Julia

Regelnummers proza verbergen

[p. 89]

Het belang.^t

1‘Wat zucht gij, mijne ziel! - Waarom zoekt gij kristallen beeken¹ 2in de wildernis en onvermengde zaligheden bij schepsels van stof?² 3- Waarom vordert gij van dit leven, wat slechts de eeuwigheid 4geven kan? - IJl te rug, onsterfelijke! eer u eene bedrieglijke hoop⁴ 5door den doolhof van aardsche wenschen leidt, die nooit tot genot 6rijp worden, zonder nieuwe en ongestuimer wenschen voorttebrengen⁶ 7- Te rug van uwe vlucht door het ongebaande oneindige! -⁷ 8De gelukzaligheid stroomt uit geen geschapen bron.’ -^1-88

t Het belang: Bedoeld wordt hier het materiële belang dat Julia's vader beoogt. De liefde van Eduard en Julia zelf is in dit opzicht bij uitstek belangeloos.

1 kristallen beeken: een symbool van de eeuwigdurende gelukzaligheid (vgl. Statenvertaling, Kantt. bij Openbaring 22:1).

2 wildernis: woestijn. De voorstelling van de wereld als een wildernis in deze betekenis komt op verscheidene plaatsen in de Bijbel voor. In samenhang met stromend water zie bijv. Jesaja 35:6, 43:19, 20.
onvermengde zaligheden: zuiver geluk.

4 onsterfelijke: nl. de ziel (r.l.).

6 ongestuimer: onstuimiger.

7 het ongebaande oneindige: De onbegrensde wereld van de wensdromen? De ziel wordt gemaand terug te keren naar de realiteit (de gebaande eindigheid).

1-8 ‘Wat zucht gij ... bron’: De tussen aanhalingstekens geplaatste woorden zijn een vertaling van het begin van Wielands ‘Hymne auf die Allgegenwart Gottes’, uit de in 1756 verschenen bundel Hymnen auf die Allgegenwart und Gerechtigkeit Gottes (in 1758 opgenomen in Wielands Prosaische Schriften). Het origineel luidt: ‘Was seufzest Du, meine Seele? Warum suchest Du krystallene Bäche in der Wüste und unvermengte Seligkeiten bei Geschöpfen von Staub? Warum forderst Du von diesem Leben, was nur die Ewigkeit geben kann? Eile zurück, Unsterbliche, ehe Dich eine betrügerische Hoffnung durch den Irrgarten irdischer Wünsche leitet, die nie zu Genuss reif werden, ohne neue und ungestümere Wünsche zu gebären! Zurück vom Flug im ungepfadeten Unendlichen! Glückseligkeit strömt aus keiner erschaffenen Quelle.’ (Aangehaald naar Wieland's Werke, Berlin, Gustav Hempel, z.j. 40er Theil, p. 665.)

8 De gelukzaligheid ... bron: De gelukzaligheid komt niet voort uit een geschapen (d.w.z. aardse) bron, m.a.w. het zuivere geluk is niet van de aarde.

[p. 90]

9o Mijn Vriend! hoe diep gevoelt mijn hart op dit oogenblik de 10waarheid van deeze uitspraak. - Wie kon zich immer het waar¹⁰ 11geluk op dit beneden rond beloven, zo het Eduard niet is na den¹¹ 12vond eener julia? - Ach, mijn Vriend! - deeze julia zal ik nooit^11-12 13als mijne Echtgenoote aan deezen boezem drukken - nimmer zal zij 14aan mijne borst vernachten. - - o Gij! die alle uwe schepselen¹⁴ 15poogt gelukkig te maken, Bron van alle Liefde! - Gij boodt mij het 16edelst geschenk aan - reeds nadert mijne van dankbaarheid be-17vende hand tot u - ach! een ongevoelig Natuurgenoot ontrukt mij¹⁷ 18op eens alles! - en wie is die ontmenschte sterveling? De Vader¹⁸ 19mijner julia - een Vader, die zulk eene dochter niet waardig is. 20Hoe! hij kent de tederheid van haar hart - haare gevoelvolle ziel - 21en poogt haar geluk aan aardsche grootheid opteofferen? - julia²¹ 22eenen Echtgenoot kiezen, die zich door niets dan verachtlijk goud 23aanbeveelt! - Neen, wreede Vader! - Gij kunt mijnen weg met^22-23 24doornen bezaaien - julia eerbiedigt, zelfs in een onmenschelijk 25bevel, den oorsprong van haar leven - nimmer, ach! nimmer²⁵ 26schenkt zij mij haare hand als gade! - dan, verwacht ook niet dat²⁶ 27die hand zich aan eenig sterveling geeft, dien zij niet gelukkig zou 28maken - en, wien kan zij dit doen dan Eduard, die alleen voor zulk²⁸ 29eene zaligheid geboren, door u, zo onuitspreeklijk rampzalig wordt! 30- o mijne julia! - onze harten, onze liefde zijn boven alle geweld³⁰ 31verheven - geen zweem van vrees zelfs ontrust mij omtrent uw hart³¹ 32- voedt waare liefde, die nooit dan op zuivere achting rust, ooit een³² 33beledigend wantrouwen? - maar welk eene lange onafzienlijke 34keten van heil wordt ijlings van een gereten? - Welk eene zalige³⁴

10 immer: ooit.

11 beneden rond: het ondermaanse, de aarde.

11-12 den vond: het vinden.

14 vernachten: de nacht doorbrengen.

17 Natuurgenoot: medemens.

18 ontmenschte: onmenselijke, van zijn menselijkheid beroofde.

21 aardsche grootheid: wereldse pracht, status.

22-23 die zich door ... aanbeveelt: d.w.z. die geen andere verdiensten heeft dan dat hij rijk is.

25 den oorsprong van haar leven: nl. haar vader.

26 dan: doch.

28 alleen: als enige.

30 geweld: dwang.

31 ontrust: verontrust.

32 voedt: kweekt.

34 keten van heil: aaneenschakeling van geluk; er is samenhang tussen iedere schakel.
ijlings: plotseling.
van een gereten: gescheurd, (hier) gebroken.

[p. 91]

35maatschappij verbroken? - Eduard zal dan nooit den dierbaaren³⁵ 36naam van Vader horen? - en de tedere betrekking van Moeder is³⁶ 37voor de gevoelvolle julia voor eeuwig verloren! - Geen rij van 38spelende wichtjes zal ooit onze knien omarmen - onder onze³⁸ 39vreugdetraanen opgroeien - de troost van onzen ouderdom zijn 40- eens onze oogen sluiten - en dan - op ons vereenigd stof⁴⁰ 41wenen! - op ons vereenigd stof! - - Mijne julia! - Welk een 42geluk is voor ons verloren! - Ten minsten beminnen wij - en een⁴² 43oogenblik in uwe tegenwoordigheid verspreidt zaligheid over een 44geheel vak van mijn leven - o verdubbelen wij deeze oogenblikken!⁴⁴ 45- smaken wij dan met stromende gewaarwordingen ons heil - en⁴⁵ 46zo ooit een onwillige blik in een verschiet, dat voor ons gesloten⁴⁶ 47is, traanen uit onze oogen perst - zo wij dan spraakloos naast 48elkanderen zitten en op het stof staren - julia! herinneren wij ons⁴⁸ 49dan onder duizend zuchten: Neen! de gelukzaligheid stroomt uit 50geen geschapen bron! -

* _* *

35 maatschappij: samenleving, nl. die van Eduard en Julia.

36 betrekking van Moeder: moederschap.

38 wichtjes: kindertjes.
knien: knieën.

40 op ons vereenigd stof: op ons gemeenschappelijke graf (Eduard en Julia hopen in hetzelfde graf begraven te worden).
stof: stoffelijk overschot.

42 Ten minsten beminnen wij: (hier) in ieder geval beminnen we elkaar.

44 vak: tijdvak.

45 stromende gewaarwordingen: gevoelens die ons doorstromen.

46 onwillige: onopzettelijke, onwillekeurige.
verschiet: toekomst.

48 stof: d.w.z. het aardse.