Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1) (1949)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)
Afbeelding van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)Toon afbeelding van titelpagina van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (7.20 MB)

Scans (131.96 MB)

XML (1.68 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

bijbel / bijbeltekst(en)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

(1949)–Ulbe van Houten–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

‘Mené, tékel, ûfarsin’

Fuort nei de dea fan 'e greate kening lykwols, rekke it ryk fan Babel slim yn it forfal en yn dyselde tiid kaem in oar keninkryk op, dat fan 'e Meden en Perzen en wreide syn macht al fierder út. De opfolgers fan Nebukadnezar koene it net tsjin de machtige fijân hâlde - yn fiif jier tiid regearren der yn Babel trije keningen - en ûnder it regear fan 'e swakke Nabonides slaggen de Meden en Perzen oer de grinzen en bisetten it hiele ryk. Sels de âlde keningsstêd trieken se yn, sûnder dat der om fochten waerd: it ryk fan sulver hie foar goed it gouden ryk oerwoun.

Mar sels doe't de Meden en Perzen de stêd Babel biset hiene, wie de striid noch net oer: yn in diel fan 'e stêd dat tusken swiere muorren lei en dêr't ek it keningshûs stie - suver in fêsting apart - hâldde Belsazar, in soan fan Nabonides, moedich stân tsjin de greate oermacht. Hy wie in hiel oar man as syn heit, dizze kening Belsazar; jong en dryst, leaude er noch altyd dat der in kear komme soe yn dizze ûngelikense striid en dat de goaden fan Babel him dochs noch helpe soene om de stêd werom to winnen en de fijân to slaen. Sa doarst er it ek bistean, mei de Meden en Perzen foar de poarten fan 'e keningsstins, en rjochtsje in gastmiel oan foar syn tûzen machtigen. It waerd in wyld en fleurich feest, yn 'e wide keningsseal en ien lange, blide joun forgeaten se it ûnwaer dat har oer de holle hong, forgeaten se de fijân dy't op 'e muorren beukte.

 

Doe't hja iten hiene, al de tûzen gasten, en it tiid wie om oan 'e wyn, riisde de jonge kening oerein. Syn eagen glinsteren, doe't er de tsjinners wonk en sei: ‘Helje my, út it skathûs fan myn god, de gouden en sulveren bekers, dy't Nebukadnezar destiids meinommen hat út 'e timpel fan Jeruzalem. Joun drinke wy de goede wyn út 'e wijde tsjelken fan dy greate god, dy't ús wapens oerwoun ha en hwaens gouden hûs wy forbaernd hawwe’.

Der wiene minsken yn 'e keningsseal, dy't it net goedkrije koene, hwat de kening woe. Dit wie deselde god dêr't Nebukadnezar mei to dwaen hawn hie, yn it lêst-oan fan syn regear en it koe noait goed wêze sok in god út to daegjen, sels net al wie syn folk forslein en út syn lân forballe. Mar net ien doarst der hwat fan sizze, nou't de kening it sa ha woe en allegearre dronken se, Belsazar en syn machtigen, syn froulju en syn bywiven en it smakke skoan. En iderkear wer setten se in lofliet yn op 'e goaden fan Babel, dyselde goaden dy't yn earder tiid har lân great mákke hiene en dy't ek nou noch útkomst jaen koene út dizze greate need...

 

En doe ynienen bistoar har it liet op 'e lippen en kening Belsazar waerd sa wyt as in deade. Mei muoite kaem er oerein út syn stoel, hy steunde swier op 'e tafel en syn knibbels skokten tsjininoar oan. Op 'e wite muorre, rjocht foar de kening oer, bigoun in hân to skriuwen, fjouwer wurden mei frjemde, ûnbigryplike letters. Alle eagen seagen der nei, mar dy wurden, dat wie it slimste net iens. Dy hân, dy losse hân, dy't dêr foar de wite muorre hong, en syn wisse letters tekene op 'e kalk, dat wie minder. De goaden skreauwen har boadskip dat hwa soe net beevje? En yn 'e gouden bekers stie de donkere wyn, mar gjin ien hie mear moed ta drinken.

