Exordium magnum

van enen ionghen monick die wten cloester liep

Een brueder van den oldesten brueders des cloesters van clarendael gheheiten guillermus lach op ene tyt van suucten in dat siechuus. In eenre nacht nae der metten alse die ander sieken rusteden soe wakede hie ende bedede opten bedde nae synre ghewoente want hie seer vuerich was. Ende hie sach apenbaerlike myt synen oghen den duuel ingaen ter doeren des siechuuses. in eens ghemene wiues cleder, ende aensichte. sie ghinc omme dwelende alse ofte sie yemant ghesocht hadde. Int myddel vanden huuse was een lampe bernende by welkes lichte men claerlike sien mochte die gheyle beweghinge ende ghebeer des duuels. Ende hie ghenc omme ende besochte by nae al die bedden onderuindende eernstelike wie datter sliep ende wie datter waecte. ofte hie yemant vinden mochte die hem toe hoerde. ofte yemant volboerdede synre smekelicheit ende syn putierschap. den enen ghinc hie haestelike voer by den anderen sach hie langhe an. den enen visitierde hie van veers den anderen quam hie naerre. somwilen leechde hie syne hande sachtelike an die monde der ghenre die daer sliepen. hie en liet niet achter onanghetastet ende onondersocht. ende dat hie altoes van bynnen werket mytten ingheuen dat heuet die here verhenghet tot onser vermanynghe

[p. 9]

dat hie dat sienlike oefende inden oghen deses gheesteliken mannes. Ten laetsten toenende wien hie sochte bleef hie staende vor dat bedde. Het was een ionc monic die kortelic monyc gheworden was. Die duuel sloech an syn hant ende dede die deken een luttel af ten hoefden. ende myt enen sachten tasten cloppede hie den slapenden monyck ende sprac aldus myt ene clare stemme ende sechde. Omsinnyghe mensche wat hebstu hier te doen. stant op haestelike ende volghe my ende oec segge dynen gheselle dat hie wtgae nae dy. Ende ic sal uwer wachten by der doeren. Doe dit ghesproken was ghinc die duuel haestelike wt der doeren daer hie inghecoemen was. Die ionghe monyc waert ontwaeken ende sat in dat bedde clouwende syn voerhoeuet hie sach harwerde ende darwerde begherende te weten wie oen ghewecket hadde. Ende doe hie nyemande en sach lechde hie dat hoeuet weder neder ende ontsliep mer niet inden heren. Des morghens apenbaerde die man godes die dese dinghe ghesien hadde den abbet heren robert saligher ghedechtenysse die ordinancie des dinghes datter gheschiet was. Ende die abbet als een guet sorchuoldich hierde op dat hie gheen schaep van den ghenen die oen beuoelen weren en verloere vraechde hemelic den ionghen monyck van synen ghedachten hie vermaenden eernstelike hie leerden behendelike. hie ontfenc een antwoerde van hem dat hie gheens sins angheuochten en worde van enygher leliker of onreine ghedachtenysse. ende oec dat he myt enen vasten wille ghetoeghen worde tot volherdinghe syns opsettes. mer die boesheit heuet hoer seluen gheloeghen. want ouermids den duuel was synen herten die toeganc des beliens toe ghestoppet. opdat die salighe verghifnysse niet ingaen en solde doer die poerte der penitencien. Ende alse die abbet te weten hadde ghedaen den voergesechden man, godes die antwoerde des ionghen. soe antwoerde hie wachtet een luttel ende wt den eynde des werkes suldy proeuen dattet waer is dat ic, gheseget hebbe. wat wille wy vele woerde maken daer en ghinghen niet vele daghe voer by. ende siet die ionghe mytter verwoetheit der onsuuerheit ghedreuen ondechtich des beuenden ordels godes brack den bant der professien ende ghinc ter weerlt. ende is gheworden een snoede verloepen monyc. ende aldus is kundich gheworden die bedriechnysse des duuels. die sick vertoent hadde in een ghedaente eens ghemene wiues. Meer die gheselle daer hem van gheboeden was dat he oen myt hem wtleiden solde. die hadde myt hem nouicius gheweest ende hadde myt hem ontfangen al wasset te vergheues dat hillige habyt. Doe hie ghesant was tot een ander cloester ende ghehoert hadde dat syn gheselle dat yuck der orden afgheworpen hadde. doe brac hie oec den bant der professien ende en vertoech niet myt synen gheselle een verlopen monyc te werden