Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nachtschade (1958)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nachtschade
Afbeelding van NachtschadeToon afbeelding van titelpagina van Nachtschade

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.38 MB)

Scans (8.34 MB)

ebook (3.08 MB)

XML (0.25 MB)

tekstbestand






Editeur

G.W. Huygens



Genre

proza

Subgenre

aforismen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nachtschade

(1958)–Jan Greshoff–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 123]
[p. 123]

17.
Van waarheid en leugen

De waarheid is een luchtspiegeling om hen te martelen die naar waarheid dorsten.

 

Mijn eerbied voor de waarheid gebiedt mij haar bestaan te ontkennen.

 

Zij die volhouden de waarheid te kennen beliegen zichzelf en anderen. De waarheid wordt dus uitsluitend door leugenaars verkondigd.

 

De woorden waar en onwaar duiden een esthetische onderscheiding aan: een mooie leugen is een waarheid.

 

Mij hinderen leugens alleen als ze ongestileerd zijn.

 

Op mijn zedelijke waardeschaal staat de leugen om bestwil vèr beneden de leugen om de leugen.

 

De leugen, bescheiden, beschaafd, oprecht als zij nu eenmaal is, schaamt zich niet voor haar betrekkelijkheid. De afschuwelijke, onnatuurlijke waarheid echter gaat botweg prat op haar vermeende volstrektheid.

 

De leugens die de gemiddelde man gewoonlijk aan zijn medemensen opdient, zijn onschuldig en zeldzaam in vergelijking met die waar hij zichzelf zoet mee houdt.

 

De waarheid is een leugen die zich voor zichzelf schaamt en die men daarom niet op het eerste gezicht herkent.

 

Men heeft van het woord waarheid een eretitel gemaakt om die als onderscheiding te kunnen verlenen aan die leugens, waar men het hoogste maatschappelijke nut aan toekent.

 

Wie kent ze niet, de nuchteren die prat gaan op hun nuchter-

[pagina 124]
[p. 124]

heid, lachen om mooie sprookjes, welke de waarheid doen vermoeden, maar zich uren lang verdiepen in hun dagblad dat vol staat met lelijke sprookjes, die leugens bevatten.

 

Het is niet de taak van het dagblad, de waarheid te verkondigen, doch om de lezers een illusie te geven die zij met plezier voor de waarheid kunnen aanzien.

 

Het dagblad van verleden jaar heeft op dat van heden vóór, dat men er de leugens veel gemakkelijker in ontdekt.

 

Het is niet meer dan natuurlijk dat iedere vorm van samenleving zich tracht te bestendigen; maar het is verdrietig, dat dit uitsluitend door middel van leugens kan geschieden.

 

De leugen is het cement dat iedere groep bijeenhoudt. Zij die pogen oprecht te leven komen op voor de enkeling.

 

De leugen is een bindmiddel, de waarheid een springstof.

 

De waarheid kan niet eenvoudig, het eenvoudige geen waarheid zijn.

 

Het verheerlijken van de eenvoud wijst op een neiging tot liegen.

 

Te goeder trouw is hij die meent te menen dat hij het meent.

 

Wanneer men van de levenden niets dan goeds en van de doden niets dan kwaads zei, zou het leven oneindig aangenamer en de necrologie meer in overeenstemming met de waarheid zijn.

 

Wij die geen volstrekte waarheid erkennen zijn, bij afwezigheid van normen, niet tot oordelen en veroordelen in staat, doch wij bezitten godlof onze vooroordelen, welke voor ons gewetensvragen worden en daardoor kracht van wet verkrijgen.

 

Men kan zich niet als beschaafd beschouwen zolang men niet

[pagina 125]
[p. 125]

boven gelijk en ongelijk is uitgestegen en dus geen vijandschap meer kan koesteren.

 

Ik zei tegen hem: je liegt en hij loog inderdaad; ik herhaalde woordelijk wat hij zeide en sprak de waarheid.

 

Ik moet lachen, wanneer tegenstrevers verkondigen dat ik het bij het verkeerde einde heb: alsof er verkeerde en rechte einden bestaan!

 

Een eerlijk bedrog staat verre boven een bedrieglijke eerlijkheid.

 

Alleen hij die niet in de waarheid gelooft, loopt een enkele maal de kans waar te zijn.

 

Wij zijn zo gewend leugens voor waarheden te verslijten, dat wij een waarheid, zo we die ooit ontmoeten zouden, voor een leugen zouden aanzien.

 

Voor de consequente objectivist bestaan er geen leugenaars. Daarom zijn objectivisten onverdraagzaam en eigengereid.

 

De leugen wordt schromelijk miskend. De waarheidsaanbidders vergeten dat zij niets te aanbidden hadden, zo er geen leugen bestond.

 

Hij die er prat op gaat dat hij steeds zegt wat hij meent, heeft geen mening en weet niet wat te zeggen.

 

Alles wordt in de eigen munt betaald: zielsrust met leugens.

 

Wat wij levenslust noemen, is het ingeschapen vermogen om leugens als waarheden te aanvaarden.

 

Hij die op een leugen betrapt wordt heet leugenaar. Hij die zo snel en luid liegt dat niemand de kans krijgt hem te betrappen, heet propagandist.

 

Een mooie leugen is beter dan tien lelijke waarheden.

[pagina 126]
[p. 126]

Halve waarheden zijn dubbele leugens.

 

Ik zou mij niet verbazen, wanneer ik morgen vernam dat in het vervolg 2 × 2 = 5; ik verbaas mij veeleer over de botte koppigheid waarmede men volhoudt dat 2 × 2 = 4.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken