Spreekwoordenboek der Nederlandsche taal

[p. 421]

Lijst van letters en woorden, wier verbetering, gebruik of beteekenis in de bijlage is aangewezen^(*).

A.

a, wisselletter met e.	373. 2 - 398. 2.
aakster = ekster.	136. 2.
aambeeld = aanbeeld.	98. 1.
aanblijven = aanleunen.	368. 1.
aanraken = aan (iets) geraken = (iets) verkrijgen of bekomen.	271. 1.
aanvergen, een werkwoord.	202. 2.
aarden (van) = op hunnen aard = op hunne afkomst.	101. 1.
Abram, fout voor Abraham.	104. 2.
acht = ban.	195. 1.
acht = oppassing of zorg.	195. 1.
achten, fout voor wachten.	252. 1.
achten = zijn voordeel zoeken.	252. 1.
acht hebben (geen) = geen zorg hebben.	244. 2.
acht (in der) = in achting zijn of achtgeven.	195. 1.
acht (in der) = verbannen.	195. 1.
ackelaer = hakkelaar = stamelaar.	339. 2.
advijs = bescheid of bericht.	159. 1.
advijs = raadgeving.	159. 1.
aenbilt = aanbeeld.	98. 1.
aerselingh = rugwaarts = ruggelings.	383. 2.
afflaissen = ablassen = aflaten.	336. 2.
afgang = abgang = gebrek.	308. 2.
afgang = achteruitgang = rugwaartsche beweging.	308. 2.
afsteken = aftappen.	251. 2.
afvagen = afvegen.	271. 2.
afveeren, fout voor of veeren.	353. 1.
al = alles.	334. 1.
al, fout voor als.	149. 1.
alf = half.	389. 2.
alle, fout voor oude.	253. 2.
alleen = al één.	203. 2 - 297. 1.
alleens = al eens.	203. 2.
als, fout voor al.	113. 2.
also goed = ruim zoo goed = veel beter.	334. 1.
al ('t) = alles = het doel = het wit.	332. 2.
alte = alté, eene overdrijving.	154. 2.
al waer = al het ware = al wat waar is = alle waarheid.	223. 1.
an = aan.	329. 2.
an, fout voor al.	149. 2.
anbilt = aanbeeld.	98. 1.
ande = hande.	115. 2.
angheneem = angenehm = aangenaam.	319. 1.
anheft = aanheeft.	331. 1.
anluenen = aanleunen.	368. 1.
anschijn (d') = het aanschijn = het aangezicht.	98. 2.
antwoert = antwoord.	108. 2.
appelaar = appelboom.	139. 1.
arger = erger.	398. 2.
aver tot aver (van) = van ouder tot ouder.	311. 2.

(*) De eerste cijfers geven de bladzijde, de laatste de kolom derzelve aan.

B.

baauw, gevormd van verbaauwen = verbouwereeren.	143. 2.
back ouen = bakoven = oven = bakkerij.	113. 1.

[p. 422]

baden, van bad, waar de kinderen onmiddellijk na de geboorte in gestoken werden.	369. 1.
badt = bet = beter.	116. 1.
badtstouen = badkamers.	113. 2.
baedtyen = baadje, van bad.	113. 2.
bakhuis = bakkerij.	114. 2.
bald = géring = spoedig = gaauw.	371. 1 - 389. 2.
banken=op de bank zitten=verblijf hebben.	223. 1.
barbiers husen = barbierswinkels.	113. 1.
baren = zich vertoonen = verschijnen.	254. 2.
basten = stroppen.	184. 1.
bat = bet = beter.	376. 1.
bauv = bauw, van verbaauwen = verbouwereeren.	143. 2.
be, voorgevoegd.	323. 1.
be, weggelaten.	280. 1 - 343. 2.
bedegen = gedijd.	378. 2.
bederveling = bederver.	104. 1.
bedijgen = gedijen.	378. 2.
bedrukt = oprecht.	375. 1.
beenen, voor pooten gebruikt.	123. 2.
beest, voorheen vrouwelijk.	120. 2 - 360. 2.
beeste = beste.	360. 1.
begraaien = beraken of betasten.	372. 2.
begrijp = begrip = bevatting = omvatting = kring.	122. 1.
behaudt = behoudt.	153. 2.
behoerdet = behoorde het.	391. 1.
beholdender = behoudender.	215. 2.
behoude = behuwde.	163. 2.
behoudender hand = hand van behoud.	215. 2.
bejagen = verkrijgen = door eenige moeite bekomen.	378. 1.
beiden = vertoeven of wachten.	198. 2 - 332. 1.
beklijben = beklijven.	138. 1.
beklijven = bekleven = vastblijven = vast zijn = bestendig zijn = van duur zijn = gedijen.	138. 1 - 372. 1 - 399. 2.
beklijven = in welvaart toenemen.	372. 1.
belet = hinderpaal = belemmering.	205. 2.
benuegen = benoegen = vergenoegen.	323. 1.
beraden = bereeden = bereiden = toeschikken of beschikken.	183. 2 - 345. 2.
berechten naar zijn geld (iemand) = hem bedienen, naarmate hij betaalt.	188. 2.
berechten voor zijn geld (iemand) = hem door koopwaren bedriegen.	188. 2.
bereck = bereik.	374. 1.
bered = bereed.	313. 1.
bereeden = bereiden.	337. 2.
bereet = bereid = gereed.	376. 1.
bereydet, fout voor bevreydet.	351. 2.
bergen = borgen.	332. 1.
berichten = berechten.	188. 2.
bern = brand.	341. 2.
bern = stront.	341. 2.
berne = stront.	341. 2.
bernen = branden.	341. 2.
berowen = berouwen.	372. 2.
berowen, fout voor berouwen.	372. 2.
bescheeren = beschikken of toebedeelen.	370. 1.
bespeten = aan 't spit brengen.	315. 2.
bespit = bespet = bespeet.	315. 2.
bestaden = besteden.	373. 2.
beste, bij kwade gebruikt.	272. 1.
besteden = bezorgen = ten huwelijk geven.	102. 1.
besteken = een steek (onder water) geven.	331. 2.
besteken (den grond) = daarin steken.	331. 2.
besteken (iets) = iets ondernemen = het plan (bestek) tot iets maken.	331. 2.
bestemoder = bestemoeder = bestemoêr = grootmoeder.	256. 1.
besucken = bezoeken.	374. 2.
besueken = bezoeken.	374. 2.
bet = beter = het liefst.	337. 2.
beteren = verbeteren.	202. 1.
betoog = het toonen.	124. 2.
beurs = darm.	184. 2.
bevonden = uitgevonden of ontdekt.	374. 1.
bevrijden = vrijwaren = beschutten = beveiligen.	373. 1.
beydter nae (men) = men beidt er naar = naar welke men wacht.	280. 2.
beyten-vel (?)	234. 2.
bezette = bedaarde = bezadigde = wijze.	280. 1.
bezijden in de gracht = aan de zijde der gracht = niet in het midden derzelve.	321. 1.
bezoeken = beproeven of onderzoeken.	374. 2.
bezoeken = beproeven, ten aanzien van het Gods oordeel.	374. 1.
bezoeking = beproeving.	374. 1.
bezuer = bezuur.	192. 2.
bi = bij of door.	356. 1.
bidden = noodigen.	158. 2.
biderman = bedelaar.	117. 2 - 397. 2.
biderman = braaf of eerlijk man.	117. 2 - 397. 2.
biezen = tochtig zijn.	103. 2.
bi hem seluen door hen zelven.	356. 1.
bijdt = beidt = toeft voor of wacht op.	194. 2.
bijstier = bijster = verward of beroofd van zinnen.	253. 1.
bijten, fout voor kluiven.	369. 2.
bisse hebben (de) = tochtig zijn.	103. 2.
bissen = tochtig zijn.	103. 2 - 263. 1.
bit = bijt.	362. 2.
blaar (in) - ligt het wit opgesloten.	129. 2.
blaarkoe, verklaard.	129. 1.
blaas met boonen (een), verklaard.	130. 2.
blaeckerbos = bos, die - of waarmeê - men blakert of brandt.	343. 1.
blaeckerbos = takkebos.	343. 1.
blameeren = blâmer = lasteren.	375. 1.

[p. 423]

blankbaar, verklaard.	129. 2.
blare = blaarkoe = koe.	129. 1.
blend = blind.	281. 2.
blende = blinde.	131. 1.
blendt = blind.	414. 1.
blendwolk = blindwolk.	131. 1.
blent = blind.	281. 2.
bley = blei (zekere visch).	131. 1.
blikaars = aars, waarvan het vel beschadigd is.	129. 1.
bloedlaten = aderlaten.	106. 1.
bloedreizen = bloedrijzen = zoo wonden, dat er bloed gestort wordt.	105. 2.
bloode guil = laffe kerel.	130. 1.
bloot = bloode.	238. 2.
blootere = blooder = meer bloode.	238. 2.
bloyen = bloeten.	140. 1.
boel, gemeenslachtig.	190. 1 - 259. 1.
boeleeren = in ontucht of in overspel leven.	144. 2 - 259. 1.
boeleeren = liefhebben = zich in sterke mate overgeven.	144. 2 - 259. 1.
boeler = minnaar = vrijer.	259. 1.
boeler = ontuchtig man.	259. 1.
boelin, het vrouwelijke van boel.	190. 1 - 259. 1.
boelke = minnaar of minnares.	190. 1.
boem = boom.	113. 1.
boerden = boerten.	174. 1.
boerden = kluchten.	135. 2.
boetsen = bootsen = potsen maken.	174. 1.
bogen (op iets) = roem dragen op iets.	236. 2.
boger = iemand, die roem draagt op iets.	236. 2.
Boi = Booi = zuurziende, leelijke, ruwe, wilde kerel.	137. 1.
Boister = Booi = zuurziende, leelijke, ruwe, wilde kerel.	137. 1.
bokken = bukken.	379. 1.
bom = trommel.	211. 2.
bombe = bom.	136. 2.
bomge = bom.	136. 2.
bomme = bom = trommel.	136. 2.
bonge = bom.	136. 2.
bonge = trommel.	211. 2.
bonnét = kap of muts.	127. 1.
bont = veelvervig.	129. 2.
boof = boef.	136. 2.
boof = knaap.	136. 2.
boogen = buigen.	137. 2.
boordekens = boordjes (een mouw-siersel).	238. 2.
bord = tafelbord of speelbord.	343. 1.
born = bron.	319. 2.
borren = born = bron = water.	204. 2.
bors = beurs.	127. 1.
bosch, voorheen mannelijk.	143. 1.
bostel = borstel.	142. 2 - 177. 2.
bot, fout voor scherp.	201. 2.
both = boot.	141. 2.
bouen, fout voor bouven = boeven.	133. 2.
bourden = boerden = kluchten.	135. 2.
bouw, van verbaauwen = verbouwereeren.	143. 2.
boven het gebied = buiten de bevoegde macht of het rechtsgebied.	310. 2.
Boy = Booi = zuurziende, leelijke, ruwe, wilde kerel.	137. 1.
boyen, fout voor bloyen = bloeien.	140. 1.
Boyster = Booi = zuurziende, leelijke, ruwe, wilde kerel.	137. 1.
braambosch, mannelijk.	143. 1.
braden = (wenk-)braauwen.	299. 2.
bratten = britten = brokken of stukken turf.	260. 1.
brect = breekt.	222. 1.
brede = berd = bord.	343. 1.
breems = bramen.	143. 2.
breems = horzels of wespen.	143. 2.
bremmen = bramen.	143. 2.
bremmen = horzels of wespen.	143. 2.
bret = berd = bord.	142. 1.
breten = britten = brokken of stukken turf.	259. 2.
breue = brief.	144. 1.
brict = brect = breekt.	213. 1 - 222. 1.
brieten = britten = brokken of stukken turf.	259. 2.
bringen = brengen.	306. 1.
britten = brokken of stukken turf.	259. 2.
brocken = breken.	269. 1.
bronwel = waterwel.	204. 2.
brouwhuis = brouwerij.	114. 2.
bruel, fout voor bruid.	400. 2.
bruis = bruisk = wuft, wild of woest(?)	400. 2.
bruis, fout voor bruiloft.	400. 2.
bruis = schuim.	400. 2.
bruleyden, fout voor bruleyder = bruidleider.	146. 2.
bruy-leider = bruidleider.	146. 2.
bu, fout voor buuk = buik.	415. 1.
buef = boef.	133. 1.
buel = beul.	126. 1.
buil = buidel = darm.	184. 2.
burd = belast.	364. 1.
burd = bord = last.	181. 2 - 364. 1.
burghen = borgen.	331. 2.
busch = bosch.	143. 1.
but bot = been.	118. 2.
buyr = boer.	134. 1.
buyren = bueren = boeren.	119. 1.

C.

c, vroeger vóór de e ook als k uitgesproken.	397. 2.
cabuise = kabuis = scheepskeuken.	157. 1.

[p. 424]

calange = gepraat = gekal of kalling.	244. 2.
calange = twist.	244. 2.
calange komen (in) = in twist of in geschil geraken.	244. 2.
calver, fout voor calver - = calverhuyden.	234. 2.
caperson = kaproen = karpeson = neusnijper.	258. 2.
Capucienen = Capucijnen = kapmonniken = monniken, die de kap dragen.	297. 1.
cassisteenen = cassy-steenen = kassij-steenen = kalessi-steenen = kalsije-steenen = caudsydsteenen = keisteenen.	340. 1.
caudsydsteenen = keisteenen.	309. 1.
cent = kent.	397. 2.
chaud = heet.	358. 1.
chiere = sier.	183. 2.
cingel = riem of gordel.	180. 1.
ck, voor ch gebruikt.	318. 1.
coecken = koken.	280. 1.
coemen = komen = gekomen.	200. 1.
coemt = koomt = komt.	381. 1.
collacien = collatie.	149. 1.
collacien = collation.	149. 1.
confuys = confuus = verward of verlegen.	235. 1.
coocken = keuken.	157. 1.
coomens = komans = koopmans.	268. 1.
coppe gauwy = koppe, komt uit den hoek = gaan wij of komt aan.	333. 1.
coppelérse = koppelarés = koppelaarster.	126. 1.
cost (vroeger ook enkelvoud) = kosten.	112. 2 - 266. 1.
costume = coutume = gewoonte.	413. 2.
costuyme = costume = gewoonte of kleederdracht.	355. 2.
costuymen = coutume = gewoonte = zede.	304. 1.
coyen = koeien.	410. 1.
coyrebanden = korenbanden = korenbussels = korenbundels = korenschoven.	266. 1.
crauwelen = klaauwen.	257. 2.
crauwelen = vleeschhaken = vorken, om het vleesch uit den ketel te halen.	257. 2.
creuetoy = crève toi = barst.	175. 1.
criëeren = crier = piepen of schreeuwen.	194. 1.
crieert = piept of schreeuwt, zooals men van een wiel zegt.	194. 1.
crijtich sijn = gemelijk wezen.	261. 1.
critich = crijtich = gemelijk.	261. 1.
croenen = kronen.	355. 2.
croepel = kreupel.	268. 2.
cuyckens = kiekens = jonge zachte bezems.	127. 2.

