Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Gedichten. Deel 5: 1652-1656 (1895)

Informatie terzijde

Titelpagina van Gedichten. Deel 5: 1652-1656
Afbeelding van Gedichten. Deel 5: 1652-1656Toon afbeelding van titelpagina van Gedichten. Deel 5: 1652-1656

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.07 MB)

Scans (4.40 MB)

XML (1.08 MB)

tekstbestand






Editeur

J.A. Worp



Genre

poëzie
drama

Subgenre

gedichten / dichtbundel
klucht


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Gedichten. Deel 5: 1652-1656

(1895)–Constantijn Huygens–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 305]
[p. 305]

Bijlage.
Voorrede, lofdichten, enz. van Hofwyck (1653)Ga naar voetnoot1).

Extract uyt het privilegie.

By speciale Brieven van Octroy vande Edele ende Groot Mogende Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, is den Heere van Zuylichem geconsenteert ende gheoctroyeert, dat hy ghedurende den tijt van sess eerst komende jaren door soodanigen Drucker ofte Druckers als hem goed duncken sal, sal mogen doen drucken ende uyt gheven soodanighe sijne Wercken als hy Suppliant binnen den selven tijt inde Nederduytsche oft andere Talen sal mogen komen uyt te geven: Met Verbod aen allen ende eenen yegelijcken de voornoemde Wercken binnen den Lande van Hollandt ende West-Vrieslandt in 't geheel ofte deel naer te drucken, ofte elders naer ghedruckt inden selven Lande te verhandelen ofte verkoopen, op verbeuren van de naer ghedruckte verhandelde oft verkochte Exemplaren, ende daerenboven een boete van hondert vijftich Car. guldens, te appliceren als wijders by den Text van het voornoemde Octroy. Gedateert de 10. Aprilis 1653.

Was geparapht. J. Cats.

Ende geteeckent ter Ordonnantie vande Staten

Herb. van Beaumont.

Aen vrouw Geertrvyd Huygens, geseght Doublet, vrouwe van st. Anneland, etc.Ga naar voetnoot2).

Me Vrouw en Waerde Moeye;

 

De VVijsen van eertijds hebben 't soo verstaen, ende het is altoos vvaerachtich ghebleven, dat Vrucht en Vreughd', Voordeel en Vermaeck in een getvvernt den deughtelixten draed maken. Daer op sagh ick dat mijn Vader gesien hadde, als hy sich gelusten liet de lichamelicke lusten van sijn Hofvvijck soo te beschrijven, datse de Ziel raeckten; makende van die VVandeling een' Handeling, die naer hem sijn' Erven, oock naerden ondergangh vande plaetse, te stade komen moght. Ende het

[pagina 306]
[p. 306]

soete voornemen alsoo uytgevoert heeft my te dienstigen licht gedocht voor de Corenmate, daer onder het geschapen vvas, voor eerst te smooren, sonder de moeyte die ick aengevvent hebbe, om het oock onse Eevve te moghen bekent maken. Hoe het dese neus-vvijse VVereld sal op nemen, staet te sien. By V.E. en meen ick geenen ondanck verdient te hebben. De Stichter van Hofvvijck is haer te lief, om een stuxken VVercks van den Dichter te vervverpen. Een stuxken Byvvercks noemde ick het beter: devvijle vvy heel vvel vveten, en qualick gelooven konnen, dat hy daeraenGa naar voetnoot1) all gaende en staende niet meer en heeft besteedt, als de brockelingen van vier der druckste maenden die hy beleeft heeftGa naar voetnoot2); sonder dat yemand getvvijffelt hebbe, dat hy in 't gevvoel van soo vele andere besigheden yet sulx onder de leden soude hebben. Nu het Kind schielick ter vvereld is gekomen, ende my, den oudsten vande Voor-kinderen, als het jonghste van 't tvveede Bedd, vertrouvvt, vveet ick het niet beter te besteden als by V.E. beider oudste Moeye; die ick vvenschte dat sich somvvijlen daer mede vvilde verlusten tegens de svvaermoedigheden die haer overigh mogen zijn, zedert sy de tvvee lieve derdendeelen van haere eigen Beddevruchten uyt der tijd heeft sien halenGa naar voetnoot3); vvel goeds tijds, in ons gevoelen; maer ontvvijffelijck te goeder tijd, devvijl het Gods tijd vvas. Hem bidd ick V.E. in alle tijden ende naer alle tijden te segenen met tijdelick ende eevvigh vvelzijn, blijvende,

 

Me Vrouwe en Waerde Moeye,

 

V.E. ootmoedighe Neef en Dienaer

C. Hvygens.

 

Na de voorrede volght het gedicht: Aen den Leser; Voor de Byschriften (zie boven blz. 16), en het versje: Aen den Drucker (blz. 19).

