Douwe Hansma, Piter Bleeksma, Japik Asman, Jan S. van der Steegh, Wynsen Faber, Jentsje Sytema)	58
	10.	fernijde Romantyk: Oebele Stellingwerf, ‘Friesch Volksblad’, Christina Jentink, Piter Jelles Troelstra, ‘For Hûs en Hiem’, Japik Hepkema, Sjoukje Maria Diederika Bokma de Boer, Tsjalling Eeltsjes Halbertsma, Cornelis Wielsma, Sibe Sikkes Koldyk, Jan Hendrik Jetse van Wageningen thoe Dekema, Onno Harmens Sytstra, Sjirk en Jan Linses van der Burg, Jan Ritskes Kloosterman	60
	11.	Sytse Koopmans en Sybren Valkema	65
	12.	oersjoch	66
5.	It Nijfryske tiidrek: de 20ste ieu		67
	1.	fan ‘Sljucht en Rjucht’, ‘Yn ús eigen tael’ en Jongfryske Mienskip	67
	2.	Yme Christiaans Schuitmaker, Rudolf Willem Canne, Bibel, psalmen en gesangen, Reinder Brolsma, Simke Kloosterman, Obe Postma, Johan Binnert Schepers, Jan Jelles Hof, Bokke Reinder Simons Pollema, Thomas van der Schaaf, Rixt, Piter Sipma	68
	3.	it jier 1915	82
	4.	Rinke Tolman, Teatse Eeltsje Holtrop, Douwe Kalma, ‘Frisia’, Marten Baersma, Rintsje Piter Sybesma, ‘De Holder’, Jelle Hindriks Brouwer, A.I. Brouwer-Prakke, Bauke Tuinstra, ‘Fryske Sketsen’, Eeltsje Boates Folkertsma, ‘Tsjûgenis’, Fedde Schurer, Gerben Brouwer, Inne de Jong, Douwe Hermans Kiestra, Pyt van der Burg, André Roelof Scholten, An(n)e Jousma, Jacobus Piters Wiersma, Dam Jaarsma, Ulbe van Houten, Nyckle J. Haisma, Sibe Douwes de Jong	83

 

 

[pagina 212]

	5.	1915 en ‘sljochtere’ skriuwers (Anders Minnes Wybenga, Gerben en Johannes Rypma, Ibeltsje Kaastra-Bakker, Hans Hoen, Barend van der Veen, Abe Brouwer, Watse Cuperus, Paulus Akkerman, Hoatse de Jong, Goaitsen Burgy, Gerrit Mulder, Albert Jans Wybenga, Yme Wiedema)	104
	6.	poëtyske fernijing by mids-tritigers: Johannes Doedes de Jong, Jan Piebenga, Sytse Jan van der Molen, Yke Reinders Boarnstra, Garmant Nico Visser, Douwe Annes Tamminga	110
	7.	‘De Tsjerne’, proaza-fernijing, Ype Poortinga, Anne Sybe Wadman. Marten Sikkema, Geart Jonkman, Freark Wigers Dam, Reimer Willem van Tuinen, Sjoerd Spanninga, Jo Smit, Sjoerd van der Schaaf, Piter Terpstra, Liuwe Brolsma (en: Ria Postma-Stolk, Auck Smit-de Boer, Boukje Fokkema, Wybren Altena, Kees Jongsma, Tsjits Peanstra, Klaes Dykstra), Ypk fan der Fear (ella wassenaer)	114
	8.	fierdere poëtyske fernijing, ‘quatrebras’, Marten Brouwer, Jelle de Jong, Hessel Miedema, Steven de Jong, ‘op fjouwer winen’, Tiny Mulder, Tineke Bethlehem, Jan Dotinga, Durk van der Ploeg, Tjitte Piebenga, Jan Wybenga	130
	9.	fierdere proaza-fernijing, Gerben Abma, Homme Earnstma, Teie Brattinga. Hylkje Goïnga, Teatske Alzum, Rink van der Velde, Trinus Riemersma	139
	10.	‘Trotwaer’, Leo Popma, Daniël Daen, Josse de Haan, Reinder van der Leest, Meindert Bylsma, Jan J. Bylsma, Anne Hellinga, Jelle van der Meulen, Tytsy Wyngaarden, Berber van der Geest, Lieuwe Hornstra	144
	11.	(toaniel:) Alle Jager, Jan de Vries, Oene Spoelstra, Arjen Terpstra - Theun de Vries, Sjoerd Leiker - (oersetters:) (Eile Martens van der Wal), Michiel Sjouke E. Visser, Adzer H. de Vries, Geart Aeilco Wumkes, Willem Kok, Tjaard Anne Marius Albert Humalda van Eysinga, Hendrik Karel Schippers, Gerryt Dykstra, Haring Tjittes Piebenga, Klaes Bruinsma, Lambert H. Mulder, Halbe Sikkes Doele, Ale Kerkhof, Bjinse Westra, Tabe Beintema. G. Tasma, L. de Hoop. A. Tuinman, Goasse Rinse Groustra	149
	12.	oersjoch	150
6.	Taheakke: De resinte Fryske literatuer: 1977-1994		152
	1.	Ynlieding: Maatskiplike ynfloeden, yndividualisearring, maatskiplike relevânsje, feminisme, agraryske wurkgelegenheid en toerisme, emansipaasje fan it Frysk	152
	2.	It literêr bedriuw: De tydskriften, de útjouwerijen, de literêre krityk, literêre barrens, ferbân mei net-frysktalige literatuer, toaniel	155
	3.	Trochwurkjende yndividuele skriuwers: Sjoerd van der Schaaf, Douwe Tamminga, Piter Terpstra, Anne Wadman, Lipkje Post-Beuckens, Jan Wybenga, Tiny Mulder, Theun de Vries, Sybe Sybesma, Jan Dotinga	160
	4.	De skriuwers fan Friese Pers en ‘De Strikel’: Hylkje Goïnga, Durk van der Ploeg, Rink van der Velde, Hylke Speerstra, Willem Verf, Froukje Annema, Akky van der Veer, Willem Tjerkstra, Mindert Wynstra, Douwe Kootstra, Jitske

 

 

[pagina 213]

		Kingma, Joke Keizer, Willem Abma, Joop Boomsma, Riek Landman, Bertus Klazinga, Willem Tjerkstra, Bennie Huisman, Baukje Wytsma, Jan J. Bylsma, Meindert Bylsma, Tsjits Peanstra, Tineke Steenmeijer, Rixt Sudema	164
	5.	‘Trotwaer’: de generaasje fan '67: Trinus Riemersma, Steven de Jong, Josse de Haan, Adri van Hijum, Reinder van der Leest, G. Willem Abma, Bartle Laverman, Geart fan der Mear, Meindert Bylsma, Pier Boorsma, Eppie Dam, Margryt Poortstra, Harmen Wind, Wilco Berga, Cor van der Wal, Jetske Bilker, Baukje Miedema, Nora Pratley	172
	6.	‘Hjir’: de generaasje fan '75: Piter Boersma, Sybe Krol, Tsjêbbe Hettinga, Jacobus Q. Smink, Jelle Kaspersma, Jaep de Jong, Beart Oosterhaven, Willem J. Pytters, Piter Yedema, Jan Kooistra, Syds Wiersma, Reinhard Verveld, Jabik Veenbaas, Tjitze de Jong	180
	7.	Konklúzje	183
Tiidwurkjes en tydskriften			185
Winders fan literêre prizen (1947-1994)			187
Ta fierdere stúdzje			188
Register fan persoansnammen			203
Register fan saaknammen			208
Ynhâld			210