|
| |
| |
| |
III. Gloriant
Een abel spel ende een edel dinc van den hertoghe van Bruunswijc, hoe hi wert minnende des rode lioens dochter van Abelant, ende ene sotternie na volghende.
Ic bidde gode den oversten vader
dat hi ons moet bewaren alle gader.
heren ende vrouwen groot ende clene,
ic bidde u allen int ghemene
5
dat ghi wilt maken een ghestille
ende merct daer na diet merken wille.
men sal u hier spelen een suverlijc dinc
van enen hoghen jonghelinc
die hertoghe was van Bruunswijc.
10
hem dochte dat niemen sijns ghelijc
op eertrike niet vinden en mochte
ende sprac uut overmoedeghe ghedochte,
roemeghe woorden ende onbekent
daer dicke die meneghe es bi gheschent.
15
want wie dat hem te hoghe beroemt,
als dan die saken anders coomt
so wort hi bi den roeme ghescant:
also ghevielt desen hoghen wigant:
al was hi rike ende hoghe gheboren,
| |
| |
20
uut groten roem so quam hem toren.
om dat hi sprac roemeghe woort,
wert vrouwe Venus op hem ghestoort
so dat sijt namaels op hem wrac
die roemeghe woorde die hi sprac,
25
also ghi nu hier selt bescouwen.
daer omme radic heren ende vrouwen,
dat hem niemen te hoghe en sal beroemen,
want daer es selden ere af comen.
te hoghen roem en wert nie ghepresen.
30
nu bidden wi gode die wert ghesleghen
ane een cruce om onse sonden,
dat wi alle salich werden vonden
te Josephat in dat soete dal,
daer god sijn oordeel besitten sal:
35
dies biddic Maria der coninghinnen.
nu hoort ende swijcht! wi gaen beghinnen.
Gheraert, shertoghen omm.
Waer sidi, lieve vrient Godevaert?
Ic ben hier, heer Gheraert,
nu secht mi wats die raet?
40
Godevaert, het en dochte mi niet quaet
dat ons hertoghe die hoghe baroen
ende dat hi nemen woude een wijf.
hi heest so scone vromen lijf
45
ende es een sterc jonc man van daghen:
hadde hi een wijf, si mochte dragher
kindren, dat ware des lants profijt.
| |
| |
hets een lantscap groot ende wijt,
het ware scade, bleeft sonder gheboort.
50
daer omme hebbic u gheroepen voort,
dat ghi ons daer toe sout gheraden.
Heer Gheraert, dat en mochte niet scaden,
daer hebbic ooc onlancs om ghepeinst.
maer ic segghe u al ongheveinst,
55
heer Gheraert, ghi sijt des hertoghen oom,
daer omme moeti sijns nemen goom
meer dan ic ofte die hem niet en bestaet.
Wattan? Godevaert, ghi moet ons raet
gheven, hoe dat wi varen moghen.
60
tlantscap waers in goeden hoghen,
hadde hi een wijf ende kinder daer bi.
Heer Gheraert, daer omme selen wi ic ende ghi
onder ons heiden daer na spien.
ic weet ons wel na ene te sien
65
die men hem gheven sal harde gherne.
dats die coninc van Averne
heeft een dochter nojael ende goet
ende die ooc draecht enen reinen moet
ende hevet enen goeden aert.
70
Sekerlijc, heer Godevaert,
die huwelijc dochte mi goet:
die coninc van Averne es een edel bloet
ende die altoos binnen sinen daghen
sine wapen eerlijc heeft ghedraghen
| |
| |
75
ende sijn vorders van goeder aert.
desen huwelijc dochte mi goet ghedaen.
Laet ons dan toten hertoghe gaen
ende laet ons hem dit legghen te voren:
80
dan so moghen wi spreken horen,
nu willen wi gaen ic ende ghi
ende laet ons horen wat hi secht.
staet sijn herte daer toe ghewecht,
85
so willen wi thuwelijc maken dan.
waer sidi, hertoghe, hoghe gheboren man,
edel hertoghe van Bruunswijc?
Sijt willecome, oom, sekerlijc
ende minen lieven vrient Godevaert!
90
nu secht mi, lieve oom Gheraert,
uw begherte, het sal u gheschien.
Gloriant neve, dat souden wi gherne sien
dat ghi wout huwelijc doen,
wi saghent gherne, edel baroen,
95
ende ooc Bruunswijc uw selves lant.
Oom Gheraert, hoghe gheboren wigant,
daer toe en ben ic noch niet ghestelt.
ic bidde u dat ghi mi niet en quelt,
want daer en willic niet af horen.
100
ic en weet gheen wljf op eerde gheboren
daer ic met woude leiden minen tijt.
| |
| |
Neve, ghi moetet om des lants profijt
doen also wel als om uw selves lijf:
ghi selt nemen moeten een wijf,
105
neve, om kinder daer van te crighen.
Nu en can ic niet langher gheswighen,
edel hertoghe, hoghe baroen:
ghi moetet om uws lants wille doen
om kinder te crighene, als Gheraert secht.
110
hets een dinc dat men niet en plecht
sonder vrouwe te bliven so groten here.
ghi souter uw lantscap met onteren,
edel here, storsdi sonder gheboort;
daer soude op risen een groot discoort,
115
elc souts die naeste willen sijn:
ghi sout beraden groten pijn
den edelen lande van Bruunswijc.
Godevaert, Godevaert, sekerlijc!
dese redene es te male om niet.
120
mijn herte gheen wijf so gherne en siet
daer ic om gave een haer.
in weet gheen wijf dies werdich waer
dat icse maken soude mijn vrouwe.
Here, wacht dat u noch niet en rouwe
125
dat ghi sprect dus domme woort.
wort vrouwe Venus op u ghestoort,
| |
| |
Gloriant neve, verstaet wel dat.
130
bedroghen wert bi der minnen werc
ende ooc Apsloon die scoon
ende die wise coninc Salomoon
bleven bi minnen al bedroghen:
dits emmer waer ende niet gheloghen,
135
vrouwenminne brachtse tonder.
Seker! oom, dat heest mi wonder,
maer si waren vol gheckerdien.
oom Gheraert van Normandien,
daer quamen ander saken bi:
140
sine waren haers selfs van herten niet vri,
si bleven aen vrouwen al versmoort.
ic en weet gheen wijf van so hogher gheboort
dat icker seker om gave twe peren.
Seker! neve, dats niet dan scheren
145
mede te makene. so wie dat hoorde
ende ic en hoorde nie so domme woorde
seker! neve, ghi moet nochtan
huwen om des lants profijt.
en sal nemmermeer man bescouwen
dat ic enich wijf sal trouwen,
of die die werelt binnen heeft;
155
want ic hebbe so vromen lijf,
| |
| |
soudic dat legghen aen een wijf,
so waric emmer buten kere,
ende ooc saen ic so groten here
van den lande van Bruunswijc.
160
en es gheen wijf op eerde mijns ghelijc,
ic wil bliven mijns selves man.
Bi den vader die mi ghewan!
nu en hoordic nie so domme tale.
seker! neve, en voecht u niet wale
165
dat ghi den vrouwen sprect so naer.
Seker! Gheraert, ghi secht waer:
den vrouwen heest hi wel na ghesproken,
maer het sal noch werden ghewroken,
dat weet ic wel in rechter trouwen;
170
een lieflijc aensien van eenre vrouwen
sal hem noch dunken medesine.
Oom Gheraert, bi der trouwen mine!
dat en seldi gheleven nemmermeer.
mijn herte es vaster dan een weer
175
ghestelt al op mijn scone lijf.
ic en weet op eertrike gheen wijf
die mi dunct dat mijns werdich ware;
mijn herte dat vliecht ghelijc den are
180
soudic dan mijn herte ende vijf sinne
legghen an eens wijfs bedwanc?
van gode moetic hebben ondanc
of dat emmermeer gheschiet.
| |
| |
Gloriant neve, so waert om niet
185
dat horic wel datter ic om pine.
maer wacht dat u noch niet en schine
dat ghi sprect dus dommelijc. -
mijns ghelijc niet gheboren sijn
190
ende die ware van der naturen mijn
ende ghelijc mi van moede!
ic en sach nie man fo rijc van goede
dien ic woude hebben tot enen man;
195
noch nie man so hoghe gheboren,
die mi van huwelijc leide te voren
dat ic sine minne woude draghen.
dier ghelijc hebbic horen ghewaghen
van enen man in kerstenrijc
200
ende es hertoghe van Bruunswijc
ende van herten also preus
ende van moede so aergelieus,
dat hi ooc gheen wijf en mint.
wi sijn beide ghelijc ghesint,
205
dat secht mi mijn herte te voren,
ende onder ene planete gheboren
ende hebben beide gader ene nature.
nu sal ic hem senden ene figure,
een beelde ghemaect na mijn anschijn.
210
eest dat wi twe ghelike sijn,
sijn herte sal hem verwandelen dan.
ic sal horen wat hi soect.
mijn herte dat staet te hem ghevoecht
| |
| |
215
om dat hi van herten es so fier.
waer sidi mijn bode Rogier?
comt tote mi, ic hebs te doen.
O edel vrouwe, bi Mahoen!
secht mi wat wildi hebben ghedaen?
220
Rogier, ghi moet haestelic gaen
toten hertoghe van Bruunswijc
ende es gheleghen in kerstenrijc
ende es gheheten Gloriant.
ghi selt hem gheven in sine hant
225
dese sigure den deghen fijn,
ende secht hem dat icse naet anschijn mijn
hebbe doen maken wel ghelijc,
ende dat ghi comt uten rijc
van der stat van Abelant,
230
ende secht ooc den hoghen wigant
dat ic hem bidde in rechter trouwen
dat hi in dere van allen vrouwen
dese Figure wille anesien.
hem sal sere verwonderen van dien
235
wat ic daer met menen mach.
ende secht hem dat ic nie man en sach
daer ic mede deilen woude mijn lijf,
ende secht hem ooc al sonder blijf
dat hi es mijn vader die hoghe baroen
240
van Abelant die rode lioen,
ende hoort ende merct ende swijcht ende heelt,
ende verstaet wel dat hi u beveelt,
ende brinct mi die bootscap dan.
| |
| |
245
joncfrouwe, dese bootscap wort ghedaen,
ic wille met haesten daerwert gaen. -
die moeten bewaren die vrouwe mijn!
die mi heeft ghesent tote hier.
250
edel here, ic ben een metselgier
ener joncfrouwen nojael ende goet,
si bit u op gherechter ootmoet
dat ghi wilt anscouwen dese figure:
si es na die scoonste creature
255
ghemaect die men vint in eertrike
ende haren anschijn also ghelike
als waer sijt selve die vrouwe weert.
si es van hare doghet vermeert
ende ooc van haren hoghen moet.
260
Metselgier, nu maect mi vroet,
wie es die joncfrou? doet mi becant.
