Logo DBNL
Momenta desultoria (1655)

Momenta desultoria

(1655)–Constantijn Huygens–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Tricae morales.

Atramentum.

 
PRo genio scribentis habet se litera: nigrum,
 
Quidquid homo nequam vel nive scribat, erit.
 
Mutetur persona: stilo scriptoris honesti,
 
Quantumvis nigra sit sepia candor inest.

Idem.

 
NOn latet in nucleis tantùm sapientia: rerum,
 
Crede, quod erudiat voce putamen habet.
 
Est atramento quod saeclis tradat? ab atra
 
Mente memor sibi sit docta cavere manus.

Calamus.

 
PEnna, characterum genitrix, multùmque diuque
 
Tinnula dum durat sepia, sicca silet.
 
Quid fugis hoc tu quod nescis nescire videri?
 
Garrule, si non est unde loquare, tace.

Scalpellum.

 
CVltelli nimium esse potest & mentis acumen.
 
Ecce levi nimius labe retusus apex.
 
Proxima subtili stupor ac dementia: magno
 
Tutius ingenium, cui mediocre, datum est.

Pulvis scriptorius.

 
VAne vir, aeterni si quam tibi nominis umbram
 
Literulas credis conciliâsse tuas;
 
Altera dum sicco manus est in pulvere, quondam
 
Sic mea, sic & me, dic tibi, terra teget.

Charta.

 
VIrgine quid primum scribas adverte papyro:
 
Ut tua delêris menda, litura manet.
 
Vel senio purgante malae peccata juventae
 
Rellinquunt aliquam prima venena notam.

Pulpitum.

 
NOn satìs est oculis acclives pulpita libros
 
Admoveant: proni luminis usus ope est.
 
Nil agitur doctore bono facilique, labori
 
Ni simul incumbat prona juventa suo.

Mensae stragulum.

 
EXcute quas animi minimùm sordescere partes
 
Suspectas; vitio pervia quaeque suo est.
 
Nempe forìs auroque gravem byssoque tapetem
 
Excute, jam gravior pulvere subtus erit.

Patina argentea.

 
PVrpura sis totus, nisi sis virtute modestâ,
 
Artibus, eloquio splendidior, nihili es.
 
Aurea sit patina, aut quidvis; mihi plumbea massa est,
 
Nî non quod videam det modò, sed quod edam.

Scutella.

 
COnvivae; laus est epuli & mensura, cupido.
 
Quidquid agas, sapiet hoc prout ille sapit.
 
Si quis avaritiam sequitur, scutulae sunt lances;
 
Si quid Naturae sufficit, haec epulum est.

Orbis mensarius.

 
HAsce gulas, haec monstra vides ad fercula? pleno
 
Ventre fatigato dente, vorant oculis.
 
Hos honor aut virtus tangat, quibus omnia mensae,
 
Omnia sunt lances, Orbis in orbiculo est?

Mensa.

 
ELige, mille premant fumantem fercula mensam,
 
An totidem mâlis ut gemat illa libris.
 
Hoc refer, cibus hic levis, hic aeternus habetur,
 
Hic animae loculos ἀφεδρῶνα replet.

Scamnum.

 
UTilis es domui quadrupesq; tripesq; supellex
 
Quae plus quàm geminas non capis una nates.
 
Utilis & felix quâ (si quâ) Fata dederunt
 
Concordes hodiè sede sedere duos.

Clavicymbalum.

 
HOs ego cum video servos ex ordine fratres
 
Vi toties, non vi saepe salire suâ,
 
Aulice, te celsum subitò, subitòque cadentem
 
Ad nutum video, saepe furentis, heri.

Idem.

 
TOlle; loqui sentis animantes cymbala spinas,
 
Tolle manum, lapsi nempe repentè tacent.
 
Vix aliquis simul esse valet miser atque disertus,
 
Vix fato quis non garrulus esse bono.

Idem.

 
CAndida sunt plenis aptata manubria phthongis,
 
Atra minùs latos nata movere tonos.
 
Ut sibi nostrarum constet symphonia rerum,
 
Blanda malis Fatum temperat, alba nigris.

Forceps.

 
DElectat splendore foci praesentia: tentas
 
Tangere neglectâ forcipe? noxa propè est.
 
Attendant juvenes. urunt pulcherrima. virtus
 
Armet amatoris ferrea utramque manu.

Fulcrafocaria.

 
NOn satìs hoc uri est: adhibes quae comptiùs usta
 
Non incompositè ligna perire sinant.
 
Est modus, est ordo, est moriendi gratia: cura,
 
Cujus in exitium est ire, decenter eas.

Columnae focariae.

 
ESt genus in terris hominum, quod quale vocari
 
Fas sit, hypocritico de Telamone cape.
 
Ardorem simulant, suggesto proximi: at illis
 
Intima, utut caleant exteriora, tepent.

Cineres.

 
PEnde quod exustum est; non est grave scire quid usto
 
Exierit; vapor hic relliquus, ille cinis.
 
Acta viri si vis expendere, pende cadaver;
 
Hoc cinis est: si quid caetera, fumus erant.

Pruna è cespite.

 
ASpicis ut, splendore novo mutatus & idem,
 
Ardeat exutâ deside cespes humo.
 
Sic mortalis homo, indutus coelestia, totus
 
Fulgor erit, totus gloria, totus amor.

Eadem.

 
IGnibus exustâ turpi nigredine, ridens,
 
Nobile & illustre est terrea massa lutum.
 
Ipse quod accenso candens in cespite splendor,
 
Ipse sub humano pectore candor agit.

Pruna lignea. adversus secundas nuptias.

 
ARsimus. addendum est, exarsimus. Ite secundae:
 
Non capiunt flammas ligna perusta novas.
 
Proxima erunt Mors & Cineres. servabitis ergo
 
Quaeque suas, Titio, Pruna, Favilla vices.

Tapetes.

 
ASpice quàm fuco simulandi nobilis Aula
 
Aulicum in Aulaeis exhibet ingenium.
 
Quae vix ejicitur, vestitur aranea: quemque
 
Desperet laterem posse lavare, tegit.

Αφεδρὼν.

 
TVrpia sunt quae clam facimus, nec turpia: turpe,
 
Quo duce Naturâ cogimur, esse nequit.
 
Gens perversa! palàm facimus quae turpia sunt, quae
 
Nec duce Naturâ cogimur; omne malum.

Porta.

 
POrta, quod os, domui est: imum superumq; labellum
 
Limen utrumque. vide, quisque, quid introeat.
 
Est quae per portam venit, est quae prodit ab ore
 
+Spurcities: dominum haec polluit, ista domum.

Speculum.

 
PErspicua, ut vitrum, Ratio est, Prudentia per quam
 
Transpicit. Argenti lamina ponè vitrum est?
 
Nil nisi te spectas. Rarioni oppone metallum,
 
Te tua & oppositi turbat imago lucri.

Idem.

 
NObile commentum, glacies compacta calore,
 
Hoc in praecipuis utilitatis habet;
 
Si nec homo testis, nec te Deus, improbe, terret,
 
Ut sit ubi possit te puduisse tui.

Lectus.

 
QVàmlibet hoc avium volupe est incumbere plumis,
 
Mollior est animo lectus & utilior.
 
Se sibi substernat sapiens: pulvinar, amici,
 
Quisqque sua faciat de levitate sibi.

Horologium.

 
INdicat horarum patulus momenta character.
 
Vana, quid aetatem dissimulare studes?
 
Non quaero, quota sit. cani rugaeque loquuntur:
 
Fronte horologia est quaeque puella fui.

Horologium pensile.

 
NIl contemne: quibus pariles regis arbiter horas,
 
Ad mores aliquod pondera pondus habent.
 
Sic affectatâ potìs est gravitate labores,
 
Sic potìs est nimiâ sis gravitate nocens.

Horologium portatile.

 
SAEpe suis horam coenandi perdidit horis,
 
Cui sua prae vulgi machina tensa placet.
 
TUtior in rebus modicis est publicus error.
 
Est ubi desipias cum populo, & sapias.

Forfex.

 
SAEpe magìs quid, ubi, quis, quando, in rebus agendis,
 
Saepe minus refert quàm, quibus auxiliis.
 
Omnia si quadrent, non quadrant omnibus: herbam
 
Falce seca, telam forfice, fuste nucem.

Malleus.

 
HVjus durities nihili est, nisi duplicet ictum
 
Impigra & intensis viribus acta manus.
 
Ingenii frustra vigor est, nisi duplicat illum
 
Improbus & natus ferra domare labor.

Clavis.

 
VIncimus ingeniis omnes, non omnibus, artes.
 
Non omni est omnes clave movere seras.
 
Quin, si quis penetrare vagus cupis omnia lector,
 
Aspice ut unius vix sit intre duas.

Lychnus in Candelabro argenteo.

 
Flammula pars Coeli est, pars Terrae laeve metallum:
 
Splendet & hoc radiis, & micat illa suis,
 
O qui caecus es ad coelestia, respice quantùm
 
Terrenus distet fulgor ab aethereo.

Hypocaustum muliebre.

 
QVid sequimur quas supplet opes industria? praestat
 
Unica de parvo cespite pruna focum.
 
Si sapiat, facile est inopi non assis egere;
 
Et, si non sapiat, dives egere potest.

Digitale muliebre.

 
VIrgo, cui virgo dedit hanc velut aegida Pallas,
 
Est ubi quid pejùs pungere possit acu.
 
Dum digit servantur, opus tutricibus armis
 
Hinc oculis, illinc auribus esse puta.

Calceus.

 
ECquis erit finis nugarum? Calceus iste
 
Cornua nunc, lunam cras vel acumen habet.
 
Finem quaeris? ama veri vestigia. vis nec
 
Fallere, nec falli posse? Deum sequere.

Telescopium.

 
QVod procul est, propè fit: mirabilis iste, sed alter
 
Est usu potior nobiliore tubus.
 
Tu Telescopium metis, Prudentia, tu, quae
 
Sunt procul & nondum nata, propinqua facis.

Perspicillum.

 
AMpliat objectum glacies pellucida. splendor
 
Aulicus hoc rebus, quod facit illa, facit.
 
Libera ab hoc oculos transpectu; deme tumultum
 
+Rebus, habes grandes exiguasque pares.

Idem.

 
COncordis radii, quantò per densa refractus
 
Pressior, è denso fortior exit apex.
 
Unanimis Patriae virtus per opaca malorum
 
Robore refracto septuplicata fuit.

Acus.

 
DEstruis hanc telam quâ consuis arte, puella,
 
Ni bona ducentem fila sequantur acum.
 
Sicut acus, vitium res est subtilis: acuto
 
Introitu, à tergo noxia fila trahit.

Eadem.

 
NOn lacerat nisi quò sanet pertusa, docetque,
 
Quod, nisi despicias, discere prosit, Acus.
 
Perfer, ut irati, sed amantis vulnera Coeli;
 
Pungit, at ut punctum sarciat illa manus.

Follis.

 
SIc solet; intendunt rerum contraria vires
 
Oppositae, venti frigore flamma micat.
 
Quae rerum Zephyris Pietas algere secundis,
 
Fortunae Boreâ flante calere solet.

Pallium.

 
PEgase, non pluit & sudum est. quid onust' amictu es?
 
Hunc gravitas, inquis, publica ferre jubet.
 
Quàm levis es, qui, quò gravior videaris, oportet
 
Tute tibi adscitâ sis gravitate gravis!

Periscelis.

 
PRime periscelidis dignus sis laude repertor:
 
Quisquis es, id nostra liber es invidiâ.
 
Si formanda novo detur mihi fascia ritu,
 
Illa periglottis vel pericheiron erit.

Ensis.

 
SIt Sapiens vagina sibi, quâ supprimat iram:
 
Nectamen huic tutò cinxeris ense latus.
 
Ambigis? ecce, Deo pacis praesente, nec ipsa,
 
Ipsa satìs Petri dextere cauta fuit.

Idem.

 
AGricolae nôrunt falcem deponere factâ
 
Messe; quid à pugna cingier ense libet?
 
Non illis risum moveat, quod plebis & imae
 
Plebis erat, Ferri bajula Nobilitas?

Idem, auratus.

 
SIc sunt saecla: scelus capulo tenus abdimus. intus
 
Ferrea sunt, quae sunt aurea ferra forìs.
 
Splendeat haec aetas, non est simul aurea: Ferrum
 
Tota sapit, nisi quid durius esse potest.

Pugio.

 
VErbere vel verbo vexasti fortè Poëtam?
 
ArmamentarI tela nec una time.
 
Ode est quod gladius, Carmen quod longior ensis,
 
Pugio Epigramma est: elige quo pereas.

Matula.

 
PRave puer Bacchi; qui te non posse bibendi,
 
Quem querimur nos non velle tenere modum:
 
Sicci te calices nequeant aut pocula? certè
 
Admoneat toties plena matella tui.

Ovum.

 
NOn ovum simile est ovo; ne fallere; nec fit
 
Arte quidem quo nil planius esse potest.
 
Ecce, tibi quid homulle places? augetur ab ipsa
 
Naturae noster simplicitate pudor.

Idem.

 
NEscio num numeris; formâ Deus impare gaudet.
 
Non placuit vultum vultibus esse parem.
 
Ovo dissimile est ovum. magìs illud ab ovo
 
Sic potuisse stupes, an voluisse Deum?

Malum Medicum.

 
DEsine nugarum: modus est & meta sciendi;
 
Est sine quo Coelum salvus adire potes.
 
Nescio an hoc primi Malo cecidere parentes:
 
Omne quod est vetitum sufficit esse malum.

Pulvis Pyrius.

 
QVae fuit angusto vehemens in pulvere virtus,
 
Diffluit, & sparsus languet in aethre vapor.
 
Crede paraphrastas magnis scriptoribus illud
 
Esse quod incluso laxior aura foco.

Chelys.

 
QVae circumstantes implet concentibus aures
 
Surda sibi est, aliis tinnula, tacta chelys.
 
Improbe corrector, quâ tandem fronte disertus
 
Es mihi, si me, non ne tua verba monent?

Fides.

 
CVncta ferunt, Coeli, TEllus Animalia (si quâ
 
Convenit attendas aure) quid harmonici.
 
Harmonia est quidquid voluit Natura videri &
 
Noluit: ecce fidem fecerit una fides.

Eadem.

 
SI liget aequalis Nervi concordia parces,
 
Non sit quo frangi debeat ille loco.
 
Si quod dissolvi potuit, conclude fuisse
 
Non bene connexae foedus amicitiae.

Pyxis.

 
SEmper aperta facit vanescere Cinnama Pyxis,
 
Semper clausa situ Cinnama surda facit.
 
Docte vir & sapiens, nimiùm virtutis avarus
 
Esse potes, nimiùm prodigus esse tui.

Ocrea.

 
SI mihi cum bruto res importuna domando est,
 
Inductas bruti pellibus abdo meas.
 
Vix cum barbarie est pacato vivere, ut haec sunt
 
Saecula, nî mores induis ipse feros.

Calcar argentum.

 
QVisquis eques, rerum prudens, rudiore metallo
 
Exuit armandos nobiliore pedes,
 
Ille palàm factum, non ut fulgore, sed ut vi
 
Argento ferrum cederet; hoc voluit.

Lupatum deauratum.

 
RVsticus aureoli capiens emblema lupati,
 
Quale meos casu mandere vidit equos,
 
Est, ait, in nostris Libertas aurea villis,
 
Auree tu splendes Aulice quà miser es.

Stapes.

 
HAnc adhibe sapienter opem: moderatus ephippIs
 
Insidet, immodicus transilit ardor equum.
 
Quos nimiùm properando vides non crescere, crede
 
Fortunam stolidos transiliisse suam.

Ephippia.

 
STragula quadrupedem dirimunt dominumq; sedentem;
 
Dura premit nudi tergora servus equi.
 
Quàm procul à bruto distat, tam dignus honore
 
Fit mihi, ni solo corpore distet homo.

Soleae ferratae.

 
SI, quod in hac solea est, id quo calcare paramus
 
Calcando par est durius esse solo:
 
Dic opùs esse tibi, quos haec in saecula figas,
 
Aut chalybe armatos aut adamante pedes.

Lectica aulica.

 
QVod docuere rotae pueros, (incedere) grandes,
 
Si potè, conamur dedidicisse rotis.
 
Quid properare juvat? properat rota temporis; illa
 
Hoc nescire senes, illa docebit anus.

Lychnus pensilis.

 
QVae micat in terram diffuso lumine, summa
 
De trabe rem summam pendula flamma refert.
 
Quae micat in terris sanctorum lampas, ab alto
 
Pendula & in Caeli fornice fixa micat.

Fistula.

 
QVi procul audiri & nullo retinente vocatos
 
Sibila vis famulos jussa ciere tuos;
 
Tuo quoque disce sequi, mox ac tibi caelica dicet,
 
Nec suprema quidem buccina, serve veni.

Tintinnabulum.

 
VUlt non esse domi dominus, vult esse, prout vult.
 
Obvius his verò fraudibus ire potes.
 
AEra moves? veniet: Argentum? promptiùs: Aurum?
 
Ocyùs, & jam jam non nequit esse domi.

Speculum Sphaericum.

 
ASpicis in parvo Terram, non AEthera, vitro,
 
Omnia gibboso in corpore curva vides?
 
Omnia sic implent curvi, sic omnia pravi:
 
Rectis atque bonis desiit esse locus.

Manus Lychnophoros.

 
REfert quos habitus (docet hoc te mortua vivum)
 
Induat à teneris larga vel arcta manus.
 
Si dudum conclusa plicis assuevit avaris,
 
Nec vi, nec precibus mota patere volet.

Foculus.

 
DIsce, senex incaute, quibus consederis arvis,
 
Quem calido gestat blanda puella sinu.
 
Quod frigescenti subitò focus iste patellae
 
Praestat, idem tepidis carnibus illa caro.

Cochlear.

 
NOn nihili est, quòd, quae sugunt animalia longis
 
Haustibus, excerpens saepe regustet homo.
 
Hoc veteres voluisse puta: mediocribus, estor,
 
Mensurâ, numero, pondere sume cibos.

Furcilla.

 
NI, quibus obtigerant digit, cibus, oris hiatus,
 
Fama sit agricolas interiisse fame,
 
Ecce supervacuas acies & inutile ferrum.
 
Sufficiat longas Regibus esse manus.

+Pegasus.

 
QVisquis es, injecto qui te metiris amictu,
 
Et simlas partem, quod geris esse tui;
 
His ego te falli phaleris an fallere dicam?
 
Hic sit homo, an tu sis pegasus, ambigitur.

Calix vitreus Rhenanus.

 
IN calice est quo se correxerit ebrius, & vim
 
Ipsa quibus peccat vitra docentis habent.
 
O fuge Rhenanos nimiùm siccare trientes:
 
Plurimus in fundo nodus, id est chiragra, est.

Mantile.

 
CAndida tergendae termius mantilia carni,
 
Et minimae maculam sordis adesse pudet.
 
Quantò deterior, tantò neglectior illa est
 
Quam tu sanguineâ sindone, Christe, lavas.

Fonticulus pensilis.

 
FOnticuli fortasse situs vitiaverit undam:
 
Hoc potìs in primo fonte fuisse nego,
 
Ite sacro doctis hausti de flumine rivi,
 
Si mihi me primo Fonte lavare datur.

Pulvinar.

 
QVo ferimur? quid non mortalia pectora luxus
 
Cogis & è lexu prodiga mollities!
 
Corrigitur Natura. homini sua fabrica fabro
 
Displicet: Illa duas, tres facit iste nates.

Radula.

 
RAde nucem: nisi sicca situ est, spirabit odorem
 
Indica, quem coelo non nisi rasa daret.
 
Ecqua viri lateat virtus in pectore, sola
 
Sors mala, sors radens, aspera, scabra docet.

Craticula.

 
QVantula vis flammae, quanto flagrantior illâ est,
 
Quae torres plus quàm viscera, viva Fides!
 
Plurimus hoc plumas ferrum candente favillâ,
 
Plurimus hoc martyr credidit esse rosas.

Mortarium.

 
DIsce mori: referunt Justi mortaria mortem.
 
Pistillo fractum vivere aroma vides?
 
Proximus ad vitam gradus est è pulvere. speras
 
Vivere, qui fieri pulvis, inepte, fugis?

Sal.

 
UT sapiat niger & possit mordere palatum,
 
Bis bonus est si sal candidus & bonus est.
 
Si libeat mordere, mei conviva salini,
 
Prode simul sapidos candidulosque sales.

Salinum.

 
DIscite, praecones Vitae, quae argentea tantùm
 
Affulget, melior de sale massa siet.
 
Non satìs est praebere salem: plus poscitur. ipse
 
Sal terrae dixit ipsa salina Deus.+

Acetum.

 
COrrigitur languens acido lactuca liquore,
 
Et sapit. exemplo, ni sapis, ipse sape.
 
Vita bonis & vita malis, sine nubis aceto
 
Adversae, justo mollior esse potest.

Oleum.

 
NObilis è plaga sudor morientis olivae
 
Cujus honor, pretium, laus inodorus odor,
 
Quàm bene fucatas oculis & naribus Aulas
 
Nativa decus in simplicitate doces!

Saccharum.

 
MEllea fel faciunt, nisi parciùs utimur: inda,
 
Si nimia est, nimiùm fistula dulce canit.
 
Cautio sit; si quid nimium est, nec pharmaca prosunt:
 
Si modicè sumas, ips avenena juvant.

Serra.

 
DEstruit & secat & mordet quasi serra secando:
 
Si componis, idem subdola lingua facit.
 
Si bene componis, nec idem: sine crimine mordet
 
Serra palam, tacitis morsibus illa nocet.

Terebellum.

 
SVnt quae praecipiti penetramus acumine, sunt quae
 
Solus perrumpas ingeniose labor.
 
Non est ingenii quod semper acumine fidas:
 
Subula non semper quod terebella facit.

Dolabra.

 
PArciùs emineant currentis ferra dolabrae,
 
Proficient; paulò largiùs, officient.
 
Pluris in augendis modica est industria rebus,
 
Quàm nimiae caecus fervor avaritiae.

Pastilli.

 
INcidat ardenti ferro pastillus, aroma est:
 
Incidat algenti, mortua massa jacet.
 
Dic bona lectori calido; recreatur odore;
 
Optima non calido dic; inodora rosa est.

Chirotheca.

 
PEllibus inductis digit quam ferre vicissim
 
Naturae placuit ferre vetantur opem.
 
Sic fit. ubi curant sociorum propria quisque
 
Commoda, res Ptariae, publica causa perit.

Chirotheca Hispanica.

 
COnjugium est thecę atq; manûs, & servat odorem
 
Pellis ab inducta conjuge pellicea.
 
Dispice ducenda multùm de Conjuge, quae Tu
 
Fiat, id est eadem pellis & una caro.

Eadem.

 
MIxta malis bona sunt: pensarunt Fata probandis
 
Improba. sic animum divide ubique tuum.
 
Pravus homo es, si quà nequeas ignoscere pravis.
 
Sit quod ab Hispanis oderis, istud ama.

Pecten.

 
ESt quod rapta per implexos violenta capillos,
 
Est quod laeve levis dextera ducit ebur.
 
Non nihili est, rerum nodos quo pectine pectas;
 
Explicat iste graves, implicat iste leves.

Malum.

 
A Malo quod origo mali est, post saecula nomen
 
Credimus id quod nos angit habere mali.
 
Appositè; nisi quod praepostera syllaba fecit
 
Hoc breve quod longum debuit esse malum.

Dentiscalpia.

 
ERuis impactas multâ testudine sordes
 
Dentibus: at linguam negligis. illa nitet?
 
En quid agis? livet nigro sale cordis amari?
 
Nec nisi saepe sacris lota nitebit aquis.

Annulus.

 
AVreus es? magis aureus es, quod saepe supremi
 
Sic memorem facias, annule pure, Boni.
 
Sola aeternorum series immensa dierum
 
(Annulus est id quod vivimus) annus erit.

Ad Filium epilogus.

 
DEsino. Centuria est; & votum solvimus. adde,
 
Constantine, parem tu quoque Centuriam.
 
His armis vitium oppugna. formamque modumque
 
Patris ab exemplo Centurionis habes.
 
Bis, ter Centurio stragem si feceris, euge,
 
Non dubiè victor, cum Chiliarchus, eris.

Vorige Volgende