Dan de volgende lofdichten:

Incomparabili, ac supra laudem Zulichemi dno. aulifugium suum publici juris facientiGa naar voetnoot4).

 
Pabula cordatae semper gratissima menti,
 
Hinc Natura parens sufficit; inde Deus.
 
Illa, per amfractusque suos, formasque, modosque
 
Emicat: Hic cunctis, undique cunctus, inest.
[pagina 307]
[p. 307]
5[regelnummer]
Naturamque Deumque sequi contermina Coelo
 
Vita studet, Superis proxima, sacra sibi.
 
Haec Tu, Summe Virûm, Tibi lumine pectoris hausta
 
Asseris, in Genii praemia justa tui:
 
Naturae scrutatus opes, divina recludens:
10[regelnummer]
Naturae dicam Filius, anne Dei?
 
Otia sedulitas superat: sed et haec quoque credi
 
Dulcia vis, vastis obrutus officiis.
 
Te stupeat Natura Suum: Deus annuat Unum,
 
Quem Sibi, quem cunctis jusserit esse sacrum.
 
 
 
Theod. Graswinckel.

Aen myn heer, myn heer van Zuylichem over het lesen van sijn eds. HofwyckGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

 
'T is een dagh of vier geleden
 
Dat ick hallif moe getreden
 
Door de paedtjes van mijn Hof
 
Wat gingh sitten onder 't lof,
5[regelnummer]
Daer de hitte niet kan nijpen
 
Onder 't lommeren van ijpen
 
Op een banckje van een deel
 
In een koel en groen prieel;
 
Daer de dichte blaedjes weeren
10[regelnummer]
Dat de Son my niet kan deeren
 
Schoon hy op de middagh blaeckt
 
Als hy 't Hemel-kreeftje naeckt.
 
Om mijn' eensaemheyd t'ontvluchten
 
Die my somtijds doet versuchten
15[regelnummer]
Als ick aersel op de schâe
 
Van mijn' afgestorven gâe,
 
(Wie kan steeds den mensch verkrachten?)
 
Liet ick dryven mijn gedachten,
 
Liet ick mijn herdencken gaen
20[regelnummer]
Door u leckre letter-blaen
 
Die ick even had gelesen:
 
Blaen die voor geen sterven vresen,
 
'T sy de Somer swicht of brand,
 
Van een soete Ioff'ren-hand
25[regelnummer]
Door uw wil aen my gegeven:
 
Blaen, daer Hofwyck door sal leven
 
Langer, alsser bosch of laen
 
Staet, of met, of sonder blaen:
[pagina 308]
[p. 308]
 
Ga naar voetnoot+
 
Langer, als d'abbeele kruynen
30[regelnummer]
Sullen Hofwyck en syn tuynen
 
Decken voor de scherpe snêe
 
Van de seyssen uytter Zee:
 
Langer, als sy met de toppen
 
Van haer hoog-gestege koppen
35[regelnummer]
Sullen weygeren den pas
 
Aen het huylen en 't gebas
 
Van de nortse Noorder-winden
 
Op den bloeysem van de Linden
 
Die aen d'oost' en wester-kant
40[regelnummer]
Van den Hofwycks Hof geplant
 
Maecken ruyme wandel-dreven,
 
Die het quaelijck willen geven
 
Voor 't Voorhoutse Ioffren-rack,
 
Munnick-tuijntje, blaeder-dack,
45[regelnummer]
Dat door 't roemen uwer Dichten
 
Voor geen dingh behoeft te swichten
 
Wat of in of buyten 't landt
 
Syne borst op schoonheyd spant:
 
Langer, als de maste-boomen
50[regelnummer]
Sullen weder-zyds bezoomen
 
Met een altijd groenend lof
 
'T buyte-pad van uwen Hof:
 
