Det dank'tich d'n duvel

Volksverhalen tussen Peel en Maas

[p. 115]

hoe komt limburg aan de maas?

Wat bezielt de mens die aan de oever van een rivier staat? Mijmert hij over het leven, dat evenals de stroom in zijn vaste bedding, zonder onderbreking voortkabbelt naar zijn eindpunt, de schoot der aarde, de wereldzee? Vraagt hij naar de oorsprong? Een realistische verklaring doet hem niets.

Het volksverhaal geeft diverse lezingen over het ontstaan van de Maas. Tussen haakjes, het is opvallend dat volksverhalen zo sterk bodemgebonden zijn. Verhalen die met de Maas te maken hebben, hoor je in de maasdorpen. Peelverhalen in en om de Peel.

In Beesel zouden in langvervlogen tijden vier mannen zijn geweest die de Maas moeten hebben gegraven. Het waren reuzen van kerels, wel twee en een halve meter lang. Ze werkten met een schop (spade) die wel een vierkante meter groot was. Ze werkten in twee koppels naar elkaar toe, een koppel vanaf Roermond, het andere koppel vanaf Venlo. Zij ontmoetten elkaar tussen Reuver en Beesel en hadden zo de Maas klaar. Na wat gerust te hebben besloten ze de Rijn te gaan graven. Ze pakten hun schop op de schouder en trokken ‘'t Beesels Broek’ door tot aan de duitse grens. Hier rustten ze even, zetten hun schop op de grond en schraapten de natte en zware maas-

[p. 116]

klei van hun klompen. Daardoor ontstond de ‘Pruussenberg’, de heuvelrug langs de grens, die in de buurt van ‘'t Beesels Broek’ nog altijd het hoogst is.

In Baarlo wordt verteld dat vroeger twee reuzen bezig waren de Maas te graven. Het waren een paar zwaar zwoegende en zwijgende mannen, die de hele dag doorwerkten. Op zekere dag rekte een van de twee zijn stramme rug en keek eens rond. Hij zei tegen de ander: ‘Kijk, daar vliegt een kraai.’ De andere zwoegde door en gaf geen antwoord. Een paar jaar lang werd geen woord gewisseld. Toen richtte de andere zich op en zei: ‘Ik geloof niet dat het een kraai was. Was 't geen ekster?’ De ander gromde onder zijn werk: ‘Houd nu op met dat gewauwel of ik stop met werken.’ Men deed er verder het zwijgen toe. De heuvels aan de oostkant van de Maas ontstonden in die tijd, omdat de reuzen er 's avonds na het werk de klompen afschraapten.

In Helden vertelt men over het ontstaan van de Maas, dat in vroeger tijden in Frankrijk een boer bezig was met zijn os 't land te ploegen. Hij kreeg moeilijkheden met de os die een echte dwarskop was. Het dier ging er met de ploeg achter zich aan vandoor tot hij in Holland aan zee niet verder kon. Na de regen vulde zich de getrokken sleepvoor met water. Door de stroom werd de bedding steeds dieper. Daardoor ontstond tenslotte de Maas.