|
| |
| |
| |
Het eerste spel.
Cupido den Godt vander Minnen,
Zittende in den Troon by Venus der Goddinnen.
WT mynen Troon der Amoureusheden
Zoo zal den dauw' der Minnen ghespraeyt,, zijn
Op jonstighe herten vol joyeusheden,
Na dat de Planeten nu ghedraeyt,, zijn,
De zulcke zal met rooskens bezaeyt,, zijn
Van trooste, zoo Fortuyne dat belast,, heeft:
Den anderen zal alle vreucht ontwaeyt,, zijn,
Druck wort syn leven, zoo een arm gast,, sneeft:
Na dat Iupiter dit nu ghepast,, heeft,
Moet ick in der natueren ganck,, wercken,
Die naer elcx regnatie vast,, kleeft,
Dies Venus Scholieren groot ghejanck,, mercken,
Nu elck wil na der Liefsten danck,, hercken,
Ick gheef alle Minnaers victorie en gratie.
En bedroefde herten die 'tlanck,, snercken
Na troost hebben, die gheef ick confortatie,
Schepty in amoureuse Zinnekens,
Confoort is uwer herten fondatie
Stroyende op jonstelijcke Minnekens.
Zoo schrijven myn Pinnekens,
| |
| |
Ruert, zegh ick, v vinnekens
Van liefden die vrientschap van my begheeren,
Ontdoet v solacelijcke vinnekens,
Wy zullen droefheyt van v weeren.
My komt daer, ô Bloeme, in myn ghedachte,
Dat Narcissus 'tPrincelijck gheneeren,
Zonder hinderlijck deeren,
Waer goet gheraect met mynen schachte,
'tWaer vramelijck voor 'tPrincelijck pilaer,
Ick weet noch een Bloeme reyn van gheslachte,
Recht syns ghelijcke wederpaer,
Wie is de edel bloeme verheven?
'tIs Echo reyn van ghedaente klaer,
De schoonste die nu op Aerden mach leven.
Zoo waer't schade zouse van hem sneven,
Want Narcissus is oock de schoonste van namen
Des Landts, dies wil ickse hem gheven,
Hunder beyder schoonheyt dient te zamen.
Ick kent, het zoude wel betamen,
Maer wie weet 'tuytgheven hunder natueren,, daer
Moesten wy alder-eerst op ramen,
Hoe Iupiter 'twerck daer gheeft berueren,, klaer.
| |
| |
Ick en weet op desen daer toe gheen kueren,, maer
Wy moeten Phoebum, die alle zaken kondich,, zijn,
Ontbien, die zal ons in korte ueren,, haer
Natueren,, ontdecken, die ons ongrondich,, zijn.
Wie zal de zake dan vermondich,, zijn
Aen Phoebum scientelijck, wijs en vroet?
Ionstich begheeren ons Enghel zoet,
Die verlanghende herten dickwils gheeft keuse.
Waer zijdy Ionstich begheeren?
Ionstich begheeren d'Enghele.
Koninghinne, Bloeme, dewelck' spant de kroone,
Van Phoebo, en zeght hem blootelijck
Dat icken te spreken hebben zeer nootelijck,
Om zaken secreet; vliecht, zegh ick, ten naesten,
Zeght hem dat hy hier kome met haesten,
Want uyt hem zoo moet ick scientie vaten
Te vertreckene al in't generale:
Adieu, dit's wech in Phoebi zale,
Vervliech ick daer vreucht is en glorie,
Venus kracht gheeft my victorie.
| |
PAVSA.
Narcissus gaende in den Tempel van Diana.
VOlcht my, myn edel notabel Heeren,
In den Tempel Diana, den Goden ter eeren,
| |
| |
Zoo wil ick gaen ligghen in myn ghebede.
Wy zullen edel Prince om deucht vermeeren,
Dus wilt in uwer innicheyt keeren,
Wy zullen ws hier verbeyden ter stede,
Der Goden kracht verleene ons vrede.
Narcissus ligghende in syn oratie voor der Goddinnen Diana.
Lof Iupiter die der natueren voetsel,, gheeft
Werckelijck zoo d'Elementen rueren,
Dat myn jeucht zulck behoetsel,, heeft
Teghen 't ghebruyck van Venus kueren,
Want de complexie rhynder natueren
Is contrarie colericus en sanghwijns natie,
Als melancolicus zal ick den lust verdueren,
Reyndelijck levende myns levens spatie;
Danck hebt van uwer hoogher gratie.
Lof Diana in consolatien rijsende
Boven alle Goden oft Goddinnen,
V reynich leven dat ben ick prijsende
Boven Venus natuerelijck werck van minnen,
Dus laet my gratie van v ghewinnen,
Dat ick haten mach alle vileynichede;
En ick belove v met herten met zinnen
Ghestadich te blijvene zonder verkleynichede,
En te houdene altijt myn reynichede.
Narcisse vrient 'twort v vergouwen,
Want ghy zult eeuwelijck zijn ghepresen,
Daer men kloeckelijck zal met sweerden houwen,
Minerva die zal uwen scherm-schilt wesen;
In der woestijnen reyn uytghelesen
Gheve ick v gratie in't jaghen in't vlieghen,
| |
| |
Dat ghy ws drucx zult zijn ghenesen,
Als ghy v jonckheyt daer met meucht vlieghen,
Dat ick v toe-zegghe en zal v niet lieghen.
Lof v Diana, dewelck' ontfanght
V licht van Phoebi schijnende raeyen,
Dat ghy confoort, daer 'therte na verlanght,
Op my arm simpele, dus wilt spraeyen,
Dies moet myn jonck herte verfraeyen,
V Dienaer blijf ick alle myn leven,
Aldertieren Edelheyt zoo wil ick zaeyen,
Gheen dorpenije en wil ick aenkleven,
Ick hope ghy zult my gratie gheven.
Nu myn Heeren gaen wy, 'tis meer dat tijt,
Eten, drincken, en versolaceren,
En hanteren,, blijschap en jolijt,
Als die jonstelijck t'zamen accorderen,
Iupiter wil ons verjubileren.
Ionstich begheeren d'Enghele in Phoebus Troone.