Dats Florentine van Abelant
die edel joncfrou ende die rike.
men vint in heideneffe niet haers ghelike
265
so nojael noch so scone van live;
men vinter in eertrike niet vive
die gheliken der vrouwen mijn:
si en mochte niet nojaler sijn,
hovescher noch bat gheraect,
270
ende van haren live so volmaect
ende haren moet so eerlijc dracht;
en was nie man op eerde verdacht
so rike noch so hoghe gheboren
| |
| |
die hare van minnen leide te voren
275
dat si werden woude sijn wijf.
si heest te male een reine lijf
ende enen vader yan hoghen doen,
dats van Abelant die rode lioen
es haer vader, des sijt vroet.
280
Du best een bode ghetrouwe ende goet,
dat horic harde wel ane di.
nu staet op ende gaet met mi,
ic sal di wel te ghemake doen.
Ic doet gherne, edel baroen.
285
Nu biddic gode diet wel vermach,
dat hi mi late gheleven den dach
dat ic dese joncfrou noch anscouwen moet,
die mi dese grote vrienscap doet
ende heest mi die figure ghesent,
290
dit anschijn na thare gheprent.
ay god! ende mach haer anschijn
ghelijc deser figure sijn,
sone sach ic op eerde nie haers ghelijc:
si ware wel weert in Bruunswijc
295
te sine ene vrouwe ende ene hertoghinne.
god daer alle doghet es inne
die gheve haer altoos goeden morghen!
ay god, wat consten draecht si verborghen
int herte! dies ben ic wijs.
300
si draghet van abelheiden een rijs
boven alle vrouwen die ic nie sach.
| |
| |
ay! god die gheve haer goeden dach
die mi ghesent heest desen pant.
305
ic hebbe mine bootscap ane u ghedaen.
nu willic wederkeren gaen
toter joncfrouwe Florentijn.
Rogier, Rogier, nu so moeti sijn
goet ende ghetrouwe in aller stont
310
ende draghen enen hoveschen mont:
wat ghi hoort ende wat ghi siet
dat en seldi voorder vertrecken niet,
Rogier, dan men u beveelt:
hi es te prisene die wel heelt.
315
lieve Rogier, nu sijt ghetrouwe
ende groet mi sere die scone joncfrouwe
ende secht hare in ware dinc
dat nie wijf van mi en ontfinc
groete meer dan si allene.
320
maer om dat si es so rene
ende so nojael van haren live,
so secht den edelen sconen wive
dat si mi houde hare reinecheit
tot onser beiden salicheit,
325
ic sal hare ooc ghestadich sijn.
si bat mi uter maten sere
dat ic u vraghen soude, edel here,
of si u nemmermeer soude moghen sien.
| |
| |
330
Rogier, dat sal hare gheschien:
eer dat liden die seven weken
sal ic die joncfrou sien ende spreken,
op dat mi god behout mijn lijf,
ende groet mi sere dat edel wijf
335
die god altoos bewaren moet.
Nu willic gaen lopen metter spoet. -
ende Mahoen ende Jupetijn
die moeten u gheven goeden dach!
340
Rogier, nu doet mi ghewach:
hebstu ghesien den hoghen man?
Jaic, vrouwe, bi Tervogan!
hets een man van hogher weerde:
ic weet wel dat op die eerde
345
sijns ghelike niet en leeft
noch die werelt binnen en heeft
van scoonheden noch van hoghen moede.
hi es een man van edelen bloede,
rijc van haven, groot van gheslachte
350
ende edel gheboren van groter machte
ende die ooc hout een rikelijc hof.
ic en hoorde nie so groten los
gheven als men gheest Gloriant.
hi es te male een coene wigant
355
ende ontsien van allen man.
| |
| |
Rogier, Rogier, nu secht mi dan:
wat groeten heeft hi mi ghesent?
O edel vroirwe wide bekent,
360
dat nie wijf van hem en ontfinc
groete meer dan ghi allene,
ende bit u, edel vrouwe rene,
dat ghi hem hout uw suverheit
tot uwer beiden salicheit;
365
hi sal u ooc ghestadich sijn.
Secht mi, Rogier, bi Apolijn!
en seide hi niet, dat hi mi gherne soude sien?
Jai, vrouwe, dat sal u gheschien:
noch eer liden seven weken
370
sal hi u sien ende daer toe spreken:
ende ghelovet mi in mine hant
ende swoert bi der trouwen sijn.
375
na dien tijt so sal ic wachten.
mocht noch comen na mijn achten
dat mi dat noch mochte gheschien
dat ic den hertoghe mochte anesien,
so waric alle sorghen vri.
380
Rogier, staet op ende gaet met mi:
ghi hebt uw bootscap wel bewaert. -
| |
| |
Waer sidi, edel oom Gheraert,
van Normandien hoghe baroen?
uws raets hebbic nu wel te doen,
Wat sechdi, neve Gloriant,
wat sijn die dinghen die u ghebrect?
Edel oom, dat mi int herte stect
dies ic niet langher en can ghehelen.
390
gherechte minne doet mi so quelen
dat mi costen sal mijn lijf.
ic minne so sere esn edel wijf
dat ic ure no nacht no dach
gherust gheslapen niet en mach,
395
sint dat ic ierst die minne began.
gheloven, so wats gheschiet,
dat uw edel herte verdriet
lijt om enich wijf die leeft
400
of die die werelt binnen heeft:
dies en can ic gheloven twint.
Och edel oom wide bekint,
ic lide wel ende gheve mi sculdich
dat ic hier voormaels menichfuldich
405
dommelike hebbe ghesproken:
edel oom, dat wort nu al ghewroken.
dat ic sprac die domme woort,
| |
| |
dies es vrouwe Venus op mi ghestoort
ende heeft mi int herte gheraect
410
ende enen dienere der vrouwen ghemaect
ende leert mi gaen der minnen pas.
Ende hoe willic gheloven das?
ghi draghet so hoverdeghen moet:
ghi maket mi ende Godevaerde vroet
415
dat gheen wijf op eertrike
so hoghe gheboren noch so rike,
die u dochte dat uws werdich ware;
uw herte dat vliecht ghelijc den are
boven alle minnencrachte.
420
het en mach niet comen in uw ghedachte.
hets al scheren dat ghi secht.
uw herte so vol hoverde stect:
die vrouwen en moghen ane u niet winnen.
Och edel oom, wilt mi versinnen!
425
dat ic so dommelike sprac,
dat quam daer bi dat mi ghebrac
wetenheit in rechter trouwen.
nu comic te ghenaden allen vrouwen
om ene die mi quelen doet;
430
want herte ende sin, siele, lijf ende moet
staet al in eenre joncfrouwen ghewelt.
Wie es die joncfrou die u dus quelt?
Gloriant neve, laet mi dat weten.
want ic en can emmer niet vergheten
435
der hogher woorden die ghi spraect,
ende sidi nu ane ene minne gheraect,
| |
| |
seker! neve, dat wondert mi.
die uw herte also beswaert.
440
Van Normandien oom Gheraert,
si heet Florentijn van Abelant,
ende heeft enen vader van hoghen doen
dats van Abelant die rode lioen
445
als haer vader, des sijt wijf.
Hulpt here god van den paradijs!
neve, hoe mach dat comen bi?
dat heeft miere herten al te vri,
om dat si woont so verre van hier.
450
Och! edel oom, der minnen vier
es sneller vele dan enich ghescot.
oom Gheraert, bi minen god!
si heeft mi een saluut ghesent
ende een anschijn na thare gheprent,
455
ghelijc den haren ene figure:
si es die scoonste creature
die leeft onder des hemels trone;
si ware wel weert te spannen crone,
al waert een coninc van Vrankerijc.
460
si en es gheenre vrouwen ghelijc
die die sonne nu beschijnt.
al es mijn herte van hare ghepijnt,
seker! oom, si eest wel weert,
si es van hare doghet vermeert
465
ende ooc van haren hoghen moet.
| |
| |
och! edel oom, ic maects u vroet
minen verborghen heimeliken staet.
nu biddic u, oom, gheeft mi raet
dat ic mijn lief ghewinnen mach.
en mach u nemmermeer gheschien:
ghi moghet wel om een ander sien
ic sal u segghen redene waer bi
die rode lioen hi es so vri
475
ende een man van groter machte,
ende die ooc haet al ons gheslachte
boven al die leven op die eerde;
want ic versloech metten sweerde
sinen vader voor Abelant,
480
ende uw vader die coene wigant
versloech sinen oom Eisenbaert,
die vroomste man die nie ghewaert
ende in heidenesse gorde sweert,
maer uw vader wide vermeert
485
sloech hem den hals ontwe.
noch dede hi hem scade me
daer hi noit sint omme en loech:
twe siere moejen kindre hi versloech
die uut Antiochen waren gheboren.
490
dies heeft die rode lioen noch toren,
dat weet ic wel ghewaerlike.
al waerdi here van al kerstenrike,
hine gave u siere dochter niet.
Bi gode die nem crucen liet!
495
oom Gheraert van Normandien,
ende bi der maghet sente Marien!
| |
| |
ic salse hebben of bliven doot,
al ware hi mijn viant noch also groot
ende daer toe van hogher macht.
500
behendicheit gaet voor cracht:
ic sal ghewinnen die vrouwe rene,
met minen properen live allene
meinicse te halene, ans mi god.
Gloriant neve, af sonder spot
505
ende hoe wildi dat legghen an?
Dat sal ic u segghen, edel man
van Normandien, coene wigant.
ghelijc enen ridder van aventuren.
510
der minnen pas moet ic besuren:
dat doet al Florentijn die scone joncfrouwe.
och! edel oom, nu blijft ghetrouwe
den goeden lande van Bruunswijc;
want van vromicheiden uws ghelijc,
515
edel oom, nu niet en leeft.
ic bidde u dat ghi niet en begheest,
ghine sijt ghetrouwe den goeden lande
ende verwaert al omme mijn scande:
dies biddic u, edel oom Gheraert,
520
eest dat ic doot blive op die vaert,
so es u verstorven tlant.
nu blijft met gode; coene wigant,
dese vaert moet ghevaren sijn.
525
ic duchte dat u dese vaert sal rouwen.
| |
| |
men vint so vele sconer vrouwen
in kerstenheit, hoghe baroen.
hi es so fel die rode lioen,
ic weet, wel kent hi uw gheslachte
530
omt wonder dat uw vader wrachte
voor Abelant onder die sine,
seker! neve, dit duchtic al.
Nu comer af datter af comen sal,
535
dese vaert moet emmer sijn ghedaen.
So moetse u te goede vergaen:
dies biddic gode van den trone,
Gloriant neve, dat u god lone!
nu sijt behendich in uwen raet,
540
ende uwen heimeliken staet
en seldi niemen maken cont,
ende luttel woorde in uwen mont
ende die behendich ende vast;
ende als ghi comt daer uw herte op rast,
545
tot Florentijn die vrouwe goet,
so draecht heerlijc uwen moet
ende en sijt emmer te haestich met;
eest dat ghi comt in enich verdriet,
doetet mi te wetene, neve mijn,
550
ic sal seker uw vader sijn
also langhe als mi god behout mijn lijf.
maer lieti dese vaert een blijf,
so dadi als die vroede doet.
Nenic, oom, om al dat goet
| |
| |
555
dat die sonne nu mach beschinen
sone latic niet, ic en sal Florentinen
waer es mijn ors Valentijf?
ic wil gaen varen metter spoet.
560
maer, edel oom, ghetrouwe ende goet,
ic set mijn lant in uwer ghewelt
dat ghijt in trouwen bewaren selt
tote dat ic come van Abelant.
565
god ons here moet u bewaren
ende altoos in doochden sparen
waerwert dat ghi u bekeert! -
Ay god! hoe sere mi die minne leert
hovescheit, dat vindic nu wel.
570
mijn herte stont tot allen vrouwen sel,
eer ic minnende wert die scone.
maer nu spannen alle vrouwen crone
in mijn herte: dat doet allene
Florentijn die vrouwe rene
575
die mi leert gaen der minnen ganc.
o overste god! die minne u dwanc
dat ghi van boven nederquaemt
ende menschelijc nature anenaemt,
ane ene maghet een suver wijf
580
ontfingdi menschelijc lijf
dat ghi liet hanghen ane een hout
sonder verdiente ende buten scout
ende uw edel herte opbreken,
met eenre glavie al doorsteken:
585
dat dede al der minnen cracht.
| |
| |
ay god! wat wonder hebdi ghewracht
ende al uut rechter minnen vloet!
daer omme die haers sins sijn vroet
die en durven mi begripen niet,
590
dat mi die minne doet verdriet;
want die minne es so crechtich
dat si den sterken god almechtich
van den hemel neder dede dalen,
om die scout vore bns te betalen:
595
dat dede al der minnen aert,
dat hi vercoos den edelen bogaert,
daer in verborghen was die scat
die ons allen heeft ghecocht
600
ende uter ewegher pinen brocht.
o minne, du best een edel cruut,
du best dat aller soetste fruut
dat god op eerde nie wassen dede.
nu sie ic Abelant die scone stede
605
daer in dat woont die vrouwe mijn.
maer si dunct mi besloten sijn.
hets recht, hets twe uren in der nacht
ic soude gheloven dat mense wacht.
daer goede hoede es daer es goeden vrede.
610
Abelant, Abelant, wel soete stede!
na dien dat ic niet inne en mach,
so willic beiden tote merghen dach
ende minen nachtraste hier gaen doen,
ende Valentijf sal gaen weiden int groen
615
tote opgaet dat sonneschijn. -
Danc hebbe Mamet ende Apolijn!
ic sie den valke van hogher aert
nederdalen in minen bogaert
| |
| |
daer ic so langhe na hebbe ghewacht;
620
hi heeft een teken vore hem bracht
daer ane dat ickene kinne;
hi es dien ic met trouwen minne:
dat sie ic wel ane sine ghedaen.
nu willickene vriendelijc gaen ontfaen,
625
want hi es comen te miere hant,
een edel valke uut kerstenlant,
van Bruunswijc die hoghe baroen:
ic sachen nederbeten int groen
van sinen paerde die coene wigant.
ghi hebt beseten die herte mijn.
ic sach u onder dat maenschijn
ende ooc verhoordic uwe tale;
al te hant verkendic u wale
635
bi den teken dat ghi daer draecht.
O Florentijn, wel scone maecht!
sidi dit, wel edel vrouwe rene,
so biddic gode van Nasarene
dat hi beware uw reine lijf.
640
o Florentijn, wel scone wijf!
wat hebbic al door u besuurt
eer ic hier comen ben int lant!
O edel hertoghe Gloriant,
645
ghi sijt mi groot willecome!
ghi moghes wel draghen uwen roeme
dat ic op eerde nie man en sach
die mijn herte verhoghen mach
meer dan ghi, hoghe baroen.
| |
| |
650
maer wist mijn vader die rode lioen
dat wi hier beide vergadert sijn,
onser beider lijf dat ware verloren.
God die van der maghet was gheboren
655
moet onser beider hoeder sijn!
o uutvercoren Florentijn,
spieghel boven alle wiven,
saelt verloren moeten bliven
dat ic hebbe door u ghedaen?
660
ic hebbe mijn lantscap laten staen
om u te sprekene, vrouwe rene,
ende come aldus ghedoolt allene
ghelijc enen armen cnecht.
O Gloriant, dat ware onrecht.
hets recht, wie enen doochden an
ende in rechter trouwen mint,
dat hi troost daer af ghewint
also ic van u hebbe ghedaen.
670
nu seldi ooc van mi ontsaen
al dat uw edel herte begheert
in reinen aerde, ridder weert,
al sonder eneghe dorpernie.
Bi der maghet sente Marie!
675
Florentijn wel suverlike,
om al dat goet van eertrike
en dadic u ghene dorperheit.
maer edel wijf, maect u bereit
| |
| |
met mi te Bruunswijc te varen,
680
Avant hier en es gheen langher sparen.
vernaemt uw vader die rode lioen,
hi soude ons beiden lachter doen:
so bleven wi ewelijc ghescant.
O edel hertoghe Gloriant!
685
Bruunswijc soudic gherne besien:
mochte mi dat met trouwen gheschien,
so woudic varen daer ghijs begheert.
O Florentijn vrouwe weert,
die ic boven alle vrouwen minne,
690
ic sal u maken hertoghinne
van Bruunswijc den goeden lande:
dies settic u mine trouwe te pande,
edel wijf van hogher aert.
So sal ic met u bestaen die vaert
695
boven alle man die leven mach
of die ic met oghen nie ghesach,
edel hertoghe, hoghe baroen!
nu laet ons hier nedersitten int groen
tote nedergaet dat maenschijn;
700
dan selense alle gader slapen sijn
die te mijns vader hove behoren,
dan moghen wi sonder toren
varen sonder iemens ghemoet.
O edel wijf, het dunct mi ooc goet,
705
want die vaec gaet mi so an
| |
| |
dat ic niet langher ghestaen en can,
ic moet emmer legghen mijn hoot.
So legghet dan neder in minen scoot
ende slaept, hoghe gheboren wigant;
710
dan selen wi rumen Abelant. -
Florant des rode lioens neve.
Hulpe, Mamet ende Apolijn!
hoe es die joncfrou Florentijn
en wert nie man van haer ghemint
715
die in heidenesse mochte spannen crone,
so hoghe gheboren noch so scone,
dat si haer herte daer woude legghen an,
ende mint nu enen kerstenen man
ende wilt met hem rumen tlant:
720
so blijft si ewelijc ghescant.
eest dat ic swighe hier van?
nenic, ic saelt segghen haren vader,
want ict ghesien hebbe al gader.
725
waer sidi, hoghe gheboren baroen
van Abelant, heer rode lioen?
staet op, hoghe gheboren man,
doet haestelijc uw cleder an,
ghi selt vernemen dies ghi niet en wet.
730
Nu ben ic hier al onghelet:
Florant neve, wat saelt gheschien?
O edel oom, ic hebbe ghesien
| |
| |
wonder ane Florentine die scone
die met rechten mochte draghen crone
735
voor Babeloon den soudaen.
si leghet aerm ende aerm bevaen
in ghenen bqgaert, coene wigant,
met enen man uut kerstenlant,
van Bruunswijc die hertoghe vri.
740
ic salse u wisen, comt met mi!
edel wigant, wide vermeert,
want ic hebbe hem ghestolen sijn sweert
daer hi leghet bi dat edel wijf,
ende sijn ors dat heet Valentijf
745
dat hebbic hem heimelijc ghenomen.
uut Bruunswijc so es hi comen
ende es een hertoghe daer van.
nu siet, hoghe gheboren man,
waer dat hi leghet in haren scoot.
750
Ay! dat heeft mi wonder groot
van miere dochter Florentijn.
en was nie so edelen Sarrasijn
daer si haer herte wilde legghen an,
ende leghet nu met enen kerstenen man
755
die niet en es van onser wet.
ay! waer toe si haer heeft gheset
ende also jammerlijc ghescant!
si sal daer omme bernen in een vier
760
ende die hertoghe en sal niet van hier
mi ontriden, ic en salne vanghen
ende ane enen boom doen hanghen,
765
ende laet ons vanghen den hoghen baroen!
| |
| |
O edel oom, dat hebben wi goet te doen,
want hi es van wapen bloot.
staet op, hoghe gheboren ghenoot
van Bruunswijc, coene wigant!
770
ghi selt besitten Abelant
die soete stede, dat scone juweel.
daer staet verborghen een casteel
daer seldi werden castelein.
het staet op so scone plein
775
dat men dies ghelike niet en vint.
Van gode so moeti sijn gheschint,
fel Sarrasijn, vul keitijf!
bi miere wet! het cost u tliit
dat ghi mi heden quaemt so bi.
780
O edel here, van herten vri,
laet sinken uwen hoghen moet;
hoghen roem en was noit goet
want ghi moet verwonnen bliven
ende daer toe sal men u ontliven,
785
want ghi hebt die doot verdient.
Ay mi! dit spel es mi ontsient,
want ic hebbe mijn sweert verloren.
god die van der maghet was gheboren
moeten bedroeven! diet mi nam
790
ende al heimelijc tote mi quam
daer ic in groter vrouden lach.
met rechten ic dat wel claghen mach
| |
| |
dat ic verloren hebbe minen Brant.
bi miere trouwen! haddicken in mijn hant,
795
ghine sout mi niet vanghen, sel keitijf!
Her hertoghe, laet dese woorden een blijf!
uwen overmoet wort nu ghevelt.
ic mene dat ghijt becopen selt
dat uw vorders hebben ghedaen.
800
voor Abelant sach ic verslaen
minen vader van uwer partien:
dat dede Gheraert van Normandien
versloech den lieven vader mijn,
ende uw vader, bi Apolijn!
805
versloech minen oom Eisenbaert
ende twe ridders van hogher aert
miere moejen kinder, als ghi moghet horen,
uut Antiochen waren si gheboren,
versloech uw vader met siere ghewelt:
810
ic mene dat ghijt becopen selt,
ende mine dochter Florentijn
sal ic leveren doen ten brant.
Och edel here van Abelant,
815
doet met mi dat ghi begheert;
maer Florentijn die es wel weert
te draghen crone voor elken man;
want bi den vader die mi ghewan!
si heeft te male een reine lijf,
820
si en was noch noit nie mans wijf,
dat weet ic wel te gheenre ure,
sijt haers ghenadich, edel baroen!
| |
| |
Bi minen groten god Mahoen!
825
dan hetic om al die werelt niet:
si sal daer omme bernen wats gheschiet,
dat si nie groete van u ontfinc. -
Ay! gheweldich hemelsconinc,
nu bewaert dat edel wijf;
830
al eest dat ic verliese mijn lijf,
bewaert die scone Florentijn:
dies biddic u, weerde scheppere mijn.
dat si die doot mach ontgaen
ende kerstenheit moet ontfaen:
835
dies biddic u, moeder ende maecht,
want si een reine herte draecht
ende heeft te male ene edel nature:
moeder gods, bewaert die scone creature.
dies biddic u god door uwen ootmoet,
840
want gherechte minne ons beiden doet
dat wi sijn in dit verdriet.
ay god! nu en wilt vergheten niet
dat u die minne daer toe dwanc,
dat ghi ane ene wigaertranc
845
ontsinct menschelijc nature:
dat was Maria die maghet pure
die u ontsinc in reinen live,
dat noit en gheschiede ghenen wive,
ende maechdelijc ter werelt bracht:
850
dat dede al die minnecracht,
ende daer na storfdi die bitter doot
om ons te bringhen in vrouden groot:
so brinct mi noch uut desen prisoene. -
| |
| |
Waer sidi, Rogier, deghen coene,
855
mijn lieve vrient ende ghetrouwe?