D.

d, voorheen te zacht voor sluitletter.	122. 1.
d, weggelaten.	161. 1.
daar af = daarvan = van welke.	112. 2 - 385. 1.
daat, fout voor daart = daar 't.	354. 2.
daer tegen = daartegenover.	204. 1.
dagelics = dagelijks of dagelijksch.	122. 2.
dagelicx = dagelijks of dagelijksch.	122. 2.
dagelix = dagelijks of dagelijksch.	122. 2.
dagvaart = tocht of reis, die men in een dag aflegt = dagreis.	254. 2.
dagwaart = dagrichting = eene reis, die een dag duurt.	254. 2.
daheim = te huis.	186. 1.
dald' = dalder = de aller.	106. 2.
dalen = tot den molen afklimmen = door den molenaar geholpen worden.	384. 2.
dalen = tot de rechters afklimmen.	384. 2.
dan, fout voor dat.	348. 1.
dank, fout voor dans.	153. 2.
dank (te) = naar den zin = zóó, dat men er dank bij behaalt.	290. 1.
dar = daar.	390. 2.
darde = derde.	154. 2.
darf = derf = durft = mag.	117. 1 - 133. 1 - 285. 1 - 363. 1 - 380. 2 - 388. 1.
darven = durven = mogen.	363. 1.
dattet = dat het.	378. 2.
deerlijk = oprecht.	375. 1.
demmen = dempen.	244. 1.
derf = darf = durft = mag.	133. 1 - 363. 1 - 368. 1 - 388. 1 - 420. 1.
Der Gouw = Ter Gou = Gouda.	174. 2.
der (niet en) = niet durft.	349. 2.
derren = durven.	349. 2.
derre (niet en) = niet durve.	349. 2.
derven = behoeven.	117. 1.
derven = darven = durven = mogen.	341. 1 - 349. 2 - 363. 1.
deschasser = déchausser = ontschoeien.	356. 2.
deugd doen = ten goede zijn.	360. 1.
deugd doet (die haar) = die haar goed doet = niettegenstaande die haar goed doet.	360. 2.
deugd doet (die haar) = die haar goed doet = zoo zij haar goed zal doen.	360. 1.
devies = zinnebeeld of zinspreuk.	159. 1.
deysen = deinzen.	376. 1.
diaer (al) = al d' iaer = al 't jaar.	117. 2.
dic = dikwijls.	112. 2 - 205. 2 - 213. 1 - 328. 2 - 340. 2 - 392. 2.
dick = dikwijls.	328. 2 - 340. 2 - 384. 1.
dicke = dikwijls.	112. 2 - 328. 2 - 377. 1 - 386. 2.
dicste = meest dikwijls = meest.	213. 1.
diefhanger = beul.	126. 2.
dier = duur.	199. 2.
diere = dierbaar.	296. 2.
dieren = duren.	418. 1.
dijt = gedijt.	220. 1.
doe = toen.	105. 2.

[p. 425]

doeget, fout voor doetet = doet het.	368. 1.
doelt = doolt.	377. 2.
doemen = oordeelen.	151. 1.
doen = maken.	191. 2.
doen = toen.	357. 2.
doen = volvoeren = volbrengen = ten uitvoer brengen = zijn beslag geven.	191. 2 - 281. 2.
doer = door.	184. 2.
doer = door = deur.	158. 2.
doerloch = doorloghe = d'oorlog = den oorlog.	221. 2.
doerneyt = doornaaid.	328. 2.
doet = voldoet.	297. 2.
doets = doet des = doet dit.	144. 1.
dogen = deugen.	102. 2.
doï = doir = door = deur.	157. 2 - 158. 1.
dol = onverstandig of onbedachtzaam.	205. 2.
domen = oordeelen.	151. 1.
domsdag = doomsdag = doemsdag = oordeelsdag.	151. 1.
doncruyt = d'oncruyt = het onkruid.	101. 2.
dood, fout voor doof.	157. 2.
doogen = gedoogen = dulden.	251. 2.
doornaaid stuk = doorgestoken stuk.	328. 2.
doornenbosch, mannelijk.	143. 1.
dorde = derde.	156. 2.
dordendeel = derdedeel.	155. 1.
dore = deur.	158. 1.
döre = dorre = deur.	158. 1.
dorf = durft = behoeft.	388. 2.
dorft = dorst = durfde.	389. 1.
dorren = dorven = durven = behoeven.	389. 1.
dorst = durfde.	388. 2.
draf = dik der spoeling.	347. 2.
draferen, ongewone meervoudsvorm van draf.	347. 2.
dree = drie.	151. 2.
dreten, als zelfstandig naamwoord gebruikt.	349. 1.
dreyen = draaien.	340. 1.
dreysszen = driemaal.	166. 2.
driegen = dreigen.	349. 1.
drijten, als zelfstandig naamwoord gebruikt.	349. 1.
drijven (de voeren) = eene wijze drijven = den meester spelen.	280. 1.
drijven (eene wijze) = te werk gaan.	280. 1.
drincket = drink het.	378. 2.
driven = drijven = bedrijven.	279. 2.
droch = bedrog.	116. 2.
droeghe = droge.	308. 1.
droem = droom.	116. 2.
droevig = troebel.	359. 2.
droomen, een onpersoonlijk werkwoord.	379. 1.
druilen = talmen.	194. 2.
druwen = dreigen.	349. 1.
du aetst = gij aat.	196. 1.
du coemest = gij komt.	235. 2.
du dronckest = gij dronkt.	196. 1.
duem = doem = dom.	164. 2.
du heffst = du hebst = gij hebt.	269. 1.
durft gij dat doen? van eene zaak, die men niet mocht bedrijven.	349. 2.
durven = behoeven.	327. 1 - 388. 2.
durven = mogen.	285. 1 - 380. 2 - 414. 2.
du werdst = gij werdt.	235. 2.
du wilst = gij wilt.	235. 2.
Duypen = iemand, die met gebukten hoofde daar heengaat, of verlegen heendruipt.	213. 1.
duyr = duur = dier = dierbaar.	296. 2.
dweelt = dwaalt.	378. 1.
dync = ding.	397. 1.
dynre = dijnre = dijner (tweede naamval van dij) = uwer.	196. 1.
dz = dat.	101. 2 - 122. 1.

E.

e, scherplang.	254. 1.
e, verlengletter.	108. 2 - 112. 1 - 113. 1 - 113. 2 - 116. 1 - 116. 2 - 119. 1 - 134. 2 - 148. 1 - 192. 2 - 238. 1 - 265. 1 - 266. 1 - 278. 2 - 308. 1 - 326. 2 - 375. 2.
ebben = eb wezen.	174. 2.
eeghet = eigent.	108. 1.
eel-man = eêlman = edelman.	174. 2.
een = iemand.	377. 2.
een den ander (de) = elkander.	218. 1.
eer = eerder = alvorens.	331. 2.
eerde = aarde.	102. 1.
eeren = eren = eriën = aaren = aren = aarenen = ploegen.	379. 2.
eers = aars.	99. 2.
eerst = vroegst of spoedigst.	357. 2.
eerts = eerst.	384. 2.
eerzweer = eerpijn.	175. 2.
eesch = eisch.	352. 1.
eest = is het.	198. 2 - 352. 2 - 374. 2.
eet = heet.	220. 1.
eetet = eet het.	379. 1.
e̅e̅v = eeuwig.	379. 1.
ei = ai of aai.	340. 1.
ei = ee.	348. 2.
eik = eikenboom.	137. 1.
eiloof = eikloof of eikenloof = klimop.	268. 1.
eirst = eerst.	393. 2.
el, adjectiefvorm.	288. 1.
el = ander = elders.	388. 1.
emmer = immer.	290. 2.
en, fout voor een.	300. 2.
en, fout voor ey = ei.	131. 2.
en, fout voor in.	185. 2.

[p. 426]

en, fout voor of.	375. 2.
en = niet.	333. 1.
en, ontkenningswoord.	193. 2 - 393. 1.
en doe (ik) = ik doe niet.	297. 1.
en niemand = niet iemand.	368. 2.
en sal = zal niet.	393. 1.
entghen = teghen = tegen.	316. 1.
en weet = weet niet.	393. 1.
er, tweede naamvals-vorm.	215. 2.
eren of ers, wanneer meervoudsvorm.	405. 1.
erf = dam.	152. 1.
es = is.	260. 1.
et = eet.	230. 1 - 399. 1.
eter = eet er.	169. 1.
eter = ete er.	169. 1.
eth = het.	405. 2.
euverwille = uwentwille.	275. 1.
evel = euvel = gebrek of kwaal.	180. 1.
experienty = expérience = ondervinding.	293. 1.

F.

f, uitgelaten.	233. 1.
f, wisselletter met ch.	263. 2.
f, wisselletter met p.	116. 2.
feilen = falen.	316. 1.
fiel = fielt.	323. 2.
fiool, voor eene soort van flesschen gebruikt.	351. 1.
fiool, voor speeltuig of eene soort van bloemen minder gebruikelijk.	351. 1.
flodderen = slodderen.	258. 2.
fluweelen boordjes = zachte handen.	238. 2.
foortse = force = geweld.	195. 1.
foortselyck = par force = met kracht of geweld.	323. 2.
forcie = geweld.	195. 1.
frawen = frauwen = vrouwen.	398. 1.
fuis = puis = poes.	116. 2.
fuys = fuis = fust.	116. 2.

G.

g, weggelaten.	254. 2.
gaan (daarin) = doet ze weêr vuil worden.	360. 1.
gaard = baan voor dieren = diergaard.	101. 2.
gaard = gaarde = eene ingesloten plaats = een tuin.	101. 2.
gaboren, fout voor geboren.	380. 2.
gaels = zonder smaak.	348. 1.
gaer = gansch.	381. 2.
gan = gunde.	176. 1.
gand = gunt.	199. 2.
gas = straat of steeg.	217. 2.
gat, fout voor God.	198. 1.
gaud = goud.	204. 1.
gauste = gaauwste = slimste.	208. 1.
gauste = gunst.	208. 1.
gauwy = gaan wij.	333. 1.
gazen = grazen.	177. 2.
gazen = kakelen.	177. 2.
ge, voorgevoegd.	249. 2 - 290. 1 - 332. 2.
ge, weggelaten.	190. 1 - 200. 1 - 278. 1 - 290. 1 - 343. 2 - 371. 1 - 380. 2.
gebaten = baten.	380. 2.
gebeteren = beteren.	380. 1.
geborgen = geborgd.	332. 1.
geborsten = gebarsten.	279. 1.
gebreken = ontbreken.	102. 1.
gebroocken = gebruik.	149. 1.
gedaan = gebeden = gebed gedaan.	374. 2.
gedaan = gemaakt.	191. 2.
gedaan = schoon gemaakt.	360. 1.
gedaan = volvoerd = ten uitvoer gebracht = zijn beslag gegeven.	191. 2.
gedaan (zijn wil is) = zijn wil is volbracht.	281. 2.
gedenken = heugen = herinneren.	240. 1.
gedenken = in gedachten houden.	191. 1.
gedijen (niet) = geen voorspoed hebben.	220. 1.
gedoen = voortbrengen of leveren.	245. 2.
geeke, fout voor gecke.	405. 2.
geen en = niet.	294. 2.
geeseling = kwispeling met de roede.	128. 2.
geesten = daden = bedrijven.	162. 1.
gehand zijn = ergens van voorzien zijn.	186. 1.
geheel (?)	357. 2.
gehelpen = helpen.	380. 2.
gehoer = gehoor.	126. 2.
gehoersaem = gehoorzaam.	126. 2.
geirne = geerne = geeren = geern = gerne = gern = gaarn = gaarne = graag.	348. 2.
gekoft = gekocht, fout voor verkocht.	372. 2.
gelas = glas.	172. 2 - 357. 2.
gelaten (zich slecht) = zich als slecht aanstellen.	356. 1.
gelds (veel) = veel van het geld.	190. 2 - 200. 2.
gelegen laten = gelegen laten liggen.	178. 2.
gelegen laten liggen (zich aan God) = God niet te vergeten en zijne geboden te onderhouden.	178. 2.
geleven = leven.	233. 1.
gellen = gällen = klinken.	361. 1.
gelofte = belofte.	173. 1.
geloven = beloven.	173. 1.
geluk, fout voor gelijk.	191. 1.
gelul = gezang of geluid.	365. 2.
gemaakte verf = verf, die men zelf gemakkelijk maken kan = nagemaakte verf = waterverf.	282. 1.
gemaeke = gemaak = gemak.	193. 1.

[p. 427]

gemaken = maken.	290. 1.
gemand = wat in de mand is.	338. 1.
gemande spijs = de fruit, het ooft of de groente, pas geplukt en nog niet uitgezocht.	338. 1.
gemein = gemeen = gemeenschappelijk.	306. 2.
genoegen = vergenoegen.	322. 2.
genog = genoeg.	371. 2.
genood = gedwongen of opgedrongen.	203. 1.
genuechte = genoechte = geneuchte.	193. 2.
gepeins = denken met eenige inspanning.	185. 2.
gepeins = gedachte.	185. 2.
gepild wezen = als een klein kind behandeld worden.	273. 2.
gepureerd = gezuiverd.	204. 1.
geraden = slagen of gedijen.	257. 1.
geraken = raken.	332. 2.
gerasse = rasse = vlugge.	163. 2.
gereedmaken = klaarmaken of bereiden.	278. 2.
gereedt = gereed geld.	188. 2.
gereed zijn = bereid zijn.	376. 1.
gerocht = geraakt.	318. 1.
gerucht = geraas.	193. 2.
gescheed = gescheid = scheiding of geschil.	194. 2.
geschend = geschonden.	255. 1.
geschouwen = geschouden = gescholden.	332. 1.
gesellet = vergezelschapt = verbindt.	190. 2.
geslaan = slaan.	249. 2.
geslegen = geslagen.	389. 2.
gesnar = gesnor, het geluid van het draaiende wiel.	194. 1.
gesondichye = gesondigheyd = gezondheid.	154. 2.
gesparigen = gespaard.	290. 2.
gesparigen = sparende.	290. 2.
gespin, fout voor gespan.	133. 2.
gespin (één) = eenerlei weefsel = dezelfde werkzaamheid of gelijken toeleg.	133. 2.
gestadig = steeds.	373. 2.
gestoord = troebel.	359. 2.
geten = ge-eten = geëten = gegeten.	242. 2 - 286. 2.
getween = met hun tweeën.	297. 1.
geven = er toe doen.	325. 2.
gevroed (de beste wei) = de beste wei moet gevroed, dat is: nagevorscht of met zorg onderzocht worden.	360. 1.
gevroet = gewroet.	360. 1.
gewacht = bewaakt of gehoed.	252. 1.
gewan, bijbeltaal voor geboren worden.	256. 1.
gewaschen = gewasschen.	389. 2.
gewasschen = gewassen.	369. 2.
gewassen = gegroeid.	369. 2.
gewente = gewoonte.	290. 2.
gewest = geweest.	289. 2.
gewinnen = geboren worden.	256. 2.
gewouw = gewoud = geweld = vermogen of macht.	126. 1.
gewroet (de beeste wei) = het beest of de beeste heeft de wei gewroet.	360. 2.
gezakt = in den zak gestoken.	338. 1.
gezel = metgezel = makker of vriend.	188. 1 - 405. 2.
ghebreken = ontbreken.	267. 2.
ghebruyt = gebroed.	354. 2.
ghedenct (mi) = mij dunkt = ik herinner mij.	376. 1.
ghedregen = gedragen.	378. 1.
gheeft, fout voor heeft.	311. 1.
gheenre = geener = van geene.	191. 1.
gheesten = daden of bedrijven.	402. 2.
gheestken = geestje = schim.	186. 2.
gheeten = geten = eten.	288. 2.
ghe-heel = ghe-eel = gheel.	357. 2.
gheherberghen = herberghen.	223. 1.
ghekyf, fout voor ghekijf.	405. 2.
gheleeck = gelek = gedruip = lekkage.	236. 2.
ghelooft = geloofd zijn of worden.	188. 2.
ghemeynigh = gemeenig = gemeenlijk.	337. 1.
gheneeren = neeren = voeden = het verwerven der middelen, om zich te voeden = broodwinnen.	302. 2.
ghenoechs = verzameling van voorwerpen, die men voor eene bepaalde zaak behoeft.	194. 1.
ghenomt = genoemd.	291. 2.
ghenuecht = geneuchte.	125. 1.
gheraden = gerathen = slagen of gedijen.	356. 1.
ghéring = spoedig of gaauw.	326. 2.
ghéringe = spoedig of gaauw.	371. 1.
ghéringhe = spoedig of gaauw.	371. 1 - 419. 2.
gheromt = geroemd.	286. 1.
ghesacht = gezegd.	149. 2.
gheschach = geschah = geschiedde.	380. 2.
gheseynden = zenden.	107. 1.
gheseyt = gezaaid.	340. 1.
ghesijn = geweest.	290. 2.
ghety = (water)getij = tij.	194. 2.
ghewasschen = schoongemaakt = gereinigd.	369. 2.
ghijer = gier.	196. 1.
giccheren = lachen.	385. 2.
Gielleken = gelleken.	189. 1.
gift nye = geeft nieuw = een vreemd treffen, een ongewoon klinken.	325. 1.
gijerig = gierig.	196. 1.
ginneken = lachen.	385. 2.
gloria (Sic vives in) = zoo zult gij in glorie leven.	267. 2.
Godeweet = God weet het!	190. 1.
Godschalk = Gods knecht.	328. 2.
godsvrucht = vrees voor God.	326. 1.
God woudts = God woud's = God wilde des = als God het wil.	192. 1.
goeds, tweede naamvals-vorm.	200. 2 - 201. 1.

[p. 428]

goed scheiden = scheiden, dat vaststaat, waaraan niet te twijfelen valt.	306. 2.
goelijkjes = aardigjes, liefjes.	263. 1.
goet goet = bezitting van waarde.	128. 1.
goides = goets.	337. 1.
gonnen = gunnen.	176. 1.
govie = katvisch = gemeene visch.	206. 1.
graaien (in iets) = er met de hand in roeren of grabbelen.	372. 2.
graantje, voor eene kleine hoeveelheid.	205. 1.
grabben = grabbelen = grappen = grijpen.	381. 1.
grabt = grijpt.	381. 2.
graft = gracht.	263. 2.
gras (in dat), als een verachtelijk smijten voorgesteld.	204. 2.
graven = sloot.	270. 1.
grein = graan.	137. 1 - 205. 1.
greintje, voor eene kleine hoeveelheid.	205. 1.
grijsblaar, verklaard.	129. 2.
grijzen = grijs worden.	186. 2.
grondelin = grondeling.	206. 1.
grondelin = grondeltje.	206. 1.
gront = grondte = grondel of grondeling.	206. 1.
groyen = groeien.	140. 1.
gruep = groep = grup = grep = goot achter de koeien, waarin haar drek valt.	324. 2.
gruidt = gereuet = berouwd.	373. 1.
grunt = gront = grondel of grondeling.	206. 1.
gue = goe = goede.	225. 1.
guede = goede.	120. 2.
gueder = goederen.	199. 2.
guedts = goeden.	143. 1.
guet = goed.	133. 1 - 255. 2.
guil = slecht paard.	130. 1.

H.

h, verwisseld voor k.	199. 2.
h, voorgevoegd.	166. 2 - 176. 2 - 179. 1 - 192. 2 - 219. 1 - 275. 1 - 307. 2 - 312. 1 - 362. 1 - 403. 1.
h, weggelaten.	115. 2 - 136. 2 - 215. 1 - 220. 1 - 339. 2 - 389. 2 - 405. 2 - 413. 2.
habben = happen = bijten.	375. 1.
habijt = habit = kleed.	246. 1.
hacht = gevangenis of klem.	195. 1.
hacht (in der) = in hechtenis geraken.	195. 1.
haddic = had ik.	289. 1.
hader = twist of gekijf.	347. 1.
had ik = had ik dat geweten!	322. 2.
haeste = spoedig.	127. 2.
hak = handelaar in slechte koopmanschap.	192. 2.
Hal, fout voor Hel.	221. 2.
Hal, woordspeling met Hel.	221. 2.
halp = hielp.	262. 1.
handeling = ontvangst.	187. 2.
hangdief = beul.	126. 2.
hangeman = hangman = beul.	126. 2.
harder = herder.	223. 1.
harter = herder.	223. 1.
hartzen = harten.	205. 2.
Haucken = Havikken.	216. 2.
haud = hout.	204. 1.
hauder = houder.	417. 1.
hauen = hebben.	255. 2.
hauerdas = hab er das heb dat.	175. 1.
hebben = geboren worden.	256. 2.
hebdy = hebt gij.	368. 2.
hebraech (?)	342. 2.
hebraech = Hebreën.	342. 2.
heddich = hätte ich = hadde ik.	289. 1.
heeften = heeft'en = heeft hem.	124. 1.
heelen = genezen.	296. 2.
heesch = eesch = eisch.	179. 1.
heescht = heischt = eischt.	307. 2.
heffen = heven = hebben.	215. 1.
heft = heeft.	256. 1 - 285. 1 - 289. 2 - 327. 1 - 350. 2 - 379. 1 - 391. 1.
heftet = heft'et = heeft het.	192. 2.
heiding = snelle of schemerende beweging.	127. 2.
heidingen = snelle of schemerende beweging maken.	127. 2.
heiligmaker = hijlikmaker, een gebak.	178. 1.
heir = heer.	348. 2.
helen = verbergen.	296. 2.
helpen dragen = behelpen.	288. 1.
helt = halt = houdt.	213. 2.
hem = zich.	293. 1 - 344. 2 - 356. 2 - 369. 1 - 383. 1 - 387. 2.
hen = heen.	119. 2.
hengaen = heengaan.	378. 1.
her = heen.	102. 1.
her = nog eens.	323. 1.
hertzen = herten = harten.	205. 2.
hesse = hest = paard.	300. 1.
hessen = al hes! of hus! roepende wegjagen = hisser = hitsen = aanhitsen.	325. 1.
het droomt mij = ik droom.	379. 1.
hetgeune = hetgene.	322. 2.
hetgone = hetgene.	322. 2.
hetgunt = hetgene.	322. 2.
het heeft hem gedroomd = hij heeft gedroomd.	379. 1.
heugenis = geheugenis.	186. 1.
heuke = huik.	235. 1.
heuschelijk = oprecht.	375. 1.
heuyck = huik.	234. 2 - 235. 1.
hexter = exter = ekster.	136. 2.
hexteren = exteren.	176. 2.
heymen = heynen = eene heining om iets zetten.	373. 1.

[p. 429]

heynst = hengst.	207. 2.
hi = hij.	192. 2.
hij, voor zij gezegd.	292. 2.
hijlendal = heel-en-al = gcheellijk.	414. 1.
hijlik = huwelijk.	178. 1.
hijs = hij's = hij des = hij dat.	126. 2.
hilic = hijlic = heilig.	178. 1.
hillig = heilig.	221. 1.
hinderlaag = achterlaag.	102. 2.
hinderste = achterste.	102. 2.
hissen = sissen.	225. 1.
hitsen = aanhitsen.	285. 2.
hoefstel = hoofstel = hooftstoel = hoofdsom of kapitaal.	195. 2.
hoeft = behoeft.	388. 2.
hoeft = hoofd.	148. 1 - 266. 1.
hoen, fout voor hond.	179. 1.
hoenderen, fout voor hoenderkot.	177. 1.
hoer = vrouw, die te huur is.	220. 1.
hoerende = hoorende.	378. 1.
hoerensen = hoerenaanhanger.	225. 2.
hoerensen = hoerenaanhangster.	225. 2.
hoerensen = hoerenzoon.	225. 2.
hoestoel = hoostoel = hoofstoel of hooftstoel = hoofdsom of kapitaal.	195. 2.
hoet, fout voor holt = hout.	234. 1.
hoetelaars = stoetelaars = stoethaspels = broddelaars = knoeiers in hun vak = werkluî, die eene zaak niet meester zijn, maar haar bederven.	128. 1 - 335. 2.
hoeyc = huik.	235. 1.
hoï = hoir = hoor = heur = haar.	189. 1 - 249. 2.
hoirten = orten = het op-zij-schuiven of verwerpen van het voêr.	111. 2.
holden = houden = voeden.	254. 1.
holder = houder.	336. 1.
hölften = holsters = holsblokken of klompen.	226. 1.
holp = hielp.	262. 1.
holt = houd.	263. 1.
holt = houdt.	213. 2.
hond, fout voor Hond of Hont.	230. 2.
honden, fout voor handen.	169. 2.
honden (twee), fout voor twee hanen.	187. 2.
hondge = hondje.	208. 1.
hoofdstoel = hoofdschat = hoofdsom of kapitaal.	195. 2.
hoofdzweer = hoofdpijn.	232. 1.
hooft = ooft.	307. 2.
hooftstal = hooftstoel = hoofdsom of kapitaal.	195. 2.
hoogde = hoogte.	238. 2.
hooge = hoogte.	238. 2 - 370. 2.
Hoogen = Oogen.	219. 1.
hooimijt = hooi-berg of hooi-stapel.	233. 1.
hooi-tas = hooi-hoop of hoop hooi = vocder hooi.	233. 1.
hoop, fout voor hoep = hoepel.	208. 2.
hoop = hoeveelheid.	183. 2.
hoopwerk = wat bij hoopen is = opgehoopt veel.	193. 2.
hooren = behooren.	409. 2.
hoos = kous.	120. 1.
hoosch = hoofsch = hovesch = heusch = hoffelijk.	233. 1.
hoot = hooft of hoofd.	116. 1 - 233. 1 - 265. 2.
hootsman = hoofdman = kapitein.	116. 1.
hooze = kous.	120. 1.
hop (?)	226. 1.
hose = kous.	120. 1.
houde = houden.	295. 1.
houden = behouden.	250. 2.
houden = hebben = er op nahouden.	250. 2.
houden = onderhouden.	250. 2.
houdt = houwt.	335. 1.
hout, fout voor hoot = hoofd.	232. 2.
hout, fout voor kout of koud.	220. 2 - 260. 2 - 324. 1.
houwen = hakken.	335. 1.
houwen = huwen.	232. 2.
hoven = oven.	312. 1.
hoycke = huik.	235. 1.
huden = huiden = heden.	244. 1.
huden = huiden = omkleedsel.	234. 2 - 410. 1.
hue = hoe.	133. 1.
huer = hoer.	133. 1.
huer = uur.	192. 2 - 362. 1.
huerensen = hoerensen = hoeren.	225. 2.
huesch = heusch = hovesch = hoofsch = hoffelijk.	233. 1.
hueuerwille = euverwil = overwil.	275. 1.
huiden = hoeden = bewaren.	334. 2.
huidigen dage (ten) = heden.	150. 2 - 234. 2.
huikend zeil = gedoken zeil = gebogen zeil = rond staand zeil.	365. 2.
huire = uire = uure = ure = uur.	166. 2 - 403. 1.
huitemetuit (?)	236. 2.
hundeke = hondeke.	207. 2.
huner = hoenders.	177. 1.
huyden = heden.	150. 2.
huyren = hoeren.	220. 1.
Hymen = Huwelijksgod = huwelijk.	247. 2.
hys = hij des = hij daarvan.	276. 1.

I.

i. = één.	178. 1.
i, verlengletter.	105. 1 - 134. 1 - 241. 1.
jaemerlick = jammerlijk.	374. 2.
jamerlic = jammerlijk.	375. 1.

[p. 430]

jammerlijk = oprecht.	375. 1.
Janssen = Janszoon.	225. 2.
jarent ('t) = het jaren = het verleden jaar = een jaar geleden = het jaar te voren = het jaar, dat voorbij is.	189. 1.
jeugden = aan de jeugd passen.	238. 1.
jeugd houden = jeugden = aan de jeugd passen.	238. 1.
iewers = iewaarts = ergens.	223. 1.
ijdel = leêg.	216. 2 - 220. 2 - 238. 2.
ijse, fout voor ijzer.	239. 1.
ijse, verward met eisen = ijzer.	239. 1.
ijzer = handijzer.	215. 2.
imbijt = ontbijt.	171. 1.
imbijten = ontbijten.	232. 2.
in, fout voor en.	294. 2.
in, verwisseld voor op.	142. 1.
inbijt = ontbijt.	171. 1.
inbijten = ontbijten.	232. 2.
indachtig = achterdochtig.	156. 1.
indachtig = gedachtig.	156. 1.
in den dag komen = aan den dag komen.	334. 2.
in den wijn = te midden van den wijn = onder een glas wijn zitten.	323. 1.
ingeweide = eingeweide = ingewand.	218. 1.
ingheweīde, fout voor ingheweide.	218. 1.
in mois dragen = indraghen moet.	319. 1.
int = op het.	142. 2.
in 't betoog hebben = vertoonen.	124. 2.
in 't trouwen = gedurende het getrouwd zijn = in 't huwelijk.	185. 2.
jong = jongen.	399. 1.
jongeluî = jonge lieden.	256. 2.
jongens = jongen.	248. 2.
jonger = jong.	279. 2.
jongers = jongen.	248. 2.
jongers (der) = der jongeren of jongen.	149. 2.
jongwijf = meid.	120. 2.
jonnen = gonnen of gunnen.	197. 2 - 393. 1.
iont = gont of gunt.	197. 2.
isser = ister = is het er.	369. 2 - 397. 2.
issue = uitgang.	347. 1.
iuecht = jeugd.	162. 2.
iuecht = jeugdt.	238. 1.
jught, fout voor jaght.	224. 2.
juist = eveneens = netzoo = zuiver.	204. 1.