Als de nimmer-dorre Climmen
 
Sullen klauteren en klimmen
55[regelnummer]
Lanx 't gebeent' en armen op
 
Over hooft en kruyn en top
 
Van de Hoeckse Vierelingen,
 
Al gelijck in allen dingen,
 
Broeders even hoogh en breedt
60[regelnummer]
En al even eens gekleedt:
 
Daer de Cabbeljaeus gesinden
 
Noch wel herbergh souden vinden
 
So 't de Land-vooghd so verstond
 
Dat hy die in schootels sond
65[regelnummer]
'T lijf gesoon, de staert gebraeden,
 
En een kruyck met wyn gelaeden
 
Van de Moesel of de Deel,
 
Om het oud-versufte scheel
 
Met een Roemer af te drincken:
70[regelnummer]
Langer, als de Vloer sal blincken
 
En het marmer staen te prael
 
In uw sinnelijcke Zael:
[pagina 309]
[p. 309]
 
Ga naar voetnoot+
 
Langer, als uw Slot sal duyren,
 
Dat met even-zydse muyren
75[regelnummer]
Vierkant uyt het waeter rijst,
 
Dat de Waerd en gasten spijst
 
Met een vanghst van goede vissen
 
Als 't u die gelieft te dissen,
 
Slot, als men 't van 't Zuyden kijckt,
80[regelnummer]
Dat een Flesch in 't koelvat lijckt:
 
Langer alsmen 't paerdt sal jaegen
 
Lanx de Vliet met sweepe-slaegen
 
Nae den Dam, of Delft, of Haegh:
 
Alsser schip, en schuyt, en kaegh,
85[regelnummer]
Met sijn vracht, en volck, en waeren
 
Uw Casteel verby sal vaeren,
 
Die, of van, of nae de Vliet
 
Door den Duycker henen schiet:
 
Soo langh alsmen Duyts sal spreecken
90[regelnummer]
En geen leser sal ontbreecken
 
Die een aerdigh Rym bemindt
 
Daer men pit en kruym in vindt.
 
Wyl ick suff' en sitt' en mymer
 
Opgetoogen hoe de Rymer
95[regelnummer]
In so een gemeene stof
 
Wint so ongemeene lof,
 
Hoe hy Wysheyd mengt met kluchten,
 
Hoe hy onder jock kan tuchten,
 
Hoe hy ernst met lacchen speckt
100[regelnummer]
Daermen les en vreugd uyt treckt,
 
Vind ick my in 't Bosch gekommen
 
En op uwen Bergh geklommen
 
Daer een vierkant hout-gebouw
 
(Wist ick hoe men 't noemen souw)
105[regelnummer]
Braght my weder in mijn sinnen
 
Datter voordeel was te winnen
 
Van een heerlijck Peterschap
 
Voor die op den hoogsten trap
 
In het gissen konde raecken
110[regelnummer]
Van 't proffytelijckst vermaecken
 
In het geven van een naem,
 
Beyde, nut en aengenaem.
 
Ick gevoelde my bestreeden
 
Van mijn tochten en de Reden;
115[regelnummer]
D' een sey dat ick 't laeten souw,
 
D' ander rieper tegen, houw,
[pagina 310]
[p. 310]
 
Ga naar voetnoot+
 
Houw, en wilt u daer voor wachten,
 
'T is geen werck van uwe krachten,
 
'T is geen last van uwen rugh;
120[regelnummer]
Wat vermeet sich vliegh, of mugh,
 
Dat een kemel is te vergen?
 
Wie begeeft sich op de bergen
 
Die genoeg sich vind beswaert
 
Dat hy kruype byder aerd?
125[regelnummer]
Reden had nae reen gesproocken,
 
Eersucht quamper tegens stoocken:
 
Die niet soeckt, die niet en vind,
 
Die niet waegt, die niet en wint;
 
Waegt gy: 't kan misschien gelucken;
130[regelnummer]
Mist gy; 't hoeft u niet te drucken;
 
Vele die wat groots bestaen
 
Hebben met de wil voldaen;
 
Oock soud gy den eerst niet wesen,
 
Dien, als anderen voor desen,
135[regelnummer]
Een geluckigh woord ontvil,
 
Als 't geluck maer dienen wil;
 
Blinden kunnen somtijds raecken,
 
En oock acker-lieden spraecken
 
Somtijds wel een tijdigh woord
140[regelnummer]
Dat den wijsen heeft bekoort;
 
Oock ist mee al waer bevonden
 
Dat een haes voor snelle honden
 
Afgeloopen vry en los
 
Is gevangen van een Os,
145[regelnummer]
Die hem op sijn lenden trapte
 
Wyl hy door de weyde stapte
 
In een dichten bos van gras
 
Daer het wild gelegert was.
 
