Het joodsche lied

(1915)–Jacob Israël de Haan– rechtenstatus



[pagina 73]

Aan den heiligen Sabbath
[pagina 75]
Sabbath I Als ik u, Sabbath, niet zóó zeer beminde Niet boven al uw heugnis heilig hield Hoe zoude ik dan altijd liederen vinden Van liefde in mijn hart door wroeging vernield? Neergeslagen door berouw en verlangen Wel wetend, dat ik toch nooit wederkeer Vindt mijn hart voor zijn wreed-verbeten zeer Enkel nog troost in heugenis en zangen. O, Gij, die mijn lied looft, den droeven Dichter Prijs niet, wat deed hij meer dan rijm en maat Vinden voor 't schoon, dat zijn Volk houdt bezield? Neen: prijs mijn Volk, zijn velden zijn vernield Zijn steden geploegd. Zijn naam werd een smaad Toch blijft zijn stand sterk tegen elk ontwrichter.

[pagina 76]
Sabbath II Heilige Dag, die na zorgvolle week Als een Vriend komt in onze schoone woningen Van de armsten onzer maakt Gij rijke koningen Waar wij ballingen zijn van streek tot streek. Heilige Dag, uw klare luister spreidt Over alle dagen een teedre gloor Van Schoonheid en uw Licht blinkt eeuwig door Het Duister, dat zich over ons Volk breidt. Ik bleef niet trouw. Mijn lusten zijn gedwaald Langs al verboden wegen, maar ik keer Moede van lust en verboden begeer Naar de schoonheid, die van uw luister straalt.
[pagina 77]
Toen ik een jongen was, deed mij zoo vreugd Iedere week uw tederverwacht komen. Al jeugd vergaat. Dichters houden hun droomen Eeuwig levend, schooner dan hunne jeugd. Ik, een Dichter, wil uwe Schoonheid prijzen Sabbath, mijn Vriend, God moge mij vergeven En mijn vrienden de dwaling van ons leven Om 't reukoffer van mijn geurige wijzen. Holland is heerlijk in den zachten zomer Als alle dagen bont-bloeiend zijn, geurig Van rozen en van lichte vreugden kleurig, Gij waart, mijn Vriend, zonniger en nog schooner. Onder uw zonnevleugels vinden rust De vernederden van mijn volk. Verslagen Dwalen zij mateloos. Maar na zes dagen Stilt Gij hun leed en geeft hun vrede en lust.
[pagina 78]
En in den Winter, als de dagen duister Schemeren over deze lage landen Liet Moeder vroeg de Sabbathlampen branden En bracht in huis eenen feestlijken luister. Zij brak het heilig brood, en naar het Licht Hief zij heur handen, zeegnend uitgespreid, Dan was de heilige rust ingewijd, Er bloeide een vreugd over Moeders gezicht. Tedere blos over haar bleeke wangen, De Sabbath komt. Nu rust al zorg en werk Vader en ik gingen naar onze kerk Hem, die dezen dag schiep, danken met zangen. Heerlijkst van al is 't heuglijk Sabbathlied, Geen Hollandsch lied is zóó wonder van wijs Noch één van David Jonathan tot prijs Schoon als dit van Alkabitz den Leviet.
[pagina 79]
Ik weet geen gedicht zóó rijk van verlangen: ‘Die ons plundren wilden de grove horden Zullen geslagen en geplunderd worden Spot voor volkren en buit voor vogels hangen Een blos bloeit over uw tedere wangen Mijn Volk, mijn Vriend, geen die van schaamte brandt, Maar van vreugde, dat wij na 't eindloos lange Onveilig zwerven keeren naar ons land. Links en rechts breiden wij de landen uit Rustig en rijk van onze heerschappij Ten dage dat het Hooge Volk weer vrij Geschaard trekt bij het Bazuinengeluid.’ Weer thuis hief 'k naar Moeder ten zegen 't hoofd, Want ik was toen kleiner dan mijne Moeder, En zij bad smeekend tot den Albehoeder Die den Sabbath schiep, wiens Naam zij geloofd.
[pagina 80]
Dat geen vijand des daags mij zou verrassen, Pagad Balajloo in den Nacht niet naken Dat Hij mij trouw liet blijven en zou maken Machtiger dan Ephraïm en Manasse. Al jeugd vergaat. Moeder ik ben verdwaald, Mijn heete handen tasten in het duister. Moeder, ik wil weer terug naar den luister, Die van onzen heiligen Sabbath straalt.