O hoochste vanden firmamente,
Phoebus die hitte gheeft en klaerheyt
Op Aerde, Venus de edele en jente
Goddinne ontbiet hier t'uwaerts zonder swaerheyt:
V biddende dat ghy in rechter waerheyt
By haer komt persoonlijck nu ten stonde,
Om een scientelijcke openbaerheyt,
Die vlammich moet raeyen uyt uwen monde,
Wt Venus bevelen, reyn van gronde,
Wte ick v 'tlast met blijden zinne,, wis,
Ick vare daer eeuwich peys en minne,, is.
| |
| |
Phoebus den Godt van d'onkondighe dinghen.
Lof hem die 'twesen van my gheschepen,, heeft,
Zoo vereynst van dat den Hemel bekleet,
En zulcke scientie in my begrepen,, heeft,
Daer ick onkondighe zeken by weet:
My is kenlijck hoe dat de zake steet,
Daer Cupido en Venus in abuseren,
In't Palleys der minnen met raeyen heet
Wil ick terstont nu decenderen,
Obedient na d'Enghels declareren,
Die Ionstich begheeren heet by namen:
Ghegroet weest reyn minlijck verjubileren,
Cupido en Venus vereenicht t'zamen.
Weest willekom Phoebe reyn van famen,
Ons onweerdicht kennende der reverentie
Betaemt wel daer vrient by vrient naren,, zal,
Want ick weet de meeninghe en 'tverklaren,, al,
Dies ghy my ontboden hebt aldus
Wiens schoonheyt men niet en mach verkleenen,
Oft hy metter schoonder Echo zal vereenen,
Dat's v begheerte te wetene snel
Want 'tzoude ons schade duncken onder ons beyen,
| |
| |
Zouden die schoon persoonen zijn ghescheyen:
Maer oft liefde te hunwaerts heeft berueren?
In hun beyen complexionerende,
Zoo meyn ick niet dat sy zijn accorderende,
Want Echo in-gloedich heeft de fexie
Natuerlijck van zanghwijns complexie,
Dus zal de regnatie sterckelijck
Van v Venus in haer vloeyen, dat's merckelijck,
Want van my Phoebus sy dominatie,, heeft,
Moet vereeninghe van twee complexien rijsen.
Na dat d'Elementen en Planeten wijsen,
Zoo vind'icx niet, wat wil ick't helen,
Datse in liefden vereenighen zelen,
Want Narcissus is een flumatijck,
Kout, wack, en is den water ghelijck,
Dies vermaet hy der vrouwen amoureusheyt,
En Echo is vol der natuerlijcker joyeusheyt,
V weyende en zal noch liefde draghen,
Op dies niet achten en zal.
Konst ick kracht oft ghewelt ghewinnen,
Ick zouse vereenighen in't werck van minnen,
Schoonheyt by schoonheyt, wist ick't te makene
'tWaer quaet te gherakene,
Daer en waer van liefden wat bestieren,, tusschen,
| |
| |
Luttel waters zoude veel vyers,, blusschen:
Diana die de hitte verkoelt, als 'tklaer,, is,
Is contrarie ws wercx, zoo't openbaer,, is,
En heeft den flegmatijcken Neptunum te baten,
Ick en zou't daer niet om laten,
Want van Phoebo heeft hy ontfanghen
Schoonheyt, kracht, lichticheyt, ick zal hem noch vanghen
In't net van minnen, al swijch ick stille,
Want men mach breken metten wille
Alle het natuerlijck beslets;
Dus hadden wy synen wille in't lets,
Hy bleve ons eyghen, nemet in't goe,
Ondancx die't keeren wouwe.
Synen wille tot amoureuser goetheyt
Trect zeer, door't amoureus ghezichte,
Met zoeter talen zoo krijghen sy lichte
'sMans wille in haer banduyn, dat sterck,, is,
Hoewel dat complexie contrarie in't werck,, is,
Dus, hoop ick, ick zal hem daer met krijghen
Naer dat bezicht wilt in't conroot,, zijn,
Zoo zal't noch hunder beyder doot,, zijn:
Ick en zegghe v niet meer, hebt dies memorie,
| |
| |
Moet v ghebeuren in eeuwicheden.
Weest, zegh ick, te vreden,
Hier is ons by-brenghere, die't wel maken,, zal,
Dat in Echo 'tvyer der minnen blaken,, zal,
En als sy vlammich is ontsteken,
Zal sy eerst baren der minnen treken
Aen Narcissum met vriendelijcke zeden,
Dus brenghtse ons tot amoureusheden;
Ia, op dat hy reael is van herten,
Zoude iemant schoon Vroukens laten in smerten,
Die vlammich in der minnen brant,, zijn?
Ick zegghe het zoude wel een tyrant,, zijn,
Ongenadich, en weerdich om blameren.
Die alle zaken wel by kan bringhen.
Zoo belast hem de zake, die wy ghehinghen,
Te doene met jonstigher herten vro.
Waer zijdy Wonderlijck murmureren?
Wonderlijck murmureren, een verrader.
Regent van minnen wat's v believen?
Gaet ras aen Echo, myn meyninghe,, smaect,
En ziet dat ghy lieffelijcke vereeninghe,, maect
Tusschen haer en Narcissum den Prince vailjant, vry,
| |
| |
Die de schoonste is die hier in't Lant,, zy,
Dit's de zake daer ons beyden na verlanght,
Maer immers voor al ziet dat ghy vanght
'tHerte van Echo in't prisoen van minnen,
Zijt te vreden, ick en zal's niet laten.
Neemt Narcissi schoonheyt t'uwer baten,
Zoo en machse in gheender manieren ontblijven.
Zijt te vreden, ick zal de karre wel drijven,
En zorchter niet voren: Adieu dit's ganck.
Myn kracht blijve voort in v bedwanck,
Dat Narcissus en Echo eer lanck termijn,, moeten
Als Lief by Liefste te zamen zijn,, moeten.
| |
PAVSA.
Ick duchte dat ons allen zal hinderen.
Hy en acht gheen Vrouwen.
Het waer den Lande groot toeverlaet,
| |
| |
Hadde Narcissus ons Prince wijf en kinderen,
Ick duchte dat ons allen zal hinderen.
Wy moghen wel klaghen, en ons vreucht minderen,
Dat tot vrouwelijcken beelde syn begheerte
'tIs een vreemt gheveerte,
Ia mocht men zegghen, daer hy zoo schoon,, is,
Zoo wel ghemaect, frisch van persoon,, is,
Dat syn mannelijcke natuere, alst al versweghen,, is,
Tot liefden van Vrouwen zoo qualijck gheneghen,, is,
Al hadde hy vijve oft zesse Amijen,
Sy en moghen hem niet verblijen,
Hem is te wets dat hy aenziet
Cupido gheve hem verdriet,
Den Godt der minnen reyn ghenacijt,
Want menich schoon Vrouwe heeft hem begracijt,
Mits synen amoureusen wesene,
Vanden Vrouwen hier inden Lande,
Ick weet Vroukens sy leyden 't hem zelver te voren,
Die rijck en moghende zijn.
| |
| |
De Vroukens mochten haer zelven bedrieghen,
Want hy en prijst niet dan jaghen en vlieghen,
En het werck der wapenen te hanterene,
Oft te stekene, te brekene, oft te tornerene,
Hy is kloeck en ras van loopen en van springhene,
Alle edelheyt weet hy voort te bringhene,
Hem en let niet, dan dat hy syn manlijcke zede
Hy prijst oock zuyverhede,
Want al syn leven is puer en reynich.
En hy haet alle dorpers vileynich,
Daer men hem af vermaent oft leeft,
Daer alle den Lande groote eere aen kleeft.
'tIs schade dat hy gheen vruchten en heeft,
Daer den Lande onderstant af mocht blijven
Ghebrake syns? en waer ons dan niet nakende
Groote oorloghe? weest dit nootken krakende,
En zijnder niet contrarie partijen
Die na 'tLant steken zouwen?
Ons arm peupele zonder Overhoot?
| |
| |
Als men de rechte waerheyt zal zegghen.
En zoumen's hem niet derren te voren legghen,
Dat hy een wijf name en hoorden kouten,
Wy zullen ons verstouten,
Wanneer de maeltijt wort ghedaen,
En wachten dat pas zal gheven der zaken,
Iupiter die late ons 'tbeste gheraken.
| |
PAVSA.
O Goddinne Venus, Iuno en Pallas,
Hoe lustich eest in desen saysoene
Te spacerene in dat zoete gras,
'tIs hier zoo lustelijck en zoo groene,
Menich schoon bloemken net van fatsoene
Zietmen hier uyter aerden springhen;
Verblijt v Herte mits desen doene,
En hoort de zoete Voghelkens zinghen.
'tHerte van Echo, haer Kamerlinck.
Ick zal, laet ons ghenuechte verstringhen
In desen zoeten dagheraet.
O Herte wilt allen druck verdringhen,
Secreet confoort en toeverlaet.
Den Wachter die op den toren staet,
Zal ons met synen zanghe verblijen,
| |
| |
Dies laet ons rusten, dat's mynen raet,
In de bloemkens die ons vermelodijen,
Iovis kracht wil ons bevrijen.
Hulpe Apollo, hoe moet ick gapen
Van vaecke, ick heb zoo qualijck gheslapen,
Dat ick van onluste al verfleeuwe:
Ay my, wat's myns? ziet hoe ick gheeuwe,
Ick en kan nauwelijcx myn ooghen opghetrecken,
Om den hoorn te blasen wil ick my recken,
En wecken alle amoureuse zinne,
Dan zal ick voort mynen zanck beghinnen.
Daer blaest hy.
De Wachter van boven zinghende.
ICk zien der Sonnen raeyen
De Bloemkens oock bespraeyen
Met dauwe in't zoete dal.
De Voghelkens maken groot gheluyt,
Staet op ghy jonghe Ieuchden,
Verblijt v in des Meys virtuyt,
'tIs eenen tijt vol vreuchden.
Die alle vreucht benijen.
Elck gheve doch synen Lieve
Troost zonder eenich ghekerm,
Dat ghy tot uwen gherieve
Meucht rusten arm in arm.
| |
| |
Heb ick dit Liedt ghezonghen,
Wilt alle vreucht vermeeren,
Den nacht is wech ghedronghen.
'tIs nu juyst pas 'tvalt recht in't klincxken,
In't nette zal ick noch krijghen 'tVincxken,
Dat meen ick, ick ben een wonderlijck schrijvere,
Ick zegghe dat noyt karre-drijvere
Noyt koppelrije en wist te swinghene:
Ick en weet een subtijlder voort te bringhene
Aen Echo, dies gaen ickse inspireren
Met woorden als Wonderlijck murmureren,
Ick hebse beklipt, 'twelck myn lamaey,, is:
't Herte van Echo, dat lustich en fraey,, is,
Hoop ick eer lanck, zonder iet te zegghene,
In't prisoen van minnen ghevanghen te legghene
Met mynder subtijlheyt, ick weet te stellene;
Als Minnaers die plach ick te quellene,
Maer al en ben ick nerghens lief noch weert,
Ick gheraeckse dickwils op hunnen steert.
Is dit niet een ghenuechlijck roosen-hoedeken,
O myn Herte, daer alle eere aen kleeft?
Och jae't, ghy doet my wassen 'tmoedeken.
Is dit niet een ghenuechlijck roosen-hoedeken?
Ghy conforteert my reyn lustich bloedeken,
Want ick ben v ghejonstich voor al dat leeft.
Is dien niet een ghenuechlijck roosen-hoedeken,
O myn Herte, daer alle eere aen kleeft?
| |
| |
Ghy zijt die my virtuyten gheeft
Van krachte, van machte, te regerene,
Dus zijdy wel weerdich te exalterene,
Ghy zijt myn Kamerlinck, moest ick ws derven,
Ick weet wel klaerlijck ick zou't besterven,
Want wy en moghen niet zijn ghescheyen
Echo ende oock v Herte, dat fier,, is
Merct doch wie hier,, is,
Die der ghenuechten is een verstekere.
'tIs Wonderlijck murmureren.
En brenghe uwer Herten een verblijdinghe.
Van Narcisso dat Princelijck greyn,
Die in schoonheden is souvereyn
Boven alle Princen die leven,, nu.
Dat zal ick te kennen gheven,, v,
Tusschen ons beyden hier ongheveyst:
Echo ick hebbe om v ghepeyst,
Hier is Narcissus de volmaectste
Van alle den Lande, en de wel-gheraectste
Vernaemt, daermen af weet te sprekene,
| |
| |
Onvermindert iemant te verstekene:
En ghy zijt reyn vrouwelijcke figuere,
Daer naer de schoonste creatuere
Boven alle Vrouwen reyn van namen
Des Lants, dus zou't wel voeghen t'zamen,
Dat ghy jonstelijck t'zamen accordeerde:
Want Echo, waer't dat ghy v zelven verneerde
Aen eenen die snooder waer van persoone,
Ghy verminderde v zelven, ghy zijt zoo schoone,
Dus hoort v de schoonste wel toe, dat's klaer,
Die hem zelven verneert die blijft vermindert.
Om waer te zegghen, wat schaet dat niet en hindert,
Peyster om en leght alle druck te nedere,
Ghy behoorten te hebben, en hy v wedere,
Zoude die twee lieflijcke ghenacide
Met herten, met zinnen, en met ghedachte,
En dat hy op haer dan niet en achte,
Zoo dede sy haer zelven groote verkleynicheyt,
Hoe zou eenich man zoo ruyt besneden,, zijn,
Oft zoo tyrannich oock van zeden,, zijn,
Dat hy eenighe imagelijcke vrouwe
Synen troost zou weygheren? dat waer ontrouwe,
Dat hy, die hem beminde zaen,
Refuseerde, het en was noyt ghedaen
| |
| |
Van edele Heeren, ick hope hy en zal
Die onverhoets moet vallen bezonderlijck,
Want 'twiel der Fortuynen draeyt zeer wonderlijck,
Waer ick met synder minnen ontsteken,
En moeste my trooste van hem ghebreken,
Zoo waer myn leven al klaghen en zuchten,
Het brocht my de doot in.
En 'tverzoeck waer schamelijck der avontueren,
Zoo staende nochtans heb ick 'tberueren
Van synder minnen ghetranslateert,
In my persoonlijck gheimagineert,
Secreet ghesproken hier onder ons allen,
'tHerte zouder wel toe vallen,
Wist ick dat ick weerdich mocht wesen
Syns weerdich? dat hoor ick al te noode.
Ia weerdich, ick ware hem veel te snoode
Van ghebuerten en van heerlijckheden,
Weest, zegh ick, te vreden,
V schoonheyt die zal hem behaghen,
Voor schat oft erve en wilt niet klaghen,
V en zal ghebreken rijckheyt noch goet,
| |
| |
Moet my in synen naem verblijden,
Om Narcissus, 'tghepeys zal v wel loonen,
Hy zal v als Koninghinne kroonen,
Zoo Orpheus Euridice estimeerde,
En zoo Anthonius Cleopatra exalteerde,
Zoo wort ghy gheexalteert en ghehonoreert
Hem ghejonstich in reynder minnen
Van hem, reyn troostelijck toeverlaet
Moet Iupiter wesen v onderstant:
O brand der minnen! in-gloedich brant,
Blakende, vyerich ghealumeert
In't forneys dijns naems, dat niet en cesseert
In edelheden zeer reyn ghenacijt,
Hoe heb ick v Herte in minnen begracijt,
Narcissus die troost in liefden timmert
'tWelck Wonderlijck murmureren dede,
| |
| |
Dies gaen wy in ons kamere rusten,
Venus die late ons beyde wel lusten.
| |
PAVSA.
IVpiter Heere die gheve v gratie
Narcissus vol deuchdelijcker natueren.
Danck hebt myn Heren der salutatie.
Iupiter Heere die gheve v gratie.
In v zoete eendrachtighe edel natie
Moet my 'therte verheughen in allen uren.
Iupiter Heere die gheve v gratie
Narcissus vol deuchdelijcker natueren,
Boven alle Princelijcke figueren,
Hope, troost, en toeverlaet
Myn Heeren, dat ghy dus ongheblaemt,, zijt,
Met eendrachticheden dus verzaemt,, zijt,
De zake moet groot zijn, na dat ick meene?
O eerweerdich Prince, de zake is kleene,
Maer sy zou groot voor 'tghemeen Lant,, zijn:
Dus moet ghy hier af ons onderstant,, zijn,
Want 'tis alleene in uwen vermeughene,
Daer 't ghemeyn Lant by staet te verheugene,
En namaels zoude beschut worden van veel hinders,
Het staet al aen v Prince.
| |
| |
Wilt v iemant verkorten oft versteken?
By Mars zoo kloeckelijcken metten swaerde,
Men zouder eeuwelijck af spreken op Aerde,
Oft zelve zoo zoud'ick daer voor doot,, blijven.
O ghenadighe Heere die wy zeer groot,, schrijven,
Onvermindert de Heeren in't generale,
Zoo zal ick de cause met zoeter tale
Hier openen, zonder iet daer af te brekene,
Dan voor d'arm peupele des Lants te sprekene,
'tWelck v met herten zeer is beminnende:
Gheduchtighe Prince zijt ons verzinnende,
Wy zaghen gheerne alle te zamen,
Dat ghy v tot Vrouwen reyn van namen
Wout keeren edel Prince, men zou't v prijsen,
Zoo mochten daer edel vruchten by rijsen,
Ons onderstant blijvende in't verdriet,
Ghy en dorst voorwaer v niet beklaghen,
Ick zal v goet Prince zijn in myne daghen,
Niet voorder en wil ick v bezorghen,
Wy en hebben gheenen morghen
Edel Prince, want wy zijn sterffelijck,
Maer waert ghy een oor des Lants verwerffelijck,
| |
| |
Zoo en zouden wy namaels druck noch noot,, hebben,
Noch onruste van oorloghen.
Ghy wilt my immers doot,, hebben,
Dat dunct my, na dat ick hoore vermonden.
Wy zegghen't uyt deuchden in't zorghen van dien,
Dat v eenich hindere mocht gheschien,
Want ghy zijt jonck en wilt van sectien:
Dus keert v tot vrouwelijcker affectien,
Dat bidden wy v edel Prince vol trouwen,
Ick en begheere gheen Vrouwen,
Maer ick prijse in reynicheden te levene,
En den aert der wapenen te besevene,
Myn joncheyt tot strijt te gevene,, myn leden t'ontknoopene,
Na Herten na Hinden te rijden te loopene;
Dit's myn natuere, verstaghet klaer,, ziet,
Ick en vraghe na de Vrouwen een inckel haer,, niet,
Haer by-zijn dat is my onbequame.
Zeker edel Prince dat's v groote blame,
En alle de weerelt vore en achtere
Spreken v ghemeynlijck blame en lachtere,
En zegghen dat ghy niet mans weert en zijt,
Dan by-zijn der lieflijcker grondekens,
Haer vriendelijcke tale, haer lachende mondekens,
En in haer blancke armkens te rustene,
| |
| |
Dat's een vreucht daer 'therte na plach te lustene,
Eens mans verfierenisse, een Aertsche weelde,
Zoo is een reyn vrouwelijcke beelde,
Een ghenuechte des levens, een hopelijck troost:
O ghenadighe Prince hier op glooft,
En verkiest een Wijf, en laet v gheraden.
Ick en wilder gheene ghezoden noch ghebraden,
Dat's een, en aldaer weet ghy 'tslot:
My dunckt ghy houdt my over zot,
Weet ick niet wat my staet te werckene,
Ick en weet in Vrouwen gheen deucht te merckene,
Dan bedroch, daer veel Mans in't net door ghetoghen,, zijn:
Merct hoe Menelaus moeste bedroghen,, zijn
Van Helena, die Paris te manne nam;
Merct Aristotelem hoe dat hy quam
Tot blasphemijen der vrouwelijcker envijen,
Daer hy hem al liet breydelen en berijen;
Merct Virgilium hoe hy met grooter schande
Door 'tbedroch van Vrouwen hinck in de mande;
Merct hoe Agamemnon syn leven liet
Door syn Wijf, die hem bracht in't verdriet
Verraderlijck met haren loosen opzette,
Daer isser by Vrouwen ghevanghen noch meer in't nette
Van verdriete, alst al ghedeclareert,, is;
Merct hoe Percepolis ghedestrueert,, is
By toe-doen der Vrouwen, onder 'sweerelts wolcke:
Zijn sy een destructie van Lande en van volcke,
Bederffenisse des lichaems, die't al zou rueren,
En een verdwijninghe der edelder natueren,
Dus swijcht daer af, 'tis pijne verloren,
Begheerdy myn vrientschap.
Wy zegghen't uyt deuchden.
| |
| |
Ick wilder niet meer af hooren,
Verklaerdy's my meer, by Iupiters rebben,
Al en zou hy nimmermeer Wijf hebben,
Ick en zeyder niet meer een enckel woort,, toe.
Dat zoude ick, viel daer syn accoort,, toe,
Dat by hem schoon Vroukens mochten gheacht,, worden.
Ick hope hy zal noch anders bedacht,, worden,
Al wilt verwaentheyt den zin belimmeren.
Wou Venus in syn herte timmeren,
Zoo mocht hy met Vroukens accorderen.
Ick weet wel hy zouse meer exalteren,
Waer hy alzoo bemutst als ick, dat's klaer,
Non fortse gaen wy, en stelt druck bezijen,
Wy zullen ons metten anderen lijen.
| |
PAVSA.
TWerck moet gheroct werden, zou't ghesponnen zijn,
Zal 'tbier ghebrast werden, 'tmoet begonnen,, zijn
Te brouwene, alzoo ick nu 'twerck begost,, hebbe,
Ick zal myn karre drijven, daer ick na lost,, hebbe,
Ick meyn ick Echo zoo 'tvyer in-blasen,, zal,
Dat sy noch van puerder minnen rasen,, zal,
| |
| |
Van verre trect de Sonne veel waters,
En 'tHerte is vol bedrieghelijcx ghesnaters,
Dus vele gheklaters,, wil ick gaen snabbelen
Aen Narcissus schoonheyt, wy zullen 't zoo brabbelen
Zonder eenich kabbelen,, dat door 'tverstranghen,, mijn
'tHerte van Echo zal ghevanghen,, zijn
In't prisoen van minnen, dat's myn opzetteken:
Hy komt hier gaende, ick spreye myn netteken
Van minnelijcker groeten, zonder verkleynicheden,
Diana vol alder reynicheden,
Narcissi schoonheyt laet v conquesteren
Wat Wonderlijck murmureren,
Hoe mach v leven dus onrustich,, zijn,
Iae't, zaken die lastich,, zijn,
Men zouder met verschalcken een kot vol Simmen,
Want ghelijck als de Eynden swimmen
In't ghereetste water datse vinden,
Alzoo zoo hell'ick met alle winden,
Ick en weet niet lacen noyt gheenen slechtere.
Ghy stort wel veel valscheden in een kleyn kanneken,
Maer niemant en derf hem myns beklaghen,, ziet.
Wy en zijn de beste van onse maghen,, niet,
| |
| |
Al moghen wy't dus verhalen in't spele.
En ghy en stuyt niet vele,
Wy moghen Iovem wel zijn bedanckende.
Wy doen Venus Dierkens loopen al janckende
Achter straten, wy zijnder in versolasende.
Wy zijn 'tvyer der minnen blasende,
Zoo datse half rasende,, zijn van liefden.
Men vonter noyt twee die Vrouwen meer gheriefden,
Dat dorve ick wel zegghen, ick en ben gheen lespere,
En ghy zijt myn muts-ghespere,
En dan zoo laet icx in den dreck, steken,
Ons moet altoos valscheyt in den beck,, steken,
Dat laet ick daer,, ziet;
Ick weet noch een Vrouken, verstaghet klaer,, ziet,
Daer wy beyen wel moghen af spreken.
Haer herte is gheheel in liefden ontsteken,
Zoo schoffierlijck, verstaghet in't platte,
'tIs Echo, men zachse lest om den prijs,, reyen,
| |
| |
Ick zalse op't ijs,, leyen,
Mach ick in eenigher manieren kracht,, hebben.
Op't ijs leyen, dies zuldy wel macht,, hebben,
Ick weet ons te helpene tot zulcker zaken,
Wy zullen secretelijck gaen ontschaken
'tHerte van Echo, groot van virtuyten.
Wy zullen 't Herte sluyten
In't prisoen van minnen, zonder ontfermen.
Laet zuchten, laet kermen,
Wy zullen haer Herte zijn betrapende:
Gaen wy derwaerts wy vindense slapende
In haer kamere, zie hier staet de deure.
Narcissi schoonheyt, v mach's verlanghen
Herte van Echo, zonder v ghekroonheyt.
't Herte van Echo ligghende op't bedde.
En Wonderlijck murmureren klaerlijck.
| |
| |
Och lacen! dat beklaghe ick swaerlijck,
Dat ghy dus verradelijck onder v beyen,
Zonder cause, zult ghevanghen leyen
Een arm herte, dat's onghetrouwichede,
Ghy en meucht met klaghen aen ons niet winnen.
Dus gaet daer binnen,, dat's dat wy raden.
O Venus! hoe laet ghy my versmaden,
Ick ben verraden, noyt zulck torment:
O Echo reyn, deuchdelijck van daden,
Wat swaerder schaden,, wast v ontrent,
Als ghy v Bloeme puer excellent
Alleene vint zonder herte oft zin,
Met uwen klappere, wy hebbens ghenoech.
Ia klapt daer binnen tot morghen vroech,
Ghy en komter dit naeste jaer niet uyte.
Nu gaen wy, den Voghel is inder muyte,
Ordinantie maken om vreucht te vertraghene,
En om Echo voor in verdriet te jaghene.
| |
| |
Echo ontweckende uyten slape, daer sy haer herteloos vint.
VVat's myns? my is te moede,, swaerlijck,
By droome die my onzachtelijck fel,, docht:
Orpheus gheeft my te goede,, klaerlijck,
My dochte dat hy my in't ghequel,, brocht,
Op myn bederffenisse dat hy rebel,, zocht
Twee Dieren, d'een docht my een Serpent,, zijnde,
En d'ander eenen Leeuwe, diemen wel,, mocht
Kroonen, hy docht my zoo excellent,, zijnde,
En die vinghen een Herte, in torment,, zijnde.
Och dies ducht ick het zal grief en smerte,, zijn,
Zoo my Natuere hier af verstant,, gheeft:
O lacen, wachermen! waer mach myn Herte,, zijn,
Dat vyerichlijck inder minnen brandt,, leeft?
Wie eest die mynen weertsten pant,, heeft,
Daer ick jeucht, welvaert, by derven,, moet?
Eest dat myn Herte druckich in't lant,, kleeft,
Zoo eest blijckelijck dat ick verdriet verwerven,, moet,
Daer ick als desperaet by sterven,, moet.
O wrake der Goden! die my bedroghen,, laten,
Berooft van 'tHerte zeer versmadelijck:
O Iupiter! zoud'ick ghedoghen,, laten
Een arm Herte te grievene dus verradelijck?
O Orpheus! Godt des slaeps, ghenadelijck
Vertroost my in deser tribulatien,
Dat ick van v mach weten ghestadelijck
Waer myn Herte mach wesen te deser spatien,
By uwer eerweerdigher hoogher gratien.
| |
| |
Een Ionghelinck ghenaemt myn zelfs onvry, zinghende.
TReuren zoo moet ick nacht en dach.
Een Jonghelinck ghenaemt eens anders vreucht.
Haer lieflijcke ooghskens wincken,, my.
Een Ionghelinck ghenaemt niemants eyghen.
Laet zuchten lijden en gheklach.
Wat meuchdy dincken,, ghy?
Treuren zoo moet ick nacht en dach.
Haer lieflijcke ooghskens wincken,, my.
Ke swijcht, oft Iupiter moet krincken,, dy.
Laet my voldoen des ick begost,, hebbe,
Laet my zinghen van dies ick lost,, hebbe.
Ick zal nochtans mynen zanck volbringhen.
Nu, nu, wy en willen gheen van allen meer zinghen,
| |
| |
Zoo en wort daer gheen discoort ghezaeyt,
'tIs beter peys houwen, zoo't openbaer,, is,
Want van twist mach ons kleyn vreucht ghebeuren.
Och! nacht en dach zoo moet ick treuren,
Myn zelfs en weet ick gheenen raet,
Myn jeucht die smelt, myn kracht vergaet,
Ghelijck als den sneeu door't Sonne-schijn,, doet,
Dies eeuwich treuren myn Lietken zijn,, moet,
'tIs recht, want ick heb daer reden by.
Hoe is uwen naem dan? zeght dat my.
Eens anders vreucht, hoe't my mishaecht.
Zoo en eest gheen wonder dan dat ghy klaecht,
Maer voor zulcken plaghe zal ick my wachten.
Iupiters liefde zeer groot van krachten,
Pyramus die door liefde ghestorven,, is,
En Hercules die daer door bedorven,, is,
Leander die door Hero quam in't verstranghen,
En Iphis die hem zelven heeft verhanghen,
Om dat Anaxarete hem was zoo stuere,
En Haemon die op syn Liefs sepultuere
Hem zelven 'tleven nam uyt desperatie,
In alle de Minnaers van voorleden spatie:
Virgilius, Merlijn, noch Lanceloot,
En droeghen noyt gheen minne zoo groot,
Als ick doen tot de Vrouwen ghepresen,
| |
| |
Haer opzien dunct my Enghelijck wesen,
Noyt Bloeme op Aerde zoo playsant.
Zoo zijdy wel ontsteken met Cupidoos brant,
V huys moet verre vanden mynen staen.
Dat is waer, daer mocht oock het vyer in slaen,
Wa Venus jancker dat's ghemint.
Alderhoochst gherekent in haer Capelle.
Wa Venus Kamenieren liefste voerreyerken.
| |
| |
Want hoe myn Lief my in liefden confuys,, ziet,
Sy en acht myn jonst een enckel gruys,, niet,
Dies ick verdwijne als 'sWinters doet het kruyt.
Zoo zijt ghy dan Bruydegom zonder Bruyt,
Die alleene moet te bedde gaen slapen.
En hebt ghy, peys ick, anders niet dan 'tnaer-gapen.
Hoe sleypt ghy den block.
Worpt ghy altoos hazaert?
Is op uwen teerlinck gheen ghemoet?
Waer toe is zulcken liefde toch goet?
Daer v jeucht altijt onghetroost in't ghepijn,, is.
Ziele, herte, lijf, goet, ja al dat mijn,, is,
Ooghen, ooren, mont, al met mynen danck,
Stel ick (Myns zelfs onvry) in Liefs bedwanck,
Zoo zijt ghy wel ghequelt,, dan.
'tEn is met my zoo niet ghestelt,, man,
Ick en heb gheen noot van zulcken meskieve.
| |
| |
Ick draech kleyn jonst tot mynen Lieve,
Nochtans mint my eene, ghezeyt al stille,
Weer dat ick wille oft niet en wille,
Maer ick en acht dat niet, dies is sy ontveucht.
Ick ben het zoet voetsele van hare zinnen,
Breseda en mocht noyt zoo minnen,
Noch Helena, Aurora noch Medea,
Noch Hero, Athalanta noch Hipermnestra,
Noch Laodamia, Oenone noch Dido,
Noch Thisbe, noch Canace, noch Echo,
Noch Alcestis, die uyt liefde is ghestorven,
Noch Porcia, die haer zelven heeft bedorven,
Noch Sappho, die door Phaon quam in't verstranghen,
Noch Phillis, die haer zelven heeft verhangen,
Noch Ijo, Tristia, noch Sandrijne,
Al waren sy al van amoureuse mijne,
Want haer jonst die brant als vyerighe kolen,
Ick heb haer herte en zinnen ghestolen,
Naer mynen troost is al haren heesch.
Zoo meucht ghy wel zeggen: staet op wel ghemint vleesch,
En wilt v ras uyten Lande maken.
Ia, ja, oft de Vrouwen mochten v ontschaken,
En naer-loopen, als sy Narcissus deden,
En als Hermafroditus, die zeer was ghebeden
Van Salmacis, en als Carinus die Biblis naer liep,
En als Hippolitus, die Phedra tot haer riep,
En als Sappho, die haer zelven schinde,
Om dat Phaon haer niet en beminde,
| |
| |
En als Adonis die Venus heeft bestreden,
Oft als Cephalus die Aurora niet en liet in vreden.
Ghy meucht v wel vergrouwen.
Sy rapen v oppe, ghelijck de Wouwen
Sy zullen v ziet,, sluyten
In een Palleys, ghy en komter niet,, buyten,
Zoo Semiramis de Mans opsloot
Voor haer playsier, die sy dan bracht ter doot.
Ziet, ziet, hoe sy v komen naer gheslopen,
Ghelijck de Honden de klippelen pleghen.
Het blijct wel dat sy tot my is gheneghen,
Want 'sdaechs tien male zeer besneden
Zoo komt sy voor myn deure gheleden,
En kijct naer my al even ghedichte,
Om haer te spieghelen in myn ghezichte,
Dus ick, haer lieflycke ooghskens wincken,, my,
Wel zinghen mach voor een ghedincken,, vry,
Mits dat ick staen in haerder gratie.
Zijt ghy oock van zoo wreeder natie,
Dat ghy een vrouwelijcke beelde vol melodijen
Zoo onghetroost voor v laet lijen,
Vertribulerende in haer verstant en zinnen,, swaer;
Hoe kondy, die v begracijt heeft uyt minnen,, klaer,
Doen groot verdriet en swaer onghevoech?
Sy en is my niet rijck noch goet ghenoech,
| |
| |
Dat ghy haer groote pijne deet minderen
Met eenen ooghe opslaghe minnelijck,
Ghy zult noch zijn ghewinnelijck
Het zelve verdriet dat Narcissus dede,
Die oock versmaeyde alle amoureushede,
Die Echo in druck liet, als d'onbekende,
Desperatelijck sterven in swaerder allende,
'tWelck hy hadde moghen beletten zaen
My en raecx wiens huys dat staet in't viere,
Als het myne vry blijft van dangiere:
Vrouwen woorden zijn zeer aentreckelijck,
En sy verleyden de Mans zeer gheckelijck,
Ick zal my wel wachten van zulcken grieve.
Nu hoor ick wel ghy slacht mynen Lieve,
Nochtans al mach't haerder herten leet,, zijn,
Myn jonst moet haer altijt ghereet,, zijn,
Sy en kan my 'tzien noch niet beletten,
Noch oock myn hope door gheen ontzetten,
Zoo en doet ghy oock die v begracijt.
Neen, neen, noch ben ick al anders ghenacijt,
Vrouken die my jonste draghen,
Die troost ick al naer haer behaghen;
En die my oock gheen jonste en jonnen,
Die en zou ick niet gheminnen konnen:
Nu loop ick hier, dat loop ick weder daer,
| |
| |
En ick heb wel hondert Liefkens op een jaer,
En d'een en acht ick niet een enckel stroo
Zoo en dorst ghy voor gheen herberghe duchten.
Wa plucker plucker van Venus vruchten.
Wa klippaert die dees Meyskens kan paeyen?
V ooghen die moeten v dickwils draeyen.
Ghy behoeft wel smorghens een zuypen in't hooft.
Ghy meucht wel slapen met zorghen groot,
Oft v iemant mocht helpen van kant.
Wa ghy wort noch verheven ghelijck eenen Sant.
Dees ghehoude Mans moghen v oock wel dreyghen.
Dus en lijd'ick van amoureusheyt gheen verdriet.
Aylacen 'ten is alzoo met my niet,
Want waer ick ben, 'tzy oft ick slape oft wake,
Ete oft drincke, oft wat dat ick make,
Dansse oft springhe met Venus Kamerieren,
Mijn droefheyt moet altijt multiplicieren,
Als ick haer minnelijck opzien joyeus
| |
| |
Zulcke Vrouwen laet ick al springen dan.
Ia, ja, voor eenen Voghel die niet zinghen,, kan,
Die my deucht jont, jon ick deucht wedere.
Worpt, zegh ick, v alzulcken liefde nedere,
Oft ghy kort v zelven dijn jeuchdich leven.
Ick heb haer herte en zinnen ghegheven,
En nimmer meer en zal ick't haer ontrecken.
Zoo meught ghy oock v zelfs quetsuere lecken,
Maer die ten halven keert die en doolt niet al.
Nu oft ick haer late, oft nimmermeer laten en zal,
Rust v hooft, het en staet in niemants weghe.
Hulp, oft ick gheenen troost en verkreghe
Van der liefster Amoureuser swelten.
Ick zou als sneeu in de Sonne smelten,
En vergaen als asschen doen aen de branderen.
Daer twee Ghelieven minnen d'een den anderen.
Sy zijn in de Hemelsche glorie,
Daer ick dus ligghe in't Helsche forneys.
| |
| |
Sy worpen al ghewonnen kanssen.
Sy gaen t'zamen verheughen en danssen.
Dan dringhen,, sy, teghen den ander gracelijck.
Dan douwen sy de handekens solacelijck.
Dan krijcht natuere vyerighen lust.
Dan wert sy van hem oft hy van haer ghekust.
Dan krijcht hyse heymelijck in een hoecxken.
Dan vaecht hy syn aenzicht aen haer doecxken.
En dan stelt sy hem dach naer haer gheriefken.
En dan sluypt hy tsavonts als een hoender-diefken.
| |
| |
Dan worden sy beyde in't vergaren bleeck.
Dan zijn sy omringht van veel misvals.
En dan vattense d'een d'ander om den hals.
D'een d'ander te beddewaerts wincken,, sy.
Dan ontkleet haer dat proper Ionckwijfken.
Dan schept hy vreucht in haer volmaect lijfken.
En door dat sy hem behaecht,
Eest dat hyse dan ras te beddewaerts jaecht
Och 'tis ghenoech ghezeyt,
Want het derven van desen ghelucke
Bedroeft my eylacen met nieuwen drucke
'tEn mach my niet ghebeuren alzoo ick meene.
| |
| |
Men vint al meer Vrouwen dan eene,
Die hem totter natueren lichtheyt pijnen.
Nieuwe vreucht doet ouden druck verdwijnen,
Zoo zoude nieu minne oock het ghequel
Maer wat ick doen oft bedrijven,, zal,
Myn herte dat is daer't voortaen blijven,, zal,
Want sy en is niet om te verghetene.
By mynder zielen zoo hebt ghy oock wel t'etene,
Als ghy van liefden en hebt gheen ghevoel.
Wa ghy zijt gheacht als bot uyt roel.
Ia goeden hennen v beenen zijn gheswollen,
Ick zaechse my liever doot tuckebollen.
O ghezellekens dracht minne daer ghy weert,, zijt.
Daer ghy hoopt dat ghy op uwen heert,, zijt.
Oft anders zoo doolt ghy uyter bane.
Sy gheven den zulcken het blakende vyer
| |
| |
Hoe Samson door liefde was syns lijfs berooft
Aristoteles was verdooft,
Ghebreydelt, bereden van eender Vrouwen.
Peyst hoe Troyen quam in't benouwen
Door Helena, der schoonder Koninghinnen.
Peyst hoe Achilles plach te minnen
Polixena, dies hy gheschent,, was
Peyst hoe in torment,, was
Hercules, die zoo kloeck was, niet om verrasschen,
En hoe hy verbranden moeste tot asschen,
Door 'themde dat hem syn Lief Dianira gaf,
En hoe Haemon sterf op Antigones graf,
En hoe Antiochus met fenijn was vergheven,
En hoe Fabia Fabium benam het leven,
En hou Aijax vanden blixem ghevelt,, wert,
En hoe Archibiades ghekelt,, wert,
En hoe Phoebus Titum doorschoot met machten,
Om dat hy Latona hadde willen verkrachten,
En hoe Helena de Griecken Demophoon haer Lief,, gaf.
Door vyerighe liefde komt groot grief,, af,
Liefde te draghen daermense niet en acht.
Ghy Dochters ziet dat ghy v oock wel wacht,
Want liefde en deucht niet daermense koopt,
Ghelijck eenen trechtere die onder uyt loopt,
Dat is door onghestadicheyt.
| |
| |
Peyst hoe Iason, vol der onghenadicheyt,
Peyst hoe AEneas Dido oock looch.
Dat Diana vervloecte tot eenen Herte
Dat Chephalus Procris doorschoot,
En dat Vlisses van Calipso met stanck,, schiet,
En dat Theseus Ariadne teghen haren danck,, liet
Op een Eylant in bitter verstranghen,
En dat Demophoon die Phillis hadde ontfanghen
Ter herberghen uyt jonste vol caritaten,
Haer zoo schandelijcken heeft verlaten,
En dat Paris Oenone eerst minde vyerich,
Die hy in't leste verliet putertierich
Wt hoochmoedicheyt, zonder schult nochtans.
Men vint al veel looser Vrouwen dan Mans,
Zoo men in de Historien beschreven vint klaer.
By uwen oorlove, dat en is niet waer,
Ghy waert Iupiter daer een loghen schuldich.
D'onghelijckheyt in minnen is menichfuldich,
Maer voor zulcken leet is wel te afgrijsen.
Neen, neen, noch is myn liefde te prijsen,
Voor grooten druck en dorf ick niet zorghen,
Heden een Liefken, en een ander morghen,
Zonder veel vrijens, dat is verre 'tbeste.
| |
| |
En daer gheen liefde en is, komt walghinghe in't leste,
Want liefde maect den lust natuerlijck.
Maer 'tis een ziecte eeuwich gheduerlijck.
Sy en hebben gheenen lust in't lijf van binnen,
Oft sy haer Boelkens juchs zaghen.
Ick prijse liefde en vrolijck vermeyen,
| |
| |
Als men t'zamen mach te beddewaerts reyen
Sy sterven anders sy en weten niet hoe.
Ghy jonghe Maechdekens ziet oock scherp toe,
Wacht v wel voor des nachts gangherkens.
En voor dees zangherkens.
'tZijn al bedriegherkens.
Wacht v van zulcke overvliegherkens.
'tZijn roovers van eeren.
Die vreucht doen verkleenen.
En kreecht ghy dan den buyck vol beenen,
Het kindt dat zoude den Vader doen vlien
Wilt dan wel voor v zien,
Ende en voecht v onder niemants subjectie.
Wy zijn van verscheyden complectie.
Ick ben eens anders vreucht.
| |
| |
Het doet de meeste vreucht bezeffen.
Noch zoo moet ick myn Lietken opheffen:
Treuren zoo moet ick nacht en dach.
Laet zuchten lijden en gheklach.
Eens anders vreucht, zeght:
Haer lieflijcke ooghskens wincken,, my.
Dese dry reghelen laten klincken,, wy,
Wy zijn wel bekent al de weerelt duere,
Eest dat ons arguatie wel verstaen,, is.
Neemt danckelijck dat hier uyt jonsten ghedaen,, is,
En houdt ons argument in memorie:
Eest dat v herte in Venus strick ghevaen,, is,
Zoo wenschen wy v v Lief tot eender victorie,
En naer de doot de Hemelsche glorie.
Hier eyndicht het eerste Spel.
|
|
Auteursrecht onbekend