Wat is goed, en wat is beter?
150[regelnummer]
Soo 't geluckt: soo werd ick Peter,
 
En soo 't mist, waer kom ick heen?
 
Wat ist als een blaeuwe scheen?
 
Die is lichtelijck te waegen;
 
Vryers loopens' alle daegen,
155[regelnummer]
En wie gaetter kreupel van?
 
Dus geschuddet in een wan,
 
Dus gehangen tusschen beyden
 
Eer dit stryden was gescheyden
 
Had my d'eersucht al vermant,
160[regelnummer]
En de Pen was in de hand,
[pagina 311]
[p. 311]
 
Ga naar voetnoot+
 
En de Reden aen het swymen,
 
En den Dichter aen het rymen
 
En de veder inden int
 
Om een naem voor 't houte kind.
165[regelnummer]
Hofwycks Hoog-beroemde Schryver,
 
Dus geraeckt' ick door den yver
 
Die de reden had verbluft,
 
Van het peynsen half versuft,
 
Aen het raen, en aen het rymen,
170[regelnummer]
Aen het voegen, aen het lymen,
 
Aen het krabblen met de pen,
 
Waer van ick dit naeschrift sen.
 
Heb ick 't wit niet kunnen raecken
 
Van 't proffytelickst vermaecken,
175[regelnummer]
So ick in den naem hier mis
 
Wat, en nut, en vrolijck is:
 
Heb ick 't bey niet kunnen raemen,
 
Wilt de Meester niet beschaemen,
 
En die mee is van de kunst
180[regelnummer]
Deck mijn feylen met sijn gunst.
 
 
 
20. Julii 1652. (Westerbaen).

Prosopopoea. Spreeckende houte gebouw op den burgh in 't bosch van Hofwyck, hof-stede des heeren van Zuylichem by VoorburghGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

 
Dus sprack een houte Kind, of een van synent wegen,
 
Doe hy sich vond op 't Land om tijd-verdrijf verlegen.
 
 
 
Ick heb dat wesen niet dat ick te hebben plagh.
 
Een quaden avond-luym, een felle blixem-slagh
 
Die hooge berghen treft en spaert de laege heuvlen,
 
Wirp my ter aerde neer eer hy my dede sneuvlen,
5[regelnummer]
So dat ick met myn top beneden in het gras
 
Verraedlijck lagh gestort eer ick gewaerschouwt was.
 
Ick was, of ick geleeck, een van des werelds Wondren,
 
Een van het seven-tal, eer 't blixemen en 't dondren
 
My door een domme kracht ter neder had geploft:
10[regelnummer]
Ick leeck der Spitzen een daer Memphis noch op stoft,
 
Die Vorsten-beenderen en Konincklijcke lijcken
 
Verstreckten tot een graf in de beroemde Rijcken
 
Daer 't Nyle-waeter mest het Kooren-rijck Egipt.
 
Ick wierd van yder een besproocken en belipt.
[pagina 312]
[p. 312]
 
Ga naar voetnoot+
15[regelnummer]
Die timmert aen den wegh is selden buyten opspraeck.
 
Ick leeck der Spitzen een daer, eermen tot den top raeck,
 
En siese van der aerd ter wolcken uyt gebout,
 
De Stichter sagh verspilt ruym hondert tonnen gout,
 
En noch eens, en noch eens, en seventigh en negen
20[regelnummer]
Aen loock, ajuyn, en kaes, soo ick het heb te degen
 
En men de reeckeningh van Steven wel verstaet.
 
Nu ben ick: Kijcker stae. segh, eer ghy henen gaet,
 
Wat ben ick? Wie hier gaeuwst en kloext sal in de weer sijn,
 
En 't nutst en 't vrolijxt vind, die sal mijn heers Compeer sijn.
25[regelnummer]
Jan maeck het Bosch-heck op, en gy, o Kijcker-vrind,
 
Komt nader en bedenckt een naem voor 't houte kind.
 
Sie my van elcke kant, van boven, van beneden,
 
En wilt om wel te sien wat tijds aen my besteden;
 
Het sien en kost hier niet. Aen een wanschaepen dier
30[regelnummer]
Hebt gy somwyl versnoept een stuyver drie of vier;
 
Te kermis, aen een meyt, die armeloos gebooren
 
Uyttarte met de voet de beste Naeyster-slooren,
 
Stack drâen door 't naelden-oogh en naeyde wacker heen,
 
En wat daer vingers doen, dee vaerdigh met de teen:
35[regelnummer]
Aen een die ruym het hooft van een volkoomen man had,
 
Maer borst, en buyck en dyen, en beenen van een span had;
 
Een Reus in 't Aepen land, die in een Munnicks mouw,
 
Die in een Visschers hoos sijn herbergh vinden sou;
 
Een Karel onder 't volck dat in voorleden tijden
40[regelnummer]
Tweemael ses duymen hoogh met Kraenen plagh te strijden;
 
Een schaduw die de Son hier op de middagh geeft
 
Als hy een man beschynt van boven uyt de kreeft:
 
Aen een gebaerde knecht, die met sijn hooft en borst sat
 
Op sijn verdort geraemt, die veel tijds goeden dorst had,
45[regelnummer]
En mocht sijn kroes wel uyt, en op de toon-banck sprack
 
Wat meerder als een hooft daer 't lichaem aen gebrack.
 
Oock sietmen aen dit lijf geen beenen noch geen voeten,
 
Maer, soo 't geoorloft was te graeven en te wroeten,
 
Men vonde dat ick die heb langh en dick en breedt,
50[regelnummer]
Maer dat gy 's niet en siet dat heeft oock sijn bescheet.
 
Weet dat ick Roden-Burg heb onder mijne soolen
 
En tree de voncken uyt van sijn verborgen koolen
 
Die hy hier onder my met groene rocken deckt,
 
En door een snoode pest uyt giftich sand verweckt,
[pagina 313]
[p. 313]
 
Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+
55[regelnummer]
Mijn buyren sterven deen. dees trapten ick het hooft in,
 
En stae tot op sijn hert daer ick het vyer verdooft vin.
 
Een koocker is mijn romp, mijn ingewand een trap,
 
Waer langs ick lyde dat men tien en tienmael stap,
 
Tot datmen eyndelijck koom boven op mijn schoudren;
60[regelnummer]
Daer laed' ick jong' en ouw', en kinderen en oudren,
 
En vrind en vreemdelingh; komt vry in groot getal,
 
En niemand sy vervaert voor ongeluck of val,
 
Danck heb geen sackende maer rysende bragoenen;
 
Die door een draeyend hooft raeckt onvast in sijn schoenen,
65[regelnummer]
Om dat hy sich te hoogh vind boven in de locht,
 
Die leune vry daer op, en vreese krack noch bocht.
 
Hier sietmen 't grootst waerom des Heeren die my boude;
 
Oock isser geen geweest dien dese moeyte roude,
 
Dat hy den hoender-trap lanx Rodenburgh beklam,
70[regelnummer]
Tot hy door myn gedarmt' op myne schouders quam.
 
Hier siet ghy over 't vlack der voor en achter-weyen
 
Hoogh boven top en tack van elsen, eyck en meijen,
 
En onverhindert komt den halven wereld-kloot
 
In uw verheven oogh; hoe spits, hoe steyl, hoe groot
75[regelnummer]
Gesticht, of bosch, of boom, gy siet het al gedoocken,
 
En onder uw gesight ootmoedigh en gebroocken.
 
Sie, Kijcker, dat gy siet en neemt wat tijds daer toe;
 
Verschoont mijn schouders niet; die werden nimmer moe.
 
Verschoont alleen mijn hals, daer magh ick weynigh veelen;
80[regelnummer]
Met halsen valt het wat gevaerelijck te speelen.
 
Gy siet hoe langh, hoe smal, dat hy nae boven gaet,
 
En wat een top-swaer hooft dat aen het eynde staet,
 
Een hooft, dat nimmermeer is sonder schudde-bollen,
 
En echter even net hoe het de winden sollen,
85[regelnummer]
En, 't zy of dagh of nacht, al even fraey gehult;
 
Maer, so het herssens had by 't kostelijck vergult,
 
Wat spytigh Reyntje kon op mijne schoonheyd smaelen?
 
Waer sou het Vosje stof tot leppigh schempen haelen?
 
Wat dunckt u, Kijcker-vrind, hoe staet u 't maecksel aen?
90[regelnummer]
Een hals so dun, so langh, als tienmael van een Kraen,
 
Een hooft soo hoogh van 't lyf! Maer doch 't en is om niet niet,
 
Dat gy mijn hals so langh als eenigh Indisch riet siet,
 
En dat mijn hooft so ver van mijne schouders staet:
 
De reden vind gy licht so gy uw' oogen slaet
95[regelnummer]
Op mijn vergulden kop, daer wonden en quetsuyren,
 
Die ick gekregen heb van Eygens en van Buyren,
[pagina 314]
[p. 314]
 
Ga naar voetnoot+
 
U leeren, dat mijn hooft streckt tot een Pylen-doel.
 
Men raecke so men kan, het heeft doch geen gevoel,
 
En ick noch arm noch hand om zeer of leed te wreecken.
100[regelnummer]
Meer wil ick van my selfs voor dese mael niet spreecken.
 
Gae, Kijcker, gae nu heen, en spann' uw krachten in,
 
En geeft het kind een naem nae mijnes Stichters sin.
 
Indien 't u wel geluckt, so sult gy deughd gevoelen;
 
Men sal op mijnen Doop de beste glasen spoelen,
105[regelnummer]
En doen een frisschen dronck van edle Deele-wijn,
 
En Gy sult de Compeer van Hofwycks Land-heer sijn.
 
 
 
(Westerbaen.)

Kyckers antwoord en keur van naemen voor het houte gebouwGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

I. De Je-ne-scay-quoy van Hofwyck.

 
Elck die uw hooft bemickt, treft sijnen Doele niet;
 
Het is altijds geen lap wanneer de Schutter schiet,
 
Nochtans, wanneer der prys met schieten is te winnen,
 
Sijn s' altemael te been die roer of boogh beminnen,
5[regelnummer]
En hoopt oock d' alderminst 't geluck van eene schoot
 
Door een beleefde pyl of door een gunstigh loodt.
 
Soo waegh ick mee een kans, en vlam op het Compeerschap
 
Meer als op 't beste glas van sulcken braeven Heerschap,
 
Die met een Fenix-pen, wanneer hy 't sich bepynt,
10[regelnummer]
De Son beschryven kan veel schoonder als hy schynt.
 
Maer weer soo waeg ick 't niet. Hoe raeck ick dat te vort is?
 
Hoe reyck ick aen een spits daer mijnen arm te kort is?
 
Hoe werd een rappen haes gevangen van een Koe?
 
Hoe vliegt een lamme gans tot aen den Hemel toe?
15[regelnummer]
Wat maeckt een blinderick in winckelen en hoecken
 
Daer 't voor een Arents oogh is duyster om te soecken?
 
Wat vind Tiresias daer Argus is van noo?
 
Noch waegh' ick 't evenwel. Een vryer al te bloo
 
Besliep noyt schoone vrouw, die 't gunstigh uyr laet deur gaen
20[regelnummer]
Als sy wel willen souw, moet naemaels voor de deur staen:
 
Mijn vrind, ick ken u niet, gôen avond en gôe nacht,
 
Gy hebt het luck versuymt dat u heeft toe gelacht.
 
Dien de Fortuyn verschynt die grypse by de vlechten;
 
Voor isser vatten aen; 't is naemaels niet te rechten
25[regelnummer]
Soo gyse glippen laet, want achter isse kael,
[pagina 315]
[p. 315]
 
Ga naar voetnoot+
 
Daer heeftse tuyt noch hayr. dies, Vryers altemael,
 
Past op het vinck-slagh wel, en laet geen tijd verlooren.
 
So een geluckigh uyr u heden werd gebooren,
 
So wacht tot morgen niet; wanneer het visje byt,
30[regelnummer]
So slaet den hengelaer, of anders is hy 't quyt.
 
So waegh ick dan uw naem die so langh sonder naem staet,
 
Men oordeel of men dus het nut en 't soet te saem raedt.
 
Een halve kap, een lap van pluys of van fluweel
 
Bedeckt voor locht en kouw het teere Vrouwen-scheel
35[regelnummer]
Van 't voorhooft tot de kruyn, en wie kan sich beroemen
 
Dat hy die kap, die lap, met sijnen naem kan noemen?
 
Nochtans krijgt hy een naem waer aen hem yeder kent,
 
En echter yder seyt: Ick weet niet watje bent.
 
Dit is uw bey gemeyn. Dies segh ick sonder wachten:
40[regelnummer]
(Men magh het nemen aen of vryelijck verachten)
 
Die op het uytterlijck alleen sijn oogen wend,
 
Vind tusschen u meer scheels als tusschen Koe en End,
 
Maer, so men meer op reen als nae 't fatsoen en stof kyck,
 
Sijt gy Je-ne-scay-quoy van het Kasteel van Hofwyck.

II. De Schou-Burgh van Hofwyck.

 
Die u een Schou-Burg sey, sou die sich al vertasten?
 
Of sou het dorre bosch der averrechte masten,
 
Het machtigh Amsterdam, de geld-sack van Euroop,
 
Niet lyden dat men u met sulken naem hier doop?
5[regelnummer]
Nochtans soo kunt gy 't sijn met wel-gegronde reden,
 
Het spyte, soo het wil, die groote Stadt der Steden;
 
Haer Schou-Burg heb de naem, of heel, of hallif, wel,
 
En dien' haer om te sien een bly of treurigh Spel:
 
Maer die uw Burgh beklimt tot boven op den solder,
10[regelnummer]
Schouwt steden daer van daen, en menigh dorp en polder,
 
Iae schouwt op sijn gemack den halven wereld kloot,
 
Daer yder speelt sijn Rol, hy sy of kleyn of groot.

III. De Kiik-in-de-pot van VoorburgGa naar voetnoot1).

 
So Voorburg door de nood of door de gunst van Heeren
 
Sich eens sagh in een Stad met wall' en muyr verkeeren,
 
En bracht haer Vestingh uyt tot om dijns Heeren Slot,
 
Was Hofwyck het Kasteel, en Gy Kiik-in-de-pot.
 
 
 
J. Westerbaen.
[pagina 316]
[p. 316]

Op 't Hofwyck van den edelen en geestigen heer van Zuylichem, etc.Ga naar voetnoot1).

 
Siet hier den rechten Hof, daer buyten 's Hofs geruchten
 
De Wijsheyt leest haer bladt, de Ruste pluckt haer vruchten:
 
Een schoon, een lustich bladt, een wel geschildert bladt,
 
Als Huygens in het gras en onder d'eycken sadt,
 
 
5[regelnummer]
Daer Huygens buyten 't Hof sijn Hof-tent heeft geslaegen,
 
En queecksel, en geboomt stelt boven 's Graven-Haegen.
 
Maer een dinck vraeg' ick noch, en vraeg' het met verlof,
 
Hoe kan het Hofwijck sijn, is Hofwijck in den Hof?
 
 
 
Boxhorn.

Aen den heer van Zuylichem, op zijn Hofwycksch gedichtGa naar voetnoot2).

 
Door-wijse Hovelingh van veel' door nydt bestreden;
 
Van meer om strijdt geroemt; die midden in het slick
 
Houdt beyde voeten droogh; en uw' genegenheden
 
Noyt hinght aen ydelheyt van 's werelts oogen-blick;
5[regelnummer]
Die nu en dan van 't Hof u laet nae Voor-burg voeren,
 
En daer bekommeringh, beslommeringh ontwyckt,
 
En daer uws selven zyt, een Heerschap by de Boeren,
 
En daer u landt, u Hof, u rijck eens over-kijckt,
 
U steene Hof-wyck wyckt voor sommige gebouwen,
10[regelnummer]
In grootheyt, kostlickheyt, doch niet in cierlickheyt;
 
Maer nu gy door u pen door-kunstigh hebt ontvouwen,
 
Hoe all' de werelts doen daer voor uw' ooghen leyt,
 
Magh 't steenen Hof-wyck wel voor and're 't vaentje strijcken,
 
Maer voor 't papiere, 't welck is onwaerderelijck,
15[regelnummer]
By 't welck' niet is, niet was, niet zijn sal te gelijcken,
 
Is 't reden dat het all' eerbiedighlijcken wijck'.
 
