Het geboorte-niveau der Nederlandse rooms-katholieken

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 2964 B 23

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Het geboorte-niveau der Nederlandse rooms-katholieken. Een demografisch-sociologische studie van een geëmancipeerde minderheidsgroep van F. van Heek uit 1954.

 

redactionele ingrepen

p. 79: de tabel op deze pagina is te breed om digitaal adequaat weer te geven; in deze digitale editie zijn ze in twee delen geknipt en onder elkaar geplaatst.

p. *1: kop ‘[Bijlagen]’ toegevoegd.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. IV, VIII, X en XII) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

PUBLICATIES VAN HET SOCIOLOGISCH INSTITUUT DER RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN

III

 

[pagina II]

PUBLICATIES VAN HET

SOCIOLOGISCH INSTITUUT DER RIJKSUNIVERSITEIT

TE LEIDEN

onder redactie van

Prof. Dr. F. VAN HEEK

III

HET GEBOORTE-NIVEAU

DER NEDERLANDSE ROOMS-KATHOLIEKEN

 

[pagina III]

HET GEBOORTE-NIVEAU

DER NEDERLANDSE ROOMS-KATHOLIEKEN

Een demografisch-sociologische studie

van een geëmancipeerde minderheidsgroep

door

Dr. F. VAN HEEK

hoogleraar in de sociologie

aan de rijksuniversiteit te leiden

1954

H.E. STENFERT KROESE N.V. - LEIDEN

 

[pagina V]

INHOUD

		Blz.
	een woord vooraf	xi
I.	inleiding en probleemstelling	1
	Een belangrijk aspect van een onopgelost probleem, blz. 1. Waarom zo verwaarloosd? blz. 3. Mythe en werkelijkheid, blz. 5. Tijdelijke situatie en wetenschappelijke discussie, blz. 7. Probleemstelling, blz. 7. Begripsomschrijving, blz. 9. Benadering, methoden, loop van het onderzoek, blz. 9. Ons onderzoek is slechts een verkenning, blz. 13.
II.	beknopt overzicht van de ethische normen welke door de drie grootste nederlandse kerkgenootschappen ten aanzien van het geboortevraagstuk worden gesteld	14
	Inleiding, blz. 14. De Rooms-Katholieke Kerk, blz. 14. De Ned. Hervormde Kerk, blz. 16. De Gereformeerde Kerken, blz. 17.
III.	economische en sociologische gevolgen van de snelle nederlandse bevolkingsgroei	20
	Het economisch aspect, blz. 20. De door de Nederlandse regering geconstateerde bevolkingsdruk, blz. 26. Het sociologisch aspect, blz. 28.
IV.	statistische gegevens betreffende het relatief hoge nederlandse geboorte-niveau	31
V.	de betekenis van de relatief grote vruchtbaarheid der nederlandse katholieken voor de snelle bevolkingsgroei van ons land	36
	Verwaarlozing van de godsdienstfactor, blz. 36. De factor godsdienstige heterogeniteit, blz. 41. Gegevens betreffende de ontwikkeling van het geboorte-niveau der Nederlandse katholieken, blz. 45.

 

 

[pagina VI]

		Blz.
VI.	regionale en sociaal-structurele factoren, verband houdende met het relatief hoge geboorte-niveau der nederlandse katholieken	52
	Inleiding, blz. 52. Verstedelijking, blz. 53. Industrialisering, blz. 55. Agrarische productie-omstandigheden(grondsoort, bedrijfstype, expansie-mogelijkheden), blz. 57. De invloed van de welvaartsfactor en de betekenis van de verspreiding der katholieken over de Nederlandse beroepsstructuur, blz. 65. Grote invloed van de godsdienstfactor waarschijnlijk, blz. 70.
VII.	het geboorte-niveau der nederlandse katholieken in vergelijking met dat van hun buitenlandse geloofsgenoten	71
	Moraaltheologische normen en hun beleving, blz. 71. Twee vergelijkingsmethoden, blz. 72. Het verschil in geboorteniveau tussen katholieken en niet-katholieken in Nederland en in het buitenland, blz. 73. Overeenkomst tussen de vruchtbaarheidsverschillen van katholieken en protestanten in Nederland en in Zwitserland, blz. 81. De alternatieve methode: vergelijking van katholieke resp. niet-katholieke gebieden aan weerszijden van de Nederlandse grens, blz. 85.
VIII.	de ontwikkeling van een eigen frontmentaliteit en religieus elan bij de nederlandse katholieken	116
	Inleiding, blz. 116. De Nederlandse katholieken als minderheidsgroep, blz. 117. De invloed van de minderheidspositie als zodanig, blz. 119. Onderdrukking en uitbuiting der Nederlandse katholieken ten tijde der Republiek, blz. 120. Toynbee's ‘Penalization’ theorie, blz. 122. Ontwikkeling van het rigorisme in de illegale katholieke zielszorg tijdens de 17de eeuw. Invloed van het Jansenisme, blz. 125. ‘Pénétration calviniste’, blz. 128. Geografische concentratie der Nederlandse katholieken, blz. 133. De grote geografische en sociale afstand van de concentratiegebieden der Nederlandse katholieken ten opzichte van de drie grootste steden in ons land. blz. 138.
IX.	besef van grote kwetsbaarheid bij een hoog ambitieniveau en relatief gunstig tijdsperspectief	140
	Inleiding, blz. 140. Onvoldoende groei der katholieke elite-

 

 

[pagina VI]

		Blz.
	groepen, blz. 140. Toenemende onkerkelijkheid, blz. 143. De heterogene sociaal-structurele samenstelling van de katholieke bevolkingsgroep, blz. 144. Niettemin een hoog ambitieniveau bij een betrekkelijk gunstig tijdsperspectief, blz. 147. Twee soorten van sociale beheersing: directe en indirecte beïnvloeding van het geboorte-niveau, blz. 158.
X.	indicaties van een sterkere frontmentaliteit en groter religieus elan bij de nederlandse katholieken vergeleken met hun buitenlandse geloofsgenoten	164
	Inleiding, blz. 164. Een straffere organisatie, blz. 164. Geen gezamenlijke vakbonden met protestanten, blz. 165. Relatief groot exclusivisme ten aanzien van niet-katholieke internationale organisaties, blz. 167. Strengere toepassing van de vastenwet, blz. 169. Relatief grote missie-activiteit van Nederlandse geestelijken buiten onze landsgrenzen, blz. 170. Hoge waardering voor het grote gezin, blz. 171. Een groter rigorisme der Nederlandse geestelijkheid ten aanzien van het gebruik van conceptie verhinderende middelen, blz. 174.
XI.	toekomstige ontwikkeling	183
	Eventuele nivellering van het katholieke en niet-katholieke geboorte-niveau, blz. 183. Sociale en psychische spanningen in de katholieke volksgroep tijdens de komende aanpassingsperiode, blz. 186.
	summary	190
	literatuurlijst	195
	Overzicht van kaarten en kartogrammen opgenomen in de tekst of toegevoegd als bijlagen	ix