Inhoudsopgave
1991
Een keizer zonder kleren?
Hun boeman is niet Hussein
Onzekere uitgangspunten
Niet zo interessant
Duitslands eigen weg
Doelen en middelen
Bedroefd hebben wij kennisgenomen
Een intellectuele versie van Saddam
Het behoud van de Unie
Nog altijd een axioma
De Heilige Geest in Canberra
Golfoorlog als unicum
Botsende culturen
De angst om voor gelovig door te gaan
Een pratend roodborstje?
Huizinga's optimisme
Weemoed in Venetië
Pleidooi voor een Duitse ‘Sonderweg’?
Veiligheid voor integratie
De tragiek van twee socialisten
Zijn kinderen geen mensen?
Ten koste van de Koerden
Eenvoud kenmerk van het ware
Fatsoen als verklaring
Niemand leert van de geschiedenis
Een Gemeenschap van 24 leden?
Tussen nationalisme en internationalisme
Brecht werd niet gedwongen
Men mag nu eenmaal niets vergeten
Europa in reincultuur?
Eenvoudige beginselen
Niet in staat tot zelfvernieuwing
Cultuur, taal en Buchmesse
Na 44 jaar een nieuwe breuk?
Present at the cremation
Nederlander, socialist en gaullist?
De meest getrouwde man
Gorbatsjov helpen?
Een verdwenen isolement
Strijd om de erfenis
Verdient de populist ons misprijzen?
Klappen op het kinderhoofd
Al dan niet apocriefe verhalen
Liberalism en liberalisme
Wie zoent heeft samen deel...?
Democratie als gevaar voor vrede
Toetsing aan het nationale belang
Vijgebladen in de manege van Berlijn
Het recept van Petrucci
Over u, maar zonder u
Eigen argumenten ontkracht
In de Amsterdamse Nieuwe Kerk
Een heel oude moeder
De kop van Jut
Zonder theorie of moraal
Er is meer aan de hand
Heimwee naar een verloren Duitsland
Om het behoud van de staat
Requiem voor Gorbatsjov?
Het egoïsme van anderen
Nieuwe tijd van troebelen
Verlangen naar nostalgie?
‘De mensen hebben het te goed’
Nederland en de revolutie
Hand in eigen boezem
Genoeg aan zijn eigen kwaad
Antisemitische insluipsels?
De eerste dagen van een bezetting
Het ironieteken en andere zaken
Aangeschoten wild
Erger dan een verkeersongeluk
Het Europa der provincies
Afscheid van het socialisme
Redenen voor scepsis
Het rendement van onze diplomatie
Democratie geen heilige norm
Goed gezelschap, slecht voorbeeld
Rome en Moskou
Proliferatie van staten
Europa in historisch perspectief
Het verleden als slachtoffer
De Europese kous is niet af
Ondenkbaarheden en absurditeiten
Een kleine geschiedenis
Klappen met één hand
Rembrandt op menselijke schaal
‘Eenheidsdrift is doodsdrift’
De komende revoltes tegen Europa
Hoe meer staten, des te meer conflicten
Zonder Amerika gaat het niet
Nederland en de aardverzakking van 1991
1992
Indianenverhalen
Al bij leven een monument
Het zere been van de minister
Even je hersens gebruiken
Europese cultuur of cultuur in Europa?
Tot irrelevantie gedoemd?
Meer deernis met de daders dan met de slachtoffers
Een te lang ministerschap?
De zogenaamde gloriejaren
Een noodzakelijke luxe
Nederland marginaliseert zichzelf
De Heere bedankte voor dertien beroepen
Praatjes vullen geen gaatjes
En toch: leve de Koningin!
De Japanners van Europa?
Marx, de Gaulle en Bolkestein
Einde van de hoop?
Liefhebben en lief zijn
De wrange vruchten van 1942
Een oecumenisch taalfenomeen?
Offensieve en lieve ontspanning
Nederland aan het kortste eind?
Een houvast ontvallen
Geen voldoende bewijs
Een ongelukkig halfjaar
Parallel met de jaren twintig
Wissels op de toekomst
Tientallen zwaarden van Damocles
Ventielen voor onbehagen
Zondaar of zondebok?
Hoe vindt een forens meerijders?
Joegoslavië is geen Zwitserland
De oude heer en Churchill
Woordkunst in de krant
Duitsland in crisis
De ‘onzin’ van Europa
Onze cultuur weerspiegeld
Chauvinisme met hersens?
Cassandra en de theologen
Van een heel andere orde
Laatste kans: Europa der staten
Onpolitieke gedachte als politiek gegeven
Holland spreekt een woordje mee
Rechts maar fair?
Moeder Aagt en samengeknepen tenen
Een volk van slaapwandelaars
Politieke klasse en Oranjehordes
Democratie is mensenwerk
Borrelpraat en nog iets
Wat niet bestaat heeft geen schuld
Griekse tragedie in Praag
Daar gaat iets wringen
Lof van het simplisme
Zingende ogen?
Intellectuele zelfhaat
Waar blijft het protest?
Schijnheiligheid troef
Marx versus de Gaulle in Maastricht
De goedkoopste soort van trots
Bezint eer gij begint
Moreel, moreler, moreelst
Hoe na is ons het hemd?
Panic' gebrek aan ijver?
De Brezjnev-doctrine van Jan Pronk
Vroeger waren er geen telelenzen
De vuurproef moet nog komen
Duitslands representerende rol
Politicus en intellectueel
Een wereld zonder tegenspraak?
Nederland op zoek naar zijn plaats
Maastricht: een brug te ver?
Het consumeren van piano's
En nu Nederland
Maastricht maakt niet veel uit
De ontdekking van Amerika
Van techno- naar democratie
De enige maatstaf die relevant is
De wereld stikt van vijanden
Komma vóór en
America First
Werden alle Menschen Brüder?
In het bijzonder
Onbegrijpelijk, alle begrip of ontoelaatbaar
Verdraagzaamheid en kapitalisme
De verleidingen van de gewone man
Tijdperk van de post-Verlichting
Meer dan honderd procent kan niet
Oriëntatie op Duitsland?
