Gedichten

(1981)–Willem van Hildegaersberch– rechtenstatus


Ga naar margenoot+LXXIV. Van sinte Gheertruden min.Ga naar voetnoot1 Int soetste vander Meyen tijt, Als over al die werlt wijt Lover spruten ende gras, Quam ic ghegaen daert schone was 5[regelnummer] Spasieren op een water claer, Daer die voghelen sonder vaer By naturen lude songhen, Entie bloemelkijn ontspronghen Op dese rivier, aldaer ic ghine 10[regelnummer] Overdencken menich dinc, Beyde van desen ende van dien. Mijn ghepeins en was niet clien, Om schone materi te vinden, Die ic in ryme mocht ontbinden, 15[regelnummer] Beide voer heren ende voer knapen, Die gheboren sijn van wapen. Papen, clercken, ander luden Willic oec den sin beduden, Wat ic daer vant in corter stont, 20[regelnummer] Ende mit reden maken cont. Doe ic ghinc peynsen ende visieren Vreemde sinnen menighertieren,Ga naar margenoot+ Die wel an goeden dichten voeghen, Ende die mi tieghens therte droeghen, 25[regelnummer] Daer of en maect ic gheen ghescal. Wildi die waerheit weten al, Ic bleefs an een, die mi behaechde; Ende quaem ic, daers my yemant vraechde, Ic wilt berechten sonder beyden, 30[regelnummer] Ende mit reden onderscheyden An wat materie dat ics bleef, Ende in minen sinne screef, Soe dat ics heb een deel onthouden. Nu mercket, jonghen mitten onden, 35[regelnummer] Ende elck versta den rechten sin. Tis van sinte Gheertruden min, Die men gheeft drincken elken man, Entaer toe die vrunscap van Sint Jan Noch huden sdaechs te menigher stede, 40[regelnummer] Den vrouwen des ghelijcs oec mede. Dit neemdi gheerne, alsmen u biet; Mer den rechten sin en weetti niet, By wat saken datmen tdoet. Hoert na mi, ic maecs u vroet,
[pagina 143]
45[regelnummer] Ga naar margenoot+Hoe sinte Gheertruut leede hoer leven, Ende waer om hoer minne is hier ghebleven, Alsmense u schenct al sonder sparen, Dat ghi dan hoept te bet te varen. Si was een nonne hier te voren, 50[regelnummer] Ende een ridder wel gheboren Hadse mit minnen soe bevaen, Dat hi hoer niet en mocht ontgaen, Die byden cloester was gheseten, Daer sy nonne off was gheheten, 55[regelnummer] Dese heilighe joncfrou, sinte Gheerde, Die hoer altoes te doeghet keerde, Als ghi hier nae wel moccht versinnen, Hoert ghi tende van deser minnen, Die sy beyde gader droeghen. 60[regelnummer] Die joncfrou die liet haer ghenoeghen Mitten ghenen die si minde; Al wast dat hoer die ridder sinde, Van hem en wilt sy groot noch cleen. Si minde Jhesum van Nazarene 65[regelnummer] Ende Marien sijnre moeder, Daer toe sint Jan, die hoir behoeder Was, doe sy hoer kint sach hanghen. Mit sulker minne was si bevanghen, Sinte Gheertruut, dese joncfrou, 70[regelnummer] Ende op sint Jan hadsi hoir trouwe Naest Gode ten voersten al gheset. Si en gheloefde nyemant bet Dan sint Jan ewangelist, Om dat hi meer van Gode wist 75[regelnummer] Dan enich sanct of martelaer, Off apostel, weet voirwair: Daer om soe hadsien vercoren. Oeck hadsi wel seggen horen, Dat hi sonder pine starff 80[regelnummer] Ende themelrijc verwarff,Ga naar margenoot+ Dat luttic heilighen mocht gheschien Dan sint Jan ewangelist allien, Si en worden veel ghebrocht ter doot Mit swaren pine ende groot. 85[regelnummer] Want si en aldus minnen woude Al hoer daghe mit goeder houde, Boven anderen heilighen zeer, Hierom selmen ymmermeer Sint Jan ende hoir te gader noemen, 90[regelnummer] Dat elc moet varen ende comen In hoir gheleyde sekerlijck: Des onne ons God van hemelrijck. Nu laet ic dese materi bliven, Ende ic wil vanden ridder scriven, 95[regelnummer] Die sinte Gheertruut niet en vergat, Waer hi quam, in elker stat, Si en was hem overste inden moet. An hoer en spaerde hi scat noch guet, Nochtan en was hi niet soe coen, 100[regelnummer] Dat hijt hoer dorst te weten doen Wat zaken dat hi op hoer miende. Want sy Gode ten voersten diende Ende overste hilt in hoer ghedocht, Hier om bleeft al onversocht 105[regelnummer] Wat hi miende, die ridder milde. Si leefde recht als die niet en wilde Ne ghenen man onder den troen, Hoe rijc hi waer off hoe schoen. Doe docht die ridder: ‘Deed ic haer blyken 110[regelnummer] Om man te nemen in aertrijcken, Soe soude die vrienscap entie prijs, Die si mi doet in goeder wijs, After dien worden ghestoert.’ Dit docht den ridder quaet verboert,
[pagina 144]
115[regelnummer] Ga naar margenoot+Dat hi die vrienscap soude derven, Die si hem dede menichwerven Mit solaes, in goeder doecht, Soe dat hem therte wert verhoecht, Alst mit sorghen wort becoort. 120[regelnummer] Hier om bleeff hi ghestade voort, Dese ridder, ende liet Veel te claghen sijn verdriet. Hi en wilde hoer hulde niet ontberen, Nochtien wast overste sijn begheren 125[regelnummer] Hoer te crighen tenen wive. Hier op stont sijn sin soe stive, Dat hi coos voert alre sienst Ghestade te bliven in horen dienst Sonder enich dorperheit; 130[regelnummer] Mar goede gonst was hem bereit Menichwerven sonder veynsen. Luttic archs plach si te peynsen Opten ridder vrouch off spade, Die om horen wille dade 135[regelnummer] Menighe cost op davontuer, Ende arbeit, die hem wert so zuer. Hi liet om horen wille maken Wat dat daer brac in enigen zaken Inden clooster al omtrent, 140[regelnummer] Soe datten prijsde zeer tconvent; Mar si en wisten, groot noch cleen, Abdisse noch der nonnen gheen, Waer om dattie ridder dede Den clooster dese waerdichede. 145[regelnummer] Hy liet schone geesten malen Beyde in cameren ende in zalen, Die hem costen groten schat. Daer nae wart hi des ghevens mat; Want sinen staet die quam ten ende. 150[regelnummer] Doe was die ridder in ellende,Ga naar margenoot+ Ende hi en wiste hem ghenen raet: Dat dede, hi most sijn hoghe staet Dalen laten aen sinen danck. Doe wort sijn hope alte cranck, 155[regelnummer] Ende hi dochte in sijn moet: ‘Al creghe ic dese joncfrou goet, Ic en mochtse niet in eren houden, Waer op soe willic mi verbouden Off verstroyen tenighen tyden?’ 160[regelnummer] Doe most die ridder sorghe lyden, Des hi onghewone was Daer te voren, als ic las. Ende als hi stont in dit ghepeyns, Ende dochte harwaert ende gheyns, 165[regelnummer] Doe quam die bose tot hem ghegaen, Ende was recht als een man ghedaen. Soe wye dat in wanhope sy, Daer is die vyant gheerne by; Want hy en dan best becoren mach, 170[regelnummer] Soe poecht hire om nacht ende dach. Hy gruete den ridder ende sprac: ‘My donct, ghi lijdt groot onghemac Van groeter sorghen, die ghi draecht. Al ist dat ghise niet en claecht, 175[regelnummer] Sy leit u swaerlijc inder herte, Hier om soe lijd ghi grote smarte, Dat sie ic wel an u ghedaen; Ende ic mocht u wel helpen zaen Van des u deert, wildijs mi lonen.’ 180[regelnummer] Die ridder sprac: ‘Die niet en cronen, Machmen hoer ghedochte sien?’ Die bose antwoerde mittien: ‘Ic wil dat ghi die waerheit segt, Off ic u loghen heb ondect.’
[pagina 145]
185[regelnummer] Ga naar margenoot+- ‘Neen ghi,’ sprac die ridder doe, ‘Mar ic wil ymmer weten, hoe Ic dat soude verdienen moghen, Dat ghi mi holpt uut minen doghen, Oec wye ghy sijt, of waendi coomt. 190[regelnummer] Moechdi mi helpen, dat mi vroemt, Ic wil al doen dat ghi my hiet, Oeck wat dat mijns daer nae gheschiet, Want ic lyde soe groten pijn. Mochter boete tieghen sijn, 195[regelnummer] Ten stonde mi seker niet te laten: Dat doet mijn sorghe is boven maten.’ - ‘Jaet,’ sprac hi, die bose gheest, ‘Ghi sult hebben grote feest Van desen daghe voerwaert meer, 200[regelnummer] Wildi doen dat ic u leer.’ Die ridder sprac: ‘Wat soude dat wesen, Daer ic mede mocht ghenesen Vanden oevel, dat mi daert?’ Die bose antwoerde mitter vaert: 205[regelnummer] ‘Goets soe veel sal ic u gheven, Dat ghi moecht mit eren leven Tallen stonden daer ghi sijt.’ Doe wort die ridder zeer verblijt, Die hi staende vant in sorghen; 210[regelnummer] Entie vyant sprac: ‘Ic sal u borghen, Hoe langhe dat ghi voer wilt noemen; Mar als die tijt is ommeghecomen, Soe wil ic uwes ontbeiden hier, Ende ghi sult tot mi comen schier. 215[regelnummer] Wat baet dat ic u langhe telle? Ic bin die vyant vander helle, Ende ghi most dan varen op mijn ghenade, Doet ghi nu dat ic u rade.’ Dat sprac die vyant openbaer. 220[regelnummer] Doe wort den ridder therte zwaer,Ga naar margenoot+ Nochtan en conde hijs niet vertyen, Hi en most an sine woerden lyen. Om die minne vander joncfrouwen Lovede hi dat hem mochte rouwen 225[regelnummer] Mit allen rechte, als omme quaem Die tijt, die hi te leven nam; Want hi en coes niet langher daer Dan te leven seven jair. Doe en dede hi niet als die vroede, 230[regelnummer] Ende hi beseghelde mit sinen bloede Enen brief, die hi hem gaf, Entie vyant schiet daer af. Nu creech hi des hi begaerde: Wes hi doe wenschen woud op eerde 235[regelnummer] Van schatte of van sulken dinghen, Des plach hi hem soe veel te bringhen, Die vyant, diene woude stercken, Soe dat hi wonder mochte wercken Binnen deser tijt, die was voersproken. 240[regelnummer] Wye hem misdede, het wort ghewroken; Soe machtich wort hi ende soe rijck, Datmen niet en wiste sijns ghelijck. Dese joncfrou, daer hijt om dede, Gheschiede soe grote waerdicheide, 245[regelnummer] Omdat sy heilichlyken leefde Ende luttic yet in sonden sneefde, Dat si dit van Gode wist, Hoe die bose mit nauwer list Desen ridder hadde bedroghen, 250[regelnummer] Daer hi hem staende vant in doghen Om horen wille altemale. Dat docht hoer yamerlike tale, Dat hi dit dorste avonturen Ende niet laten om gheen besuren;
[pagina 146]
