De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (3 delen)

[Daniel Syder]

DANIEL SYDER, gebentnaamt de Morgenstar, anders Cavalier Danielle, is geboren te Weenen in Oostenryk, of zoo anderen willen, op de grenzen van Zwitzerland, en te Weenen opgevoed. Het zy daar meê zoo 't wil, de lof van zyn verheven Konst zweeft nu nog op de tongen dergenen, die Italie bereist hebben.

Wie zyn eerste leermeester is geweest, weet ik niet, maar hy heeft lang te Venetien by den beruchten Karel Lott geschildert, en vele van zyne konststukken zoo na met zyn penceel nagebootst, dat de zelve alom verspreit, dikwils voor egte stukken aangezien, en verkogt zyn. Zelf wort 'er in Italie (daarmen somwyl 2 of 3 stukken van gelyken inhoud zeit) wel over getwist welk het egte is.

[p. 232]

Na dat hy dan zoo lang te Venetien had verkeert en de Venetiaanse wyze van Schilderen en Coloreren zig eygen gemaakt, vertrok hy naar Rome om zig vorder in de volmaakte teekenkunde (waar in de Romers vermaart zyn) te oeffenen; tot welken eynde hy zig onder opzigt van Car. Maratti begaf, waar na hy kwam te trouwen aan een Boekverkoopers Dochter, en kort daar aan in dienst van den Hertog van Savojen, die groote agting voor hem, en voor zyne Konst had, en hem ten bewys daar van Ridder maakte. Egter heeft hy tusschen beide, op verscheyden tyden te Rome geweest en voorname Konstwerken gemaakt.

Inzonderheid heeft hy zyn heerlyke Konst in 't schilderen en teekenen doen blyken in Chiesa Nuova van St. Philypineri, anders de Nieuwe Kerk, aan 2 groote stukken, in een van welk Manna regent in de woestyn, en gans Israël Mannen en Vrouwen en Kinderen even bezig zyn in 't opgaderen; in 't ander het laatste Avondmaal van Christus, alle levensgroote Beelden, en zoo konstig van schikking en Natuurlyke uitdrukkingen der Hartstogten en andere vereiste hoedanigheden, dat de zelve alleen genoegzaam zyn lof zullen vereeuwigen.

Om den geesten somwyl wat spelens te geven en de gedagten niet altyd even opgespannen te houden op groote werken, maakte hy nu en dan een pourtret, dat my doet gedenken aan zeeker voordeelig geval 't geen my de Konstschilder Le Blon verhaalt heeft. Toen hy den Hertog zyn patroon zou afmalen door zyn Konstpenceel, had hy zyn Maalstok vergeeten. De Hertog hem verlegen ziende reikte hem zyn wandelstokje (met

[p. 233]

Diamanten boven aan omzet) toe, zeggende kan ik u daar meê dienen? onze Ridder bediende zig daar van om met de hand op te leunen, en na dat hy het afbeeltsel voltooit had, wilde hy het den Hertog weder geven, maar een der Hovelingen, die hem gunstig was, weerhield hem, zeggende in stilte tot hem: de Vorst zou het als een soort van veragting opnemen: hy heeft immers gewaagt, kan ik u daar meê dienen? en zal het gevolglyk niet weder eysschen; en zoo het u naderhand mogt door zyn Guarda-Roba (Kleedbewaarder) afgevergt worden, neem 'er Hanttekening van. Maar hy behield het, en gemelde Le Blon heeft het hem nog zien hebben in den jare 1697 als hy te Rome was, en toen ruim 50 jaren mogt bereikt hebben. Dewyl wy geen nader berigt hebben, zoo hebben wy zyn levens begin gestelt op 't jaar 1647. In 't jaar 1699 heeft de Konstschilder Ger. Wigmana hem in goede gezontheid te Rome gezien, en van zyn overlyden heb ik tot heden toe nog niet gehoort.