Frank van Wezels roemruchte jaren & Notities van een landstormman

LXII

Ik applaudisseer! Ik applaudisseer als een gek. En daar heb ik reden voor! Ik applaudisseer van razend enthousiasme en mijn applaus geldt de hogere legerleiding. Ere wie ere toekomt. Ik begroet u, o onnoembaar machtselement, dat schuil gaat onder de vage term van ‘hogere legerleiding’. Ik begroet in u een bondgenoot van inderdaad zeldzame geslepenheid. Ik had dat niet achter jullie gezocht. Ik vond jullie, eerlijk gezegd, nog al achterlijk, nog al lijdende aan gebrek aan slimheid, maar nu vraag ik excuus: jullie zijn uitgeslapen jongens en ik blij, dat je me zo allerhartelijkst in de hand werkt.

Het enige, wat ik nog tegen jullie heb, is, dat je je niet wat meer ronduit verklaart. Slimheid is goed, maar je moet je niet al te zeer verbergen. Af en toe eens zo'n streek uithalen als deze. Je een beetje bloot geven en je in de kaart laten kijken, zo een beetje met een blik van verstandhouding, met zo'n knipoogje van: ‘wij snappen mekaar, hé? o zo!’

Want olijkerds zijn jullie, hoor! Jullie met je strenge gezichten, je onverstoorbare ernst, je deftige ingetogenheid. Jullie verbergen je prachtig onder je air van alles-afdoen-met-koude-hooghartigheid. Maar nou heb ik jullie in de

[p. 428]

gaten! Je hebt al net zo de pest aan het autokratische systeem van dolhuismanieren als ik. Je snakt net zo hard naar een beetje logika en naar een beetje meer waardering van de persoonlijkheid als ik. Maar je uit dat anders. Je laat dat eerst merken door op een goeie dag voor het voetlicht te komen met een monsterachtige overdrijving, zo allerverschrikkelijkst dwaas als een gruwelijk lachwekkend clownsbakkes. En ik moet zeggen: je doet het prachtig. Jullie stalen gezichten zijn onverbeterlijk! Duizend maal m'n kompliment. Ik kom nog es bij jullie in de leer. Dan loop ik meteen geen kans meer om op een ongelukzalige dag ook eens de provoost in te draaien.

Waarachtig, lezer, ik heb versteld gestaan. Een ogenblikje was ik zelfs overdonderd en maakte me in ernst een beetje kwaad. Maar in eens schoot als een bliksemflits het heldere begrip van de grap me door m'n hersens en ik was verbluft op gans nieuwe wijze. Ik stond paf voor die geraffineerde truc.

De kwestie was deze: een opleiding zou promoveren. De sergeants zouden hun strepen verliezen en als glorieus equivalent daarvoor een knoopje op hun kraag krijgen. Vaandrig zouden ze worden, dat is zoiets als leerling-luitenant. Daar was er een bij die woonde, als burger dan, vroeger in Den Haag. Daar woonde z'n vrouw zelfs nog. En die slimmerd verzocht te voren, of-ie als vaandrig niet in de residentie van z'n vrouw geplaatst kon worden. Kreeg een stuurs antwoord: dat was nodeloos gevraag, dat hing af van het nummer, dat hij bij z'n examen behalen zou; als hij een goed nummer had, kreeg hij de keus van z'n korps. Had officieel in de krant gestaan.

De man doet z'n best. Slaagt met nummer één!!! Zag zichzelf al in Den Haag, verrukt.

Daar kwamen de aanstellingen af en onze vrind... werd geplaatst... haha! is-t-ie goed? werd geplaatst... o, o, de sinistere grappenmakers!... in god, god, wat is-t-ie mirakel fijn!... in Assen!... in Assen!

Heb ik gelachen! Heb ik me half dood gelachen!

Dat noem ik optreden! Dat noem ik durven! Dat noem ik een systeem aanpakken en belachelijk maken. Ik zou niet de moed gehad hebben om zo onbeschaamd sarkastisch de hele rommelzooi van de legeradministratie, van willekeur en machtsfanatisme, aan de kaak te stellen.

Nee, hogere legerleiding, waarachtig, ik erken me verslagen. Maar zonder rancune, hoor! We werken voor hetzelfde doel en dus: reik me de hand en laten we broederschap drinken, bloed-broederschap. Op de ondergang van de piramidale nonsens die...