Adamus exul

[p. 2]

Actus primvs.

Trimetri Iambici.

Sathan.

Saevi tonantis hostis, exul patriae
Coelestis, adsum, Tartari tristem specum
Fugiens, & atram Noctis aeternae plagam.
Odium bonorum sede me infaustâ extrahit,
Diros scelestâ mente versantem dolos.
Terribile iniquum, triste, formidabile,
Quod & ipse Sathan horream, quaero scelus.
Hâc spe per omnes Orbis ibo terminos,
Hâc spe citatus clausa littoribus vagis
Transibo maria, saevus ut rictu Leo
Patulo timendus per locorum devia
Quaerit quod avido dente dilaniet pecus.
Hâc spe, quod unum maximum fugio malum,
Superos videbo. Fallor? an certè meo
Concussa Tellus tota trepidat pondere?
Bene est. Abundè est. Fiat hoc, fiat, nefas
Quod Mundus horret: Ecce, quae petitur, propé
Apparet Heden: proxima Auranitidos
Amaena cerno: Lambit hîc Babylonios
Narmalca campos, Susianes intimis
Fugiens ab agris, Bdellij qui fertiles,
Vbi sub profundo nascitur terrae specu
Fulvum metallum, plurimúsque ubi Sardonyx
Latet in fodinis: parte labitur alterâ.

[p. 3]

 

Arvis rigandis aptus andâ Narsares,

 

Solaris ignis conscius qui fervidas

 

Succingit oras: propiùs his à partibus

 

Phoebi sub ortum lubricas curvans aquas

 

Non largus undis alveus tangit tuas

 

Assyria Cauchas, praeviúmque in Tygridis

 

Delapsus amnem Persicos fugit ad sinus.

 

Regione dextrâ medius Euphrates fluit,

 

Et amne pingues diluit glebas suo,

 

Paludibúsque prodigus Chaldaicis

 

Participat undas: Parte ab illâ, quae videt

 

Solis renatum furgere Oceano jugum,

 

Iucunda sancti forma se latissimè

 

Distendit horti, cujus in gremium fluit

 

Sectus quaternis tumidus Euphrates vadis.

 

Hîc densa tenuis languidos Zephyri sonos

 

Arbusta referunt silváque arguto tremens

 

Ludit susurro: semper hîc placido nitet

 

Solare vultu lumen: arridet favor

 

Constantis aurae: dulce adulatur dies

 

Firmè serenâ fronte: non nubes loco

 

Impendet, atri non ab irato Polo

 

Funduntur imbres, nec trisulci fulminis

 

Timet ista telum, nec tonitruum murmura

 

Beata novit regio: solvit frigora

 

Tepor benignus, Vérque perpetuum gravem

 

Defendit hyemem: nullus horrenti fremit

 

Boreas ab Arcto: nullus aetherias aquas

[p. 4]

 

Minatur auster. Quicquid est optabile,

 

Gratúmque in unum pariter adfluxit locum,

 

Iusso exulare, quicquid est alibi, malo.

 

Quaecunque visus arbor, aut gustus juvat

 

Convênit omneis iste delicias locus,

 

Et amoena servat, quem beatae prodigus

 

Sortis colendum tribuit Adamo Deus.

 

Pustquàm ille coeli Machinam candentibus

 

Astris repletam, fertilisque effecerat

 

Telluris orbem, jamq́ue roseis per polum

 

Invecta bigis sexta fulgeret dies,

 

Quo nîl sub astris majus Orbis cerneret

 

Hominem creavit pulverèmque ignobilem

 

In justa finxit membra, & inflatâ pater

 

Vegetavit aurâ, nec tamen vitam dedit

 

Sensùsque solos, propriae sed imaginis

 

Expressit altum mente in humanâ decus,

 

Docuitque eundem qualis, &t cuiâ manu

 

Formatus esset nunc, priùs qui non erat.

 

Quaecunque volucris aërem, terram fera,

 

Vel Piscis undas habitat, illius omnia

 

Parent habenis: tota quà tellus patet

 

Vnius ager est: quaeq́ue possideat sola

 

Nec ipse novit dominus; & quicquid vago,

 

Que varia lucis non suae alternans vices

 

Refugit in orbem, Luna continet ambitu,

 

Saevo tyrannus unus imperio premit.

 

Tantíque regni generis ut serie suus.

[p. 5]

 

Superesset haeres, uxor Adamo data est.

 

Ex osse fictam masculino foeminam

 

Miratus Orbis stupuit, & Titan novus

 

Vidisse nîl tàm meminit admirabile

 

Post se creatum: nunc uterque in florido

 

Spatiatur horto nudus: omnis abest Pudor

 

Rudibus malorum: fraudis expers, & doli

 

Sincera virtus colitur, & grato Deus

 

Celebratur ore: nulla securos mali

 

Vexat cupido: mortis ambo vulnera

 

Impuné temnunt: Morbùs, & Lethi dolor,

 

Ipsóque vel dolore deterior metus

 

Fugiunt ab illis. Sorte, Proh, quantum meâ

 

Sors distat ista! Nos rotanti sidera

 

Coelo coaevi, non vel ignîs proditi

 

Fervente flammâ, vel tepore volatili

 

Humentis aurae, non aqua, aut Terrae gravis

 

Torpente glebâ, sed sine ullâ corporum

 

Compage facti maximo aequales Deo

 

Mancipia poenae vivimus, nec vivimus.

 

Mors una, quam nec novit humanus timor

 

Mihi summa voti est; nec, quod extremum est malis,

 

Licet perire. Media quo tellus loco

 

Subsidit, ad se gravia quò trahit, & duos

 

Spatio remotos spectat aequali Polos,

 

Hîc ora solvit Tartari invisi domus,

 

Ignota radiis Solis: inmensis hiat

 

Caverna tenebris: ambitu obscuro patet

[p. 6]

 

Tristis vorago spissa caligo specum

 

Occupat inanem: vastus hîc horror silet,

 

Et ampla vacuo spatia laxantur loco.

 

Mersum profundis omne Sathanum genus

 

Latet sub antris: quicquid infensi dare

 

Potuit Tonantis ira, nos vexat malum.

 

Sedet repostum mente sub memori scelus,

 

Animósque duros stimulat, & serus pudor

 

Semper quietem conscio cordi negat.

 

Luctus pavórque regnat, & certus timor,

 

Et herilis ira sequitur: interdum dolor

 

Mutatur odio, poenae &t impatiens reus,

 

Vt saevus hostis, ardet, & summum putat

 

Inferre nulli posse, quod patitur, malum,

 

Miserósque non sic esse, quàm solos, dolet.

 

Poenam levabit socius: Hedenis licet

 

Colat arva felix, spéque non dubiâ meum

 

Super astra sibi promittat Adamus locum,

 

Tutóque conjunx perfruatur gaudio,

 

Non sic abibunt odia: nec vivax dolor

 

Deponet iras: Pace sublatâ procul

 

Perpetua bella pertinax animus geret.

 

Violenta certam mens aget discordiam

 

Malum datura quod malum? quicquid boni

 

AEtherea servat aula, vel Tellus creat

 

Amica, quicquid Pelagus, aut aër habet

 

Gratum, ejus omne est. Bella contemnit mea,

 

Hostémque dedignatur: in risus suos

[p. 7]

 

Mea vertit odia: certus, & fisus Deo

 

Iamjam paratâ tendit ad coelum viâ.

 

Hoc, hoc videndum est, regna ne summa occupet,

 

Qui jam tenet terrena. tum demum Poli

 

Fugisse ab arce pudeat imbellem exulem,

 

Si, ut dentur alij, regna deserui med,

 

Locùmque generi pulsus humano dedi.

 

Perge ira, perge, magna conantem opprime,

 

Adsitq́ue ab alto Tartari fundo exitum

 

Quicquid profundâ conditur caligine.

 

Fauces Averni, & Noctis aeternae Chaos

 

Adversa superis regna, socijq́ue impij

 

Vnâ ruinâ simul in hostem emittite,

 

Quodcunque nostrum eft. Veniat ignotum Scelus,

 

Cujusdque nos didicimus experti malum

 

Parere jussis imparata Superbia.

 

Adsit rebellis maximo impietas Deo,

 

Gravis adsit Error, adsit Ambito nova

 

Rerum novarum cupida; non illex gulae

 

Desit libido, vana nec falsifides,

 

Levitásque rebus credula in non cognitis.

 

His his ministris noster utetur dolor.

 

Quaecunque pestis Tartaro obscuro sata

 

Blando Cerastas lubricos vultu tegis

 

Hoc agite: poenas poscite exilij graves,

 

Ruptoque Averni carcere, & nigri specus.

 

Portis ahenis, latiorem invadite

 

Telluris orbem: pectus Adami malis

[p. 8]

 

Concutite, cesset nulla peccato manus.

 

Vbi laetus hortum lambit Euphratis latex,

 

Quocunque spectes media ramos exserit

 

Arbos, opacis lumen admittens comis.

 

Vbique grato poma pendent pondere,

 

Curvantque matrem: fulvus his auri color

 

Delectat oculos, spèmque non vanam facit

 

Placere gustu posse: sed vetuit Deus

 

Tangi, nec ullâ passus est carpi manu,

 

Scientiámque tam malorum, quàm boni

 

Poenam se verus statuit, & sanxit minis:

 

Nam mancipatus nunc homo virtutibus

 

Ignorat omne crimen; in medio tamen

 

Vtriusque positus, cum volet, flectet viam.

 

Quocunque vento flante poterit libera

 

Pelli uoluntas: parte dimidiâ nocens,

 

Qui velle potuit, esse coepit. Spem mea

 

Capit ira: rectâ si recedens semitâ

 

Semel caducos devium per tramitem

 

Gressus movebit, gemina & animae, & corpori

 

Decreta mors est. Poma si vetîtae arboris

 

Gustabit unquam, subitò in exitium ruet,

 

Poenásque socius, Tartari & novus incola

 

Pro per petrato scelere communes dabit.

 

Accingere ira: si moveri vir potest,

 

Tentetur ipse: si moveri non potest,

 

Tentetur eius uxor: hoc prosit mihi

 

Non esse solum: Foeminae ingenium leve,

[p. 9]

 

Negligere jussa facile, nec coepti tenax

 

Variatur ultro, plurimum indulget sibi,

 

Majora semper spe superbâ praecipit,

 

Amatque solum, quo caret: prae incognitis

 

Antiqua sordent: displicet, quod non novum est.

 

Sortis beatae taedium, inconstantia,

 

Spes vana, Pomi dulcis aspectu color,

 

Gustus cupído, quod volo spondent mihi:

 

Spondet sine illis Mulier, apta author malis.

 

Sed audiétne, quem sibi infensum putat,

 

Mihiq́ue vacuas hostis aures porriget?

 

Pax offeratur: mente depositum piâ

 

Simuletur odium: qui palam laedit, juvat.

 

Gestare nescit odia, quisquis non tegit.

 

Facile est amorem fingere, atque optans sibi

 

Mentitur ipsi. Credula est spes improba.

 

Dicam futuros Numini summo pares,

 

Novósque Divos. Fortè non possent capi,

 

Nisi magna vellent capere: stat facilis fides

 

Sequuta votum. Si tamen firma in bonum

 

Haeret voluntas, si mihi facilem negat

 

Inimicus aurem, forma sumetur nova.

 

Non oculus ullus Daemonum cernit genus,

 

Non aliqua tangit dextra: nîl sensus suum

 

Reperit in illis. Forma materie carens

 

Simplexq́ue species alia quaevis corpora

 

Assumit, & sic sensui foris obvia

 

Dat se videndam. Consilî sapiens mei

[p. 10]

 

Serpens minister fiat: animal callidum

 

Servire fas est spiritus vafri dolis.

 

Anguis per horti lubricum repens solum.

 

Ignotus ibo: lingua sermones seret

 

Trisulca: verbis virus inflabo meum,

 

Et qui venenum maximum spirat draco

 

Majus loquetur: utraque tentanda est via,

 

Fallámque geminâ fraude sub amico virum,

 

Evam sub angue. Stabo & urgebo scelus,

 

Regámque edentis ora, carpentis manus.

 

Quid adhuc moramur? ista quae lucet dies

 

Homini parem me reddat, aut hominem mihi.