[pagina 81]
Sabbathliederen I Vrijdagavond Dat een schoone Vriend u weeklijks bezoekt En toegewijd een dag met u verkeert, Voor leed u troost, gewijde wet u leert En u verlaat, bemoedigd en verkloekt. Is 't geen geluk en wonder? Voor ons niet Die den Sabbath vieren met Heiligheid, Inhalen en uitjuichen met loflied, Overal waar ons volk worstelt en lijdt.
[pagina 82]
Gij prijst de weelde van den zoeten zomer, Ik ook, maar weet, steeds is de Sabbath schooner Dan de rijkste werkdag van welke week. En gij klaagt over winter droef en duister, Wij klagen niet: ons blijft de Sabbathluister, Wat wreed volk dreigt en drijft in vreemde streek.

[pagina 83]
II Zaterdagochtend Nooit rust het hart van wien een Vriend verried: Hoe zal mijn hart, Sabbath, o Vriend, dan rusten, Daar ik voor luim en lichte lusten Uw heil verliet. Want wat gij geeft met volle blijde handen: Rust van 't werk en kracht van 't belijdend lied, Zocht ik daarna door zooveel landen En vond het niet.
[pagina 84]
O, dit is mijn straf: ik zie altijd schooner Uw vreugd, uw vrede en weet: verspeelde schat, 't Zij zwerver, 't zij werkzaam bewoner Van vaste stad. Dikwijls met mijne maten aangezeten Denk ik verkommerd: ‘Sabbath is 't vandaag’ Dan wordt drank wrang, bitter de bete. Vriendschap een plaag. Immer gejaagd daar niet één dag van vreugd Zonder angst en wroeging mijn hart verkwikt, Ben 'k meer benard en meer verschrikt Als gij mij heugt. Mijn Vader sprak over den wijn de zegen, Ik zat naast Moeder aan het Sabbathmaal. Wij dankten God voor 't goed verkregen In de eigen taal.
[pagina 85]
Ach: hoeveel vrienden hebben mij geschonken Aan menig maal overmaat van hun wijn, Van wijn maar nooit van vreugde dronken Verbeet ik pijn. Wij zongen thuis onze Sabbathgebeden Samen, wenschten elkander goede week Van winst en, meer dan winst, van vrede, Die geen smart breek'. Wat is van vrede en zegening gebleven? Niets dan wroeging en 't wicht van eigen schuld En 't streng weten: nooit vindt mijn leven Zijn wensch vervuld. Vader, hoeveel vrienden heb ik gevonden Zwoegend naar vrede voor het wroegend hart: Ik ben benijd, benard, geschonden, Geschimpt, getart.
[pagina 86]
Verslagen en verlaten, slechts één Vriend Eenmaal versmaad, de vrome Sabbathdag, Wendt naar mijn leven, onverdiend, Zijn zaalge lach. Zijn liefde doet mij schreien, maar toch poost Mijn hart van 't leed en zingt zijn lied daarvan, En 't hart, dat zijn leed zingen kan, Is reeds getroost.

[pagina 87]
III Zaterdagavond Avond; aan de bleeke blauwe lucht, zie Hoe 't bloeisel van de sterren stil ontspruit, Ach: nu vieren vromen den Sabbath uit Met wijn en wierook, licht en melodie. Mijn Vader schenkt den wijn over de randen Van zijn beker, teeken van overvloed; Hij ruikt de specerijen scherp en zoet, En zegent het licht met geheven handen Ga naar voetnoot1.
[pagina 88]
Dit is zijn bede: ‘Die 't onheilig scheidt Van 't heilig hoede ons in zijn veiligheid, Vermeere ons als sterren in 't nachtgetijde.’ Vader, Vader, hoe fel heb ik geleden Sinds ik uw zegen schond en uwe beden En 't heilig niet van 't heilloos onderscheidde.	voetnoot1 Orde van den Zaterdagavond.

Vorige Volgende

Aan den heiligen Sabbath

Sabbath

I

Sabbath II

Sabbathliederen

I

II

III

Sabbath
II