Kening Belsazar wie de earste skrik to boppe; hy hie himsels wer sa fier yn 'e macht dat er hwat sizze koe en troch de hiele seal klonk syn machtich lûd: ‘Lit daliks de wizen fan Babel komme, de biswarders, de wiersizzers, de Chaldeërs; forjit net ien!’ Hy gyng wer sitten en wachte. Miskien dat it hwat tafoel; miskien woene de goaden him nou einlings helpe en wiene dy fjouwer wûndere wurden in oprop ta de striid. It wie faker bard dat in lytse, dryste keppel in machtich leger forsloech...

 

Mar doe't de wizen fan Babel foar him stiene ûnder de hege ljochter en nei de muorre seagen, skodhollen se somber. Hja

[pagina 406]
[p. 406]

koene dy frjemde tekens net leze en wisten de wurden net, lit stean hwat se bitsjutten. En wer waerd de jonge kening bleek en ek de gasten sieten forslein. It joech net folle dat hja nei de beker taestten om har bangens fuort to drinken, it holp net dat hja praetten mei skrille, bange stimmen - op 'e wite muorre stiene de fjouwer donkere wurden dy't nimmen leze koe.

En dêrmei gyng de doar fan 'e troanseal iepen en in frou kaem op 'e kening ta; rêstich roun se tusken de tafels troch, steatlik yn har donkere rouklean, en foar Belsazar bleau se stean. It wie syn mem en hy bûgde djip foar de hege keninginne. Hwerom kaem se hjir op dit wylde feest, dat sa wreed forsteurd wie? Hy wonk, dat hja frij-út prate koe en harke nei har wurden. ‘O kening’, spriek se, ‘libje yn ivichheit! Tink jo dochs net bang om dat skrift dat de wizen net léze kinne en wurd net bleek, o kening. Der is in man yn jins keninkryk yn hwa't de geast fan 'e hillige goaden is, hwant yn 'e dagen fan 'e greate kening Nebukadnezar hat it bliken dien dat er forstân hat om dreamen út to lizzen en om riedsels op to lossen en om forburgen dingen oan it ljocht to bringen. Dêrom hat de kening Nebukadnezar, jins heit, him steld ta in oerste oer alle wizen fan Babel. Dat lit dy man, Daniël, roppen wurde en hy sil it wis útlizze’.

Belsazar hie wol earder fan Daniël heard, de profeet út Juda, dy't sok in heech amt hawn hie yn 'e dagen fan Nebukadnezar, mar dy't letter oan 'e kant set en yn it forjitboek rekke wie. Hy wist ek wol dat er dreamen en soks útlizze koe, mar yn 'e earste skrik om dizze wûndere hân, hie er net oan him tocht. Dat hy wie bliid, dat syn mem it him yn it sin brocht hie en stjûrde fuortdaliks boaden út om him to heljen.

 

Daniël kaem daliks, doe't de kening him roppe liet. Rêstich gyng er de greate feestseal yn en bûgde foar de kening. Jierren lyn hie er sa foar dy oare kening, foar Nebukadnezar, stien; mar doe wie it keninkryk fan Babel noch great en machtich, nou wie it oars net mear as in stik fan in stêd en de fijân foar de poarten. En by al syn greatskens en al syn sûnden wie Nebukadnezar in wiis man, dy't as it wêze moast nei goede rie harkje woe, mar dizze jonge kening, dy't feestfierde mei de fijân yn 'e stêd, hwat wie dêr noch fan to hoopjen? It soe gjin moedich boadskip wêze, dat de God fan 'e himel foar Belsazar hie! ‘Daniël’, sei de kening, ‘ik haw fan dy heard dat de geast fan 'e goaden yn dy is en dat der ljocht en bigryp en treflike wysheit yn dy foun wurdt. Nou dan, astú dit skrift op 'e muorre léze kinst en it my útlizze, dan silstû klaeid wurde yn poarper, mei in gouden keatling om 'e hals en dû silst de tredde hearsker wêze yn myn keninkryk’.

 

En wer waerd it stil yn 'e wide seal, doe't Daniël him omkearde en de fjouwer wurden lies. Hy wist daliks hwat dy frjemde figuren bitsjutten en hwat de Heare to sizzen hie. En earnstich spriek er: ‘It is my net to dwaen om jild en eare en in heech amt, o kening, mar lykwols sil ik it skrift foar jo léze en de útlizzing bikend meitsje. De alderheechste God hat destiids Nebukadnezar op 'e troan fan Babel set en him eare en macht en hearlikheit jown; hwa't er woe dy deade er, hwa't er woe dy hâldde er yn it libben; hwa't er woe dy forlege er en hwa't er woe dy forhege er. Mar doe't syn hert tilde fan greatskens en syn geast heechmoedich waerd, doe waerd er fan 'e troan fan syn keninkryk ôfstjitten en hja joegen him gêrs to iten as de oksen en syn lichem waerd wiet troch de dauwe, salang oant er wêze woe dat God, de Allerheechste, hearsker is oer it keningskip fan 'e minsken en it jowt oan hwa't Er wol. Jo lykwols, o Belsazar, hoewol't jo al dy dingen wisten, hawwe jo forhege tsjin de Heare fan 'e himel en út it gerei fan syn hûs hawwe jo en jins machtigen, jins froulju en jins bywiven dronken; de goaden fan sulver en goud, koper en izer, hout en stien, dy't neat sjogge en neat hearre, dy hawwe jo priizge, mar de God dy't jo it libben jown hat en by hwa't al jins wegen binne, hawwe jo net forhearlike. It is dy God, o kening, dy't dizze wurden foar jo skreaun hat, op 'e muorre fan jins paleis. Dit nou binne de fjouwer wurden: Mené, mené, tékel, ûfarsin, dat is: teld, teld, woegen, oan stikken. Mené: jins dagen binne teld en God hat der in ein oan makke; tékel: Hy hat jo woegen en jo binne to licht bifoun; ûfarsin:

[pagina 407]
[p. 407]

jins keninkryk is to-brutsen en oan 'e fijân jown’.

En mear hie Daniël net to sizzen. Ien kear, doe't er Nebukadnezar it oardiel sein hie, de deis fan 'e dream fan 'e greate beam, hie er de machtige hearsker warskôge, dat er him bikeare moast fan syn sûnden en dat dan syn frede forlinge wurde soe; it hie net holpen, mar it hert hie it him sa opjown. Foar Belsazar, dy't op dit feest de Heare terge hie, wie der gjin genede mear. Syn dagen teld, syn dieden woegen, syn ryk to-brutsen - nou moast er sels mar witte hwat er mei dit boadskip dwaen woe. Al soe er him dizze joun noch bikeare yn sek en jiske, it soe net helpe; it wurd stie skreaun en it soe ek nei-komme.

Mar kening Belsazar tocht der net oer om him to fornederjen en syn skuld to biliden. Nou't er dy wurden op 'e muorre wist, wie it krekt as like it al sa slim net mear. En it koe ommers noch tafalle: hwat hie dy god fan Juda, dêr fier yn it jountiidslân, út to stean mei de greate striid tusken him en de Meden en Perzen? En as it al sa wie en Babel gyng ûnder, hwat joech it dan om der oer yn to sitten? Joun wie it feest en yn 'e gouden bekers stie de goede wyn. Yn elk gefal wie it in knap stik wurk fan dy Daniël en hy soe hawwe hwat him takaem.

Hy riisde oerein en wonk syn keamerhearen; dy klaeiden Daniël yn it donker poarper en hongen de gouden keatling om syn hals en foar alle gasten yn 'e keningsseal rôpen se him út ta de tredde hearsker yn it ryk fan Babel. Daniël wie der net bliid mei. Hy wie in profeet en in profeet des Heare telt gjin poarper en goud en eare fan keningen. En hwat joech him it hege amt yn in keninkryk dat dochs to-brutsen waerd? Dizze gouden sier en dizze reade mantel, it wie him in teken dat kening Belsazar syn wurden yn 'e wyn sloech en him net leaude. En dat is it slimste dat minsken in profeet oandwaen kinne...

 

Dyselde nacht brieken de Meden en Perzen troch de lêste muorren en foelen oan op 'e keningsstins. Yn 'e wylde slach, yn 'e strjitten fan syn haedstêd foel kening Belsazar. Út syn wounen roun it bloed, sa read en donker as de wyn yn Gods gouden bekers...


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken