Metamorphosis naturalis

Ofte historische beschryvinghe vanden oirspronk, aerd, eygenschappen ende vreemde veranderinghen der wormen, rupsen, maeden, vliegen, witjens, byen, motten ende dierghelijcke dierkens meer

III. Ondervindinge.

GElijck meest alle rupsen haeren oirspronck nemen uyt eenigh saedt ^e, so is oock dese rupse voort-gekomen van een saedt dat aende bla-

e Sommige meenen dat alle dieren oock de insecta ende de alder kleynste uyt eenigh saedt geboren worden, ende niet uyt enckele verrottinge; ende dat de kleene saden allesints konnen verstroeyt worden, of met de kruyden op-gegeten zynde, daer na inde dieren of na haer doot uyt de selfde, verscheyden dierkens veroirsaeckt worden. Ja dat op dierghelijcke maniere de vorschen somtijts konnen inde locht geboren zyn, ende met den regen neder-gevallen; door dien eenich van haer saed inde locht met de dampen op-genomen was, ende door de warmpte des luchts tot vorschen geworden. Edoch daer zyn so veel dierkens die uyt lanck verstorven hout, uyt het midden der besloten vruchten, ende uyt alderley verrotte ende bedorven saecken voort-komen, als mede uyt enckele broedinge, daer maer eenichsints een bequame vochtigheyt ende gematighde warmte gevonden wort; dat het onmoghelick is in alderley oirspronck der dieren eenich eygen saedt aen te wijsen. Ghelijck in het vervolgh deser uyt-vindinghen noch verder blijcken sal. Want de warmte ofte natuyre en kan noyt ledich wesen, maer daer eenichsints maer bequaeme bereydinghe van stoffe kan vallen, daer uyt komt altoos yets levendichs voort, so dat den onder-ganck van het eene, den op-ganck wort van het ander.

[p. 26]

deren vanden popelier-boom gheset was, ende door de hitte der sonne uyt-ghebroeyt wiert. Dese Rupsen eten seer geern de bladeren vande popelier-boomen of oock willege boomen, welcke beyde bladeren malkanderen in krachten seer gelijck zijn.

Dese Rupsen worden van verden gesien, om haer schoon wit datse hebben, ende om datse haer inde hoogte op de boomen onthouden; om welc-

[p. 27]

ke reden ick haer tot onderscheyt, de Verde-sienders genaempt hebbe.

Ick hebbe dese Rupse van eten versorght vanden 21 Mey tot den sesden Junii, ende als doen heeft hy sich tot ruste gaen leggen, om na sijn veranderinge een vroeyelicker leven te verkrijgen. Ende sy is inde veranderinge gebleven den tijdt van veerthien daegen, ende doen is daer uyt-gekomen eenen witten uyl. Gelijck inde derde af-beeldinghe te sien is, waer van A. de rupse, ende B. den uyl vertoont, die daer van voort-gekomen is. Na dat dit uylken met sijn geselschap eenige dagen vroeylick geweest was, so heeft het sijn saedt geset. Korts daer aen is het manneken gestorven, maer het wijfken bleef noch in het leven den tijdt van vier-en-twintich

[p. 28]

daghen, hoe wel ick niet en konde bedencken waer by dat het so langhe in het leven konde blijven, also het geen voedsel en gebruyckte.