K.

k, wisselletter met g.	397. 1.
kaasjager = katsjager = hoerenjager.	238. 1.
kaetsty = kaatst dij = kaatst gij.	315. 1.
kalfs, fout voor kalfs- = kalfshuiden.	234. 1.
karen = karren.	204. 2.
karpeson = neusnijper.	258. 2.
kastijdt (die zich bij een ander) = die bij eens anders kastijding dezijns zoekt = die zich bij of door middel van een ander kastijdt.	383. 2.
kat = hoer.	238. 1.
katijf = katief = keitijf = gevangene = ellendige of ongelukkige.	250. 2.
katze = kat.	105. 1.
kavel = lot.	284. 2.
keern = kern.	167. 2.
keerne = kern.	167. 2.
keers = kaars.	241. 1.
keirse = kerse = kaars.	241. 1.
kemmen = kammen.	383. 1.
kerkmis = kermis = mis, die gehouden werd bij gelegenheid der kerwijding, van den heilige der kerk of bij andere plechtige verrichtingen.	168. 1.
kermis, historische oorsprong.	168. 1.
kermis = vroolijkheid of feesthouding.	220. 1.
kern = karn, afleiding.	228. 2.
kers = kaars.	241. 1.
kerselaar = kersenboom.	139. 1.
kerstenen = kristenen = kristen maken = doopen.	221. 2.
kerstfeest = krist-feest = Christus-feest.	221. 2.
keurboomen, een werkwoord.	139. 2.
kieken = kuiken.	403. 1.
kiert = keert.	378. 1.
kijn, verkleinings-uitgang.	296. 2.
kin = kyn.	296. 2.
kind dragen, een term voor zwangerschap.	286. 1.
kinden = kinderen.	248. 2.
kinder = kind.	248. 1 - 405. 1.
kinderen = kindsch worden.	253. 1.
kirt, fout voor kiert = keert.	378. 1.
kisse, fout voor kiste.	232. 1.
kissen = sissen.	225. 1.
kist = kis = kiest, een tusschenwerpsel.	242. 2.
kit = bordeel.	242. 2.
kit = herberg van slechten naam = kroeg.	144. 2.
kittebroêr = broeder van de natte gemeente = borreltjesdrinker.	144. 2.
Klaassen = Klaaszoon.	225. 2.
klessen = kletsen = werpen of gooien, zooals de kalk op de muren gedaan wordt.	370. 1.
kleur houden = niet verschieten.	259. 1.
kloes = klos = klamp = stuk hout, waarmede men iets verbindt of aaneenhecht.	263. 1.
kloosterknapen = monniken.	267. 1.
kloosterknechten = monniken.	267. 1.
kloot = bal.	259. 2.
klossen = stelten.	263. 1.
kloster = klooster.	267. 1.
knijpen = klemmen.	151. 2.
knip = knijper of nijper.	258. 2.
knor = het harde en kraakbeenachtige deel der beenderen = knorbeen.	228. 2.

[p. 431]

koe-man = koekooper of koeboer.	134. 2.
koe-man = kooman = koopman.	134. 2.
koenen, fout voor koeien.	261. 2.
koenen = koeien.	261. 2.
koer = keur.	107. 2.
koetel = keutel.	264. 2 - 268. 2.
koeter, fout voor koetel = keutel.	264. 2.
koevel = keuvel.	264. 2.
koeveren = koevereeren = in welvaart vooruit gaan.	355. 2.
koeverhede = een staat van aanwas of vooruitgang.	355. 2.
koe-zalig = rijk in koeien.	198. 1.
koije = koeie.	263. 1.
kol, verklaard.	129. 2.
komans = kooplieden.	268. 1.
komenschap = koopmanschap.	268. 1.
kompt, fout voor kemt = kamt.	383. 1.
komt = komt om te kammen.	383. 1.
koppe = haan.	131. 2.
korl = korrel.	167. 2.
korschaard = korzelhoofd = iemand, die korzelig van aard is.	220. 1.
korts = koorts.	265. 1.
korven, als aanwijzingsteeken gebruikt, tot hoe hoog het water zonder gevaar mag komen.	251. 2.
kost = kon.	294. 2 - 361. 1.
kost = kosten.	266. 1 - 413. 1.
kost, thans in den zin van kosten gebruikelijk(?)	397. 1.
kouts = koets.	203. 2.
kouts = kous.	203. 2.
kouver = koever = overvloedig.	355. 2.
kovel = keuvel.	264. 2.
kövel = keuvel = kap.	252. 2.
koyen = koeien.	244. 1.
kraeiwagen (?)	269. 2.
kratten = krabben.	105. 1.
kratzen = krabben of krabbelen.	105. 1 - 249. 2.
krenckde = krankte = ziekte.	180. 1.
krepel = kreupel.	268. 1.
krevelen = krieuwelen of krabbelen = met de pooten in drukke beweging zijn.	147. 1.
kreyen = kraaien.	209. 1.
kruepel = kreupel.	268. 2.
kruykesken = kruikske = kruikje.	269. 1.
kuckuck = koekoek.	264. 1.
kue = koe.	262. 1.
kuere = keur = keus.	383. 2.
kumen = kuymen = klagen = zwichten.	245. 2.
kumers, fout voor kamers.	245. 2.
kumers = klagers.	245. 2.
kust = keus.	285. 2 - 383. 2.
kust en te keur (te) = bij een ruimen voorraad een vrij kiezen hebben = wat men kiest en wat men de voorkeur geeft.	285. 2.
kuyckuyck = koekoek.	264. 1.
kwaadste, fout voor ergste.	128. 1.
kwaadsten, fout voor ergsten.	128. 1.
kween = vrouw.	116. 1.
kwenen = vrouwen.	260. 2.
kyes = kaas.	242. 2.
kyes = kis.	242. 2.

L.

l, wisselletter met u.	102. 1 - 109. 2 - 161. 2 - 213. 2 - 215. 2 - 263. 1.
laat = laten.	239. 1.
laccoustae = l'accoucher = het verlossen = het bevrijden.	351. 2.
laccoustae = l'agouster = het smaak aanbrengen of het smakelijk maken.	351. 2.
laegghenoot = gelag-genoot = die het gelag met een ander deelt.	156. 1.
lak = laauw = bedriegelijk = gebrekkig.	193. 1.
lak = lacs = strik.	193. 1.
lancsem = langzaam.	354. 2.
landenz = lande niet.	193. 2.
lang = laat.	260. 1.
lang = vroeg.	207. 2.
lang (al is het) = al is het lang daarna.	198. 2.
langen = aangeven.	308. 1.
langest = langst.	273. 2.
langzaam opgetogen = zacht, dat is: toegeeflijk opgevoed.	257. 1.
lanken = de weeke zijden van het lichaam.	128. 2.
lansem = langzaam.	354. 2.
lantsem = langzaam.	354. 2.
laten = gelegen laten liggen.	178. 2.
laten droomen (het) = aan droomen overgeven.	379. 1.
latet = late het.	378. 1.
lauwerik = leeuwerik.	278. 2.
Lazarum, vierde naamval van Lazarus.	275. 2.
Lazarus-klap = klap, waarmede de bedelende Lazarus-zieken zich aanmeldden.	258. 1.
leede = lede = verdroeg of duldde.	382. 1.
leeg = ledig.	255. 2.
leermeester, voor leermeesteresse gezegd.	292. 2.
leest = schoenvorm.	278. 1.
leet = leit = ligt.	104. 1.
leeuwerck = leeuwerik.	278. 2.
leeuwerk = leeuwerik.	278. 2.
leeuwrik = leeuwerik.	278. 2.
leewerik = leeuwerik.	278. 2.
leewerk = leeuwerik.	278. 2.
lege = ledige = luie.	163. 2.
lekken = likken.	379. 2.
lelick ansien (het) = haar leelijk gezicht bekijken.	319. 2.

[p. 432]

lelick ansien (het) = met een leelijk oog bezien.	319. 2.
lelick ansien (het) = naar het leelijke zien.	319. 2.
lengde = lengte.	238. 2.
lest = leest.	268. 2.
lesten (ten) = ten laatste.	378. 1.
lette = beletsel = verlet = letsel.	278. 2.
letten = beletten.	278. 2.
leuwen = loomen = tragen.	255. 2.
levere = lever.	279. 2.
lewerik = leeuwerik.	278. 2.
lewerk = leeuwerik.	278. 2.
ley = lui.	235. 2.
lief = zacht.	368. 1.
lieft = liefd = liefde.	122. 1.
lieuerhant (van) = van lieverlede = zachtjes aan.	368. 1.
Liever = Lieverd.	392. 1.
lijck = gelijk = juist = precies.	266. 1.
lijden = verdragen.	363. 1.
lijden breken = aan het lijden zijne kracht benemen.	267. 2.
lijden (niet) = niet kunnen verdragen = vreezen.	244. 2.
lijk = gelijk.	190. 2.
lijt, fout voor slijt = verslijt.	344. 1.
likkebroêr = broeder van de natte gemeente = borreltjesdrinker = ......	144. 2.
likken = weinig te gelijk eten.	379. 2.
lin = lijn, verkleinings-uitgang.	206. 1.
lingen = lengen.	150. 2.
liselijc = lijzelijk = zachtjes.	320. 2.
lites = twisten = geschillen.	349. 1.
locht = lucht.	334. 2.
lochthuis = tuinhuis.	340. 1.
lochting = tuin of hof.	340. 1.
lochtingen = hovenieren = in den tuin arbeiden.	340. 1.
lochting-man = hovenier.	340. 1.
loes = loos.	238. 1.
logeeren = hoffelijk handelen of hoven.	225. 2.
logen = leugen.	279. 1.
lok = logh of loch = gat of hol.	184. 2.
lok = luk = geluk.	399. 1.
loken = luiken = sluiten.	151. 2.
looft = gelooft.	371. 1.
looren = verloren.	176. 1.
lost = lust.	266. 1 - 413. 1.
losterren = losbarsten.	386. 2.
losterren = losternen = lostarnen.	386. 2.
losterrig = de eigenschap hebben, om los te maken of los te worden.	386. 2.
loy = lui.	103. 2.
löyen = luien.	255. 2.
luck = geluk.	133. 2 - 398. 2.
luden = luiden = lieden.	257. 1.
lueghen = loegen = leugen.	116. 2.
luî = lieden.	256. 2.
luid = luiden = lieden.	256. 2.
luk = geluk.	190. 2 - 311. 1.
lul = zang.	365. 2.
lullepijp = doedelzak.	365. 2.
lutje = klein.	412. 1.
lutsen = leuteren = loteren = loslaten = wankelen of waggelen.	390. 2.
luusteren = luisteren.	386. 1.
lyders, fout voor lijders.	283. 1.

M.

m, als aansluiting voor twee lettergrepen gebruikt.	375. 1.
m, voor n gebruikt.	98. 1.
maag = bloedverwant.	161. 1.
maagd = meisje.	161. 1.
maagden = zwangere vrouwen, die voor 't eerst zwaar zijn of ongehuwde zwangere meisjes.	286. 1.
maal = vlek.	148. 2.
maar = tijding.	345. 1.
maarschalk = paardenknecht of stalknecht.	328. 2.
maarschalk = stalmeester.	328. 2.
maarschalk = veldmaarschalk = opperste legervoogd = veldheer.	328. 2.
maarte = dienst- of huismeid.	161. 1.
maaw = maauw.	180. 1.
mach = kan.	349. 2.
mach hem misgaan (hy en) = hij kan zich misgaan.	387. 2.
maechen = magen = maagden = dienstmaagden.	161. 1.
maecht = maeckt.	199. 2.
maet, fout voor mact = maakt.	306. 1.
maeuw = maauw.	180. 1.
mag = kan.	387. 2.
mag ik niet (dat) = daar houd ik niet van = dat lust ik niet.	366. 2.
magt = maakt.	306. 1.
mag zijn ('t) = 't kan zijn.	239. 2.
maken = geboren worden.	356. 2.
maket = maakt het.	200. 1.
malc = elk.	362. 1.
malen = rechtspreken.	384. 1 - 420. 1.
malen = tot meel maken.	384. 1 - 420. 2.
Maleyeren = malloot = mal vrouwspersoon.	144. 1.
malk = melkte.	262. 1.
malkander = elkander.	362. 1.
malle lieden op te slaan (met) = (zich) druk met malle lieden af te geven.	280. 2.
mallic = malc = elk.	362. 1.
man, fout voor men.	347. 1 - 404. 2 - 410. 2.

[p. 433]

man = iemand.	404. 2 - 410. 2.
man sal niet = geen man zal = niemand zal.	347. 1.
Manu bellatoria = met eene krijgshand, dat is: krijgshaftige hand.	267. 2.
mare = merrie of paard.	328. 2.
masschap = maatschap = compagnon.	156. 1.
mauw = maauw.	180. 1.
medecijn = medicijnmeester.	166. 2.
medecijne = medicament.	166. 2.
medicijn = geneesmiddel.	166. 2.
medicijn = medicijnmeester.	166. 2.
medicijnen = medicijnmeesters.	104. 2.
medicijns = medicijnmeesters.	164. 2.
meeps = onpasselijk = kwalijk.	127. 2.
meer = anders.	375. 2.
meir = meer.	348. 2.
menegerande = menigerhande.	413. 2.
meneghe = menige = menigte.	345. 2 - 371. 1.
meneghe = menige = veel.	345. 2.
menig = menigeen = menigte.	371. 2.
menighe = menigte.	370. 2.
men is niet wijs = niemand is wijs.	361. 2.
mens = men des.	376. 1.
mer = maar.	133. 2.
mesbieden = misbieden = kwalijk bejegenen of onbehoorlijk behandelen.	370. 2.
messie = mesthoop.	152. 1.
messing = geel koper = rood koper met half zooveel zink.	204. 1.
messynck = mesthoop.	401. 1.
mesthof = mesthoop.	152. 1.
mesthoop, voor hond gebruikt.	152. 1.
mesting = mesthoop.	396. 1.
mesvallen = misvallen (met den klemtoon op mis) = tegenloopen.	370. 2.
met kinde gaan = zwanger zijn.	120. 2.
met moete = bij stille gelegenheid, waarin men bedaard nadenkt.	372. 2.
met stade = op zijn gemak = langzaam aan = van pas = te gelegener tijd = te rechter stond.	148. 1 - 154. 2 - 372. 2.
met staten = met stade.	148. 1.
metten = met den.	372. 1.
metten zynen = met het zijne.	372. 1.
meugt = moogt.	377. 1.
meunick = monnik.	245. 2.
meyerling = iemand uit Mei of iemand, die in Mei geboren is.	249. 2.
meynen = meenen.	312. 2.
miaauw = maauw.	180. 1.
miau = maauw.	180. 1.
middele = middelste = middelstand = burgerstand.	110. 1 - 125. 2.
midden (in het) = in het midden van het jaar = zes maanden of een half jaar.	237. 2.
midel = bedeesd.	125. 2.
mik = treffing.	387. 2.
Mindebroeders, fout voor Minne-, Minre- of Minder-broeders.	297. 1.
Minder-broeders = Franciscanen.	296. 2.
mink = gebrek.	185. 1.
Minne-broeders = Franciscanen.	296. 2.
minnen (van) = van de min.	110. 2.
Minre-broeders = Franciscanen.	296. 2.
mislick = misselijk = dat missen kan.	192. 2.
mislijk = wat licht missen kan = wat onzeker of wisselvallig is.	212. 1.
misput = mesthoop.	152. 1.
missaken = verzaken.	347. 1.
misselijk = wat licht missen kan = wisselvallig = hachelijk = onzeker = mogelijk = misschien.	251. 2 - 271. 1 - 286. 1.
missingh = mesthoop.	152. 1.
misstiet, font voor misteet.	276. 2.
misteet = missteet = misstaat = staat leelijk = past niet.	276. 1.
misten = mesten.	245. 1.
mit = met.	128. 1 - 320. 1.
mit dien = daarmeê of daarop.	357. 2.
mit dien = mitsdien.	357. 2.
mit dien = na dit of dat gedroomd te hebben.	357. 2.
mitter langer roeden = met de de lange roede.	324. 2.
mm, verzachting van mp.	244. 1.
moecht = moogt.	113. 2.
moede = moe.	314. 2.
moeden doen = moed doen = moed krijgen.	240. 2.
moeds, tweede naamvals-vorm.	201. 1.
moeghen = mogen = lusten.	366. 2.
moei = moe.	314. 2.
moeien = bemoeien.	372. 1.
moete = gelegenheid = geschikte tijd.	372. 2.
moeten hebben (gij) = gij moet hebben.	358. 1.
moety = moet gij.	380. 2.
moezel = doedelzak.	365. 1.
mogen = kunnen.	200. 2 - 202. 2 - 239. 2 - 290. 1 - 379. 2 - 393. 1.
mogen zijn = kunnen zijn.	337. 1.
moisz = muss (spreek uit: moes) = moet.	340. 2.
molk = melkte.	262. 1.
mond, voor bek gebruikt.	123. 2.
mondstuk = bit.	123. 2.
monic = monnik.	297. 1.
mönick = monnik.	245. 2.
monik = monnik.	245. 2.
moninck = monnik.	245. 2.
monseigneur = monsieur = mijnheer.	132. 1.
mortier = vijzel.	284. 1.
moyde = moeide = bemoeide.	372. 1.
mucht = mocht.	203. 2.
muddetje = mudsje.	230. 2.
mueken = muddeke = mudje.	365. 1.

