Verliefdheid is een raar gevoel

[p. 17]

Eenzaamheid kent geen tijd

‘Ik voel mij eenzaam,’ zei de vrouw.

Zij zuchtte.

Een zin met het woord ‘eenzaam’ of ‘eenzaamheid’, komen wij vaak tegen in een verhaal. En als dat begrip eenzaamheid met iemand in verband wordt gebracht, weten wij dat het die persoon niet goed gaat. Maar hoe slecht gaat het hem op dat moment? Wat moeten wij ons bij zo'n door eenzaamheid gekwelde persoon precies voorstellen?

Tja, eenzaamheid. Het betekent dat je je alleen voelt. En niet zo maar alleen: nee, verlaten van iedereen. Vlak voor ik deze woorden schreef, fietste ik zo hard mogelijk over een verlaten landweg. Ik voelde me zeer eenzaam. Heerlijk! Om dat gevoel over me te krijgen was ik op mijn fiets gestapt. Dat is dus een heel ander soort eenzaamheid dan wat die zuchtende vrouw doormaakt met wie dit stukje begint. Haar eenzaamheid is onprettig.

We weten nu altijd nog niet veel meer. Prettige en onprettige eenzaamheid: het is gemakkelijker gezegd dan doorgemaakt. Laten we de zaken op een rijtje zetten.

Je voelt je eenzaam, van god en alleman verlaten, zoals dat heet. Waarom voelt iemand zich zo? En hoe voelt het precies? Wat zijn de verwachtingen voor de nabije toekomst van degene die zich onprettig eenzaam voelt? Denkt hij dat het nooit meer over zal gaan?

Laat ik nog iets over mijn eigen eenzaamheid vertellen: meestal vind ik het heerlijk om eens even helemaal alleen te zijn. Dan ga ik fietsen of ik blijf thuis, installeer me behaaglijk op de bank, mooie film op de tv, glaasje erbij, als extra troost, en ik kan er weer even tegen.

Soms evenwel is het net alsof er grauwe ratten door mijn maag

[p. 18]

lopen. Alsof de wormen die later mijn doodskist zullen binnendringen, nu al op mij liggen te wachten. Hé. Dat laatste is interessant. Ik zeg niet: soms voel ik me onaangenaam eenzaam, maar ik verbeeld dat gevoel door het te omschrijven. Ratten en wormen. Bah! De lezer voelt zich al net zo onbehaaglijk als ik. Misschien huivert hij wel. Hij wil er liever niet aan denken.

Dat laatste is een uitstekende reactie. De lezer die opeens de koude rillingen over zijn rug voelt lopen, beleeft op dat moment iets mee van de eenzaamheid die ik in de beelden rond ratten en wormen probeerde te omschrijven. Ik heb mijn eenzaamheid verwoord en ik heb geprobeerd dat op een niet clichématige manier te doen. Ik heb een unieke verbeelding proberen te maken, die de lezer voor een verrassing stelt. Het is overigens heel goed mogelijk dat dit niet gelukt is. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Het kan aan mij liggen, maar ook aan de lezer. Het kan zijn dat hij geen ‘antenne’ heeft voor het soort beelden dat ik verzin. Dat ontbreken van die antenne kan aan zijn opvoeding liggen, of aan de belezenheid die hij heeft. Hij kan wat ik bedenk gek vinden, doordat hij niet aan dit soort verbeelding gewend is. Hij kan ook in omstandigheden verkeren waarin hij wel wat anders aan zijn hoofd heeft dan mijn beelden op zich in te laten werken.

De schrijver die denkt: zo, nu heb ik een paar gevoelens onder woorden gebracht op een manier waar niemand onderuit kan, die heeft het mis.

Er zijn heel wat begrippen die op zichzelf weinig zeggen: ‘mooi’ en ‘lelijk’ zijn er voorbeelden van.

Laatst zag ik op het strand een vrouw met drie tepels. Dat vond ik niet mooi, ik vond het zelfs min of meer lelijk. Maar wanneer iemand me nu vraagt: vertel mij eens heel precies waarom je die ene tepel extra voor het verliezen zo lelijk vindt, dan weet ik geen antwoord. ‘Dat is mijn intuïtie!’ zeg ik om me er van af te maken. Intussen zag ik heel wat mannen elke keer weer naar haar kijken. Die waren toch duidelijk geïntrigeerd door het verschijnsel. Misschien vonden ze het ook lelijk. Maar ondertussen konden ze hun ogen er niet van afhouden. Dus er is meer aan de hand. Een nauwkeurige omschrijving des extra tepels lelijkheid is geboden!