255[regelnummer] Ga naar margenoot+Mar sinte Gheertruut was sijn vrient, Ende hi had hoer altoes ghedient. Dat loonde si hem ten lesten daghe, Doe daer naken soud die plaghe; Want die tijt was thans gheleden, 260[regelnummer] Dat die ridder most van steden Trecken optie langhe vaert Ter ewelyker pinen waert; Want seven jair sijn ymmer gaende, Ende hi en had vorste mar twe maende, 265[regelnummer] Datten die vyant soude halen, Mit live, mit ziele tghelach te betalen. Doe bestont hi harde te dencken, Hoe hem die vyant soude crencken Ten ende vanden seven jaren, 270[regelnummer] Als hi ter helle moste varen, Ende nyemant en mochtet voer hem doen. Doe droefde zeer die ridder coen, Ende hi vergat vriende ende maghe, Die hi ghemint had alle sine daghe, 275[regelnummer] Ende sinte Gheertruut, dese joncfrou; Want hi greep soe groten rouwe, Dat hi nyemant vroechde en toechde. God weet wel wat sijn herte doechde Van groter pinen ende wee, 280[regelnummer] Dese leste maenden twee. Doe die seven jaer ommequamen, Doe riep hi dat convent te samen, Entie ridder nam oerlof An alle die vrouwen opten hof, 285[regelnummer] Ende hi ghinc sijn foy besetten. Die reyse en dorste nyemant letten, Want hi had te voren gheseit: ‘Als ic te varen bin bereyt,Ga naar margenoot+ Soe en mach my nyemant wederkeren.’ 290[regelnummer] By desen exempel moechdi leren, Dat hem nyemant en laet bedrieghen: Die lange vaert en mach niet liegen. Dicke twifelde hem sijn moet, Desen ridder, daer hi stoet, 295[regelnummer] Want hem die reyse niet wel en lust; Ende om dat hem God gheleiden must, Soe gaven si hem drincken allegader, Ende bevalen den hemelschen vader. Mar als hi sinte Gheertruden sach, 300[regelnummer] Die hem soe swaer op therte lach, Doe wederseide hi horen dranck. ‘Ic hebs ghenoech, ic weets u danck,’ Sprac die ridder, ‘ic wil voort.’ Sinte Gheertruut die seide: ‘Hoort, 305[regelnummer] Drinct doch om die minne van my, Ende den vrienscap al daer by Des apostels sinte Johan, Dat u gheleide die heilighe man.’ Doe dranc die ridder eer hi ghinc. 310[regelnummer] Dat was hem een salich dinc, Als ghi hier nae wel moecht verstaen; Want als die ridder quam ghegaen Weder optie selve stede, Daer hi loofde sijn sekerhede, 315[regelnummer] Ende mit letteren bescreeff Om goet, dat hem onlange bleef, In sulken schijn als hi begaerde, Ende ziel ende lijff daer om verteerde, Ter selver tijt nam hi sijns waer, 320[regelnummer] Die hem ghedient hadde seven jaer,
[pagina 147]
Ga naar margenoot+Vander hellen die vyant, Ende stont daer heter dan een brant. Doe mocht hem wel mit rechte gruwen Ende sijn droef heit al vernuwen, 325[regelnummer] Wanttie vyant sprac hem an Gryseliken, als hi wel can, Desen ridder, ende vraechde, Hoe hem die reyse daer behaechde, Die zorcheliken was aenschijn. 330[regelnummer] ‘Swaerlijc,’ sprac die ridder fijn: ‘Ic moet mijn zekerhede vryen, Ende schuwen Jhesus ende Marien, Ende varen optie helsche wrake.’ Die bose antwoerde op dese sake: 335[regelnummer] ‘Dijn zekerheide is te mi cranck, Du en gaeste niet den rechten ganck. Du dronckste nu, dats waerhede, Om hoerre minne, die mi soe lede Heeft ghedaen al desen tijt. 340[regelnummer] Ganck van mi, ic schelde di quijt: Dat moetic doen bi hoer bedwange; Ende al wilde ic dienen noch so langhe, Cost ende arbeit waer verloren. Al hadstu hulde mi ghesworen, 345[regelnummer] Beyde mit herte ende mit sinne, Dronestu om sinte Gheertruden minne, Als ghi deedt tot uwen vromen, Soe waer mijn macht al benomen, Dat ic di niet en mochte schaden. 350[regelnummer] Du en selte mi niet meer verladen Mit hoerre minne, cleyn off groot, Die di opt leste drincken boot, Om sine vrienscap die si heeft lieff. Hout hier weder desen brieff, 355[regelnummer] Daer dijn sekerheide an staet: Van di en gheer ic ghenen baet,Ga naar margenoot+ Dan du mi van di lates varen, Ende ic wil al des goets ontbaren, Dattu van mi hebs ghecreghen. 360[regelnummer] Had die joncfrou alleen ghesweghen, Soe mostu mede an onsen rinck: Dy en soude helpen ghenen dinck; Mar sy heeft di van mi verbeden, Die du mindes van ghiericheden; 365[regelnummer] Ende doestuut meer, het sal di rouwen.’ Doe en mocht hijs niet langher scouwen. Deen schout quijt aldaer den anderen, Entie ridder die ghinc wanderen Mit groten vroechde ten clooster weder, 370[regelnummer] Daer hi Gode in diende zeder. Als hi te cloester weder quam, Ende tconvent die waerheit vernam, Doe waren sy blyde allegader, Ende schoten an dien ridder te gader, 375[regelnummer] Ende hieten willecoom al ghemien, Out ende jonc, groot off clien. Oeck hietsi hem willecome sijn, Die van hem wist den rechten fijn, Sinte Gheertruud, sine vriendinne, 380[regelnummer] Ende sprac hem toe mit stadigen sinne Heymeliken dese reden: ‘Ghi hebt avontuer gheleden, Dat weet ic wel, al segdijs niet.’ - ‘Ja, joncfrou, al is mi dit gheschiet, 385[regelnummer] Ic sels mi hoeden al mijn leven, Ic wil mi al hier begheven In desen clooster ende dienen Gode, Ende houden voert al sijn ghebode. Dat en lietic niet om al dat goet, 390[regelnummer] Daer God die werlt mede voet.’
[pagina 148]
Ga naar margenoot+Dus ghinc die ridder hem bereiden, Als dat hi woude een leven leyden, Dat Gode ontfanckelijcken waer; Ende sijn goet gaf hi daer naer 395[regelnummer] Sine vrienden, sine maghen, Soe dat si hem wel mochten bedraghen, Alle die ghene die na hem quamen; Ende arme luden liet hi by namen Rijcke maken van sijnre have; 400[regelnummer] Ende inden clooster gaf hi gave, Dat sijs moghen noch te bet, Daert clooster nu is mede beset. Dus was die ridder wel gheleert Ende ter doghet soe bekeert, 405[regelnummer] Dat hi starff een heilich mensch. Wat baet dat ic om rijcheit wensch, Die ic ymmer rumen moet? Ende dese heilighe joncfrou goet Die voer oec mede ten ewighen leven, 410[regelnummer] Ende elck is mit Gode nu zeer verheven, Die ridder entese heilighe nonne, Die ghenen dinck onder die sonne En minnede boven onsen Here; Ende sint Jan plach si te eren, 415[regelnummer] Beide mit vieren ende mit vasten, Soe dat hi hoer halp oec mede ontlasten Desen ridder, daer ic off spreke, Die die bose mit valscher treecke Tot zwaren sonden hadde verspaent. 420[regelnummer] Hier om soe wyemens noch vermaent,Ga naar margenoot+ Die sel hoer minne altoes drincken Ende om sint Jans gheleide dencken, Die die ridder van hoir nam, Eer hi totten vyant quam, 425[regelnummer] Die hem tot quaetheit hadde ghevouden, Al heeft hi hem zeder quijt ghescouden. Hier om drinct al sint Jans gheleide, Eer deen al vanden anderen scheide, Als ghi enighe reyse bestaet, 430[regelnummer] Daer toe hoer minne al onversmaet, Die sinte Gheertrunt was gheheten. Ende op dat wy hoer minue ghenieten, So willen wise alle drincken gaern, Ist op die strate of in taveern, 435[regelnummer] Ende onsen vrienden schencken weder, Ende wanttet is onthouden zeder Van desen tween, daert eerst of schiede, Dat beyde bleven heilighe liede. Hier om sijn Willem ende ic in een 440[regelnummer] Van Hildegaersberghe onder ons tween, Ende hebben ons also beraden, Dat wise nyemant en hieten versmaden, Wye mense schenct, hi en selse ontfaen, Dat hi in hoer gheleide moet gaen, 445[regelnummer] Daer ghi dit dicht of hebt ghehoert, Ende ons God leyde ter hemelscher poort Ter lester reyse, alst is te doen: Hier mede eynde ic mijn sermoen.
[pagina 149]
	margenoot+ H. fol. 75 c. d. B. fol. 56 b. voetnoot1 Uitgegeven naar het Haagsche Hs. door Clignett, in de Bijdragen tot de oude Nederl. Letterk. 392-411, en naar het Hulthemsche Hs., waarvan de tekst aanmerkelijk van H. en B. verschilt, door den Hoogleeraar C.P. Serrure in het Vaderl. Mus. II. 378-394, en waar het ten titel heeft: Sente Ghetruden minne ende Sente Jans vrienscap, die deen vrient den andren gheeft. margenoot+ H. fol. 75 d. B. fol. 56 b. c. [tekstkritische noot]45 Hu. Gertrut leide haer. 46 Hu. omme haer m. h. es bleven. 47 Hu. scinct. 48 dan ontbr. Hu. h. bat t. v. 49 al hier. Hu. Ene n. die was h. t. v. 50 Hu. enen. 51 Had hoer. Hu. Hadde die ridder m. m. b. 52 Hu. Die waerheit seldi weten saen. 53 Hu. Die ridder w. biden cl. g. 54 Al daer. Hu. af. 55 Die h. joffrou s. Geertruit. Hu. Die h. j. S. Ghetruit. 56 ter doecht. Hu. D. haer in doeghden a. muut. 57 Hu. A. g. h. n. selt v. 58 Hoerdi dat einde vander. Hu. Als ghi hoert dinne v. d. m. 59 te gader. 60 joffrou d. h. g. Hu. die ontbr. 61 minden. Hu. Metten g. dien. 62 was. Hu. wart d. haer. 63 en wist si g. no c. Hu. wilt s. g. no clene. H. minde. 65 Hu. E. Maria sijnder liever m. 66 sunte. Hu. Ende sente Janne. 67 Hu. doen. 68 minnen. Hu. Met selker minnen. 69 Sunte G. d. joffrou. Hu. Sente Ghetruit die joncfrouwe. 70 sunte J. h. h. trou. Hu. Op sente Janne hadde si. 71 Hu. N.G. alte male g. 72 gheloefden nyemont. Hu. Sine g. nieman. 73 sunte. Hu. sente Janne ewangeliste. 74 Hu. wyste. 75 Hu. ofte martelare. 76 dat w. v. Hu. Of enech a. wet vor ware. 77 Hier om h. si hem uutvercoren. Hu. omme hadsine uutvercoren. 78 sijt. Hu. Si hadde oec w. s. h. 79 pinen sterf. 80 dat hemelsche rijc verwerf. Hu. E. dat hi h. v. 81 luttel. Hu. lettel heileghe. 82 sunte. Hu. D.S. Janne. 83 voele. Hu. Hine moeste liden die d. 84 swaere pinen. Hu. Met pinen e. met anxten g. 85 si hem. Hu. sine a. m. wouden. 86 houde. Hu. Alle haer d. met ghewoude. H. hoede. 87 Hu. B. alle heilighe sere. 88 Hu. Daerom s. emmermere. 89 Sunte J. e. hoer. Hu. Sente J. 90 Hu. vromen. 91 Hu. sekerlike. 92 gon Hu. Dies o. o. G. v. hemelrike. 94 Hu. E. wil u v. 95 sunte. Hu. sente Ghetruit. 96 elcke. Hu. W. si q. i. eneger. 97 Si en w. h. overst. Hu. Sine. H. en ontbr. 98 Ende a. h. soe en spaerdi s. no g. Hu. Hine s. voer hem s. no g. 99 N. soe e. w. h. noit s. c. Hu. coene. 100 Hu. dorste t. w. doene. l meinde. Hu dat ontbr., meende. 2 God te v. Hu G altoes d. 3 overst hielt i. h. gedacht. Hu. o. bleef i. haer ghedochte. 4 bleef. Hu. Si diende Gode al dat si mochte. 5 Wat h. meinde. Hu. Ende wat h. meent. H. Want. 6 leefden. Hu. of si niet en wilde. 7 En genen. Hu. Enen m. o. d. trone. 8 Hu. rike h. ware ofte h. scone. 9 D. dacht d. r. liet ic h. b. Hu. Die r. peinsde latic h. b. 10 op eertrike Hu. manne t. n. i. ertrike. 11 ende den p. Hu. ende de p. 12 Hu. meniger w. 13 Hu. Daeromme sijn ghescoert. 14 Hu. dochte. margenoot+ H. fol. 75 d.-76 a B. fol. 56 c. d. margenoot+ H. fol. 76 a. b. B. fol. 56 d.-57 a. [tekstkritische noot]115 haer v. Hu. daer v. 17 Hu. Met solaze i. g. duecht. 18 Hu. S. d. die ridder w. verhuecht. 19 was. Hu. Die met s. was b. 20 Hu. Daer omme b. h. gestadich. 21 Hu. e. hi l. 22 Voel. Hu. Te vele c. 23 Hu. Hine woude haer. 24 Nochtan warest overst. Hu. Nochtan was s. b. 25 tot enen. Hu. Haer t. c. ende wesen sijn wijf. 26 Hu. Daer op s. hem s. herte stijf. 27 voer dat gesienst. Hu. D. h. c. alder sienste. 28 Hu. G. t. sine i. haren dienste. 29 enige. Hu. eneghe. 30 Goeden dienst w. haer b. Hu. G. onste w. haer b. 31 Menichwerf. 32 Luttel a. placht. Hu. Luttel arch. 33 vroe ende s. Hu. ofte s. 34 B. en Hu. haren. 35 M. c. ende avontuer. Hu. Meneghen c. op avonture. 36 waert te suer. Hu. quam te zure. 37 wil. Hu. Hi dede o. haren. 38 B. en Hu. W. daer gebrac van. Hu. eneghe. 39 Hu. al daer o. 40 prijsden al dat c. Hu. D. p. alt covent. 41 g. no c. Hu. Want sine w. g. no clene. 42 A. d. nonnen egeen. Hu. Dabdisse n. d. n. ghene. 43 Hu. omme dat die. 44 Hu. werdechede. 45 Hi dede s. dingen maken. Hu. dede. s. jeesten. 48 Hu. D. n. wert hi g. m. 49 scat, einde. Hu. Sinen scat was te male t. inde. 50 elleinde. Hu. Die r. quam i. groten ellinde. 51 wist. Hu. Hine w. sijns selfs g. r. 52 sinen hogen. Hu. Hi moeste sinen hoghen s. 53 Hu. L. d. om s. d. 54 waert s. hoepen. Hu. Doen wert hem s. h. te c. 55 dacht i. sinen. Hu. Doe dachte die ridder i. sinen m. 56 joffrou. Hu. ghecreghic d. joncfrouwe. 57 mochter. Hu. In m. met e. niet behouden. 58 B. en Hu. soe ontbr. 59 vervronden. Hu. Ofte verbliden teneger t. 60 Hu. Die r. moeste s. l. 61 Hu. Dies. 63 Hu. Daer h. s. i. dat. Vs. 163 tweemaal geschreven bij B. 64 dacht herwaert. Hu. dachte daer e. ghens. 65 Hu. Die duvel q. te h. g. 66 Hu. Ghelijc enen m. g. 67 Hu. Soe ontbr. 68 Hu. D. es d. duvel gherne. 69 hi d. b. b. mach. Hu. Hoe hine b. b. mach. H. macht. 70 hi daer. Hu. Daer peinst hi omme. 72 Hu. My donct ontbr. 73 Hu. groten rouwe d. g. draght. 74 Hu. eest d. ghijs n. e. claght. 75 in u hert. Hu. Grote sorghe hebdi in u h. 76 lidi g. smert. Hu. Daer af lijddi g. smarte. 