[p. 434]

muelenen = moelenen = molens.	113. 1.
muet = moet.	121. 2.
mui = moei = tante.	277. 2 - 354. 2.
muil = moel.	354. 2.
muite = vogelkooi = volière.	264. 2.
muizenis = gepeins = mijmering.	231. 2.
muizennesten, fout voor muizenessen of muizenissen.	231. 2.
munnick = monnik.	245. 2 - 297. 1.
musen = muizen.	248. 1.
muul = muil.	104. 1.
muyl = muildier.	300. 1.
muyl = muilezel.	300. 1.
muyr = muir = muur.	134. 1.
mz = met.	163. 2 - 202. 2.

N.

n, verbuigingsletter.	298. 1.
n, weggelaten.	297. 1.
na, beteekenis in nateyt.	248. 1.
naaier = kleêrmaker.	168. 2.
naarren = naderen.	361. 1.
naarst = naar.	361. 1.
naârst = naderst.	361. 1.
naast = naauwst.	374. 2.
naauw (niet te) = niet te naauwkeurig.	123. 2.
naerder (vergrootende trap van naar) = nader.	356. 2.
naring = neering.	302. 2.
nateyt (?)	248. 1.
natuer nateyt = natuur trekt na = de natuur vertoont zich = de natuur komt uit.	248. 2.
natureel = natuurlijk.	303. 1.
natuurlijk gewest (zijn) = de luchtstreek, waar (de vogel zich) ophoudt.	303. 1.
nau = naauw = klein.	122. 1.
nauwe list = fijne list.	283. 2.
ne, ontkennings-versterking.	107. 1.
neder (duik) = duik onder.	379. 1.
neer = neering.	302. 1.
neffens = nevens.	390. 1.
neg-heen, fout voor ne-gheen.	107. 1.
ne-gheen = niet geen.	107. 1.
neiringe = neering.	302. 1.
nemen = ontnemen.	176. 2.
nemen uit = maken uitzondering.	101. 1.
netten = natmaken = wasschen.	347. 1 - 389. 2.
neulen = brommen of pruttelen.	410. 1.
nicht = niet.	399. 2.
nie = nooit.	343. 2.
niemand en = iemand niet.	371. 1.
niet, foutief bijgebracht.	244. 2.
niet, fout voor met.	148. 1.
niet, fout voor net.	245. 1.
niet en, dubbele ontkennings-vorm.	193. 2.
nieumaar = niemaar = nieuwstijding.	345. 1.
niewers = niewaarts = nergens.	223. 1.
nighen = neigen.	113. 1.
nighen = nijgen = buigen.	113. 1.
nijen = nieuwen.	356. 1.
nijpen = klemmen.	151. 2.
nist = nest.	303. 2.
nit = niet.	362. 2 - 405. 2.
noch = nog.	301. 2.
noede = noode = ongaarne.	377. 1.
noegen = genoegen = vergenoegen.	323. 1.
noest = knoest = kwast.	123. 1.
noiest = noi = noode = noô = ongaarne.	368. 2.
nommeeren = nommer = noemen.	375. 1.
noô = noode = ongaarne.	377. 1.
nooddruft = nooddurft = wat de nood behoeft of eischt.	327. 1 - 388. 2.
nooddurft = nooddruft = wat men voor den nood behoeft.	117. 1.
noode = ongaarne = des noods = uit nood.	369. 1 - 385. 2.
nood hebben = van noode hebben of noodig hebben.	237. 1.
noodigen = dwingen of opdringen.	203. 1.
nooi = noode = ongaarne.	377. 1.
nopen = aanmoedigen = aanzetten = aanporren.	204. 2.
noper = dichter = opeengedrongen.	204. 2.
noper = meer aanzetting hebbend = grooter overhelling bezittend.	204. 2.
notelaar = notenboom.	139. 1.
noy = noô = noode = ongaarne.	369. 1 - 377. 1.
noyde = noode = ongaarne.	369. 1.
nu, versterkings-woord.	328. 2.
nummer = nimmer.	188. 1 - 377. 1.
nutten = nuttigen = spijs gebruiken.	369. 2.
nutten = pikken.	369. 2.
nv = nu = nie = nóoit.	343. 2.
nye = nie = nooit.	113. 1 - 389. 1.
nye - nieuwe.	113. 2.
nye (noch) = nog niet = nog nooit.	367. 2.
nz = niet.	101. 2 - 118. 2 - 123. 2 - 147. 1 - 193. 1 - 236. 1 - 371. 2.
nz en = niet en = niet.	98. 2.

O.

o, verwisseld met eu.	353. 1.
occasie = gelegenheid.	159. 1.
ode = lierzang.	310. 2.
oden, fout voor oorden.	310. 2.
oden = oorden.	310. 2.
oder = of.	405. 2.
oe = eu.	268. 2.
oerlof = oorlof = verlof = vrijheid.	310. 2.
oesten = oogsten.	266. 1.

[p. 435]

oeuel = euvel = kwaad of ramp.	306. 2.
of, als noch gebruikt.	265. 2.
oirten = orten = het op-zij-schuiven of verwerpen van het voêr.	111. 2.
olde = oude.	115. 2.
older = ouder = ouderdom.	126. 2.
olders = ouders.	126. 2.
olyen = oliën = met olie bestrijken of zalven.	133. 2.
om, fout voor de of die.	184. 1.
om = um = hum = hem.	183. 2.
om = voor.	108. 2 - 294. 2.
om, voor eene gelijkwaardigheid.	161. 1.
om, voor in gelijke mate tot eene zelfde zaak behooren.	171. 1.
om = voor, over of wegens.	183. 2.
om heer = om her = om heen.	144. 2.
omme = voor.	108. 2.
om oud ijzer (Het is lood) = het eene is in waarde gelijk aan het andere.	161. 1.
om sonst = om zonst = te vergeefs.	186. 1.
om sunst = om zonst = te vergeefs.	271. 1.
omtwe = ontwee = aan twee = aan stukken.	120. 1.
onbekende = onerkentelijke = ondankbare.	305. 2.
onbekentlichen = onbekende.	305. 2.
onbewandert = onbereisd = onervaren = van geene ondervinding.	289. 2.
onconde = onkunde.	306. 1.
ondergaan (aan iemand den weg) = men ging een korteren weg.	354. 1.
onderhouwen = onderhouden = te eten geven.	250. 2.
onderwinst = onderwints.	306. 1.
ongebeden = ongenoodigd.	158. 2.
ongebeden = ongevergd of ongevraagd.	161. 1.
ongel = gesmolten vet van slachtbeesten.	242. 1.
ongel-kaarsen = vetkaarsen.	242. 1.
ongeropt = ongerept = ongedeerd = onbesproken.	119. 1.
ongetelde, fout voor getelde.	326. 2.
ongeval = ongeluk.	133. 1.
ongevallige = ongelukkige.	133. 1.
ongheuich, fout voor ongheloeuich = ongeloovig.	380. 2.
onlinx = on-lang = niet lang.	356. 1.
onnoozel = oprecht.	375. 1.
onnoozel dier = liefje.	255. 1.
onschamel = niet schamele = niet arme = rijke.	155. 1.
onschamel = onbeschaamd.	155. 1.
onspuedt = onspoed.	110. 1.
onthand = beroofd = niet voorzien.	186. 1.
ontholden = onthouden = uithouden of vasthouden.	346. 2.
onthouden (vast) = naauwkeurig onthouden = vasthouden.	366. 2.
ontijdt (t') = ontijdig.	307. 1.
ontsiet = vreest.	358. 1.
ontwee = aan twee of in tweeën.	222. 2.
onty (t') = ontijdig.	307. 1.
ontzetten = verwrikken.	259. 1.
ontzien (heet water) = heet water vreezen = vrees voor heet water hebben.	358. 1.
onvals, fout voor ontvals.	382. 2.
onvals = onbevalligs = wat niet goed valt of bevalt.	382. 2.
onverre = niet verre.	378. 1.
onverstandel = onverstandig.	288. 2.
onvrunschaff = onvriendschap.	306. 1.
onwaard = geminacht.	275. 1 - 307. 1.
onwaard = zonder waarde.	402. 2.
onwaarden, een van onwaard gevormd werkwoord.	307. 1.
onwaart (zaan) = spoedig in minachting.	275. 1.
onweerden = veracht worden mishagen.	392. 2.
onweeren = ontwarren(?)	385. 1.
onweeren = onweêr geven.	385. 1.
onweert = onwaard = onwaardig = zonder waarde.	160. 2.
onweird = onwaard = veracht.	203. 1.
oord = oordje = kwart.	310. 2.
oord = plaats of streek.	310. 2.
ooren = hooren.	215. 1.
ooren en oogen laten gaan (voor) = voorbij laten gaan, zonder dat men het wil hooren of zien.	254. 1.
oorlof = vrijheid.	201. 1.
oost = oest = oogst.	266. 1.
Oosterling = iemand uit het Oosten.	249. 2.
op = bij.	182. 2.
opbrengen = teweegbrengen of voortbrengen, of blootelijk doen.	294. 2.
op den nacht = gedurende den nacht = in den nacht.	204. 1.
op den put = bij den put.	182. 2.
openbar, fout voor openbaar.	383. 1.
opevoet = opgevoed.	254. 2.
opgetoegen = opgetogen = opgevoed.	257. 1.
opgewoet, fout voor opgevoet.	255. 1.
opholden = ophouden.	113. 2.
opluiken = ontluiken = openen.	184. 2.
opnestelen = opveteren = opbinden = ophalen.	104. 1.
opsteken, voor een vat wijn gebruikelijk.	251. 2.
opsten = opstaan.	389. 1.
opsuypen = opdrinken.	366. 2.
optiegen = opvoeden.	257. 1.
optijgen = opvoeden.	257. 1.
ordel = oordeel.	310. 2.
orlof = oorlof = afscheid.	127. 2.
orse = paard.	181. 2.
ort = overblijfsel.	396. 2.
orte = blijfsel = overblijfsel.	338. 2.

[p. 436]

orte = voeder, dat het vee op zij schuift of verwerpt.	338. 2.
orten = blijven.	338. 2.
orten = het op-zij-schuiven of verwerpen van het voeder door het vee of door kinderen.	338. 2 - 396. 2.
orten = overblijfsels.	396. 2.
ou = oe.	203. 2.
oud = laat.	324. 1.
ouddé, fout voor oudde of oude = oudte = ouderdom.	238. 2.
oude = oudte.	370. 2.
oude lieden = ouders.	253. 2.
oudeluî = oude lieden.	256. 2.
ouden = oud worden.	287. 2.
oude palen = grenspalen.	139. 2.
oudere (zijne) = iemand, die ouder is dan hij.	116. 1.
ouders = ouden.	239. 2.
ouders (der) = der ouderen of ouden.	149. 2.
oudet (zoo hij) = zoo hij oud worde.	287. 2.
oud man (een) = vader.	253. 2.
oudt (hij) = hij wordt oud.	287. 2.
ouel = evel = euvel.	180. 1.
over = voor = eerste = voorste = voornaamste.	274. 2.
overgewonnen, van kinderen gezegd.	254. 1.
overlangen = overreiken = (aan een ander) overhandigen.	269. 1.
overleven = leven na het (gewone) leven.	386. 1.
Over tot Over (van) = van ouder tot ouder.	311. 2.
overwil = den wil bij uitnemendheid = de volstrekte begeerte ten hoogsten top gevoerd = willekeur = dwingelandij.	275. 1.
overwil, fout voor uverwil.	274. 2.
overwil = uiterste wilshandeling = overmoed = overdreven moed = roekelooze moed.	275. 1.
ozen = hozen.	251. 2.

P.

paap = papa = paus.	315. 1.
paauwen = maauwen.	179. 2.
pace = met verlof!	251. 2.
paeuw = maauw.	180. 1.
paeuwes = paus.	315. 1.
paling, fout voor taling.	175. 1.
parochie = kerspel of kerkelijke afdeeling.	168. 2.
pars = pers.	316. 1.
patiënten = dieven.	182. 2.
pawes = paus.	315. 1.
peinzen = denken.	185. 2.
peisen = peinzen.	376. 1.
pékens = peerkens.	141. 1 - 177. 2.
pelier = pelletier = bontwerker.	261. 1.
pelser = pelsdrager = grijsaard.	261. 1.
pelser = pelswerker of bontwerker.	261. 1.
penning-waard = zooveel als een penning waard is of waarde heeft = zooveel waarde, als een penning doet.	268. 1.
pensaard (een) = iemand, die eene groote pens heeft.	98. 2.
pens-zak (een) = iemand, die eene groote pens heeft.	98. 2.
pepel = kapel.	111. 1.
petreeren = impetreeren = zijn' wensch verkrijgen.	270. 2.
petreeren = petrificeeren = petrifier = versteenen.	270. 2.
petreeren = pittereeren = drinken.	270. 2.
peuw = maauw.	180. 1.
peuwen = peeuwen = paauwen = maauwen.	179. 2.
piereerzen = pieraarzen = eene draaiende beweging met het achterlijf maken.	146. 1.
pillen = pellen = den doopeling kleeden = kleeden voor den doop.	273. 2.
pillen = piler = den hals breken = stampen of kneuzen.	273. 2.
plaen = geheel = volkomen.	222. 2.
plakke (eene), eene kleine munt, zoo omtrent ter waarde van een duit.	219. 2.
pletten = plat doen worden.	347. 1.
pocherig = eene overgegevenheid tot pochen.	387. 1.
pol = poel.	253. 1 - 412. 1.
poot, fout voor doot.	311. 1.
pooren = aanzetten = aandrijven.	203. 1.
posteriora = achterste.	100. 1.
pratten = prutten = pruttelen.	180. 1.
prekel = prikkel.	318. 2.
prekelen = prikkelen.	318. 2.
pronken = oppronken.	361. 1.
puel = poel.	253. 1.
puit = kikvorsch.	253. 1.
pussemier = perssemier = perssemer = woekeraar.	286. 2.
putz = put.	319. 1.
puur = zuiver = klaar = louter.	204. 1.
puys = poes.	308. 2 - 317. 2.

Q.

quader, fout voor ware.	338. 2.
quael = last, moeilijkheid of kwelling.	108. 1.
quaern = handmolen.	228. 2.
quat = kwaad.	403. 2 - 407. 2.
queen = konings-vrouw = koningin.	116. 1.
queern = handmolen.	228. 2.
quekelhoot = quekenoot = vee.	165. 1.
quene = vrouw.	116. 1.
quern = handmolen.	228. 2.
quite = quyte = quijt.	332. 1.
quitte = vrij = onbelast = vereffend.	332. 1.

[p. 437]

R.

r, niet verdubbeld.	204. 2.
r, verplaatst.	142. 1.
r, weggelaten.	141. 1 - 142. 2 - 177. 2 - 310. 2.
raden = te rade gaen.	320. 1.
raes = dolheid = razernij.	212. 1.
raken = geraken.	141. 2.
ramp-zalig = rijk in rampen.	198. 1.
rauwen = rouwen.	398. 1.
rawen = rauwen = rouwen.	125. 1.
red = reed.	313. 1.
rede = gereed.	347. 2.
reed = gereed.	188. 2.
reegt, fout voor regt.	415. 1.
reep = riem.	322. 1.
reepen snijden (in) = in riemen snijden.	322. 1.
reet = gereet of gereed.	188. 2 - 278. 2 - 347. 2.
reghenet = regent het.	197. 2.
regieren = regeeren.	254. 1.
rei = dans- of zangrei.	322. 1.
rek = rak = machiene, waarop men goed te drogen hangt.	323. 2.
rekken = reiken.	374. 1.
reyser = reiziger te paard.	129. 1.
ribaud = rabauw of rabaut = boef of gaauwdief.	133. 2.
richen = reichen = rijken = rijk worden.	287. 2.
richt = rijkt = wordt rijk.	287. 2.
ride = ryde = koorts.	354. 1.
riden = rijden.	354. 1.
riden = rijen of reeksen.	354. 1.
riem (?)	322. 1.
riem = geldriem.	127. 1.
rij = reeks.	322. 1.
rijf = hark of dergelijk werktuig.	322. 1.
rijken = rieken.	284. 1.
rijken = rijke menschen.	322. 1.
rijken = rijk worden.	287. 2.
rijkt (hij) = hij wordt rijk.	287. 2.
rijselen = rijstelen = risselen of ritselen = rammelen.	171. 1.
rocht = raakte.	318. 1.
rockje = rocht je = raak je.	318. 1.
roe = roo = rood.	143. 1.
roe = roo = room.	143. 1.
roei = roede.	103. 2.
roem = Rome.	315. 1 - 315. 2.
roemers = drinkglazen.	245. 2.
roemers = pochers.	245. 2.
roemsch = roomsch = met Rome.	168. 1.
rome = melk.	262. 1.
romen = room = het vette gedeelte der melk, of wel de vette melk zelve.	262. 1.
rompelen = rumpelen = rimpelen.	349. 2.
roodblaar, verklaard.	129. 2.
root = roet.	324. 2.
ropen = roepen.	218. 1.
royers = roeders = roeiriemen.	141. 2.
royers = roeiers.	141. 1.
ruchchensterten = rugge- of roggestaarten.	325. 1.
ruet = roet.	324. 2.
ruien = reien.	322. 1.
ruiken, fout voor rieken.	300. 2.
ruinen = raunen = fluisteren = in het oor blazen.	386. 1.
ruispijp = doedelzak.	365. 1.
ruit = schurft.	332. 2.
rust = doet rusten = berusten = gerust zijn.	306. 2.
ruychene = ruigene = ruig.	171. 1.
ruyd = schurft.	332. 2.
ruyen = roeien.	365. 2.
rylt, fout voor reilt.	346. 2.

S.

sacht = zegt.	171. 1.
sachtiens = sachtjens.	320. 2.
saecht = zacht.	308. 1.
saen = spoedig.	233. 2.
saetestu = du saetest = gij zaat.	196. 1.
Saturnalia = December-feesten, ter eere van Saturnus.	246. 2.
saw = zeug.	106. 2.
scabbe = schabbe = mantel.	297. 2.
scabbe = schabbe = wambuis.	297. 2.
schaam = schaamte.	326. 1.
schabbe, gebruikt voor verschillende opperkleederen in 't algemeen, en voor lakkei-mantel en regenmantel in 't bijzonder.	314. 2.
schabbe = mantel.	314. 2.
schabbe = slecht manteltje.	314. 2.
schabbeke = manteltje.	314. 2.
schalk = bedrieger = schelm.	328. 2.
schalk = dienaar = knecht.	328. 2.
schalkje (aardig) = schrander kind.	328. 2.
schamele = arme.	110. 1.
scharren = schrafelen of krabbelen, zooals de hoenders doen met de pooten in 't zand.	354. 2.
sche, achter vrouwelijke woorden geplaatst.	225. 2.
scheel = deksel.	156. 2.
scheel = verschil of onderscheid.	237. 1.
scheelen = verschillen.	237. 1.
scheen = scheden = scheiden.	336. 2.
scheenen, fout voor scheeden.	298. 1.
scheeren = heengaan.	316. 2.
scheeren (den raad) = den raad spannen = raadsvergadering houden.	319. 2.
scheltje = scheeltje.	156. 2.

[p. 438]

schen, achter vrouwelijke woorden geplaatst.	225. 2.
schepen, toegepast op vasthoudende vrijsters.	274. 1.
scheppers = aardwerkers = die in de aarde scheppen, dat is: steken, met schop of spade.	331. 2.
scheyde = scheede.	294. 2 - 298. 1.
scheye = scheede.	294. 2.
scheyren = scheeren.	210. 1.
schien = geschieden = gebeuren = te beurt vallen = ten deel vallen.	112. 2.
schijf = platrond bord.	156. 2.
schijf = potdeksel.	156. 2 - 224. 1.
schijf = pottenbakkersschijf = schijf, waardoor de pot gevormd wordt.	223. 2.
schijten draeghen = dragen, ten einde of om te schijten.	103. 2.
schijve = geld.	318. 2.
schijve = platrond bord.	318. 2.
schijve = potdeksel.	318. 2.
schik = beschikking.	387. 2.
schil = schel.	336. 2.
schippers, toegepast op vasthoudende vrijsters.	274. 1.
schoe = schoen.	153. 1 - 218. 2 - 278. 1 - 292. 2 - 330. 2 - 331. 1.
schoeien = schoenen.	218. 2.
schoeien = schoenen aantrekken.	277. 2.
schoeien = schoenen maken.	277. 2.
schoeier = schoenmaker.	277. 2.
schoemaker = schoenmaker.	278. 1.
schoen, meervoud van schoe.	153. 1 - 228. 1 - 278. 1 - 292. 2 - 330. 2.
schoen (een paar) = een paar schoenen.	278. 1.
schoenen = schoeien.	277. 2.
schoer = scheur = schouder.	326. 2.
schoer = scheur = vlaag, hetzij donder- of regenvlaag.	326. 2.
schoer = schoor = schaar.	326. 2.
schoeren = scheuren.	298. 2.
schoon praten - vrij praten.	159. 1.
schoon stelen = vrij stelen.	159. 1.
schors = boomschil.	195. 1.
schört = scheurt.	222. 2.
schossen = brassen.	120. 2.
schot = varkens- of schapenhok = eene door een beschot afgeperkte plaats.	266. 2 - 413. 1.
schouwen = schatten = achten.	203. 1.
schouwen = schuwen.	321. 1 - 385. 1.
schreeuwen = schreien.	365. 1.
schreien = schreeuwen.	365. 1.
schrift = schrijft.	285. 2.
schrobben = kraauwen.	332. 2.
schrossen = brassen.	120. 2.
schuitgin = schuitgen = schuitje.	331. 2.
schuyen = schoeien.	277. 2.
schuyren = scheuren.	298. 2.
schyten dragen = beschijten.	288. 1.
schyten dragen = heendragen om te schijten.	288. 1.
schyve = potdeksel.	318. 2.
se, achter vrouwelijke woorden geplaatst.	225. 2.
seeyt = zaait.	103. 2.
seffens = teffens = tevens = te gelijker tijd.	211. 1 - 263. 1 - 313. 2.
self-ander = met zijn tweeën.	340. 1.
selfs lant = vaderland.	319. 1.
sen, achter vrouwelijke woorden geplaatst.	225. 2.
sépulture = begrafenis of graf.	283. 2.
seyl = touw.	320. 2.
seynden = zenden.	132. 2.
's jaars = per jaar.	162. 2.
sier = sie'r = zie er.	184. 2.
sier maken (goede) = goed onthalen of vroolijk zijn.	183. 2.
siet = zie het.	368. 2.
sijnre = zijner = om hem.	364. 1.
sijn selfs cuyle = kuil, dien hij zelf gegraven had.	270. 1.
sijn selfs graven = graven, dien hij zelf gemaakt had.	270. 1.
sijt = sij't = zij het.	261. 2.
sim = simia = aap.	99. 2.
sinnen = zijnen = zijn.	235. 2 - 298. 2 - 335. 1.
sint = zijn.	140. 1.
slaan (in stade) = ten goede komen.	328. 1.
slaen, fout voor staan.	328. 1.
slage = slacht.	266. 2.
slagen = slaan.	266. 1.
slecht = eenvoudig.	173. 2 - 260. 1.
slecht = gering.	168. 1.
slecht = slacht.	204. 2.
slechte = arme.	226. 1.
slet = onreine vrouw.	354. 1.
slet = oude of vuile lap.	354. 1.
slets = slof.	330. 2.
sletten = vodden = verflenste, versleten of vuile dingen.	330. 2.
slikken = met de tong aflekken.	419. 2.
slim = krom = verdraaid = scheef.	156. 2 - 318. 2.
slok = doorbrenger.	398. 2.
slok = keel.	184. 2.
slok = schluck = tafelschuimer.	399. 1.
slok = slokdarm.	184. 2.
slok = slokop.	398. 2.
slom = krom = verdraaid = scheef.	318. 2.
sluck = slok = tafelschuimer.	133. 1.
sluech = sloeg.	118. 1.
slum = krom = verdraaid = scheef.	156. 2.
slump = toevallig.	309. 2.

[p. 439]

sluyten, fout voor fluiten.	134. 2.
's maals = per maal = in één maal = in eens.	162. 2.
smakken = vechten of smijten.	383. 2.
smeetiens = smeetjens.	334. 1.
snee = sneeuw.	334. 1.
sneêg = snedig = schrander.	260. 1.
snuven = snuiven.	389. 2.
sochte = sacht.	383. 2.
soe = zoo.	119. 1 - 255. 1.
soenij = zeunij = zeunie = varkenstrog.	346. 2.
soeren = zuren.	393. 2.
soetelic = zoetelijk = op zachte wijze.	378. 2.
sol = solle = bal.	299. 2.
sol = zal.	144. 1.
sol = zou = moet.	364. 1.
solde = zoude.	322. 2.
soldt = zoudt.	255. 1.
sollen, beweging, die men met den bal maakt.	299. 2.
solt = sout = zoudt.	109. 2.
soop = sop.	335. 1.
sop = vleeschnat.	265. 1.
spade = laat.	260. 1.
spaenderēn, fout voor spaenderen.	335. 1.
span = spon.	105. 2.
spazieren = spanceeren = wandelen.	234. 1.
speech = spoog.	113. 2.
speel = spel.	337. 1.
speen = spane = spaan = span (meervoud späne, als speene uitgesproken).	335. 2.
spelevaren = gaan spelen.	107. 2.
spelletje = speldetje = speldje.	337. 2.
speten = aan het spit steken.	337. 2.
speten = steken.	337. 2.
spil = spel.	336. 2.
spin, fout voor spil.	338. 1.
spin = spil.	338. 1.
spinaal = schoenmakersgaren = pekdraad.	278. 1.
spinde = room-, boter- of kaaskamer.	143. 2.
spinde = spijs-, brood-, voorraad- of etens-kast.	143. 2 - 157. 1.
spinnevoeten = spartelen(?)	390. 1.
spit, fout voor spitt'.	105. 2.
spitten = speten = steken.	337. 2.
spoel = speul = spel.	337. 2.
spoeren = speuren.	390. 1.
sponde = spinde = spijs- of broodkast.	143. 2.
spoyen = spoeien.	389. 2.
Spreckwoorden = Spreekwoorden.	268. 2.
sprekken = spreken.	198. 2.
spul = spel.	336. 2.
spyls = speels = spiel = spel.	337. 1.
staan (in stade) = helpen = te stade komen.	328. 1.
staat = gesteldheid eener zaak.	380. 1.
stade doen = nuttig of voordeelig zijn.	305. 1.
staemerboldt = stamerbout = stamelaar.	339. 2.
stallen = uitstallen = te koop stellen.	199. 1.
steckel = stok of staf.	238. 1.
stede = plaats.	160. 1.
stedehouder = plaatsbekleeder.	160. 1.
steed (in) = in stede = in plaats.	379. 2.
steen = dobbelsteen.	142. 1.
steirt = staart.	118. 1.
stek = takje, als aflegger eener plant.	282. 2.
steks = steek.	282. 2.
steks = stikk = stip of punt.	282. 2.
stende, fout voor stede = plaats.	402. 1.
sterken = versterken.	218. 1.
stert = staart.	118. 2.
sterven voor een jaar = verre af sterven.	167. 1.
stijsel = stijfsel.	265. 2.
stik = stuk.	418. 2.
stil en dierbaar = ingetogen en lief.	296. 2.
stoet = stoot.	278. 2.
stol = stoel.	253. 1 - 412. 1.
stolt = stout.	102. 1.
stond = oogenblik = eene wijle tijds.	160. 1 - 237. 2 - 402. 1.
stond = uur.	237. 2.
stonden = maandstonden.	283. 2.
stonden (te veel) = op menigen stond = dikwerf.	283. 2.
stoo, fout voor stoot.	412. 2.
stoof = badstoof = taverne.	142. 2.
stooten = korte of scherpe toonen voortbrengen = slaan.	278. 2.
stoutaard = stouterd = stoutmoedige.	155. 1.
stoven = badkamers.	113. 1.
stroe = stroo.	112. 1.
stroowisch, teeken van den verkoop.	268. 1.
stuel = stoel.	253. 1.
stupen = stuipen = buigen.	325. 1.
stupen = stuipen = geeselen = slaan.	325. 1.
stuypen = buigen.	375. 2.
subijtelick = subiet = plotseling = gezwind.	137. 1.
subtijl = subtiel = listig of slim.	135. 2.
suect = soect.	191. 1.
sueren = zuren.	393. 2.
suet, fout voor suer = zuur.	321. 2.
suet = zoet.	143. 1 - 321. 2.
suet ende suyr = zoet en zuur.	366. 2.
suipe = drinken = soep = sop.	128. 1.
suipe = eene soort van kandeel.	128. 1.
suldy = sulty = zult gij.	371. 2.
surt = zuurt.	393. 2.
suypen = zuigen.	379. 2.
suyr-mondt = zuurmond.	298. 2.
suyuerlick = net = sierlijk.	361. 1.
suyuerlick = zuiverlijk = zuiver = rein = schoon.	118. 1 - 127. 2.

[p. 440]

's weeks = per week.	162. 2.
sweir = zweer = etterende verhevenheid der huid.	175. 2.
sweir = zweer = pijn.	175. 2.
swert = zwart.	227. 2 - 352. 1.
sye = zye = zeef.	293. 1.
syn, fout voor sijn.	276. 1.

T.

t, aangehecht, beteekent te, ten of tot.	103. 1.
tagen = taken = nemen = vangen.	212. 1.
taghen, fout voor iaghen = jagen.	130. 2.
taken = tikken.	332. 2.
t'allen spelen = bij elk spel.	320. 1.
tamboer = trommel.	211. 2 - 407. 2.
tanden, fout voor manden.	217. 1.
tandzweer = tandpijn.	175. 2.
tap = stop = deuvik = kraan.	310. 1.
taueernen = herbergen.	113. 2.
taverne = taberne = herberg.	142. 2.
te = tot.	366. 1.
te = tot of naar het.	200. 2 - 406. 1.
te bet = te baat = eenig voordeel.	113. 1.
te degen = terdegen = degelijk.	371. 2.
te doen hebben = van doen hebben.	237. 1.
teeling = taling.	175. 1.
teer = teering.	302. 1.
teerling = dobbelsteen.	163. 1.
teerrer, fout voor verterer = verteerder.	335. 2.
teezen = plukken.	360. 1.
teffens = tevens.	390. 1.
tegenvechten = zich verzetten.	387. 2.
te goed = neiging tot of naar het goed.	406. 1.
te hake = tot haak.	208. 2.
teiringe = teering.	302. 1.
teisteren = herhaaldelijk plukken of kwellen.	360. 1.
telden = gaan, zooals een telpaard = telganger doet.	378. 2.
telden = stappen, op het gaan van menschen overgebracht.	378. 2.
telgeren = telgen = takken.	107. 2.
tellen = vertellen.	391. 2.
telpaard = telde = tel = telle = telganger.	378. 2.
ten = 't en = niet.	297. 1.
ter molene = op den molen.	297. 2.
te sinen segghene = tot zijn zeggen.	294. 2.
tessche = tasch = geldtasch.	127. 1.
tetene = t'etene = te eten.	146. 2.
te tye = op zijn' tijd.	297. 2.
te weds = toe wedders = zuwider = tegen.	174. 2 - 353. 1.
te weds hebben = tegenhebben.	174. 2.
te weds (hem is) = hem staat het tegen.	353. 1.
te wensche = tot (zijnen) wensch.	294. 2.
'tgon = 'tgeen.	323. 1 - 348. 1.
tho = te.	269. 1.
thoorne = toren (hoogte).	134. 2.
tjaer = t'jaer = te jaar = over of voor een jaar.	167. 1.
Tie, fout voor Te.	406. 1.
tieren (zich) = zich gedragen.	184. 1.
tijden = tijen = tijgen = trekken.	248. 1.
tijds, tweede naamvals-vorm.	200. 2.
tijdt (te) = tijdig.	307. 1.
tijtjen = tijd.	142. 1.
tijtjen = tij = getij.	142. 1.
tilic = tij-e-lijk = tijdelijk = tijdig = vroegtijdig.	207. 2 - 232. 2.
tilick = tijdelijk = tijdig.	373. 1.
to, fout voor so.	387. 2.
to = te.	387. 2.
tocht = trekking.	360. 1.
toe = te.	204. 2.
toebereiden = gereedmaken = graven.	270. 1.
toebereiden = voorbereiden.	360. 2.
toeg = twijg = tak.	164. 2.
toereden = toereyden = toebereiden of gereedmaken.	360. 2.
toereeden = toereyden = toebereiden of gereedmaken.	360. 2.
toereyden = toebereiden of gereedmaken.	360. 2.
toestellen = klaarhouden of toezetten.	298. 1.
toe tijde = te tijde = bijtijds = vroeg.	369. 1.
toezien = zien.	375. 1.
toezien = zijn aangezicht toehouden of vertoonen.	375. 1.
togen = trekken.	360. 1.
tongreep = membraan, waarmede de tong onder in den mond bevestigd is.	322. 1.
tongriem = membraan, waarmede de tong onder in den mond bevestigd is.	322. 1.
toornbraden = uit toorn opgezette oogbraauwen.	300. 1.
toorn maken = vertoornen.	172. 1.
to ra gaen = te rade gaen.	320. 1.
torven = turven.	259. 2.
tot zijn zeggen hebben (de wereld) = over de wereld te zeggen hebben.	294. 2.
toutien = toutjen.	320. 2.
traut = trouwt.	153. 2.
trepelen = trippelen = dribbelen = ongedurig heen en weêr gaan.	231. 2.
troubel = troebel.	359. 1.
trouble = troebel.	359. 1.
trouwen aan iemand = iemand trouwen.	237. 1.
trueren = treuren.	312. 2.
truggelaar = troggelaar = bedelaar.	228. 1.
truren = treuren.	313. 1.
truyf = troef.	216. 1.
tsa, tusschenwerpsel tot aanmoediging.	233. 2.
tsinen = t'sinen = te sinen.	294. 2.

[p. 441]

tue = toe.	114. 2 - 265. 1.
tuin = heining of omheining.	323. 2.
tuk = trek.	131. 1.
tuyten = toeten.	375. 2.
tuytert = t'uytert = te Uitert = te Utrecht.	164. 2.
tydlijc = tilic = tijdig.	208. 2.
tydtlich = tijdelijk = tijdig = vroeg of bijtijds.	405. 1.
tyelic = tijdelijk = tijdig = vroeg of bijtijds.	186. 2.
tylick = tijdelijk.	323. 1.
tylick = vroegtijdig.	323. 1.
ty (te) = tijdig.	307. 1.
tzwa = twee.	166. 2.

U.

u, fout voor uet = uit(?)	385. 1.
u, fout voor up = op(?)	385. 1.
u = oe.	103. 1.
u, verdubbeld.	284. 2 - 301. 1.
ue = oe.	103. 1 - 107. 2 - 110. 1 - 114. 2 - 116. 2 - 118. 1 - 119. 1 - 120. 2 - 133. 1 - 134. 1 - 207. 2 - 374. 2.
ui = oe.	216. 1 - 308. 2 - 354. 2 - 365. 2.
uitgaan = sterven.	139. 2.
uitgeven = bezorgen = aanwenden = in andere handen brengen = uithuwen.	102. 2.
uitkorenen = uitkorrelen.	390. 1.
uitkornen = uitkorrelen.	390. 1.
uitmaken = opmaken = toebereiden of opzetten.	354. 2.
uitmaken = toemaken = toebereiden.	354. 2.
uitmuiten = uitmunten = uitsteken = uitblinken = voortreffelijker willen schijnen.	219. 1.
uitmuiten = uitmunten = uitsteken = uitblinken = voortreffelijker zijn.	219. 1.
uitnemen = uitzonderen.	101. 1.
uitventen = verkoopen.	290. 2.
uitvoeren = vervoeren = leiden of mennen.	350. 1.
up = op.	266. 1.
uy = oe.	134. 1 - 220. 1.
uythouwen = uithuwen = uithuwelijken.	257. 1.
uyt-meten = breed uitleggen of uitweiden.	377. 1.
uyt-meten = uit-verkoopen, zooals de winkelier met de el doet.	377. 1.

V.

v, wisselletter met b.	338. 1.
vaalblaar, verklaard.	129. 2.
vaâm = vadem, eene lengte, gelijk aan hetgeen een man, met de beide armen uitgestrekt, kan afmeten.	263. 1.
vaan, eene oude vochtmaat, gelijk aan 4 mingelen.	263. 1.
vaar = vrees.	328. 1.
vaart = tocht of reis.	150. 2 - 401. 1.
vaatje, diminutiefvorm van vat.	113. 2.
vaen = vangen.	206. 1 - 211. 2.
vanden = bezoeken.	318. 2.
vanden = vangen.	318. 2.
vanden = vonden.	318. 2.
van eender valcke = van een valk.	308. 2.
vangenis = gevangenis.	190. 1.
vant = vond.	376. 1.
var = van der.	238. 2.
varen = gevaren.	200. 1.
varen = vertrekken, voor elk vervoer gebruikt.	195. 1 - 200. 1.
varen jagen = gaan jagen.	107. 2.
varnacht = van der nacht = van den (vorigen) nacht.	238. 2.
varven = verven.	196. 1.
vaten = vatten.	370. 1.
vaw = vouw.	162. 1.
vede = veete.	349. 1.
veeckens, fout voor verckens.	210. 1.
veede = veete.	349. 1.
veel genoeg = zeer veel.	371. 2.
veer = ver.	119. 2.
veerder = verder.	317. 2.
veerent = verre.	167. 1.
veiren = veren.	348. 2.
ven = veen.	222. 1.
vente = verkoop.	290. 2.
venten = verkoopen.	290. 2.
ver = groot of ruim.	237. 2.
verbaren = baren.	254. 2.
verbuerd guet = verbeurd goed = landgoed, dat men niet meer bezit of waardig is.	184. 2.
verbyrgt, gevormd van verbirgen = verbergen.	334. 1.
verchiesen = versmaden, verzaken of verlaten.	356. 1.
verde = verre.	167. 1.
verdieren = duurder worden = in prijs toenemen.	265. 1.
verdoemen = veroordeelen.	151. 1.
verf verschieten = van kleur verschieten = verbleeken.	225. 2.
verhanderlijk = veranderlijk.	346. 1.
verhoedt, fout voor verwoedt.	230. 1.
verhoedt = verhoeteld = verward of bedorven.	230. 1.
verkiesen = versmaden, verzaken of verlaten.	356. 1.
verkrijgen = machtig of deelachtig worden.	372. 1.
verlaen = verlaên = verladen = overla-

[p. 442]

den = te veel last opleggen of te veel er van vergen.	344. 1.
verlanc = verleng.	219. 2.
verleeden = doen walgen.	337. 2.
verleesten = volvoeren = volbrengen.	162. 1 - 402. 2.
verleggen = beslaan (?)	235. 2.
verleggen = verliggen = verborgen zijn.	255. 2.
verleggen goed = verborgen goed = bezitting van ongekende waarde.	255. 2.
verleiden = verleeden = doen walgen.	338. 1.
verleven = beproeven of bezoeken.	198. 1.
verlof = oorlof = vrijheid.	201. 1.
verlooven = verbieden of weigeren.	163. 1.
verlooven = vervloeken.	163. 1.
vermakelc = vermakelijk.	239. 1.
vermalen = malen = verven of schilderen.	357. 2.
vermenigen, regelmatig van menig gevormd.	329. 1.
verminkt = gebroken.	185. 1.
vermoeden = vermoeien.	202. 2 - 314. 2.
vernacht, fout voor varnacht.	238. 2.
veronwaarden = verachten.	203. 1.
verporren = verroeren.	391. 2.
verpratten = verpruilen.	180. 1.
verre, fout voor voren.	105. 1.
verrent = verre.	167. 1.
verre zien = vooruitzien.	337. 2.
verschieten = verbleeken = kleur verliezen.	259. 1.
verschouden = verschauden = échauder = branden.	358. 1.
verschouden = verschauden = échauder = zich aan heet water branden.	227. 2.
verschouwdt = gebrand.	358. 1.
versoch, van verzocken = beproeven.	389. 1.
verstandel = verstandig.	288. 2.
versteenen = tot groote koude overgaan.	270. 2.
versteken = verstoken = verborgen of weggestopt.	288. 2.
vert = tocht of reis.	150. 2.
vertragen = verdragen.	410. 2.
verueeren = vervaren = bevreesd of bang maken.	130. 1.
vervaard = bevreesd.	328. 1.
verwachten, fout voor wachten.	252. 2.
verwe = verve = verf = kleur.	259. 1.
verwegen = overwegen = te veel wicht opleggen.	314. 1.
verwegen = te zwaar worden.	314. 2.
verwekken = opwekken = uit den doode tot het leven terugroepen.	275. 2.
verwekken (iemand tot toorn) = hem er toe opwekken.	275. 2.
verwekt (Lazarus) = opgewekte Lazarus.	275. 2.
verwinden, van verweend = verwaand (?)	386. 2.
verwinden = verwinnen = overwinnen.	386. 2.
verzien = verkijken = miszien.	337. 2.
verzien = voorzien = begiftigd met of in het bezit van.	308. 1.
verzien = voorzien = voorzorg gebruiken of vooruitzien.	337. 2.
verzinnen = zijne zinnen op iets zetten = beminnen.	356. 1.
verzocht, van verzoeken = beproeven.	389. 1.
verzoek = proefneming.	122. 2.
verzoeken = beproeven of onderzoeken.	374. 2 - 392. 1.
verzwijmen = in flaauwte doen vallen.	313. 1.
verzwijmen = verzuimen.	313. 1.
vesten = vasthouden of vastmaken.	370. 1.
vestigen = vasthouden of vastmaken.	370. 1.
vghten = vergeten.	167. 1.
victoria (Nec erit) = er zal geen overwinning zijn.	267. 2.
viel = vil = veel.	320. 1.
viel mij liever (hij) = ik had liever, dat hij viel.	164. 2.
vier = vuur.	100. 1 - 305. 2.
vierse = varse = verse = veerse = vaars.	223. 1.
vies, een adjectief in viezevaze.	231. 2.
viger, fout voor vīger = vinger.	214. 1.
Viggen = biggen.	338. 1.
vijand = duivel.	172. 1.
vijnden = vinden.	285. 2.
vijst = veest, als zelfstandig naamwoord gebruikt.	349. 1.
vijsten = veesten.	348. 2.
villen = vellen.	336. 2.
villicht = wellicht = mogelijk of misschien.	109. 2 = 360. 1.
vin, fout voor zin.	143. 1.
visemetent = nietswaardig voorwerp.	231. 2.
visepetent = nietswaardig voorwerp.	231. 2.
viskens = kleine visschen.	261. 1.
viskens = krengen of slechte beesten.	261. 1.
visschet, fout voor wisschet.	308. 1.
vizevaze, de beteekenis aangewezen.	231. 2.
vlaân = vladen.	235. 2.
vladen = villen.	397. 2.
vlaeden = vladen = villen.	119. 2.
vliênde = vliedende = vluchtende.	353. 1.
vlocht = vliegt.	242. 1.
vloeien = vloed zijn.	174. 2.
vlogelen = vleugelen.	353. 1.
vlooren = verloren.	176. 1.
vluchtig, in voortvluchtig gebruikelijk.	353. 1.
vnd = und = ende.	320. 1.
vnesel = fnezel = fnazel = vezel = afgerafeld draadje of vlokje.	127. 2.
vochtel = degen of rapier.	102. 1.
voele = vele.	330. 1 - 378. 1.
voelenne = volen = veulen.	350. 1.
voer = voering.	259. 1.