Ic ben hier, wel edel vrouwe.
nu secht mi wats die raet?
Ay Rogier, al minen toeverlaet
die steet al te male ane di.
860
och lieve Rogier, nu secht mi:
wat seet mijn vader die hoghe baroen?
Och edel vrouwe, bi Mahoen!
hi heeft ghesworen bi sinen tant
dat hi sal hanghen den hoghen wigant
865
ende u leveren sal ten viere;
dat heeft hi ghesworen also diere
dat mens hem wel gheloven mach.
dies en ben ic ure no nacht no dach
sonder droefheit, edel vrouwe.
870
Och edel Rogier, nu sijt ghetrouwe,
want ghi hebbes wel die macht:
ic weet wel dat ghi den kerker wacht
daer die hertoghe in leghet ghevaen.
nu wilt hem in staden staen,
875
dat hi behouden mach sijn lijf.
Och edel uutvercoren wijf,
doe ic dat so ben ic doot,
| |
| |
al die werelt van goude root
en sal mi connen ghehulpen niet
880
Rogier, hulpt mi uut mijn verdriet
ende ooc den hertoghe Gloriant,
dan selen wi rumen Abelant
ten lande wert van Bruunswijc.
Rogier, ic ghelove u sekerlijc:
885
ic sal ewelijc sijn uw vrient.
Och edel vrouwe, dies hebdi wel verdient
over meneghen tijt hier te voren.
uw vader hadde eens mijn doot ghesworen,
doen waerdi al minen toeverlaet.
890
ach! nu dadic als een quaet,
soudic dies al nu vergheten.
al soudic in vieren werden ghespleten,
ic sal u hulpen, wel edel wijf,
dat ghi behouden selt uw lijf
895
ende ooc die hertoghe van Bruunswijc,
want hi ontfinc mi so vriendelijc,
doen ic hem van u die bootscap bracht.
ic sal daer om pinen dach ende nacht,
edel vrouwe van herten reen:
900
ic sal ontsluten die kerkersteen
ende verlossen die boghe wigant. -
edel hertoghe, hoghe baroen?
comt uut desen swaren prisoen!
905
want alle die slote sijn ontdaen
Wie heest mi dese gracie ghedaen?
Rogier vrient, berecht mi dat.
| |
| |
dat ic u hulpe uut uwen verdriet.
910
Ay! god die hem crucen liet
die moets hebben lof ende danc
dat ic ben uut desen swaren stanc
daer ic so langhe in hebbe ghesijn.
nu secht mi: waer es Florentijn,
O edel here, si leghet tuschen vier muren
ghesloten ende vaste ghevaen;
te hare so en mach niemen gaen,
want haer vader wilse ontliven.
920
Dien wille sal achterbliven.
op dat mi god behout mijn lijf,
ic sal verlossen dat edel wijf,
eer ic scheden sal van hier.
och! haddic minen desterier
ende mijn sweert den goeden Brant,
so wildic Florentinen halen
ende den roden lioen betalen
sijn huushure in rechter trouwen!
930
het sal hem sekerlike rouwen
dat hise so jammerlijc hout ghevaen.
Here, ic wils u te hulpen staen
ende met u varen uten lande
| |
| |
Mamet willic doen die scande
935
dat ic wille kerstenheit nemen an.
nu siet hier, hoghe gheboren man,
ende uwen Brant dat goede swaert
daer uw herte so sere op rust.
940
Ay! nu haddic minen lust,
haddic Florentine die scone.
lieve Rogier, dat u god lone!
nu wijst mi die kerkersteen
daer in dat leghet die maghet reen;
945
ic salne ontsluten ende ontdoen
ende werdes gheware die rode lioen,
seker! ic gheve hem sijn payment.
Ay here, so waren wi gheschent,
werde dit hof met allen ghestoort.
950
ic sal ons vele bat hulpen voort:
ghi selt hier houden in dit groen,
ende ic sal gaen ten roden lioen
ende sal hem segghen ende maken vroet
dat hi morghen metter spoet
sal doen doden ende nemen tlijf:
dies sal ic hem maken wijs,
ende ghi selt hier houden in dit rijs
ende emmer seldi op die waerden sijn.
960
als men uutbrinct Florentijn
ghereden, hoghe gheboren wigant.
| |
| |
965
ic sal u ter hulpen staen.
ghi selt steken ende ic sal slaen,
ende god sal in onser hulpen sijn:
aldus selen wi Florentijn
verlossen, dat edel wijf.
970
Rogier, het sal mi costen tlijf
ofte ic bringse uut hare noot.
nu gaet henen met haesten groot!
ic sal hier bliven in dit foreest.
ay vader, sone ende heilich gheest,
975
nu moeti bewaren Florentijn! -
ende Mahoen ende Tervogant,
die moeten u gheven goeden dach!
980
Rogier, nu doet mi ghewach:
hoe sal ic varen met Gloriant?
dat sal ic u segghen ende maken vroet
dat ghi morghen metter spoet
985
Florentijn dat selle wijf
doden selt ende nemen tlijf,
want si hevet wel verboort,
als men recht na rechte coort,
want si heeft onse gode ghescant,
hanghen doen ane enen boom.
| |
| |
want vernaemt Gheraert sijn oom
dat hi hier ghevanghen leghet,
here, voor waer si u gheseghet,
995
so sal hi comen met groter cracht
ende sal ons doen grote pijn:
daer omme dunket mi tbeste sijn
dat ghise beide ontliven doet.
1000
Rogier, desen raet dunct mi goet.
nu en willic beiden dach noch ure,
gaet henen, haelt mi die scone figure,
Florentijn die felle pute,
ic salse doen leiden ter poorten ute
1005
ende doen haer thoost afslaen.
Here, dit dunct mi tbeste gnedaen
ic salse halen, bi Apolijn! -
Waer sidi, scone Florentijn?
ghi moet gaen voor den hoghen baroen,
1010
uwen vader den roden lioen.
hi wilt met u justicie houden
ende meint dat u sal werden vergouden
dat ghi sine gode hebt ghescant
1015
hebt gheslapen, vri edel wijf!
dat sal u costen uw edel lijf,
want hi hevet so dier ghesworen.
God die van der maghet was gheboren
ende sijn voetsel van haer soghede,
1020
ende daer na dat hi ghedoghede
| |
| |
datten die felle joden vinghen,
ende aen een cruce hinghen,
daer hi an sterf die bitter doot
om ons te bringhen in vrouden groot,
1025
die moet miere siele ghenadich sijn.
Nu secht mi, dochter Florentijn,
wie mach u hier toe hebben bracht
dat ghi sijt aldus bedacht
ende aenbet enen vremden god
1030
ende maect met onsen goden uw spot,
ende mint daer toe enen kerstenman?
ghi selt daer omme uw lijf verliesen.
Vader, die doot willic gherne kiesen
1035
om den ghenen diese door mi ontfinc
ende naect ane een cruce hinc
met sinen aermen wide ontdaen
ende liet hem hande ende voete doorslaen
met plompen naghelen drie:
1040
ghewarich god, so moeti mie
beschermen van der hellen brant
ende bewaert den hertoghe Gloriant,
want hi es in pinen groot.
o edel hoghe gheboren ghenoot,
1045
hoe gherne haddic u noch ghesien!
maer en mach mi niet gheschien,
dat doet miere herten al te we.
Dien moochdi scouwen nemmerme,
hoghe gheboren edel wijf,
| |
| |
1050
want ic u nu sal nemen tlijf,
dat deert sere die herte mijn.
och edel joncfrouwe Florentijn,
woudi noch anebeden Mamet,
1055
ghi sout noch wel uw lijf behouden.
het comt al touwe bi uwen scouden,
dat ghi onse gode aldus blameert
ende u selven scandeleert
ende ghi hoghe gheboren sijt.
1060
Ghi gheeft haer al te langhe respijt.
haestu ende slaet haer af thoot,
want hare mesdaet es so groot,
al die werelt en holpe hare niet.
Bi gode die hem crucen liet!
1065
dan sal niet wesen, sel tirant!
van gode moeti sijn ghescant
dat ghi sijt so putertier.
ter quader tijt maect u van hier
of die duvel sal uws wouden,
1070
ende Florentijn sal haer lijf behouden
ende tuwer scande mijn eighen sijn.
o uutvercoren Florentijn!
dies danct der weerder maghet Mari
1075
ende Rogier den coenen wigant,
Och edel hertoghe Gloriant,
ic dancs gode van den trone
| |
| |
dat mi ghevallen es so scone
ende daer naest u ende Rogier.
1080
och edel here, laet ons van hier
trecken, hoghe gheboren man.
Florentijn, nu varen wi dan
te minen lande van Bruunswijc.
mijn herte staet in vrouden rijc.
1085
Edel wijf van hogher aert,
nu sie ic den edelen bogaert,
Bruunswijc dat goede lant.
o edel oom, coene wigant,
van Normandien hoghe baroen,
1090
nu laet die poorte wide ontdoen
ende laetse incomen met bliden sinne
die ic met al miere herten minne,
van Abelant die scone Florentijn!
1095
sijt willecome op desen dach
ende Florentine die ic nie en sach
meer dan nu te deser tijt.
mijn herte wort mi van vrouden wijt
dat ic u sie met ghesonden live
1100
comen metten edelen wive.
nu secht mi: hoe voerdi in Abelant?
Och edel oom, coene wigant,
al slapende wert ic daer ghevaen
ende in enen kerker ghedaen,
1105
daer mi met rechte uut mocht verlanghen,
| |
| |
want aderen, padden ende slanghen
waren daer mijn naeste gheburen.
maer god die gaf mi aventure,
bi vriende hulpe, bi goeden rade
1110
dat ic ben comen sonder scade
het en quam nie man in selken vaer,
maer die minne van den edelen wive
1115
dat ic hoopte, het soude beter werden.
aldus hebbic met volherden
ghewonnen daer mijn herte op rast.
Gloriant neve, ghi hebt ghepast
der minnen bogaert leren bouwen.
1120
maer doch en derft u niet rouwen,
al eest u worden een deel te sure:
ghi brinct hier ene scone creature,
die ooc niet edelre en mochte sijn;
al es haer vader een Sarrasijn,
1125
hi es een hoghe gheboren man,
want van Babeloon die soudan
was sijn vader, dies ben ic vroeder,
ende des heren dochter was sijn moeder
van Antiochen, des ben ic wijs,
1130
ende ooc heeft haer vader den prijs
voor ende na int kerstenrijc,
sone es van vromichede sijns ghelijc
in heidenesse die wapen draecht.
daer om was ic van u versaecht
1135
dat u ten quaden soude vergaen.
maer ghi hebt wel ghedaen:
met volherdene hebdi verwonnen.
| |
| |
en dochte ooc gheen dinc begonnen
dat men niet volherden en wille.
1140
Nu swijcht ende maect een ghestille!
men sal u ene sotternie spelen gaen.
|
|