77 uwen. 78 mach. Hu. Ic mach u w. hulpen s. 79 wildijt. Hu. V. dat u d. wildijt l. 80 Hu. D. r. began te verhoghen. 81 gedachte. Hu. Dat mochtmen an sijn ghedachte s. 82 Dos a. d. b. Hu. D. duvel a. 83 Hu. Ic w. ghi mi d. 84 ontdect. Hu. loghene hebbe ontdect. margenoot+ H. fol. 76 b. c. B. fol. 57 a. b. margenoot+ H. fol. 76 c. d. B. fol. 57 b. c. [tekstkritische noot]86 weten ummer h. Hu. Ic w. emmer w. h. 87 Hu. Dat i. s. 88 helpt. 89 Of w. g. s. o. wan ghi c. Hu. Wie g. s. ende wanen ghi comt. 90 Hu. Moghdi m. hulpen. 91 heit. Hu. Ic w. d. d. g. ghebiedt. 92 dat ontbr. Hu. Wat d. mi. 93 grote. Hu. groete pine. 94 tegen. Hu. jeghen sine. 95 Hu. Dat en s. 96 Hu. Ic hebbe s. b. m. 97 Hu. Ja s. doe d. b. g. 98 Hu. sout. 99 Hu. vort mere. 200 Hu. lere. 202 Hu. soude g. 3 ovel. Hu. evele d. m. deert. 4 Hu. D. duvel a. ter v. 5 wil ic u g. Hu. vele willic. 6 Hu. D. g. met e. selt moghen l. 7 Tot allen s. waer g. s. Hu. waer. 8 waert. Hu. wert d. r. sere v. 9 Hu. Dien. 10 Ende die v. Hu. Die duvel s. i. wil. 11 d. g. my voer. Hu. H. l. ghi cont ghenoemen. 12 omcomen. Hu. Alse d. t. es omme comen. 13 verbeiden. Hu. Sal ic u o. h. 14 Hu. Ghi moet dan comen t. m. s. 15 Hu. W. hulpt. 16 B. en Hu. die v. v. hellen. H. een v. 17 Hu. Ghi moet d. v. 18 Doedi. Hu. Wildi doen d. 19 Dit. Hu. Dat ontbr. 20 waert d. r. dat h. Hu. D. r. wert sijn h. 22 sijn woerde. Hu. Hine moeste a. s. worde. 24 Loefde. Hu. Loefdijt het moeste h. r. 25 recht a. om q. Hu. Met, quam. H. alst. 26 Hu. Den t. d. h. t. levene. 27 B. en Hu. hine. 28 soven. Hu. Te levene meer dan VII j. 29 als doet d. v. Hu. Hine d. n. a. d. v. 30 Hu. Hi bescreeft met sijns selfs b. H. besegeldet. 31 Hu. dien. 32 Ende die v. Hu. Die boze gheest s. d. met af. 33 N. c. h. al dat hi geerde. Hu. Die ridder c. dat h. begherde. 34 Wat hi wenschen woude o. e. Hu. Van dies hi begheerde opder erden. 35 Hu. ende v. 36 placht h. h. s. voele. Hu. Dies p. h. h. vele. 37 dien wilde. Hu. D. duvel d. wilde ghesterken. 38 Hu. Dat h. w. soude w. 39 B. en Hu. der t. B. die was ontbr. 40 waert. Hu. Die h. m. dat waert g. 41 B. en Hu. mechtich waert hi. e. s. rike. 42 Dat nyemont en w. s. gelike. Hu. D. nerghent e. wyste s. gelike. 43 joffrou d. h. al o. d. 44 Hu. soe ontbr. 45 heilichlike leefden. Hu. Om datse heilechlike l. 46 luttel y. i. s. sneefden. Hu. Datse i. s. niet en s. 47 Hu. Ende datse oec dat v. G. wyste. 48 Hu. duvel met sinen liste. 50 Hu. hine. 51 wil altemael. Hu. haren. 52 dochte. Hu. dochte haer ene ene jammerlike t. 53 Hu. D. hijt. 54 H. te laten. margenoot+ H. fol. 76 d. B. fol. 57 c. margenoot+ H. fol. 76 d.-77 a. B. fol. 57 c. d. [tekstkritische noot]55 sunte. Hu. Sente Ghetruit die w. hem v. 56 Hu. Hi hadde haer langhen tijt g. 57 D. loenden s. h. wael. Hu. D. lonese h. 58 soude. Hu. Als hem n. soude. 59 is scier g. Hu. w. saen leden. 60 Hu. D. d. r. moeste scheden. 61 Hu. Ende varen op die. 62 Ter p. die ewelil en waert. Hu. Ter p. die ewelijc beswaert. 63 s. omgaende. Hu. VII j. s. emmer g. 64 vorst mer. Hu. Hine hadde verste meer dan II m. Vs. 265 en 266 ontbr. bij Hu. 66 te ontbr. 67 Hu. Dat hi ierst begonde dincken. 68 Hu. Hoene d. v. s. screnken. 69 einde v. soven. Hu. inden v. 70 hellen mosten. Hu. hellen soude. 71 nyemont en mochs. Hu. Niemen en mocht v. h. d. 72 Hu. Doen d. sere. 73 Hu. Ende ontbr. 74 al sijn. Hu. Dien h. hadde g. sijn d. 75 sunte G. d. joffrou. Hu Ghetruit die joncfrouwe. 76 rou. Hu. Hi gecregh s. g. r. 77 nyemont vroude. Hu. D. hijt ghenen vrient e. toghde. 78 wel ontbr. Hu. G. wyste w. s. h. doghde. 79 e. van w. Hu. V. groten p. e. van groten wee. 80 maende. Hu. In d. 81 soven j. om q. Hu. Als dese VII jaren. 82 Hu. Riep d. covent. 83 Ende die r. Hu. Dese r. ende n. o. 84 Aen allen die waren op dat hof. Hu. A. a. d. ghene die waren int hof. 85 Hu. Hi g. sine dinghen b. 86 dorst nyemont. Hu. Hine d. sine reyse n. beletten. 87 Hu. Hi hadde. 88 gereit. Hu. varene ben b. 89 S. e. m. mijn reise nyemont keren. Hu. Niemen en wille mijn reise keren. 90 Hu. Dit e. moghen wi alle leren. 91 nyemont. Hu. late. 92 Hu. D. l. v. m. niemen l. 93 den moet. Hu. twifelt h. die m. 94 aldaer. Hu. Dese r. aldaer. 95 Om dat h. d. r. n. en luste. Hu. Omdat h. daer reysen niet en luste. 96 B. en Hu. E. dat h. G. g. moeste. 97 Hu. Die nonnen g. h. d. algader. 98 b. hem d. h. v. Hu bevalene. 99 sunte Geertruit. Hu. Als h. sente Ghetruiden s. 300 swaert o. dat h. Hu. D. h. altoes int h. l. 1 Hu. haren. 2 genoch. Hu. wets. 3 ende ic w. v. Hu. Die r. s. i. 4 Sunte G. s. nu h. Hu. Sente Ghetruit s. ridder h. 5 d. noch. Hu. D. nu an d. m. 6 E. om sijn. Hu. E. sine v. 7 Dien apostel sunte J. Hu. Den heileghen apostel sente J. 8 D. hi u g. Hu. D. hi u g. de h. m. Bij Hu. tusschen vs. 308 en 309 de twee volgende verzen: Ende die vrede Gods daer mede, Dat u God bewaren telker stede. 9 Hu. Die r. d. e. h. g. 10 Hu. D. hem w. 11 Hu. h. n. selt v. 12 Doe d. r. Hu. Doen. 14 Al d. Hu. gheloefde sine s. 15 Hu. E. m. sinen bloede b. 16 tgoet. Hu. Enen brief die hem b. 17 hijt begeerde. Hu. I. s. sin a. h. begherde. 18 ziele e. l. d. omme. 19 T. s. stont. Hu. T. s. stede n. h. s. ware. 20 had soven. Hu. Doen hi. h. g. VII jaren. margenoot+ H. fol. 77 a. b. B. fol. 57 d.-58 a. margenoot+ H. fol. 77 b. c. a. B. fol. 58 a. b. [tekstkritische noot]21 Hu. den v. 22 Hu. Hi s. h. 23 Hu. Hem mochte w. met r. g. 24 sine d. v. 26 Vreselijc. Hu. Vreselike. 27 Hu. hi v. 28 Hu. behaghde. 29 sorchlijc. Hu. sorchghelike w. in schine. H. zocheliken. 30 Hu. fine. 31 Hu. mine sekerheit. 32 Hu. E. s. der maghet S.M. 33 E. v. mitti ter hellen w. Hu. E. v. met u ter hellen w. 34 op die s. Hu. D. viant a. o. die s. 35 sekerheit i. my te. Hu. Her ridder u sekerheit es te c. 36 Hu. Ghine ghinct heden n. 37 dat is. Hu. Ghi dronct. 38 Hu. Doer hare m. 39 g. op dese tijt. 40 Hu. Gaet v. m. i. scelle u q. 41 b. horen dwange. Hu. D. m. d. al bi b. 42 ic di d. Hu. Al wildic u d. alsoe l. 43 Hu. ware al v. 44 in my g. Hu. haddi h. ane m. 45 Hu. Met crachte e. oec met minnen. 46 Hu. Droncti om sente Ghetruit m. 47 A. g. nu. Hu. nu doet tuwer v. 48 m. aen di b. Hu. Alle m. cracht wert mi genomen. 49 n. e. m. scaden. Hu. D. i. u n. e. mach scaden. H. verladen. 50 Du en sult m. n. m. verladen. Hu. Ghi e. selt m. n. m. beladen. H. schaden. 51 minnen. Hu. Met haren minnen c. no g. 52 D. du int. Hu. D. nu leeft waer d. b. 53 die di h. Hu. minne d. si h. l. H. hi. 54 dinen b. Hu. uwen b. 55 Al d. d. sekerheit in s. Hu. uwe sekerheit inne s. 56 geen b. Hu. V. u en willic ghene b. 57 Hu. D. ghi m. v. u laet v. 58 Ic wille. 59 hebt. Hu. Dat ghi v. m. hebt. 60 Ende had d. joffrou. Hu. Hadde d. j. allene. 61 Hu. moesti. 62 geen. Hu. U e. mochte ghehulpen ghene d. 63 Hu. Si h. u v. ons v. 64 mit g. Hu. D. ghi mint met sekerheden. 65 Hu. Doedijt m. h. s. u r. 66 Hu. Doen e. m. h. daer n. l. s. H. te l. 67 Hu. Doen s. daer quite deen d. a. 68 Ende die r. Hu. Ende die r. g. daer wandelen. 69 groter vroude. Hu. Met g. vrouden ter c. w. 70 Al d. h. God. 71 Ende a. h. ten. Hu. ten c. 72 tcovent. Hu. E. covent. 73 w. s. a. blide. Hu. Doen w. s. a. bl. 74 E. s. den r. aen sijn side. Hu. E. grepen den r. om die side. H. die r. 75 Hu. hietene willecome ghemene. 76 Jonc out groet ende c. Hu. Beide o. j. g. ende clene. 