Interveniëren of niet?
Huursoldaten voor Paulus
Denemarken gidsland?
Een verhaal voor de kerstweek
Losse eindjes
1993
De grote uitzondering
Wetenschappelijk aangeklede romantiek
Een banale interpretatie
Fascisme in democratie besloten
Het succes van de EO
Clinton, Lubbers en Clausewitz
Moeilijke vragen bestaan niet
Geen fascisme zonder demos
Aapjes kijken bij Sonja
Intellectuele zelfoverschatting
Continentaler en Europeser
Niet zonder prijs
Wat blijft er van België over?
Verandering betekende instorting
Marx op z'n kop
Hoeveel werkloosheid verdraagt de samenleving?
Eerherstel voor C. Bellaar Spruyt
De onmisbare erfzonde
Tegen kruistochten
Verdrossenheit: van alle tijden
De barmhartige antichrist
Onder professoren II
Geen romantiek, maar belangen
Liberalisme of Conservatisme?
Onverdachte belangloosheid
Onopzettelijk gekwetst
Op hoop van zegen?
Nederlands identiteit
Nieuw debat zonder einde
Politicologen aan de macht!
De bron van goed en kwaad
Op lange termijn funest?
Correcties en aanvullingen
Een beetje woedend
Voor of achter de streep?
Europa's Denemarkisering
Een nieuwe mythe?
Een uitgedoofde ster
Pronk en de oude Adam
Sociaal-democraat - tot nu toe
It can't happen here
Plicht tot inmenging?
Uit een oud dagboek
Wèl belazerd, maar niet expres?
A qui la faute?
Een les uit 1949
Een heldenvolk?
Tegenstrijdige geluiden uit Washington
Wie volgt?
Nodig, maar ook onvermijdelijk?
Prototype van de burger?
Wat lijkt is nog geen feit
De erfenis van mei '68
Protestants en rooms denken
Hinken op twee gedachten
Links en de bestaande orde
Verdeeld en wisselvallig
Finis Europae?
Een beschaafd model
De eerste moderne politicus?
Wanhoop als raadgeefster
Zin en onzin over cultuur
Navo is slechts instrument
Tamme orgieën in Amsterdam?
‘Donnerwetter, das ist einfach!’
Een goed woord voor Lord Owen
Diep ingesleten reflexen
Connie Palmen is geen filosoof
Nog nauwelijks te geloven
Bekentenis-literatuur
Het ‘gewone volk’
Verwend en ontwend
Antisemitisme toen en nu
Pronk heft zichzelf op
Verkeerde redengeving
Erkenning van de dingen
Een heel frauduleuze wet
Uit een oud dagboek (slot)
De ander als voorwaarde
Pronk en Kooijmans
Voorspellen - achteraf bezien
Taal op zichzelf is niets
Ons Nederlands erfgoed
Duitsland en Europa
Solidariteit als luxe
Een taak voor Europa
Terugblik op een prognose
Prins Bernhard en Thomas Mann
Gedwongen tot belangstelling
Scheidbaar, maar niet gescheiden?
De huid duur verkopen
Twee staatslieden
Een nieuwe demon?
Naakt de cardroom in
Schok der herkenning
Tante Jettchen en andere Duitsers
1994
Oneigenlijke argumenten
Europa de weg kwijt?
Verraad in soorten
Vele vragen na de top
Lekker de waarheid zeggen
Wenselijk is niet hetzelfde als waarschijnlijk
De nieuwe middeleeuwen
Allemaal flauwekul?
Twee grote cineasten
De politici en de beste stuurlui
Vrijheid het hoogste goed?
God zegene de greep
Een eiland temidden van de chaos?
Een wereld van staten
Secularisatie in Nederland
Wat betekent insteken?
Onzekerheid troef
De actualiteit van Haverschmidt
Twijfel aan het liberalisme
Zin en onzin bij de premier
Het doel voorbij geschoten
Liever warm dan eerlijk?
Nederland bruggehoofd
Abusievelijk een fout gemaakt
Bederf in de staat
Hoe lang is ‘al lang’?
Pyrrus in Sodom
Gesublimeerd kolonialisme
Zich kwetsbaar opstellen
Niemand is verantwoordelijk
Een goedkoop warm gevoel
Om het behoud van het bestel
Een beperkter Europa
Een grondig conservatisme
Monumentaal mikawberisme
Heeft de jeugd nog de toekomst?
Wat betekent het eigenlijk
Kunnen auto's ook doodgaan?
Democratie geperverteerd?
De pot verwijt de ketel
De Unie is geen unie
Parlement in luchtledig
Vrijaf van de problemen
Belgische ketelmuziek?
Drees over Colijn
Onder Kohls vleugels?
Terug naar de antithese
Borreltafel - nieuwe stijl
Godenschemering
Goedkoop is duurkoop
Onnodige verrassingen
Voor 'n dubbeltje op de eerste rij
Fietsend op een paard
Voorbij de aanmatiging
Aan Portugal gespiegeld
Het vermogen en de wil
Niet voor niets
Een nieuw idealisme
Het dagboek van Missie
Herijking van beleid
Geregisseerd medeleven
Integer zingen en andere zaken
Verzoening van het onverzoenbare
Morgen gaat het beter
Van cafécultuur naar diplomatie
Wie moet Wörner opvolgen?
Een Amsterdams kabinet?
Van tegenstander bondgenoot?
Nederland als broedende hen
In den beginne was het woord
Een vlag op een modderschuit?
Een vriendelijker Duitsland
Het verblinde verstand
Een sprookje doorgeprikt
Een uitzonderlijk volk
De liefde gaat door de maag
Wetenschap en schijn - wetenschap
De proef moet nog komen
Een mislukte woordspeling
Schemering van twee presidenten
Europa zonder bindmiddel
Mensenrechten: explosieve stof
De tragische verliezer
‘Grote macht in klein land’
Constatering van een failliet
Geen zaak voor visionairen
Oneigenlijke tegenstelling
Leven zonder vijand
Puzzelende jaren
Europa zonder Delors
Confessies van een dwangneuroot
Maar hij bedoelt het zo goed
Hoe bullingeristisch zijn wij?
Na bevrijding komt verzoening
1995
Keerpunten en koeterwaals
Waarom Germaans, maar joods?
Chaos en blokkade
Een exercitie in zelfkwelling
Terugkeer van oude waarden
Geen debat zonder kennis van de feiten
Een kwestie van volwassenheid
Langzamerhand kantelt het
Logica ook in de zonde
Iedereen is anders dan anderen
Gedachten bij een foto
Hella en ‘le beau ténébreux’
Zich met het beste meten
Bolkestein en het nationale belang
Bolkestein en het nationale belang
Anarchisch en onbeheersbaar
Een bezoek aan Washington
De politieke wil van wie?
Twee zielen in één borst
Een diabolische blauwdruk?
Niet geheel ontoevallig
Kitsch en staat
Eén troost: macht corrumpeert
Anti-Europees federalisme?
Koud water op eigen wensen
Het geheim van de leliën des velds
Niet specifiek op 4 mei
De onbeantwoorde vraag
Waar is de politieke component?
De heilige Sint Anna
Het mooist in Praag
Wat leren we van herdenken?
Waarheen Frankrijk?
Hoe optimaliseren wij onze invloed?
Opa vertelt
Ook hier: eigen volk eerst
Hoe vaak deze rite herhalen?
De mensen mogen zeggen wat ze willen
Oranje en de Patriotten
God zegene de greep
Goddank, die zijn we kwijt
Opa vertelt verder
Een korzelige relatie
Louvre en Rijksmuseum
Een mutatie in de staat
Einde van de democratie?
Merkwaardige lankmoedigheid
Een goed rapport, maar ook welkom?
Een ‘zootje ongeregeld’ herijken
Een vriendenclub, meer niet
Frustratie en irritatie
Belang is iets vanzelfsprekends
Een elkaar aanvullend beeld
Rijp voor de psychiater?
Merkwaardige bondgenoten
Een briefkaart naar Karadzic
‘De samenhang van het wereldgebeuren’
Niet de andere kant opkijken
Verschil in niveau
De Nederlandse zomer van 1995
Veluwse en andere spookverhalen
Verschil in beschaving
Nòg een onderste steen
Een structureel falen
Voer voor gepensioneerden
Het vergruisde beeld
Een huis tegen zichzelf verdeeld
Een Duitse verademing
‘Laat ons nu bekende mannen prijzen’
De juiste man op de juiste plaats?
De smaad van het land
Bij de dood van Sisyphus
Winnie for president
Het zit niet mee
Uit de markt geloofd
Is relativisme onvermijdelijk?
Sandwiches boven vrijheid
De cultuur van ‘moet kunnen’
Gedachten bij twee foto's
De Franse en de Europese orde
De functie, niet de persoon
Europa en de nationale stokpaardjes
Wat Kok vergat
Een onmogelijke taak
Een zeldzaamheid in 1949 - en nòg
1996
Onverdraagzame verdraagzaamheid
De dood niet in de pot
Twee maaltijden in Washington
Slechts een schouwspel?
De Parnassus niet bestegen
Niet sinds Sodom en Gomorra...
De leukste thuis
De grenzen van een model
Nog eens: moraal en religie
Een zelfbeeld stort in
Onder eigen niveau
Hemel en aarde omvatten meer
Plaatsvervangend voor Europa
Kip of ei in Europa
Een stukje met God erin
Stuurlui aan de wal
Meer concepties, één politiek?
Moderne misdaad staat voor niets
De natie en Charlotte
Sympathie voor Mussolini
Cultureel armoedig
Academische ongein
Cultuurkloof door Europa
Zuinig met vetorecht
Een moraal van niks
Een reisje naar Afrika
Een interessante persoonlijkheid
Goedlachs, dus niet serieus?
Een oude discussie
Zuinig op en zuinig met
Een beunhaas verstout zich
‘Dag van Europa’
In de Akense dom
Nog eens: de Akense rede
Is er een weg terug?
Duitsland eindelijk ontdekt
Valmy begraven
De oude papieren van ‘hun hebben’
Allemaal John Majors
Uit het verdomhoekje
Einde van de Duitse stabiliteit?
Onzeker of onvermijdbaar?
Het liberalisme als koekoek
Um den Schlaf gebracht?
Dertig verloren jaren
Het beestje bij de naam genoemd
Plaatsvervangende schaamte
Le bourgeois gentilhomme
Geen einde van de geschiedenis
Beoogde mislukking?
Waarheden en hun gevolgen
Europese verlakkerij
Geen martiale natie
Een voortdurend koorddansen
Fotogenieke bisschoppen
Voorbij, voorgoed voorbij
Twijfel aan de vooruitgang
Niet zó gek
Wie leest zoiets nou?
Doeners en praters
Wijsgerige blunder?
De juiste vragen
Eeuwen van verveling?
Talen zijn gebouwen
Een conservatieve geloofsbelijdenis
Herinneringen aan Geyl
Een man van vlees en bloed
Einde van de verwennerij in zicht
Praten vult geen gaten
Drie Latijnse adagia
Geen mandaat, geen macht
Onvoorspelbare toekomst
Nederlandse toestanden van toen
Eer
Gekkenwerk voorkomen
Zelfs Jan Ligthart sliep wel eens
Sombere voortekenen
De tekenen verkeerd gelezen
Zo dichtbij en zo veraf
Geen puur technische zaak
Een doorzichtige schaamlap
Amerika erin houden
De media die we verdienen
Vijgen, room en wilde honing
Het Europa der tegenstellingen
‘... als het tot den dood ontroert’
1997
Een paar losse eindjes
Kwam Thorbecke vóór of na Colijn?
Geen zekerheid of vastheid
Medeplichtig voor het goede doel
De bureaucratisering van een ideaal
Europa: een achterhaald concept?
Pavlov in Brussel
Kun je iets willen willen?
Culturele verschillen wreken zich
Een moeilijk vak
Mijmeringen rond een boek uit 1939
Ondanks horrorscenario toch vóór?
De Europese motor is in panne
De demagoog wint altijd
Zelfkleinering en zelfoverschatting
Per slot van rekening: wel doen
Een tragische vedette
De nacht van Bolkestein
Een tussenbalans
Herinneringen aan Albanië
Zo oud als de weg naar Kralingen
Beeld en boodschap
De brompot bromt door
Recept voor een fiasco
Schijnheiligheden
‘Beauty is in the eye of the beholder’
Weerzien met domineesland
Umwertung aller Werte
Is scepsis nog altijd verboden?
Een bedelbrief
Klucht of tredmolen?
Foute en onvolledige citaten
De vlag en de modderschuit
De nieuwe Britten
‘Einigkeit, keine Einheit’
Alles heeft een geschiedenis
Twijfel van een eenvoudige burger
Een dissidente diplomaat
Twee aardverschuivingen
Een conservatief socialisme
Euroscepsis met diepgang
Déjà vu aan de vooravond
Tussenbalans na één dag
Een gekke vent die niet gek was
Van Mierlo ontnuchterd?
Out of Africa met Jan Pronk?
Calvijns erfenis: de moderne wereld
Onwaarachtigheid in Madrid
Ook zonder bondgenootschap
Typisch is atypisch
Niet op zo'n niveau
Een ontmoeting in Tallinn
Een historische parallel
Een lunchgesprek
Een krankzinnig avontuur?
Het fiasco van Amsterdam?
Goedgelovigheid in graden
Holland of Zweden als model
Vragen naar de weg
Een telefoongesprek
Idool en slachtoffer
De laatste consequentie
Twee volken
The medium is the message
Puerilisme
De mortuis...
De nieuwe nuchterheid
‘Are you coming or leaving?’
Uitdrukking van een baaierd
Baltische bespiegelingen
Maarten van Traa
Typisch Duits?
Buur noch vriend?
Bilaterale diplomatie
Belang en prestige
Het gaat goed met de taal
Een mislukte eeuw?
Had Reagan dan toch gelijk?
Intellectueel en politicus
Geen moreel verschil
Discussie, geen ketterjacht
Caesars vrouw
Papa's oorlog?
Burenverdriet
De blinde vlek van Marx
Er komt geen nationaal debat
Toedichten en toedenken
1998
Een kaartenhuis
Belangrijk is het niet
De oude karrensporen
De dominee heeft gewonnen
Slapende honden
Emoties, ideologie en realisme
Een democratische erezaak
Meineed erger dan slippertjes
De doden riskeren niets meer
First things first
De wraak van de economie
Het revolutionaire kapitalisme
Vlag op een modderschuit
Voor wat hoort wat
Bolkesteins optimisme
Uitstel van executie?
Chaos als normale toestand
De herijking herijkt
Hoe vaak was Zalm al minister?
De oorlog die aan ons voorbijging
Zand erover?
Mythen en werkelijkheid
Flauwekul
Srebrenica gaat níet weg
Borrelpraat
GPV en CDA: PvdA moet roder
Een bakbeest van importante omvang
Een kritiek die iets losmaakt
Aarzelingen omtrent Bolkestein
Nijmeegse denkproducten?
Humor - vroeger en nu
Kunstmatig verleden
De onwezenlijke zomer van 1940
‘All politics is local’
Trivialisering van de oorlog
Alles gaat toch goed?
India, Indonesië
Eenmaal bij de paus in bed
Brief aan de toekomst
Een nieuwe lente?
Simonis heeft gelijk
Dood van een oud geloof?
Het Belgisch labyrint
Antikatholieke schimperijen?
De burger en Europa
Toen Bulgarije, nu Kosovo
Enkele kanttekeningen
Nieuw nieuw links?
Opa voorspelt
Kelindum in China
Nicolaas Beets, helaas?
Was het wel dezelfde vergadering?
Nog eens Beets
Objectieve bondgenoten
Een twijfelachtig begrip
Over een ‘uitglijer’
Is er leven na Bolkestein?
De Gay Games
De hand van de gever gebeten
Ruslands ‘eeuwige belangen’
De wrange vruchten
Aangeschoten wild
Een onverwoestbare mythe
Van Aartsens erfenis
Roman hagois
Rusland: Stunde Null
Een stoute jongen als president
Een broos bondgenootschap
Contrafacten
Internationalistisch idealisme
Monica en Emily
Clintons psychogram II
Training van hersenspieren
Machiavelli of rubberen leeuw?
Een Duitse Van Mierlo?
Oudere tijdgenoten
Een illusie, en waarom
Karwei afmaken: enig criterium?
Een opmerkelijke mutatie
Een geschiedenis herzien
Het idealisme der zondaren
De last van goede bedoelingen
Pleidooi voor schijnheiligheid
Het lot van een sociaal-liberale partij
Averechtse gevolgen
Houdt het dan nooit op?
Opsporing verzocht
Alles moet bespreekbaar zijn
De proef op de som
Goed woord voor de Republikeinen
1999
Oude foto's
Sebastian Haffner herdacht
Het irrationele rationeel onderzocht
Een staatsman geëerd
Onze Tocqueville
Zit er een les in het verleden?
Nog eens: Furet en Nolte
‘Kolijn, een brave boerenzoon...’
Europa is een lappendeken
Een stapel knipsels
Een alliantie zonder conceptie
Clintons schuld
Vrucht van volkskundig onderzoek
Leve de verschillen!
Het verlies van de vijand
Een uitzonderlijk man
Van Hogendorp, Furet, Gauck e.a.
De echte Internationale
Een voorproef?
Vakanties in Beekhuizen
Een nederlagenstrategie?
Een groot Srebrenica?
De valstrik van het universalisme
De rede van de koningin
De rang van Denemarken
Doel en middelen
Nog een rapport voor de la?
Atlanta in Houten
Niet voor herhaling vatbaar
Kweeniehoor in Kosovo
Vergeten verleden
Een ongelukkige vergelijking
Wèl bemoeienis, geen interventie?
Het dictaat van de goede wil
Een commissie zonder voorzitter
Een valse tegenstelling
Kant noch wal
Moreel gerechtvaardigd, maar...
De heilige Veronica?
Een huzarenstukje
Kerk en vrede
Vertalingen en een staartje
Hypertrofie van een begrip
Lessen uit een Pyrrusoverwinning
Kosovo: een voorlopige inventarisatie
Twee atypische politici
Een nieuwe hemel, nieuwe aarde?
Welkom in de wereld
Toch een einde aan de geschiedenis?
Ik herinner mij...
Kunst of ambacht
Ik herinner mij... II
Hedendaagse iconolatrie
Ik herinner mij... III
Onmisbaar Servië
Het uur der waarheid
Ahistorische schuldbelijdenissen
De jaren vóór de oorlog
Ik herinner mij... IV
Een reisje langs de Rijn
Waar dient een krijgsmacht voor?
Zijn er zo? Zo zijn er! Met dank aan Alexander Verhuell 1822-1897
Balkanisering en tanende staat
Maxima behoort niet tot de minima
Vreemde taal: kwaliteitsverlies
Adellijke heren en grote hanzen?
Wat Couperus niet kon weten
Prioriteiten of wensen?
Allemaal retoriek?
Eén, twee, vele nationalismes
Fascisme met een menselijk gezicht?
Integratie in Newspeak
Einde van een periode
Twee werkelijkheden
Hopen op een beurskrach?
Veiligheid en moraal
Churchills of Hitlers eeuw?
Antiquaria
Een samenloop van oorzaken
Op z'n hoogst bijdoel
Een ongelukkig precedent
Het onbetrouwbare geheugen
Niet wereldschokkend, maar toch...
Socialisme en kolonialisme
In een groen, groen knollenland
Koninklijke borrelpraat?
Door de bocht?
De Luddites van 1999?
De gevolgen van idealisme
Europa, waarheen?
De ruiters van de apocalypse
De linker- en de rechterhand
Twee kerstredes
Millenniumgekte
2000
Geen reden voor een warm gevoel
Wapens en moraal
Arrogantie van de macht
Dekolonisatie dan pas voltooid?
Zich kwetsbaar opstellen? Bah!
Door Russische ogen
Hoeden en petten
Een andere dimensie
Meer waard dan duizend excuses
Schijnheilige kippen zonder kop
Een touwtje?
Europees bilateralisme
Een Belgisch strovuur?
Tussen Frankrijk en Nederland
Hoe en wanneer wordt een tijd rijp?
De psychologie van de betoger
Niet Oostenrijk, maar Duitsland?
De revolutionaire bourgeoisie
Een komma met gevolgen
Het verschil tussen 1968 en 2000
De paus doodgraver?
De tekst is heilig
‘Een heuse openbaring’
Amerika inhalen?
Halverwege achteraf
Een stoute koningin
De dominee der wrake
Een formule met consequenties
Ons soort mensen
De verveling slaat toe
Vlag en lading
Onmenselijkheden
De dictatuur van de middelmaat
Afstand: wezen der monarchie
De kloof tussen Calvijn en Oranje
Kanttekeningen bij Kaplan
Oranje en de regenten
Een verwend kind
Het hek raakt van de dam
Interessant, maar vrijblijvend
Een eigenzinnige politicus
Luns en het jaar 1936
Joschka Fischers ruades
Eerherstel voor tweederangsacteur
Idealisme zonder illusies kan niet
Onbegrijpelijk, maar mooi
Damascus een mis waard?
Afscheid van de Verlichting
Doet Nederland mee aan de discussie?
Twee denkwerelden
Brussel omzeild
Gezelligheid als excuus
Tussen de twee wereldoorlogen
Aarzelingen bij het federalisme
Drie kanttekeningen
Interventie zonder einde?
Gebrekkige geschiedenis
Tijdig weten wat je wilt
Beroemd en toch miskend?
Hölderlin en nog wat
Waarom werd Nederland gespaard?
Economisme: gevaar voor Europa
Etatisme: gevaar voor Europa
Een morele kat in de zak?
De ware eenheid is negatief
Zelfbeeld en identiteit
Het geloof der kleinkinderen?
De mensen kapotliegen
Nihilisme met een menselijk gezicht
De dorpsgek van Europa?
Eerbewijs met een luchtje
Het Europa der elites
Heeft een dialoog nog enige zin?
De wijsheid van de struisvogel
Liberale sluitpost
Onvoltooide integratie
It's not the economy, stupid!
Afscheid van de illusies
Herinnering aan een afwezige schat
Onmisbaar zelfbedrog?
Europese schamelheid
May the best man win?
Time for a change?
Utopieën en hun gevolgen
De toonaangevende cultuur
Die gekke Amerikanen?
Duitslands zwaartekracht
IJzig klimaat vóór Nice
Ouderwetse noties?
Een cliché, maar een welkom cliché
Antics roadshow en andere zaken
Een principiële socialist
Kan een doel toch middelen heiligen?
Wie won, wie verloor in Nice?
De grenzen bereikt?
De lauweren van het poldermodel
Drie kerstredes
2001
Onbenullige details
Nòg een kerstrede?
Goed, fout of verschoonbaar
Het ideaal als instrument
Herijking van alle ijkpunten?
Is Bolkestein helemaal consequent?
Hand in andermans boezem
Een filosofie van grenzen
Victor Hugo - helaas
Barbarij en scepsis
Waarom er geen debat is
Pragmatisme of denkluiheid?
Trots als teken van onzekerheid
De reddende engel?
Plaatsvervangende schaamte
Het helaas van de realist
Was dat conservatisme wel conservatief?
Trouw aan een fantast en romanticus
Nieuwe kleren zonder keizer
Europa in zijn schamelheid
Enig sprokkelwerk
Een onvermijdelijke vulgarisering
Een Franse Den Uyl?
Een schoolvoorbeeld
Het kabinet heeft ingestemd...
Amerika in Europa
Het was mijn broer...
Het betere de vijand van het goede?
De terreur der gekwetsten
Tweeërlei levenseinde
Conservatief protest in Genua
Grootspraak voor de val?
Renversement des alliances?
Liever geen zelfonderzoek
Negentiende-eeuwers
Lijkenschennis uit nieuwsgierigheid
Bijbelstudie leidt tot alles
Amerika en wij na 11 september
Oorlog, een misleidend woord
Dichter bij de burger
Gewettigd, maar ook doeltreffend?
Jaaps milieu en gedachtegoed
Europa en de buitenwereld
Voer voor zelfgenoegzaamheid
Fiedelen terwijl Rome brandt?
Nog was er geen oorlog
Geen heiligenkalender
Maar wat is liberalisme?
The great game
Heilig of schijnheilig?
Huizingalezing: een tekstanalyse
Een aanzienlijk risico
2002
Ouwe koek en een amende
In een geluiddicht vacuüm?
Van Frankrijk leren
Conflict tussen natuurverschijnselen
Herinneringen aan 1937
‘...aber ach! ein Schauspiel nur!’
Depolitisering als hogere politiek
De verliezende partij
Wie leest er nog Victor Hugo?
Analyse juist; conclusie niet
Pim Fortuyns voorgangers
Onder theologen
Uit nostalgie naar Groningen?
Een onhoudbare positie
‘Liefdevol en honorabel bedrog’
Redenen voor bescheidenheid
Er is meer dan politiek en staatsrecht
Wat is de onderliggende conceptie?
Niet af van Pim Fortuyn
De rest is chaos
De grote verrassing onverklaard
Op de rand van het toelaatbare?
De vraag naar de bestaansreden
Dicht bij ons bed, maar niet gezien
Een Amerikaanse Brezjnevdoctrine?
Aan het eind van haar Latijn?
Bericht uit Costaguana
Thorbecke heeft geen antwoord
Een geschrapte passage
Koppig katholicisme
De kaarten zijn anders komen te liggen
Het verschil tussen 75- en 80-plussers
De ‘guns of August’
Een omweg over Zwolle
Een outsider
Babbelpolitiek
Historicus en politiek commentator
Crisismanagement
Een revolutionaire doctrine
Alternatieven in de kast
Een Schöngeist
Andere prioriteiten
‘Back to basics’
De politieke dimensie
Cultuur volgt macht?
Opiaten voor brood
Zorgen over Duitsland
Speelt ideologie geen rol meer?
Mensen en symbolen
Een onzeker ankerpunt
De Huizingalezing aangevuld
2003
Met beide benen op de grond
Eerherstel voor het kwaad
Voordeel van de twijfel tot hoelang?
Een berekenbaar achterland?
Nationale navelstaarderij
Amerika is anders
Gebabbel der machtelozen
Tussen alle stoelen
Een weloverwogen actie
Stalin had gelijk
De middellange duur
De teerling is geworpen
Brieven uit een andere oorlog
Koks ‘finest hours’?
Bewindsman en analyticus
De illusies van De Hoop Scheffer
Na de oorlog
De bruggenbouwer
Toch met Duitsers gepraat
Europa heeft geen antwoord
Democratie en slagvaardigheid
De neoconservatieve fase van de PvdA
Gedeukt vertrouwen
Geen man uit één stuk
Geyl, Marx, Max Weber en Balkenende
Jeugdsentiment
Parijs uithongeren?
Een ‘beginselloze’ partij
Heeft Nederland wel een keus?
Macht en democratie
Balans van mei '68
De verbeelding aan de macht
Dat zware woord
Een echte vriendschap
Nog steeds grootste ijkpunt?
Een Amerikaanse Mient Jan
De geopolitieke factor
Dierbare illusies
Een placebo
Onmisbare schijnheiligheid?
Titanic of supermacht
Een brug te ver
Wie keert wie de rug toe?
Een onvermijdelijke herijking
Een wezensvreemd element in ons bestel
Einde van een langdurig huwelijk?
Zwijgen over de waarheid
Lekker de waarheid zeggen
Euroscepsis, en niet zonder reden
China tegen de westerkim)
Het Europa der kloven
2004
Heil en zegen, maar hoe?
Aan de zijlijn geplaatst
Legaal of legitiem
Een beetje metapolitiek
Tussen moralisme en hedonisme
‘Er moeten ook tegenkrachten zijn’
Geen oog voor de diepere aardlagen
Niet helemaal schone handen
Liberalisme en kapitalisme
Een strategische visie
Van Tocqueville naar Klaasje Zevenster
Juliana liet zich niet ringeloren
Aardverschuivingen
Vrede, maar welke vrede?
Uit een stapel knipsels
Toch een uitzonderlijk man
Weer een stoel minder
Erger dan Vietnam
Beeld machtiger dan het woord
Srebrenica en Irak
Knipogen
Geheugenverlies of verdringing?
Untergang des Abendlandes?
Een mislukte kandidatuur
Het ‘onpolitieke Oranjegemeen’
Een huis in Brussel
Wanhopig, misschien zelfs overspannen?
Op zoek naar een reden van bestaan
Het elastische Europa
De partij van de mopperaars
Heimwee van het verloren geloof
Goejanverwellesluis: onze Bastille
Het Nederlands belang (en nog wat)
Nog eens vier jaren Bush?
Rotterdam ‘lastige stad’?
Nederland als bezetter
Balkenendes Europese waarden
Balkenendes Europese waarden II
De schijn van eenheid
Afscheid van een tijdperk
Lothario moet hangen
Een terugblik
Waarom luisteren naar Europa?
Wraak op een elite
Vertalen is niet neutraal
Slagen in de lucht
Zachte en harde krachten
Herinneringen aan de prins
Wat kopen wij ervoor?
Een schelle cimbaal?
Een goed woord voor de analyse
2005
Nog meer emoties?
Americana
In de kou
Een radicale ideoloog
Eindelijk serieus genomen
Voor wie gevaarlijk?
Schröders gelijk en ongelijk
De verschillen blijven
Thorbecke intime
Slechte reputatie, interessante ideeën
Een stilzwijgend antwoord
Verzet tegen de inwendige lomperd?
Het sloopwerk is al begonnen
De raadsbesluiten van een conclaaf
We gingen weer niet naar Roma
Wroeten in een recent verleden
Patroon van Europa?
Wat herdenken wij?
Ieder zijn eigen Europa
Drie dagen bedenktijd
Op drift
De arrogantie der gelovigen
Pover denken over de staat en Europa
Nieuwe start, maar op welke grondslag?
‘De Europeaan bestaat niet’
Wouter Bos' Europa der staten
De nacht van Gethsémane
Een bakermat der democratie
Taalgebruiker en taalkundige
Ontspoorde ethiek
De politiek met vakantie
Taalarcheologie
Aan de verkeerde kant van de geschiedenis
Keulen en Biddinghuizen
Thorbecke in een voetnoot
Voorbarig requiem?
Een schip op strand
Lang en kort over Europa
Lang zullen de verschillen leven!
Legitiem is nog niet verstandig
Een mooie nazomer
Thorbecke en Tocqueville: enige correcties
Emotie of pseudo-emotie?
De kleine man
Democratie keert zich tegen zichzelf
Democratie als voorportaal van...?
Duitslands ‘representerende’ rol
Zonder hulpconstructies gaat het niet
Death of a loser
Staatsvijanden in soorten
Enkele misverstanden bestreden
2006
Het einde van ‘een beetje geloven’?
Dreigmiddel of boemerang?
De stille hypotheek
Een olifant in de porseleinkast
Herder of waarheidsverkondiger?
Op de proef gesteld
Dialoog en solidariteit?
Burgerlijk? Ja. Saai? Nee
Na de overwinning uitgeput
Europa zonder grenzen?
Te midden van de woedende golven
Telkens opnieuw ontdekt
Fundamentele koerswijziging nodig?
Een reisgids voor Parijs en omstreken
De internationale dimensie
Somberheid troef
Verzaking van het kennisideaal
De geest van Piet de Jong
Zure druiven in de grachtengordel?
Een brief van achttien kantjes
Bedenkelijkheden
Zelfs als je niet gelooft...
Zonder ‘wij-zijdenken’ gaat het niet
Leren nadenken
Staatsbezoeken en hun rendement
Amerika als verleider en uitzondering
Operatie geslaagd, toestand labiel
Wedloop der termijnen
De reikwijdte van een Nederlandse stem
Het zwart-witdenken van de verongelijkte
Niet eens krassen op een rots
Vrijheid door beschaving bedreigd?
Gevallen idolen
Grasssprietjes
De rustverstoorder
Plotselinge fascinatie met religie
Breuklijnen en karrensporen
Donner en de paus
Twee uitspraken van Huizinga
Nederland en de ‘Armeense kwestie’
Hoofden, harten en machtsverhoudingen
Humor en de ernst van de politiek
De Hongaarse opstand in perspectief
Een beginselvast man
Bots basisfilosofie
Een grote vergissing
Correcties op een zelfbeeld
Chaos: de Nederlandse variant
Hoe democratisch is de demos?
Denkend aan België
Een beetje ouderwets geworden?
2007
Liberalisme anno 2007
Nietsdoen als optie
Twee grafdelvers
Ruimte voor alternatieven?
Nederlands zelfmarginalisering
Schadeherstel - en de prijs ervan
Morele zelfbevrediging
Jongensdromen
De zonden der vaderen
Een bij uitstek politiek project
Europa als tovenaarsleerling
Dichter bij de realiteit
Les in bescheidenheid
De bescheiden dictator
Bij u, over u en zonder u?
In de ogen van anderen
Grootvaders socialisme
In de schaduw van de moederbank
De drie stambomen van la droite
Verveelt Nederland zich?
Licht aan het eind van de tunnel?
Haantje-de-voorste of zwart schaap
Nationale trots (en andere zaken)
Bij de Oranjes was het niet anders
Dit is Europa
Het lachen zal hun vergaan
Wat niemand wil is toch mogelijk
Moralist versus politicus
Het beestje moet een naam hebben
Einde van het idealisme?
Het idealisme schoof naar rechts
De helden worden moe
Wie vergist zich in welk Europa?
Partij van de heimwee?
‘Een onaanzienlijk joodje’
Dat gaat wringen
De korte en de lange termijn
Een keuze tussen twee kwaden
Een wij veronderstelt een zij
Een oorlogsheld
Een gefrustreerde nationalist
Het hellend vlak
Misschien gelijk, zelden relevant
Een stukje archeologie
Machtspolitiek met andere middelen
Drogbeelden gedemystificeerd
Sombere facits
Moralisme versus Realpolitik
Een grand seigneur
De Unie die geen unie is
Moet ik dan alles uitleggen?
2008
Een religieus denker die ongelovig was
Waar alles met alles verenigbaar is
Normen en waarden elders
Herinneringen aan een nuchter man
Christendom als cultureel fenomeen
Voor buiten- of binnenlands gebruik?
Praatjes vullen geen gaatjes
Wanneer kerkvorsten hardop gaan denken
Meer inspirator dan leider
Nationalisme in rood gekleed
Toeschouwers hebben geen invloed
Toen en nu
Tussen mensenrechten en vuile lucht
Mei '68 als seksuele revolutie
Zo zijn we niet met elkaar getrouwd
Had de Gaulle dan toch gelijk?
Meer dan een persoonlijke tragedie
Van deze kant van de Blauwbrug gezien
Met voorstellen of met antwoorden komen
Invloed manifesteert zich niet in een luchtledig
God en Satan kunnen niet zonder elkaar
Eén taal betekent nog niet één cultuur
Een kinderhand is gauw gevuld
Marijnissens gelijk
Een revolutie die niet doorging
Herinneringen van een voetbalfan
‘Hope springs eternal’
De sleutel blijft verborgen
Tweemaal ‘dus’ of nogmaals Huizinga
Een waarheid die actueel bleef
Spiritualiteit: de geschiedenis van een woord
Een andere Karadzic
Een verdeeld huis kan niet staan
Verschuivende prioriteiten
Verhagen in een veranderende wereld
Een elitair project
Ondanks acht jaar rampzalig beleid
Eigen land eerst
Voorbarig gejuich?
Heel ons fundament kraakt
Wetenschap en hervormers zijn beide verliezers
Een ander Europa, maar ook een beter?
De onmisbare andere
Boek, schrijver en lezer
Een verademing, maar succes niet verzekerd
Requiem voor Ludo P.
Juliana, Bernhard en de staatsraison
Tijden van onzekerheid
Hoe ontstaan revoluties?
Opgeruimd staat netjes
2009
Gelukkig 2010!
Zijn de grote staatslieden verdwenen?
De toekomst op hoop gebouwd
Een ideeënman en non-conformist
De verborgen kloof
Geen eenheid zonder afval
Een andere wereld
Welke gemeenschappelijke waarden?
In de schaduwen van morgen
Voortijdige balans
Het ondenkbare denken
Zijn Plato en Cicero nog actueel?
Antisemitisme in soorten
Slechts symptoombestrijding?
Goodbye to Berlin
Het menselijk tekort
De karavaan trekt verder
April is the cruellest month...
Een voorspelling uit 1955
Ontspoord en misbruikt idealisme
Ook Europese politiek is strijd
Keerpunten
Verloren achterban
Logica in een ‘gekte’
Lolligheid als reddingsboei?
Er zijn nog rechters in Karlsruhe
Amerika en wij
Een dissident met zelfkritiek
‘Events, dear boy, events’
Het centrum wijkt. Situatie uitstekend?
Idealen en belangen
Europa is niet sexy
Toeval in mega- en microgedaante
Begin en einde van een oorlog
Het loopt toch altijd anders
Geschiedenis is beweging
De balk en de splinter
Een les in realisme
Niets is ondenkbaar
Haastige Noren
Onderhandelen met een kippenhok
Europa als machtsproject
‘Daar kwam geen landheer aan te pas’
De risico's van de democratie
Een laag-bij-de-grondse stelling
Een super-Zwitserland?
Eén herinneringscultuur?
De fundamenten aangetast
Geen oog voor het tragische
‘Ik was, dus ik ben’
2010
Een terugblik
Een standbeeld voor de baron?
‘... und du wirst geschoben’
Spuit elf wil ook nog wat zeggen
Rare landen
Les extrêmes se touchent
‘Op deze weg is geen natie met zich alleen’
Moed of luchtfietserij?
Eigen partij eerst
Gelijk hebben en gelijk krijgen
De onechtheid regeert
't Kan verkeren
Een dilettant
Duitse macht
Een natuurlijk proces
Het einde van een periode?
Vooruitgang ontsnapt aan alle voogdij
Welke boel bij elkaar houden?
‘Taal is niet onschuldig’
Wie en wat herdenken wij?
Bondgenootschap zonder vijand?
Een niet verstuurde brief
Imploderende democratie?
Tweede Kamerverkiezingen 2010
Volkswijsheden
De lokettist beslist
Het kantelmoment nabij?
Van emancipatie tot expansie
Redactie en directie: een geschiedenis
Leve de verliezers!
Een Franse les
Huizinga als sportcommentator
‘The privilege of a harlot’
Psychopolitiek
Herinneringen uit het ziekenhuis
Bijbel en blote meiden
Sarrazin en Wilders
Opstand der randgewesten?
Regeert de middelmaat?
Machtsstrijd - met andere wapenen
Bescheidenheid het parool
De boekenman
Het beloofde land
Ook democratie is mensenwerk
Geen ander substituut
De houdbaarheid van de democratie
Onbedoelde gevolgen
Geen spelletjes
Regeren is kiezen
Keuzes en prioriteiten
Knapste jongetje van de klas?
Terug naar Amsterdam
2011
Fatima en de professor
Een grote kruidenierswinkel?
Ook de jeugd vergrijst
Onvervulde beloftes
Ethiek en geloof
Beelden van het Tahrirplein
Bang voor het volk
Misleidende analogieën
De keerzijde van de medaille
‘Het interesse van desen Staet’
In het voorbijgaan
Europa bestaat niet
Perifeer Europa
Een apocalyps
De doem van vertilling
Tocqueville en Marx
Twee werelden
Lof van de negentiende eeuw
Nieuwe hardvochtigheid
Een teveel aan democratie?
Clash of civilizations
Strategisch vacuüm?
Macht en cultuur
De beste krant
Waarom ik mij soms schaam voor Nederland
Amerika's Untergang?
De wraak van de mondige massa
In de voetstappen van Byron
Democratie als gevaar
Barsten in de spiegel
De laatste zomer?
De toekomst van het verleden
Er is in vijftig jaar iets veranderd
Wie volgt de gids?
‘Weg met het nieuws’
‘Als het maar geen politici zijn’
Einde van een voogdij
Het Nederlands belang
De Verlichting voorbij?
Jan en Hella
De wereldburger
Het krakend fundament
Het volk spreekt
Toch maar geen proefschrift
Keerzijde van subsidies
Onbedoelde gevolgen
Waar is het volk gebleven?
Het risico van democratie
2012
Vasthouden aan het vertrouwde
Over revoluties
Een verloren liefde
Los zand
Dualiteit van behoeften
De Gaulles voortijdige gelijk
De ‘onmisbare natie’
Zijn Verlichting en moderniteit één?
De culturen in het continent Europa
De man die nee tegen De Gaulle zei
Democratie versus Europa
Afwijking van het patroon
De economie moet weer dienstmaagd worden
Populisten avant la lettre?
J.L. Heldring: niet om de lezer te bekeren, maar om hem ten dienste te zijn
Dankwoord aan mijn lezers
Auteursrechtelijk beschermd