Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Monnikje Lederzak en andere driestheden (1968)

Informatie terzijde

Titelpagina van Monnikje Lederzak en andere driestheden
Afbeelding van Monnikje Lederzak en andere driesthedenToon afbeelding van titelpagina van Monnikje Lederzak en andere driestheden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.86 MB)

Scans (7.86 MB)

XML (0.34 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie
sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/essays-opstellen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Monnikje Lederzak en andere driestheden

(1968)–Jacques den Haan–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 114]
[p. 114]

...en je etcetera...

De, naar ik meen, eerste Engelse editie van kritisch werk van de Amerikaanse dichter en criticus R.P. Blackmur Language as Gesture uit 1954 bevat bijdragen uit de bundels The Doublé Agent (1935) en The Expense of Greatness (1940). Het is werk, waarin de schrijver zichzelf noch de lezer spaart, oergedegen, zwaar van constructie; nijver in die zin, dat hij bij Eliot ook de religieuze implicatie van diens ‘Ash Wednesday’ onderzoekt, dat hij de klassieken naslaat en over archetypen schrijft bij zijn studie van Pound's Gantos, dat hij met het woordenboek in de hand zich over de dikwijls zo eigen en precieze terminologie van de poëzie van Wallace Stevens gebogen heeft en over architectuur, sculptuur, schilderkunst, dans, toneel en muziek filosofeert in verband met de theorie, die hij ontwikkelt in het titelessay. Kortom, hij is bij uitnemendheid een vertegenwoordiger van wat ‘New Criticism’ heet. Uitermate intelligent en erudiet zoekt hij naar dezelfde kwaliteiten in voor hem te waarderen dichtkunst en hij is duidelijk schichtig van verzen die, zoals bij ons, meer bij emotie bestaan - meer lyrisch zijn in onze zin. Het is dan ook niet zo vreemd dat hij in zijn essay over de poëzie van D.H. Lawrence over ‘hysteria’ spreekt, zij het dan niet in de populaire, maar in de wetenschappelijke zin van dat woord, dat hij een bepaald vers van Lawrence stelt naast de ‘controlled hysteria’ van een passage uit T.S. Eliot en dat hij afwijzend staat tegenover de Amerikaanse dichter, die voor velen de meest lyrische dichter in onze zin is: E.E. Cummings.

Cummings behoort volgens Blackmur tot de ‘anti-culture group’ en zijn poëzie is ‘romantic egoism... the natural counterpart of the denial of the intelligence.’ Het is de poëzie van de ‘conceit’ - gril, maar ook de ‘gezochtheid’ - en Cummings wordt, zij het met enig voorbehoud, een ‘collector of sensations’ genoemd. Ik heb er Cummings' Poems 1923-1954 eens op nageslagen en die grillen, soms ook die gezochtheid, en die sensations, ja dat klopt dikwijs wel, maar ik heb er eigenlijk weinig op tegen. Cummings is een van de zeer zeldzame Amerikaanse dichters, die alweer in onze zin, liefdeslyriek geschreven hebben. Dan eens is het een modern,

[pagina 115]
[p. 115]

Amerikaans Hooglied:

 
‘my love...
 
thy thighs are white horses yoked to a chariot
 
of kings
 
they are the striking of a good minstrel
 
between them is always a pleasant song’

dan weer lijkt het wel ridderpoëzie over ‘my very lady’:

 
‘All in green went my love riding
 
on a great horse of gold
 
into the silver dawn’

al heeft ze een andere keer weer zo iets uit het nylontijdperk als ‘important breasts’. Zijn attributen zijn gewoonlijk eenvoudig, vaak de maan en bloemen, altijd bloemen, de vroegste verzen zijn wel eens de porfierenpoëzie waarmee in een vorige generatie iedereen begon: parels, goud, zilver, jaspis, chalcedoon enz.

Wat meneer Blackmur waarschijnlijk zo tegen de borst stuit is Cummings' speelsheid met een zo heilig goed als de poëzie. Hij is lenig als een harlekijn, zijn typografische experimenten zouden Van Ostaijen veel goed gedaan hebben, maar mij niet, ik vind dat ze bijzonder snel vervelen, maar ze zullen in het jaar 3000 cryptanalysten de handen weer vol werk geven:

 
    U
 
n:starT birds(lEAp)Openi ng
 
t hing ; s(
 
-sing
 
    )all are All(cry all.See)o(ver All)Th(e grEEn
 
?eartH)N,ew

Ik ben het er geheel mee eens. Geestig is hij in het poëem, dat ik maar achter elkaar zal citeren: ‘economic security is a curious

[pagina 116]
[p. 116]

excuse (in use among purposive punks) for putting the arse before the torse’ en trouwens in vele andere. Het is zijn tederheid, die aangrijpt:

 
The voice of your eyes is deeper than all roses)
 
nobody, not even the rain, has such small hands

Cummings heeft ook oorlogsverzen geschreven, verzen uit de eerste wereldoorlog. Het prachtig sarcastische en geestige ‘etcetera’, voortgekomen uit de modder van die oorlog, heb ik niet kunnen weerstaan. Ik heb het zo goed als het ging vertaald:

 
mijn lief oud etcetera
 
tantetje lucy tijdens de laatste
 
 
 
oorlog wist en wat
 
meer is zei je ook
 
waarvoor iedereen vocht,
 
 
 
mijn zuster
 
isabel schiep honderden
 
(en
 
honderden) sokken om
 
te zwijgen van hemden vlovrije oorwarmers
 
 
 
etcetera polsmofjes etcetera, mijn
 
moeder hoopte dat
 
 
 
ik zou sneuvelen etcetera
 
dapper natuurlijk mijn vader placht
 
zich hees te praten dat het een
 
voorrecht was en kon hij maar
 
gaan terwijl ik
[pagina 117]
[p. 117]
 
zelf etcetera rustig lag
 
in de diepe brij et
 
 
 
cetera
 
(dromend,
 
et
 
cetera, van
 
Jouw lach
 
oog, benen en je Etcetera)

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken