Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het ijzersterke prentenboek (1869)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het ijzersterke prentenboek
Afbeelding van Het ijzersterke prentenboekToon afbeelding van titelpagina van Het ijzersterke prentenboek

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.94 MB)

XML (0.05 MB)

tekstbestand






Illustrator

P.W.M. Trap



Genre

jeugdliteratuur

Subgenre

verhalen
plaatwerk / prentenboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het ijzersterke prentenboek

(1869)–David François van Heyst–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige
[pagina 21]
[p. 21]

Middelen van vervoer.

Mij dunkt dat de verschillende middelen van vervoer, die in ons vaderland gebruikt worden, op nevensgaande plaat zijn afgebeeld. Jawel, het is zoo: onderaan zien wij de ouderwetsche trekschuit. Misschien zijn er wel onder mijne jeugdige lezers, die er nog nooit mee gevaren hebben. Toch is een klein toertje bij mooi weer, langs een schilderachtige vaart, met mooie buitenplaatsen, nog zoo onaardig niet, als men in den stuurstoel zit. Doodsch en veerlaten, verweloos en vervallen zien nu de meeste trekschuiten er uit, maar er is een tijd geweest, dat men er heel gauw hij moest wezen om een plaatsje te krijgen, en dat zij soms tot zinkens toe vol waren. Het was, vijftig jaren of nog langer geleden, toen er nog van geen spoortrein sprake was, ja toen er zelfs nog geene diligences waren. De diligence, met drie of vier paarden en verscheidene bijwagens, was voor onze vaders en grootvaders al een buitegewone vooruitgang. Sneller kon men wel niet reizen! De teekenaar heeft op de plaat de diligence vergeten en dat is jammer. Hij schijnt meer van varen dan van rijden te houden, want hij teekende wel drie vaartuigen; dat komt zeker omdat hij in het waterachtige Holland woont.-Nu, zoo'n beurtschip, als wij hier zien, verdient ook wel vermelding. Daarmede voer men over de Zuiderzee of de Zeeuwsche stroomen, en als het slecht weer was dan kon de reis bar genoeg wezen en werd menigeen erg zeeziek! Als er daarentegen in 't geheel geen wind was, dan moest het schip stil liggen en bleef men soms verscheidene dagen onder weg. Met de stoomboot, die gij hier links ziet afgebeeld, vaart men het gemakkelijkst. Men vindt er een ruime kajuit, terwijl en beurtschip van binnen benauwd en bekrompen was. Op een stoomboot kan men ook wel zeeziek worden, maart tegenwind of gebrek aan wind hindert niet. Het vlugst echter reist men met den spoortrein, dien gij bovenaan ziel. Is het niet onbegrijpelijk, dat zulk een lange rij van groote zware wagens allen door den damp van kokend water in beweging wordt gebracht? De toepassing van den stoom is een der heerlijkste en weldadigste uitvindingen. ‘Maar’, hoor ik u zeggen, ‘daar boven aan de plaat zie ik uog een ander ding; dat is, geloof ik een luchtbol. Nu, dáár worden toch geene reizen mee gemaakt, zooals met den spoortrein.’ Daar hebt gij gelijk in: tot nu toe heeft men de luchtballons, die in 1783 reeds zijn uitgevonden, nog maar alleen voor enkele proeftochten gebruikt. Zoo steeg in 1804 een luchtreiziger in Frankrijk op en daalde 6 uren later wel 30 uren verder neer. Tot heden heeft men nog niet geleerd, hoe men een luchtbol in de lucht besturen moet, zoodat men nog in het water of boven op de daken te land komt, als men gaarne op den grond wil wezen. Daarom is een luchtbol nu nog een gevaarlijk vervoermiddel, maar als men die zwarigheid eenmaal te boven is, dan zal men even druk met luchtbollen en luchtschepen reizen, als men nu met spoortreinen doet.

Spoortreinen en trekschuiten.

 
Wat een leven en drukte daar ginds aan 't station!
 
Zie, men draaft en men vliegt want de trein is al aan,
 
En een elk, die niet haastte en niet liep wat hij kon,
 
O, hij kreeg vast geen plaats meer en moest blijven staan!
 
 
 
Maar ginder is het stil: de trekschuit ligt te wachten;
 
‘Hoe, is de roef al vol? Dan haast ik mij ter deeg!
 
Zeg, schipper, is er plaats?’ Maar alle menschen lachten,
 
‘Ja, heerschap, nog wel tien: de heele schuit is leeg!’
 
 
 
Vooruit, loop wat harder, mijnheer, maak wat voort!
 
Conducteur, hoor eens even, de wagens zijn vol!
 
En geschreeuw en gefluit dat is al wat men hoort,
 
En de spoortrein vliegt weg, als een paard op den hol!
 
 
 
'k Stap rustig in de schuit. Een uur is weer verloopen;
 
‘Zeg, schipper, vaar je niet? We blijven toch niet hier?’
 
‘Neen,’ zegt hij, ‘maar mijn knecht is wat tabak gaan koopen;
 
Wij hebben tijd genoeg, al scheelt het drie kwartier.’
 
 
 
En de spoortrein gaat sneller en sneller vooruit!
 
En de dwarlende wolken verduistren de lucht!
 
Wat gedreun en geratel! Wat gillend gefluit!
 
En huizen en boomen... 't neemt alles de vlucht!
 
 
 
De trekschuit zal in 't eind toch ook den wal verlaten,
 
Het jagerspaard komt voor, met sukkelenden draf;
 
Men geeft nog pakjes mee, men staat nog wat te praten;
 
De bengel wordt geluid, wij steken langzaam af.
 
 
 
En de spoortrein snelt menige trekschuit voorbij,
 
Al sneller en sneller!... Maar hoe, wat is dat?
 
De reis is ten einde! Dat's vast tooverij!
 
‘Mijnheeren, stapt uit, want wij zijn aan de stad!’
 
 
 
En langzaam vaart de schuit; wij keuvlen wat te zamen;
 
Wij rusten hier en daar en leggen eindlijk aan,
 
Juist, nu de vlugge lui, die met den spoortrein kwamen,
 
Na 't afgedane werk alweer naar huis toe gaan.
 
 
 
De trein gelijkt op vlugge menschen;
 
De schuit op luiaards, traag en moe:
 
De luiaards moeten achterblijven,
 
De vluggen zijn er 't best aan toe!
[pagina 22]
[p. 22]
 


illustratie


Vorige

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken