Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De zoon van Ouwe Klare (1969)

Informatie terzijde

Titelpagina van De zoon van Ouwe Klare
Afbeelding van De zoon van Ouwe KlareToon afbeelding van titelpagina van De zoon van Ouwe Klare

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.99 MB)

Scans (10.14 MB)

XML (0.27 MB)

tekstbestand






Illustrator

Peter Vos



Genre

proza

Subgenre

column(s) / cursiefjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De zoon van Ouwe Klare

(1969)–Rinus Ferdinandusse–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 35]
[p. 35]

Wiedewiet

De man at brandewijn met suiker. Hij gebruikte een klein lepeltje dat hij uit een foedraaltje haalde. Het foedraaltje was van rood leer en paste precies in zijn borstzak. Hij had een zeer zachte stem, hij sprak als een filmacteur die een stervende uitbeeldt maar nog een hele lange claus moet afgeven.

‘Weet u,’ zei hij tegen me, zijn hoofd bijna tegen mijn schouder, ‘waar het in deze wereld om draait? Om de structuur. Er zijn daar wijsgerige verschillen over. Sommigen zeggen de structuur, anderen daarentegen de patroon. Weer anderen maken een soort synthese van deze twee begrippen en schuiven ze over mekaar: elke patroon heeft weer zijn eigen structuur. Zo pakken die dingen weer in elkaar. Zoals elke atoom weer zijn eigen moleculen heeft, maar dat sluit natuurlijk niet uit dat een molecuul weer de structuur van een atoom kan hebben. En dat brengt het patroon weer vanzelf mee. U kunt me toch volgen?’

Ik knikte, en daarop knikte hij ook weer. ‘Dat is gezonde wiedewiet. Veel mensen staan verbijsterd tegenover de kosmos. Die zeggen, het is teveel, geef mij maar rijst. Maar dat is toch ook weer een patroon? Je denkt dat je ontsnapt aan de maatschappij als je zegt: geef mij maar rijst. Maar zeker niet, ook dan val je erin; bij de categorie geef mij maar rijst. Kunt u mij volgen?’

Ik knikte, en daarop knikte hij ook weer. ‘Dat is gezonde wiedewiet. Als je over de structuur wilt spreken moet je van het begin af aan beginnen. Wat is structuur? Dat is de wijze waarop een in zichzelf besloten geheel uit zijn samenstellende delen is opgebouwd.

Zoek het maar op en controleer het maar. Het staat onder strubbeling en boven struggle for life, wat alfabetisch

[pagina 36]
[p. 36]

klopt. Zoek het maar op. Maar als je het hebt opgezocht denk niet dat je er bent. Je moet dan stuk voor stuk alles gaan ontleden op structuur.

Kijk, je begint meestal fout, je begint bij je zelf. Menselijk, dat wil ik niet ontkennen. Het menselijke al te menselijk heeft een grote wijsgeer gezegd. Hij bedoelde gewoon: als je nou een enorme sufferd wil zien, kijk dan in de spiegel. Kunt u mij volgen?’

Ik knikte maar weer, en hij deed het ook. ‘Dat is de gezonde wiedewiet,’ riep hij, iets vrolijker geworden, ‘met u kan ik praten. Met u is een gesprek te voeren. Met u komen we eindelijk van Ajax en de huurverhoging af. Kijk, de fout zit hierin dat je met jezelf begint: je gaat zeggen ben ik een in zichzelf gesloten geheel? Vindt u dat van u zelf?’

Ik haalde mijn schouders op.

‘Uitstekend,’ zei hij, ‘dat is de wetenschappelijke benadering. Niet oordelen voordat je alles onderzocht hebt. Onderzoekt alles en behoudt het goede. Dat staat in de Schrift. Een goed motto, maar je kan er alle kanten mee uit. Met dat motto haalde ik als kind al de kersen uit de jam.

Goed, ben ik een in zichzelf besloten geheel? Ik zou ja zeggen als ik niet dingen kwijt kon raken. Ik kan bij voorbeeld zeggen a. Dat kan ik zelfs heel langgerekt zeggen: aaaaa. Die A had ik in me, hij zat in me besloten. En nou ben ik hem kwijt. Nu kan ik nog wel een keer A zeggen, maar is het dan dezelfde? Even logisch nadenken voor u antwoord geeft. Ik bemerk dat u mij volgt: inderdaad is dat niet dezelfde a, want die eerste was ik allang kwijt. Dat is gezonde wiedewiet.’

Hij scheurde het papieren omhulsel van een suikerklontje zorgvuldig open en wierp de inhoud in zijn glaasje.

‘Maar nu komt de strikvraag,’ ging hij glimlachend verder: ‘ben ik nou een structuur? Want we hebben geconstateerd dat ik geen in mezelf besloten geheel ben.’

Hij zat af te wachten. ‘U bent geen structuur,’ zei ik.

[pagina 37]
[p. 37]

‘Dat dacht ik al,’ zei hij, ‘bijna iedereen trapt erin. Want iedereen ziet het vervolg van de definitie over het hoofd. Wat stond er ook alweer: de wijze waarop een in zichzelf besloten geheel uit zijn samenstellende delen is opgebouwd. En ben ik opgebouwd met zo'n a erin? Welnee! In mijn opbouw zit een strottehoofd. Zoek maar op. Het staat onder strotklep en boven strovlas. Dat zit u niet glad, natuurlijk. U hoort van een in zichzelf besloten geheel, u begint het meteen op u zelf te betrekken en daarom vergeet u dat er een tweede deel aan de definitie zit. U ziet een mooie waterlelie, ha een mooie waterlelie denkt u. Maar u vergeet de kwalijk riekende wortelstok in de modder. Dat beeld is niet van mij, maar van een of andere wijsgeer, die er mee heeft willen aantonen dat er meer onder water zit dan wij in onze verwaandheid denken. Is de mens nu een structuur, denkt u?’

‘Het lijkt me wel,’ zei ik.

Hij lachte spottend. ‘Goed,’ zei hij, ‘laten we daar eens van uitgaan. U bent een structuur. En wat gebeurt? U krijgt een strontje op het oog. Een in zichzelf besloten geheel en plotseling treedt een strontje naar buiten. Wat dan?’

‘Ik weet het niet,’ zei ik.

‘Ik ook niet,’ zei hij. ‘Ik ben nog nooit zover gekomen. Alle anderen die ik spreek zeggen al veel eerder dat ik moet ophouden met ouwehoeren.’


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken