Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw (1991)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw
Afbeelding van Het Nederlandse lied in de Gouden EeuwToon afbeelding van titelpagina van Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.34 MB)

Scans (22.45 MB)

XML (0.92 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

studie
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw

(1991)–Louis Peter Grijp–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

De authenticiteit van melodieën

In de inleiding van dit deel hebben we gezocht naar de melodie van Rycheldins lied, dat wil zeggen naar de melodie waarop Hooft zijn lied schreef en waarop het ook tijdens de opvoeringen van de Baeto in Hoofts tijd gezongen zal zijn. De authentieke melodie van dit lied, kunnen we zeggen.

Maar niet voor elk lied bestaat er zoiets als de authentieke melodie. Men herinnert zich uit deel 2 de meervoudige wijsaanduidingen en het bijbehorende verschijnsel van de alternatieve meerwijzigheid waarin sommige dichters behagen schepten (p. 166). Het is goed denkbaar dat zij hun liederen concipieerden vanuit een strofeschema waarvan de dichter al op voorhand wist dat er meer dan één melodie op ging. In dat geval zijn er meerdere melodieën ‘authentiek’. Verder hebben we gezien dat liederen door anderen van nieuwe wijzen konden worden voorzien. In zo'n geval moet iemand hebben opgemerkt dat lied L en melo-

[pagina 292]
[p. 292]

die M dezelfde vorm hadden. Weliswaar is M dan niet de oorspronkelijk bedoelde melodie maar wel een historisch alternatief.

Wat nu als voor zover bekend niemand in de 17e eeuw een verband tussen L en M heeft opgemerkt, maar wij dat wel zien en L op M zingen? Een niet-historische daad, maar wel geheel in lijn met de praktijk van die tijd. Problematischer wordt het wanneer M uit een andere tijd stamt dan L. Heeft het zin om een lied uit zeg 1620 te zingen op een melodie die pas is genoteerd in 1680? Het kán de authentieke melodie zijn: sommige melodieën blijven zeer lang in omloop, al laat de tijd dan vaak zijn sporen na in de muzikale gedaante. In andere gevallen kan men echter op stilistische gronden vermoeden dat de melodie veel later is ontstaan dan de tekst. Door tekst en melodie te combineren schept men dan een anachronisme.

Bij dergelijke problemen maak ik doorgaans de volgende afweging. Ik zoek steeds in de eerste plaats de melodie die de dichter bedoeld heeft, dan wel een melodie waarop het lied volgens de traditie van de tijd kon worden gezongen. Als dat niet mogelijk blijkt, zoek ik een melodie die de dichter ‘had kunnen’ gebruiken, dat wil zeggen een die in zijn tijd en zijn omgeving bekend was. Dat moet er dan wel uitdrukkelijk bij worden vermeld. Bij zo'n koppeling houd ik ook rekening met het karakter en het genre van tekst en melodie. Ondanks de grote vrijheid in dit opzicht kan men een tekst niet op elke willekeurige melodie zingen, ook al past die metrisch perfect (vgl. p. 40). Tenslotte kan men ook een melodie vinden van aanmerkelijk latere datum dan de tekst. De combinatie van tekst en melodie beschouw ik dan als een anachronisme.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken