Monnikje Lederzak en andere driestheden

[p. 108]

Recept voor een best seller

Alice Payne Hackett, mederedactrice van het Amerikaanse uitgevers-en boekverkopersweekblad The Publishers' Weekly publiceerde in 1945 Fifty Years of Best Sellers, een boek dat blijkbaar succes had en reeds lang uitverkocht is. Ze heeft de reeks van haar goede werken voortgezet met Sixty Years of Best Sellers (1956), een publikatie, die in verschillende opzichten van het eerstgenoemde boek afwijkt. Sinds 1945 namelijk heeft de pocketbookindustrie een dergelijke omvang aangenomen, dat die haar lijst van ‘overall best sellers’ krachtdadig heeft beïnvloed. Ze geeft dan ook in haar nieuwe boek drie van die lijsten: Best sellers 1895-1955 - met over zestig jaar een totale verkoop van een miljoen exemplaren of meer; best sellers 1895-1955: hardbound en best sellers idem: paperbound. Top van de eerste lijst: In His Steps van Charles Monroe Sheldon uit 1897 met een geschatte verkoop van acht miljoen. Top tweede lijst: Better Homes and Gardens Cook Book met bijna zes miljoen, top derde lijst: Benjamin Spock, Pocket Book of Baby and Child Care, zeven en een half miljoen.

Er volgt dan in dit boek een indeling naar onderwerp, waarbij de schrijfster vaststelt, dat het kookboek zelden op de best seller week- of maandlijsten prijkt, terwijl de ‘overall’ verkoop het tot een van de best verkochte genres maakt. Interessant is in dit gedeelte de lijst van de detection and mystery, waaruit weer eens blijkt, dat de term ‘best seller’ een benaderende, een comparatieve is en geen absolute. Die lijst bevat 112 boeken elk met een totale verkoop van een half miljoen of meer en 56 daarvan zijn van de hand van Erle Stanley Gardner - The Case of the Curious Bride met ruim twee miljoen aan de top. Publikaties onder zijn schuilnaam A.A. Fair zijn inbegrepen. Nummer twee is Ellery Queen met 29 titels en een geschatte totaalverkoop van vijfendertig miljoen plus in Engeland en in vertalingen nog een slordige vijftien tot twintig miljoen. En toch is best seller nummer één ons aller lieveling Mickey Spillane met slechts zeven titels en een totale verkoop van zevenentwintig miljoen tegen het totaal van Gardner van zesentachtig miljoen met 56 titels. De con-

[p. 109]

clusie: ‘Erle Stanley Gardner must be considered, then, the most popular writer of detective stories in this country...’ zou ik wel graag willen onderschrijven, ware die niet duidelijk onzinnig. Als meneer Spillane er even vijftig vodden bijschreef, zou meneer Gardner nergens zijn.

De druk der tijden is, als vanouds in Amerika, te meten aan zijn best seller lijsten. Bekijken we de ‘boom years’: 1922 bijvoorbeeld met bijna vergeten namen als If Winter Comes van A.S.M. Hutchinson, The Sheik van Edith M. Hull, Babbitt van Sinclair Lewis, de non-fiction met The Outline of History van Wells en Van Loon's The Story of Mankind; 1923 met de geheel verdwenen Sabatini, 1924 met een titel als The Plastic Age (toen al!) van Percy Marks en A Gentleman of Courage van James Oliver Curwood; 1925 met The Constant Nymph van Margaret Kennedy, de fameuze Green Hat van Michael Arlen, 1926 met Anita Loos en haar Gentlemen, die blondjes prefereren, Beau Sabreur van P.C. Wren, The Silver Spoon van Galsworthy, 1927 met eens roemruchte titels als Trader Horn, Napoleon van Emil Ludwig, Mother India van Katherine Mayo, 1928 met The Bridge of San Luis Rey en met Swan Song van Galsworthy, 1929 met All Quiet on the Western Front en dat gekke boekje The Specialist van Chic Sale, dat het helemaal op z'n eentje toch maar tot deze lijsten gebracht heeft - dan kunnen we ten eerste mijmeren over de vraag of een best seller inderdaad een verguld mausoleum is of niet. Hoeveel jonge mensen zeggen deze titels nog iets? Wie van hen heeft ooit gehoord van Michael Arlen, Zane Grey, Ethel M. Dell, Gene Stratton Porter, Jeffery Farnol, Florence Barclay - top best sellers van hun tijd? En als we dan zuchtend besloten hebben: ‘How are the mighty fallen!’ dan moeten we eens kijken waar in die jaren van steeds kortere rokken, steeds hogere koersen en ongekende welvaart in Amerika het religieuze boek is. Als ik goed tel - het religieuze boek is niet mijn sterkste kant en tellen ook niet - dan kom ik tot drie stuks in al die jaren: Papini's The Life of Christ uit 1923, The Man Nobody Knows van Bruce Barton uit 1926 en Joseph and His Brethren van H.W. Freeman uit 1929. Bestuderen we de H-bom-

[p. 110]

en Korea-jaren, 1950 en later, dan vinden we in het jaar 1953 maar liefst zes van de tien titels ‘religious’ in de sectie nonfiction, een eer, die ze daar delen met Kinsey's Sexual Behaviour in the Human Male en het veelbegeerde A House is not a Home van Amerika's ‘number one madame’, Polly Adler.

Is er, zo vraag ik schuchter, in deze lijsten nog iets te bespeuren, dat met wat goede wil tot de literatuur te rekenen zou zijn? Voorzeker, voorzeker! Poëzie komt zelden voor, die wordt het ‘stepchild’ van de best sellers genoemd. De ereprijs gaat naar The Pocket Book of Verse van M.E. Speare met een verkoop van ruim twee miljoen exemplaren, maar dan hebben we het ook gehad en worden er verder getallen genoemd van een meneer Edgar Guest, van John Mc Crae, Alan Seeger en Alice Duer Miller, figuren, die een zware druk op mijn minderwaardigheidscomplex uitoefenen aangezien ik nooit van hen gehoord heb. Een uitzondering hierop is het werk van de vrolijke Ogden Nash, die ik nu weliswaar niet als de Homerus van onze eeuw beschouw, maar die ik zijn successen - bijna een miljoen van het Pocketbook of Ogden Nash - van harte gun. En verder ontbreekt Hemingway gelukkig zelden: Farewell to Arms, The Sun Also Rises, For Whom the Bell Tolls, The Old Man and the Sea. Ook Faulkner is er, zij het alleen via de ‘paperbacks’ en D.H. Lawrence met, wat dacht u?, alleen ‘Lady Chatterley’, Norman Mailer natuurlijk met The Naked and the Dead en niet The Deer Park, dat zo'n heel slecht gecomponeerde roman en zo'n best en gemarteld eerlijk boek is. Het recept voor het vervaardigen van de best seller blijkt verouderd te zijn. Eens luidde dat, u weet het: de beste kans maakt het boek over de hond van de dokter van Lincoln. Later kwam daar de psychiater nog vóór. Dat is allemaal veranderd en voor degene, die met zijn miljoenen in deze lijsten prijken wil, geef ik het hier gratis door: ‘It can't miss, J.G! The author got disillusioned with Communism, escaped from behind the Iron Curtain, came to the United States, lived on a sharecropper's farm in Georgia, spent a year in a state insane asylum, turned to religion, and now is a monk.’ Veel succes!