[p. 443]

voer = voor.	116. 1 - 355. 2 - 378. 2.
voereu = leiden of mennen.	350. 1.
voeren = voren.	322. 2.
voeren (enk. voere) = zaken of handelingen.	280. 1.
voer kramen^(*) = voederkramen = kramen of winkels, waar men eetwaren bekomt.	113. 1.
voert = voort.	375. 2.
voert an = voortaan.	368. 2.
voetsleth = voetlap.	354. 1.
voetstof, stof, dat de heer opstuift of medebrengt.	106. 2.
voï = voir = voor.	112. 2 - 143. 2 - 157. 2.
voir = voor.	105. 1.
volde = voude.	161. 2.
voldig = voudig.	102. 1.
volen = folen = op eene wellustige wijze betasten.	154. 2.
volene = volen = veulen.	350. 1.
vollenen = volen = veulen.	350. 1.
vollen hebben (haar) = haar volle genoegen hebben of volop hebben, wat zij begeert.	147. 1.
vonden = bevonden.	343. 2.
vonden = gevonden.	343. 2.
vonkelkijn = vonkje.	296. 2.
voordeel = voorrecht = privilege.	310. 2.
voorder = verder.	317. 2.
voorderen = bevorderen.	198. 2.
voor een mensch is 't haast gedaan = 't is haast uit met den mensch.	294. 2.
voort = verder.	368. 2.
voort = voor 't = voor het.	185. 2.
vorcht = vrucht.	326. 1.
vordel = voordeel.	355. 1.
vore = voere = vare = brenge.	404. 2.
vore = voor.	158. 1.
vorten = veesten.	349. 1.
vragt = vraagt.	307. 1.
vrauwe = vrouwe.	404. 1.
vrawen = vrauwen = vrouwen.	125. 1.
vrede, fout voor veede.	349. 1.
vredes (veel) = veel van den vrede.	190. 2.
vreets = vredes.	190. 2.
vremd = vreemd.	265. 2.
vremde = vreemde = onkundige of onwetende.	307. 1.
vrend = vriend.	238. 1.
vrenden = vrienden.	350. 2.
vrent = vrind = vriend.	276. 1 - 281. 2.
vrind = vriend.	238. 1.
vro = vroeg.	381. 1.
vro = vroolijk.	148. 1.
vroed = wijs of voorzichtig.	292. 2 - 360. 1.
vroeden = navorschen.	360. 1.
vroeg, gevormd van vro.	381. 1.
vroem = vroom.	265. 1.
vroeschip = vroedschap.	307. 2.
vrom = vroom.	133. 2.
vrouwen = gehuwde zwangere vrouwen of vrouwen, die meermalen gebaard hebben.	286. 1.
vrucht, fout voor vracht.	331. 2.
vrucht = vrees.	326. 1.
vuet = voedt.	255. 2.
vuet = voet.	262. 1.
vueten = voeten.	249. 2.
vuetstoff = voetstof.	106. 2.
vuien, fout voor uien.	284. 2.
vuien = uuien = uien.	284. 2.
vuien = vuën = elkander, op Vastenavond, met een struik of tak van een pijn- of jeneverboom, vuebosch geheeten, al plagende slaan.	284. 1.
vuil = niet schoon of onrein.	301. 1.
vuilboomen, een werkwoord.	139. 2.
vul = vol.	365. 2.
vuldig = voudig.	102. 1.
vullincs = spoedig = aanstonds.	313. 1.
vult, fout voor valt.	224. 2.
vuylen = uuylen = uylen.	301. 1.
vwacht = verwacht.	173. 1.
vyl = uil.	301. 1.

(*) Dat hier een misverstand bestaat, 5 Deel III. bl. XCVIII aangetoond.

W.

wwal = wel.	306. 2.
waal = wiel of diepte = draaikolk.	198. 1.
waan = meenen.	312. 2.
waart = eene richting van of tot iets.	254. 2.
wachten = bewaken of verzorgen.	254. 1 - 308. 1.
wael = waal = wel.	112. 2 - 131. 1 - 198. 1 - 199. 1 - 205. 2.
waerhz = waerheit = waarheid.	163. 2 - 182. 2.
waerstu = du waerst = gij waart.	196. 1.
waer weder daer aen geven = daaraan (aen sijn quaden beck nl.) de waarde weder (dat is: terug) geven.	123. 1.
waer weder daer aen geven = zoo ware weder één daaraan overgegeven.	123. 1.
wagenaar = voerman.	171. 1.
wal = wel.	112. 2 - 238. 1 - 306. 2.
wald = woud.	107. 2.
walen = wielen = draaien.	198. 1.
wan = wanneer.	133. 2 - 203. 1 - 234. 1 - 257. 1 - 323. 1.
wanderen = omgaan = rondgaan = wandelen.	315. 2.
wanderen = reizen.	289. 2.
wanen = meenen.	312. 2.
wanner = wanneer.	349. 2.
wannet = wanneer het.	203. 1.

[p. 444]

wanraakte = domme = niet ingewijde = misdeelde.	280. 1.
war = verwarring = twist.	188. 2.
warden = worden.	367. 2.
wardt = wordt.	113.1 - 132. 1.
warf = werf = maal.	374. 1.
wart = werd.	196. 1.
waschérse = wasscherés = waschster.	126. 1.
wassch, fout voor wasschē = wasschen.	358. 1.
wasser = was er.	289. 1.
wat' = water.	359. 1.
wee = pijnlijk.	184. 1.
weede = weide.	343. 2.
wee gevoel (een) = een pijnlijk gevoel.	184. 1.
weeghe = wieg.	256. 1.
weel = wie.	99.1 - 113.2 - 219.2 - 323.1 - 366. 1.
weelde klagen (van) = over weldaden klagen.	360. 2.
weeldig = weelderig.	372. 1.
weer = eelt of kwast of andere harde plaatsen.	208.1 - 240. 2.
weer = ware.	352. 1.
weerckman = werckman.	292. 1.
weeyt = waait.	362. 2.
weghen = wiegen gestadig bewegen.	385. 2.
wein = pijn of smart.	251. 1.
weinich = niet veel of een weinig = eenig of wat.	286. 1.
weinig genoeg = zeer weinig.	371. 2.
weirt = waardig.	356. 1.
wel, fout voor wol.	170. 2.
wel = welzijn of voorspoed.	170. 2.
welde = weelde.	120.2 - 360. 2.
wel gekomen = goede komst.	360. 2.
welkom = wel gekomen.	360. 2.
wen = wanneer.	203. 1 - 234. 1.
wen = weide.	222. 1.
wendehoycke = wendehuik = huik, die zich naar alle zijden wendt of keert.	346. 1.
wendel = windel = omwindsel = luier.	147. 1.
wenig = weinig = luttel.	320. 1.
wepel = wispel = licht bewegelijk, onbestendig, onstandvastig of weifelend; ook ijdel en zwervend, zelfs ambteloos.	289. 2.
wer = war = twist.	188. 2.
werc = 'twerc = het werk.	336. 2.
werd = zal.	404. 2.
werden = zullen.	158.2 - 285. 2.
were, fout voor wete.	282. 1.
were = tegenweer = tegenzin.	282. 1.
weren = duren = voortvaren te zijn = blijven.	257. 1.
weren = verweren = verdedigen = tegenstreven of tegenstribbelen.	208. 1.
weren = waren.	257. 1.
werf = dam.	152. 1.
werkop = warkop = wargeest = twistgierige.	357. 1.
wert sich vijnden = zal bevonden worden.	285. 2.
wete = weet = afkondiging of bekendmaking.	282. 1.
wetscher = watscher = een lederen zak, dienende tot reiszak of valies.	142.2 - 373. 1.
weyn, fout voor wind.	251. 1.
weyner = weener = huilebalk.	267. 1.
weynschen = wenschen.	117. 1.
weyren = weren.	281. 1.
wie = wije = hoe.	278. 2.
wielkens = wieltjes = radertjes.	195. 1.
wielkens = willekens = kleine willen.	195.1.
wij = wie.	282. 2.
wijd = groot of ruim.	237. 2.
wijf = getrouwde vrouw.	298. 1.
wijnden = winden.	164.1 - 362. 2.
wijndt = windt.	164. 1.
wijntkens = windekens.	316. 1.
wijs, fout voor mal.	201. 2.
wijs = verstandig = gewis = wis.	389. 2.
wijze = manier van doen of handelen.	279. 2.
wijzen, gevormd werkwoord van wijs.	307. 1.
wijzen = wijs worden.	186.2 - 405. 1.
wilde = welde = weelde.	360. 2.
wildijs = wilde's = wilt gij des.	380. 2.
wildt = wild 't = wil het.	379. 1.
willen = blijven.	253. 1.
willen = zullen.	356. 1.
win, fout voor wijn.	293. 2.
wind = wend.	251. 1.
wind = wint.	392. 1.
windt = wint.	392. 1.
winken = wenken.	225. 1.
winnen (kinderen) = kinderen krijgen.	254. 1.
wint, fout voor vint.	200. 2.
wippen = opstijgen of opvliegen met ongelijke gangen.	181. 2.
wird = woord.	363. 2.
wird = würde = ambt of waardigheid.	364. 1.
wird, burd = een woord belast.	364. 1.
wird burd = Staat Belaadt.	364. 1.
wis = gewis.	290. 2.
wisch = gevlochten krans.	268. 1.
wisch = stroowisch.	268. 1.
wisch, teeken van den verkoop.	268. 1.
wisch uitsteken = uithangbord uithangen.	127. 2.
wispelturig, van wispel, het oude wepel, gevormd.	289. 2.
wisschen = uitvegen.	308. 1.
Wist ('t), fout voor Twist.	237. 2.
wit = witz = verstand.	350. 1.
woe = wat.	380. 2.
wol = wel.	124. 1.

[p. 445]

wold = woud.	107. 2.
wolde = woude = wilde.	197. 1.
wolt = woud.	143. 1.
wonschen = wenschen.	117. 1.
woort = wordt.	327. 2.
word, fout voor woord.	383. 1.
worden (hebben) = geworden hebben = geworden zijn.	369. 1.
worpen = worpt = wierpt.	358. 1.
wortelkyn = worteltje.	296. 2.
wrekken = wreken.	198. 2.
wrikt = wreekt.	198. 2.
wringen = nijpen of knijpen.	129. 1.
wte = uit.	101. 1.
wulf = wolf.	147. 2.
wunschen = wenschen.	119. 2.
wust = wist.	380. 2.
wuste = wist.	322. 2.
wye = wije = hoe.	278. 2.
wz = was.	124.1 - 283. 1.
wz = wat.	283. 1.

X.

x, voor s gebruikt.	356. 1.
xc = et cetera = dergelijke = enzóóvoorts.	392. 1.

Y.

y, ten onrechte met ij verwisseld.	405. 2.
y, verlengletter.	298. 2.
ydele = ijdel = ledig.	110. 2 - 125. 2.
yeesten, fout voor geesten.	186. 1.
yetwes = iets.	257. 1.

Z.

zaan = saan = spoedig.	144.1 - 225.2 - 275.1 - 281.2 - 282. 1.
zakpijp = doedelzak.	365. 1.
zal = moet.	347. 2.
zalder = zalter = zal het er.	369. 2.
zalig = in hooge mate.	193. 1.
zalig = zaligheid.	343. 2.
zaligst rijk = hoogst rijk = schatrijk.	193. 1.
zebaar = zedebaar = zedig.	117. 2.
zede = gebruik of gewoonte.	274. 2.
zede = wijze van doen.	274. 2.
zeiken, voor waterlozing van mensch of dier in gebruik.	146. 2.
zevens = tevens.	211. 1.
zict, fout voor zich.	410. 2.
zien = hooren.	382. 2.
ziet, fout voor zich.	212. 2.
zift = zeef.	293. 1.
zijn = geboren worden.	256. 2.
zijne geslagen (zij) = zij zijn geslagen.	298. 2.
zijn (van geene gelijken) = geene gelijken hebben.	191. 1.
zijn (van geene waarde) = geene waarde hebben.	191. 1.
zijp = zeep.	399. 1.
zit en praat (hij) = hij zit te praten.	104. 1.
zoeter, fout voor zotter.	143. 2.
zoo = dan.	202. 1.
zorgelooze ziel = onnoozele hals.	133. 2.
zorgen = bezorgd zijn = vreezen of zich bekommeren.	327. 1.
zot, fout voor vroed of wijs.	201. 2.
zo wel = hoewel.	121. 1.
zuigen = weinig te gelijk drinken.	379. 2.
zuip = karnemelk.	128. 1.
zuipen = drinken.	165. 1 - 366. 2.
zuipen = geneesdrank.	165. 1.
zuipen = melkpap, uit melk en bier bestaande.	128. 1.
zuipen = vlade.	177. 2.
zuldy = zult gij.	398. 1.
zullen = moeten.	416. 1.
zullen = mogen.	391. 1.
zullen sterven (hadde hij) = hadde hij moeten sterven.	279. 1.
zundig = treurig en neêrslachtig.	370. 1.
zundig = zondig.	370. 1.
zundig = zuinig.	370. 1.
zwaard = schwärte = sward = zwoord.	309. 2.
zwaarde = zwoerd = zwoord.	101. 2.
zwager = schoonzoon of behuwdzoon.	163. 2.
zwart = vuil.	224. 1.
zwartblaar, verklaard.	129. 2.
zweyen = zwaaien.	340. 1.
zwijnachtig, afgeleid van swijnen = zwinden = draaien = los zijn.	284. 2.
zwijnachtige lucht, tegenstelling van de schaapjes (de vlokachtige wolkjes).	284. 2.
zwoerd = zwoord.	309. 2.
zyden, fout voor ryden.	353. 2.
zyen = zien.	104. 1.