Noch 't steenen Hof-wyck, noch het sterckste huys van allen,
 
'T welck oyt is opgebouwt door Menschelicke handt
 
En sal altijdt bestaen; maer noyt en sal vervallen
20[regelnummer]
Dit Hofwyck, opgebouwt, mijn Heer, door u verstandt.
 
 
 
Henricus Bruno.
voetnoot1)
Zie dl. IV, 266. Den 8sten Februari 1653 gaf H. het HS. aan den drukker (Dagb., 54); zijn oudste zoon bezorgde de uitgave.

voetnoot2)
Zie over H.'s zuster, dl. II, 336, en over Doublet, dl. I, 213.
voetnoot1)
De eerste uitgave heeft: daerom.
voetnoot2)
H. was den 8sten Mei 1650 met Hofwyck begonnen (zie dl. IV, 266) en had het gedicht den 8sten Dec. 1651 voltooid (t.a. p., 338). Het blijkt uit dezen zin, dat hij het grootste gedeelte geschreven heeft in 4 maanden en juist, toen hij het druk had met de quaestie over de voogdij van den jongen Prins.
voetnoot3)
Van de drie kinderen van Philips Doublet en Geertruyd Huygens was nog maar één in leven, Philips, die later met H.'s dochter Susanna is getrouwd. Christiaen D. was in Juli 1649 op 13jarigen leeftijd gestorven (vgl. dl. IV, 154) en de derde zoon, Johan, die in Febr. 1637 was geboren (Dagb., 29), stierf jong (t.a.p., Bijlage H.).

voetnoot4)
Zie over Graswinckel, dl. III, 153.

voetnoot1)
Zie ook Westerbaen's Gedichten, 1657, I, 401.
voetnoot+
[krit] vs. 6 Onder 't West.: Door het - vs. 27 alsser West.: als daer
voetnoot+
[krit] Bij vs. 57 in marg.: Vier houte Cabinetten of Prieelen met Clim bewassen, staende op de vier hoecken van den Hof, alle uyt eender hand gemaeckt.
voetnoot+
[krit] vs. 82 Vliet West.: vaert - vs. 105 in K. a.: op - vs. 115 laeten West.: waegen
voetnoot+
[krit] vs. 136 geluck West.: geval
voetnoot+
[krit] vs. 166 den West.: een

voetnoot1)
Zie ook Westerbaen's Gedichten, 1657, I, 407.
voetnoot+
[krit] vs. 9 had West.: heeft
voetnoot+
[krit] Bij vs. 18 in marg.: In pyramidum structuram, inquit Stephanus, quindecim millia talentorum insumpta sunt pro caepis duntaxat, alliis et caseo. - vs. 51: Een Berg van het roode sandt gemaeckt dat de boomen dede uyt gaen, ende naemaels verlaeten wierdt, ende op een hoop gekart, ende met groene zooden bedect.
voetnoot+
[krit] Bij vs. 69 in marg.: Een trap van een swaere planck ghemaeckt daer dicke latten over dwers op genagelt zijn om op den Bergh te klimmen.
voetnoot+
[krit] vs. 55 deen West.: dee K. a.: heen
voetnoot+
[krit] vs. 105 edle K. b.: koele

voetnoot1)
Dit en de beide volgende verzen ook in W.'s Gedichten, 1657, I, 411-413.
voetnoot+
[krit] vs. 16 Arents West.: valcken - vs. 20 sy wel West.: 't Meysjen

voetnoot+
[krit] vs. 30 So West.: Dan - vs. 36 met West.: by

voetnoot1)
Onder het versje staat: Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci. Ὅτι καλὸν ϕίλον ἐστὶ· τὸ δ᾽οὐ καλὸν οὐ ϕίλον ἐστί.
voetnoot1)
Zie over M. Zuerius Boxhorn, dl. III, 123.

voetnoot2)
Zie over Bruno, dl. III, 333.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

plaatsen

  • Den Haag


Over dit hoofdstuk/artikel

titels

  • Vitaulium. Hofwyck. Hofstede vanden Heere van Zuylichem onder Voorburgh


auteurs

  • H. van Beaumont

  • Jacob Westerbaen

  • Marcus Zuerius van Boxhorn

  • Henrick Bruno


datums

  • 10 april 1653

  • 20 juli 1652