Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw (1991)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw
Afbeelding van Het Nederlandse lied in de Gouden EeuwToon afbeelding van titelpagina van Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.34 MB)

Scans (22.45 MB)

XML (0.92 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

studie
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw

(1991)–Louis Peter Grijp–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 73]
[p. 73]

Samenvatting

In dit hoofdstuk is de ontlening het basisprincipe van de contrafactuur genoemd. We hebben drie niveaus onderscheiden, waarop muzikale, formele en literaire ontlening plaatsheeft. De meest voorkomende combinaties daarvan kunnen in een eenvoudig hiërarchisch model worden ondergebracht. De in de 17e eeuw meest gebruikelijke combinatie is die waarbij de melodie en de strofevorm van het model worden overgenomen maar de nieuwe tekst geheel onafhankelijk is (MF). De band tussen contrafact en model is sterker wanneer er ook literair wordt ontleend (MFL) of juist zwakker wanneer er geen formele ontlening plaatsheeft, dat wil zeggen wanneer de strofevorm veranderd wordt (M, ‘irreguliere contrafactuur’). Bijzondere combinaties die buiten deze hiërarchie vallen, zijn ML en FL. Verder zijn ontleningen aan meerdere modellen tegelijkertijd mogelijk. Met name de combinatie van een literair model met een ander muzikaal/formeel model is vaker toegepast dan men zou verwachten.

We hebben - grotendeels in abstracto - gezien hoe de aard van de ontleningen op de onderscheiden niveaus verschilt. Bij muzikale ontlening gaat het in de eerste plaats om de identiteit van de melodie, waarbij variatie als gevolg van een grotendeels mondelinge muzikale overlevering secundair is. Bij formele ontlening wordt gelijkheid echter als doorslaggevend ervaren (‘kopie’): bij formele ongelijkheid spreken we in beginsel niet van ontle-

[pagina 74]
[p. 74]

ning, althans niet wanneer we de totale ontleningsrelatie beschouwen. Literaire ontlening betreft doorgaans niet een geheel maar slechts elementen. Alleen bij vertalingen wordt de gehele tekst, althans de inhoud van die tekst, zo veel mogelijk overgenomen. Bij literaire ontlening kan men, mede dankzij de schriftelijke overlevering van de teksten, vaker dan op muzikaal of formeel niveau vaststellen dat ontleningen direct zijn.

Een uitgewerkt voorbeeld van een contrafactketen besloot deze algemene inleiding op de ontlening in de contrafactuur. In dit deel wordt nu de literaire ontlening verder uitgediept, in het tweede deel de muzikale ontlening aan de hand van wijsaanduidingen en in het derde deel de formele ontlening, met name die van strofevormen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken