Beschrijvinghe van alle de Neder-landen
(1979)–Lodovico Guicciardini–
Auteursrechtelijk beschermdBeschryvinghe van Rijssel.Ga naar margenoot+ DEse stadt wordt geheeten in Fransoys l'Isle, in Latijn Insula, dat is gheseyt Eylandt: want het is eertijts (soo sommighe schryven) als een Eylandt gheleghen geweest in't midden van veel broecken ende staende wateren, de welcke door tijt ende menschelijcke behendicheydt uytgedrooght, ende met aerde ghevult zijn. Andere seggen dattet den naem ghecregen heeft van veel Eylandekens hier in het water eertijdts staende. Langhs Ga naar margenoot+ de stadtvesten van Rijssel op de zyde van het Casteel loopt een waterken, welck zynen oorspronck neemt te Lens, ende streckt Noordwaerts, vallende in de Leye by het dorp van Deulemondt. De stadt van Rijssel ligghende drie mylen van Meenen, vyve van Doornick, Ga naar margenoot+ ende wat voorder van Ypre, is ghesticht gheweest door Boudewijn met den Baerde, Grave van Vlaenderen, in het jaer duysendt seven, ende daer nae heeft zijn sone Boudewijn de Goedertieren, oock gheheeten van Rijssel, dese stadt als zijn eyghen vaderlandt ende gheboortstede seer bemint, ghevoordert ende vermeerdert, Ga naar margenoot+ ende onder andere weldaden met vesten ende mueren doen besluyten, in't jaer duysent sesentsestich, daer toe oock de heerlijcke Kercke ende het overschoon Convent van Sint Peeters doen opbouwen, het selve beghiftende met groote renten, om de Canonicken, die hy hier instelde, te onderhouden: ende woude den Bisschop van Terwanen ende van Camerijck oock heben van de selve orden. Binnen Rijssel staet een fraey Casteel, Ga naar margenoot+ daer men noch het oudt overblijfsel van het Casteel van Buck siet, welck d'eerste wooninghe is gheweest van de Heeren aldaer, tot bewaringhe van Vlaenderen, door den Coninck van Vranckrijck ghestelt: welcke aller eerst Forestiers oft Woudtvorsten gheheeten werden: midts datse bewaerders vande Foreesten, Wouden ende Bosschen waren, ende zijn naemaels tot seer hooghen staet ghekomen, soo hier voor gheseyt is. De stadt van Ga naar margenoot+ Rijssel is berooft ende verbrandt gheweest in de oorloge van Ferdinand Grave van Vlaenderen teghen Philips den tweeden Coninck van Vranckrijck, ende teghen Prince Lodewijck zynen sone, des heyligen Coninck Lodewijcx Vader. Ende wederom opgemaeckt zijnde metter tijdt, is daer nae in de seer grouwelijcke ende schadelijcke oorlogen van Vlaenderen, tusschen Coninck Philips den vierden van Vranckrijck, ende Graef Guido van Dampierre wederom ingenomen ende qualijck onthaelt. Nu tegenwoordichlijck is dit een schoone, rijcke, wel betimmerde end wel bewoonde stadt: heeft veel Edellieden, ende seer veel Cooplieden, die groote koopmanschap doen: daer en boven veel fraeye konstenaers, die groote menichte van verscheyden soorten van koopgoeden maken, maer besonderlijck sayen, half ossetten, ende grofgreynen Ga naar margenoot+ op de Turcksche wyse, van menigerley soorten ende prysen: soo dat dese stadt, overmits den koophandel, d'ambachten ende handtwercken die hier ghedaen worden, gehouden wort voor de treffelijckste koopstadt van dese Nederlanden, uytghenomen Antwerpen ende Amsterdam. In dese stadt zijn gheboren Ga naar margenoot+ Wouter Bisschop van Maguelone, een seer gheleerdt ende vermaerdt schryver: ende Alan, groot Theologe, vernaemt Philosophe, ende hooghberoemt Poete, die veel wercken loffelijck heeft gheschreven, ghelijck Tritemius in sonderheydt vertelt: daer en boven oock Wouter Castillon, wel gheleerdt Theologe, Philosophe ende Poete: ende nu ter tijdt onder andere Alexander le Blanck, Heer van Meurchin, gheleert Edelman, liefhebber van Antiquiteyten. In de stadt van Rijssel is de Ga naar margenoot+ Rekenkamer van Vlaenderen, ghelijck als wy hebben geseyt van Bruyssel: dan dat dese meerder ende heerlijcker macht, handelinghe ende hoocheydt heeft: aengesien veel landen verbonden zijn hier reeckeninghe te gheven, te weten gantsch Vlaenderen, de Graefschappen Ga naar margenoot+ van Artoys ende Henegouwe, de steden van Valencijn, van Doornick ende Tornesis, Namen, ende de heerlijckheydt van Mechelen: ende eertijdts oock de Fransche Comte, daer naemaels een Rekenkamer inghestelt is. Den Raedt van dese Rekenkamer is aller eerst ingestelt door Hertogh Philips van Borgondien, toegenaemt de Koene, tot eenen Rechtstoel, om de klachten des volcx te hooren en goedt recht te doen, ende tot een Rekenkamer aengaende de reeckeninghen ende financien van des Landtsheeren domeynen ende erfgoeden. Maer Hertogh Jan des voorseyden Ga naar margenoot+ Hertogh Philips sone, siende dat dese Rekenkamer alleen soo vele saecken t'seffens niet wel en mocht uytrechten, heeft die in tween ghedeylt, ende heeft te Ghent ingestelt den Raedt hier voor beschreven, om te slissen de twisten ende processen der ondersaten: ende by den Raedt te Rijssel heeft hy laten bly- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina *270-*271]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 321]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ven de kennisse van het inkomen des Landtsheeren, van reeckeninghe te hooren, ende te ontslaen de Tresoriers als zy reeckeninge ende bewijs van heuren ontfangh hadden ghedaen. Ter tijdt als ick dit schreef hebben dese officie bedient een President, te weten Jacob Bosquet, ende vier Reeckenmeesters, namelijck ten eersten Adriaen Gileman, Jan de Rebreviettes, Jan de Becque, ende Adriaen Clement: daer en boven zijn hier oock vijf Auditeurs, drie Greffiers, ende andere Officieren van minderen staet. In dese Reeckenkamer worden bewaert de registeren ende originalen van de privilegien den lande verleent door den Lantsheere. Rijssel heeft oock noch een groot ende heerlijck ghebiedt van Casselryen ende seer schoone heerlijckheydt: in't kort gheseyt, dit is de voornaemste hooftstadt van gantsch Walsch Vlaenderen.
Byv. [Rijssel staende de voorleden troublen is fleurerende ghebleven, ende de inwoonders goede onderdanen des Conincks van Spangien, hoe wel zy zijn garnisoenen niet en hebben willen ontfanghen, haer stadt met heur eyghen borgherye bewarende. Niet teghenstaende dat haer menighe laghen by die van Vlaenderen gheleyt zijn geweest, ende oock by de Spanjaerden. Onder andere in het jaer 1580 hadden die Ga naar margenoot+ van Ghent eenen aenslach op dese stadt, met brugghen ende leeders, meynende die (met het secreet verstant dat zy daer binnen hadden) seer vroech inden morghenstont in te nemen. Maer zy werden te haest ontdect, ende desen aenslach in roock verging: waer van beschuldicht werdt eenen Jean Drumez, een treffelijck Coopman der voorseyder stede, met sommighe andere. Drumez overwonnen door zijn eyghen bekentenisse, werdt onthalst, andere ghehanghen, ende sommighe die soo seer niet belast en waren, werden ghebannen, oft nae hare ghewoonte uytghesonden. De Jesuyten hebben alhier een Ga naar margenoot+ seer schoon ende groot Collegie ghebouwt aen de stadts vesten.] |
|