Oeuvres complètes. Tome XVIII. L'horloge à pendule 1666-1695
(1934)–Christiaan Huygens–
Auteursrecht onbekend
[pagina 663]
| |
Anecdota.§ 1. De innatantibus. Exercitij gratiaGa naar voetnoot1). Archimedis demonstratio non videtur sufficereGa naar voetnoot2). Meum Theorema de appropinquatione centrorum gravitatisGa naar voetnoot3). De Cylindro aliquid, de ConoGa naar voetnoot4).
Notavi Archimedem cum per locum posset brevius, maluisse absque eoGa naar voetnoot5). Veteres hoc observasse ut simplicioribus rationibus in demonstrando uterentur, ut in 47 primi Elementorum noluerunt proportiones adhibereGa naar voetnoot6).
DioptricaGa naar voetnoot7). prima fere studia in his. adhuc usque imperfecta nec paenitere. diu promissa. frustra investigaveram correctionem mutuam superficierum sphaericarumGa naar voetnoot8). quae sit optima lens convexa, 6 ad 1Ga naar voetnoot9). Theoremata omnia fere. forsan una demonstratio telescopij. à nemine datam. Cartesium ignorasse nec Gregorium, nec Fabrium aut quenquam scivisseGa naar voetnoot10). De Pareliorum et Coronarum caussis aliquid extat in DiarijsGa naar voetnoot11). radius trans cylin- | |
[pagina 664]
| |
drum refractus. ejus projectio seu vestigium in basi, tanquam major proportio refractionis essetGa naar voetnoot1). cylindrus glacialis a stellula pendens Keplero observatusGa naar voetnoot2). Tabula aperturarumGa naar voetnoot3). Amplificatio ex sphaerulis et lenticulisGa naar voetnoot4). Quam difficile sphaericae superficies perficiantur. quantum hic operae impenderimGa naar voetnoot5). Metium non esse primum inventoremGa naar voetnoot6). Addidissem libellam errori non obnoxiam. extat in DiarijsGa naar voetnoot7). meretur conservari. Quid binis telescopijs alij effecerintGa naar voetnoot8). De animalculis in semine praecipua observatio. non pridem facta, a Lewenhoekio excultaGa naar voetnoot9). De circulatione. De animalculis in aqua pipere mista. quae puto ex aere allabiGa naar voetnoot10). De motu ex collisione seu impulsu. dedi regulas quae exstant in DiarijsGa naar voetnoot11). Quid Angli, ad quos 4 regulas priores miseram cum demonstrationibus. Wallisius non habebat antea sed meam sibi usurpat, sed obscurè tamen. quae vis ejus demonstrationis non videruntGa naar voetnoot12). eamet in mollibus adhibui. quid invenerimGa naar voetnoot13). Mariottus plagiatorGa naar voetnoot14). | |
[pagina 665]
| |
Motum non alium quam relativum dari. etiam vertiginis motum relativum esse. contra NeutonumGa naar voetnoot15).
De vi centrifuga exstant, sed non demonstrataGa naar voetnoot16). praecipuum theorema (forsan demonstrabo) quo vis ea exaequatur gravitatiGa naar voetnoot17). Galileus deceptusGa naar voetnoot16). Libera per vacuum &c.Ga naar voetnoot18). Neutonus applicuit feliciter ad motus ellipticos Planetarum. hinc quanti sit haec vis centrifugae cognitio apparetGa naar voetnoot16). Borellus aliquid prius. sed vis centrifugae mensuram ignorabatGa naar voetnoot19). Mirabile de turbine se sustinente, nec adhuc perspectum.
§ 2. DeGa naar voetnoot20) phaenomenis Saturni. et lunula. quale primum telescopium meum, lens superficierum alteram planam ex speculo habebat. exili aperturaGa naar voetnoot21). tantomirabiliusGa naar voetnoot22) annulum fuisse repertum. Diligentia mira in observando per hyemem, tertia post mediam noctem, vigente geluGa naar voetnoot23). Ex Neuraei epistola, de Gassendo qui moriens delegabat amicis hanc de Saturno disquisitionemGa naar voetnoot24). De lunula mea Gassendo dixeramGa naar voetnoot25). Quid Cardinalis Mediceus et Itali, quorum scripta servoGa naar voetnoot26). Quid Eustachius cum FabroGa naar voetnoot27). sed hic sententiam veriorem postea amplexus ut in dialogisGa naar voetnoot28). quid JoGa naar voetnoot29) | |
[pagina 666]
| |
Campanus, qui laureolam in mustaceo, quod Romae videndum praebueritGa naar voetnoot1). Alij quaterni Satellites a Cassino inventiGa naar voetnoot2). Correctio inclinationis annuliGa naar voetnoot3). Wallisij astus in anagrammateGa naar voetnoot4). Wrennij hypothesis, eademque Freniclij de qua hic decertat. Riccioli fere eadem. Mira affectatio vel ingenij tarditas, post cognitam veram tali se venditantisGa naar voetnoot5). Hevelius cessitGa naar voetnoot6).
§ 3. De Horologio oscillatorio. quomodo primum invenerim ex hodometroGa naar voetnoot7). Conatus plurium praeripere cupientium. ut in Experimentis FlorentinisGa naar voetnoot8). Post nostrum libellum in Italiam dimissum, figuras per Bullialdum a Cardinali Mediceo missas quarum Galilei alteram. sed difficili machinatione, ut non mirum non successisseGa naar voetnoot9). Hevelius sibi occeptumGa naar voetnoot10). Germanus quidam cinifloGa naar voetnoot11) volebat Tychonem Brahe mihi praeivisse. Daniae legatus Craghe habebat vetus horologium Tychonis nequaquam affabre elaboratum cui pendulum inerat, et contendebat ita olim fabricatum fuisse. sed Ol. Romerus qui huc iter tunc forte habebat fraudem coarguit, optime se menisse [lisez: meminisse] dicens a quo et quando pendulum illud ipsum appensum foretGa naar voetnoot12). | |
[pagina 667]
| |
Sed praecipuum longè hic est Cycloidis inventum. utinam vidisset Galileus. Brounkerus tentavit Anglis vel sibi hic aliquid decerpere, edita demonstratione, absque mei mentione, sed falsâ, cum et ante aliam quoque falsam ad me misissetGa naar voetnoot13). Pardies etiam, sed nostrae non comparanda, in qua tempus definiturGa naar voetnoot14). Quale horologium ad longitudines metiendas paraverim, fere ut in libro edito, sed additum ut singulis horae scrupulis sexagesimis eadem omnia reverterentur, una rota perennem motum habente, reliquis quiescentibus, nisi cum huic novae vires conciliandaeGa naar voetnoot15). qui successus. et de variatione secundum distantias ab aequatore. Voldero examinatumGa naar voetnoot16). De Evolutione nova Theoria et lucem adferens geometricis rebusGa naar voetnoot17). De centro oscillationis, cujus particulam quandam aliter demonstrare nonnulli existimarunt aliquid esseGa naar voetnoot18). | |
[pagina 668]
| |
15 ped. cum uncia spatium cadendo peractum in scrupulo horae secundoGa naar voetnoot1). Penduli secundorum longitudo ante ignotaGa naar voetnoot2). MersenniGa naar voetnoot3). Mirum nec ipsi nec qui ipsius libellum legisset non venisse in mentem ut horologio pendulum aptaretGa naar voetnoot4).
Horologium portatile cum involuto elatere. Fraus plagiarij Parisiensis industriae non vulgaris. non potuit se continereGa naar voetnoot5). Omitte de PrivilegioGa naar voetnoot6). Vitium Elateris ex mutatione caloris. alioqui tentassem itinere in IndiamGa naar voetnoot7). Omnia horologia portatilia postea hoc invento correcta. ubi tot mechanici continuo se exercuerint dico talia mirum non fuisse animadversa. Hookij ineptiae, suspiciones, injuriae, alias satis ingeniosi. literae Brounkeri. ipsis Anglis molestus Hookius. Hevelio iniquusGa naar voetnoot8). Horologium ex circulari pendulo. quid incommodiGa naar voetnoot9). |
|