Aphorismen, of kortbondige spreuken

[p. 201]

Eenige Heelkunstige Regels van Pareus.

1. HEt oeffenen der Geneeskunde is een uitvoering der Beschouwing.

2. 't Zyn geen woorden, maar geneesmiddelen die de zieken tot gezontheid brengen.

3. Geneesmiddelen daar men baat by gevonden heeft, zyn beter dan die men nog bezoeken zal.

4. Groote aderen in de wonden gequetst, zyn doodelyk.

5. Verpletteringen moet men tot veretteren brengen.

6. Elke ziekte vereist haar geneesmiddelen.

7. Het been uit het verhemelt des monds vallende, doet den lyder door de neus spreken.

[p. 202]

8. Allerlei bloeden word door hitte veroorzaakt, en weder door koude gestilt.

9. De steken der zenuwen hebben trekkende geneesmiddelen nodig, die uit fyne deeltjes bestaan.

10. Die in de beenen, heupe of voet gequetst zyn, moeten te bedde leggen.

11. Verzweringen hebben scherpe middelen noodig.

12. In 't inzetten van alle uitgeweke leden, moet men sterk houden, trekken en drukken.

13. 't Heete vuur zeer groot zynde, moet gebrant of uitgesneden worden.

14. Wanschepsels zyn tegens den regel der natuure.

15. Borstwonden geven gemeenlyk veel etter.

16. Steken en beten van vergiftige dieren zyn zeer gevaarlyk.

17. Zuidewinden maken ligtelyk stinkende wonden.

18. De gewonde, die genezen wil zyn, moeten soberlyk leven.

19. De gebreken konnen niet wel genezen worden, wanneer het lighaam ongematigt is.

20. Ronde zweeren genezen niet ligt, ten zy men hare figuur verandert.

[p. 203]

21. Als de Roos verzweert, moet men den lyder van onder purgeeren.

22. Het kryten is den kinderen goed, om dat zy geen andere oeffening hebben.

23. Droefheid is aan alle schadelyk, ten zy in vollyvigen.

24. Ledigheid doet de natuurlyke warmte versterven.

25. Wetenschap zonder ervarentheid is onzeker

26. Stinkende zweeren, vereischen scherpe middelen.

27. Die gelukkig genezen wil, moet het onderwerp der Geneeskunst wel verstaan.

28. De pligt eens Medicyns is de zieken te verdryven, of ten minsten t'onderhouden.

29. Heelmeesters om winst en niet om konst, worden geen goede Meesters.

30, Een goed Heelmeester moet vaerdig, behendig, en van goed verstand zyn en zig niet te zeer op boeken verlaten.

31. Die door veel lezen een goed Heelmeester meent te zyn, zonder de konst by goede Meesters geleert te hebben, zal zig bedriegen.

[p. 204]

32. Het baden maakt los, verdunt, en verwekt zweeten.

33. Koude ziekten zyn in oude moejelyk te genezen, maar in jonge niet.

34. Het arbeiden bevryt den mensch van veel ziekten.

35. Die vogtig van aart zyn, worden ligt gevoed, al is 't datze meer uitwerpsels quyt worden, als andere.

36. Men moet de zieken altyd goeden moet geven, al is 't dat zy in zeer groot gevaar steken.

37. Dikwyls van Medicyns te veranderen, brengt de zieken dikmaals in groot gevaar.

38. Koude ziekten zyn zoo doodelyk niet als heete.

39. Witte en effene etter in de zweringen is de beste.

EINDE.