77 hieten si w. s. Hu. hietsine. 78 wiste. Hu. D. wel wiste die waerheit f. 79 Sunte G. sijn. Hu. Sente Ghetruit. 80 m. gestaden. Hu. Sprac h. t. met bliden s. 81 Heimelike. Hu. Heimelijc in desen r. 82 Hu. grote avonture leden. 83 al en s. Hu. Ic w. w. al en s. n. 84 joffrou. Hu. Werde j. a. eest aldus g. 85 sals. Hu. wils m. hueden. 86 Ende ic w. m. hier b. Hu. Ende wille. 88 Hu. E. h. v. sine g. 89 Hu. Dan l. n. o. al tgoet. margenoot+ H. fol. 77 c. d. B. fol. 58 b. c. margenoot+ H. fol. 77 d.-78 a. B. fol. 58 c. [tekstkritische noot]91 Doe. Hu. Doe g. d. r. h. ghereiden. 92 een salich l. l. Hu Ende wilde e. heilich l. l. 93 ontfenckelijc. Hu. God ontfanckeleec ware. 94 Hu Al s. g. g. hi dare. 95 Sinen v. sinen. Hu. Hi gaeft sinen v. ende s. m. 96 ontdragen. Hu. Dat s. h. w. m. ontdraghen. 97 Al d. geen. Vs. 297 ontbr. bij Hu. 98 lude hiet. Hu. Sijn a. vriende hiet. 99 haven. Hu. Rijc m. v. sire haven. 400 gaven. Hu. Inden c. g. h. gaven. 1 Soe dat. Hu. Soe d. s. n. hebben t. bat. 2 dat c. nu is mede gesat. Hu. Daer dit c. nu es gheset. 3 w. bekeert. 4 doecht wel geleert. Hu. wel b. 5 sterf. Hu. mensche. 6 Hu. batet d. i. o. ghierecheit wensche. Na vs. 406 komen bij Hu. nog de twee volgende verzen voor: Ende om rijcheit oec daer mede, Want het es oec die sede. 7 Diemen ummer. Hu. Dat ic al dit derven m. 8 joffrou. Hu. Die h. j. g. 9 Hu. Voer mede t. e. l. 10 is nu m. G. v. Hu. was m. G. v. 11 B. en Hu. ende die. 12 geen d. o. der sonnen. Hu. gheen. 13 minden b. o. Heer. Hu. minde. 14 sunte J. placht. Hu. Sente Janne p. s. dic t. e. 15 in v. e. in v. 16 Hu. S. d. hi mede haer h. o. 17 Hu. af. 18 D. d. viant mit boeser treke. Hu. D. de duvel met valschen treken. 19 Tot valschen sunden had. Hu. Te s. s. h. ghespaent. 20 Hier o. wiesmen n. v. Hu. H. omme wiemen. 21 D. s. hoere m. Hu. D. soe s. om hare m. d. 22 sunte. Hu. sent J g. dincken. 23 Hu. de r. om haer n. 24 Hu. toten. 25 ter q. Hu. D. h. q. hadde gehouden. 26 synder. Hu. hine. 27 al ontbr. Hu. omme d. men s. J. g. 28 al ontbr. Hu. E. d. vrient v. a. s. 29 Hu. hi e. vaert b. 30 Hu. D. t. roept an hare raet. 31 sunte G. w. geheiten. Hu. sente Ghetruit. 32 Hu. Opdat w. h. m. ghemeten. 33 geerne. Hu. S. selen wi a. d. gherne. 34 Eest op straet of in taveerne. Hu. Eest an straten eest an taverne. 35 Hu. scincken. 36 Want dat o. es s. 37 Hu. ierst af gesciede. 39 is W. 42 nyemont e. heiten. 43 hi salse. 47 reise. Vs. 439 vlgg. tot het einde luiden aldus bij Hu.: Daer bi hebbic mi soe beraden, Dat ics niemen en hete te versmaden Die mense scinct, hi salse ontfaen, Dat hi in hare gheleiden moet gaen, Daer ghi dit ghedicht af hebt verhort. God bringhe ons ter hemelsche port Ten leste daghe, daers es te doene. Hier mede indic dit sermoen Van sente Ghetruiden, der heileger joncfrouwen, Diemen in hemelrike mach scouwen, Ende sente Janne daer toe mede: God sende ons sinen eweghen vrede. margenoot+ H. fol. 78 a. B. fol. 58 d. margenoot+ H. fol. 78 a. b. B. fol. 58 d.-59 a. [tekstkritische noot]3 Gode. 5 u ontbr. 9 gevaren. 14 Ende M. d. scoen ende c. w. 19 hier o. 20 Waer g. cont. 21 D. hoert. 26 Clein. 28 Want u e. toe b. 30 U r. e. u lude ende u knecht. 31 En v. n. aen h. g. H. Een. 33 E. v. op geen arm d. 34 en s. 36 I. h. den w. 37 W. die h. den o. s. 40 die d. 41 tegen. 42 Clappen r. ende r. 44 Wanneer. 45 S. vaerdi h. e. g. w. niet w. 51 moetmen. 52 mogens c. no l. 55 vrouden. 58 sal. 59 m. ende p. 60 S. enich getuich. 62 rechticheit. 64 D. h. neder wederd. 66 Ende h. H. Ende ontbr. 67 g. ofte q. Tit. rekeninghen. 4 Dat h. dicke. 6 ende g.

Vorige Volgende

Ga naar margenoot+LXXIV. Van sinte Gheertruden min.Ga naar voetnoot1