Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen

[1363]

⁺ Den coninck van Vranckrijck nu uit de ghevanghenisse verlost sijnde willende synen joncksten sone Philippus loonen over de ghetrauwicheyt, de welcke hy aen hem bethoont hadde heeft het hertochdom van Touraine wederom aen de fransche croone ghehecht ende hem ghegheven het hertochdom van Borgonien, ende daer van den schriftelijcken brief die hier volcht over ghegheven:

⁺ ‘Wy begeerende goedtjonstelijck af te weeren de overlastingen ende verdruckinghen, de welcke van de vyanden ghedaen worden aen onse ondersaeten van het hertochdom van Borgonien, (het welcke door successie van ter goeder memorie Philippus, hertoch van het selve tot ons als den naesten in het gheslachte niewelynckx is vervallen), ende voorsien aen hun ruste: ende overdenckende de aenghenaeme ende lofwerdighe diensten, de welcke Philippus, onsen alderliefsten vierden sone, vrywillich sich stellende in het perijckel van de doodt, onbevreest ende onverbaest met ons ghestaen heeft

+ Philippus wordt hertoch van Borgenten, 1363.

+ Penlof van den coninck aen Philippus ghegheven.

[p. 11]

in den slach ontrent Poitiers, ghequetst, ghevanghen ende opghehauden onder de macht van de vyanden, aldaer ende naer ons verlossinghe ghedreven door een waerachtighe kinderlijcke liefde tot nu toe aen ons ghedaen heeft: wy laeten weten aen alle teghenwoordige ende toecommende dat wy door deze ende andere rechtverdighe overdenckinghen verweckt sijnde, ende door het oodtmoedich versoeck van onse ondersaeten van het gheseydt hertochdom ghedreven sijnde, dat wy het voorseydt hertochdom van Borgonien ende alle recht, besittinghe ende eyghendom, die wy hebben connen ende moeten hebben in het selve door de voorseyde successie, met alle ende yder eeren, rechten, renten ende incomsten, met wat naeme sy ghenoemt worden, aen onsen gheseyden sone verleent ende ghegheven hebben, ende verleenen door den teneur van de teghenwordighe uyt ons besondere gratie, sekere wetenschap, coninclyke authoriteyt, ende volheyt van onse conincklijcke macht; ende de voorgaende stellen wy aen hem over, te hauden ende te besitten door hem ende syne hoirs in wettelijcken houwelijcke uyt sijn eyghen lichaem te gheprocreeren, eeuwichlijck, erffelijck, vredsaem ende gerust etc. Ghegheven tot Germiniac op de Marne (Materna), den 6 Sept. 1363.’

Philippus hertoch van Borgonien gheworden sijnde is met een goedt ghetal crijchs-volck besittinghe van het selve hertochdom gaen nemen, want Carolus, coninck van Navarre, Robertus, hertoch van Bar, ende selfs Philippus, hertoch van Orleans sauden gheerne hetselve hertochdom ghehadt hebben: waer door het gheschiedt is dat den eenen ende den anderen daer hunne vrienden hebbende Philippus den Stauten niet sonder ghewelt daer en heeft connen in gheraecken;

[p. 12]

aant.want den Graef van Montbelliart, Louis de Neufchastel ende andere borgoensche ridders deden hem grooten teghenstant, de welcke hy ten lesten heeft gedemt ende besittinghe genomen. Den derden January 1364 is Joannes, coninck van Vranckrijck, teghen den raedt van sijn rijck naer Enghelandt vertrocken om met den coninck te handelen over de verlossinghe van syne sonen ende andere heeren, de welcke aldaer noch in ostagie waeren. Aldaer ghecommen sijnde is hy van den coninck ende het gheheel hof seer treffelijck ontfanghen. In de maendt van Meerte is hy van een swaere sieckte overvallen,⁺waervan hy in het hof van Savoyen buyten Londen, al waer hy te vooren hadde ghevanghen gheseten, overleden is den achtsten dach van April. Sijn lichaem is naer Parijs overgevoert ende te S. Denis begraeven. Op H. Dryvuldicheyt-dach⁺in 't selve jaer is binnen Reims, coninck van Vranckrijck ghesalft ende gheeroont Carel, eersten Dolfijn van Viennois, hertoch van Normandien, sone van den overledenen Joannes, coninck van Vranckrijck in de tegenwoordicheyt van gheheel het fransch hof ende veel uytlandtsche princen. Joannes de Craon, angevin, aerts-bisschop van Reims heeft hem coninck ghesalft. Den bischop van Laon droech de ampulle met de H. Olie. (Dese ampulle is van den hemel ghecommen als wanneer Clodoveus eersten christenen coninck van Vranckrijck ghedoopt is.) Den bischop van Langres droech den scepter, Philippus den Stauten stelde den coninck de croone op het hooft; Ludovicus, hertoch van Anjou, droech den eersten standaert in de plaetse van den hertoch van Aquitanien. Wenceslaus, hertoch van Brabant, droech den tweeden standaert in de plaetse van den hertoch van Normandien, den bischop van Beauvais droech het cleedt van

+ De doodt van Joannes, coninck van Vranckrijck.

+ De crooninghe van Carel den Vijfden, coninck van Vranckrijck.

[p. 13]

aant.den coninck, den bischop van Noyon droech den bandelier; den bischop van Chalons droech den rynck. Ludovicus graef van Vlaenderen dede den coninck den deghen aen. Robertus hertoch van Bar droech de spooren in de plaetse van den graef van Toulouse. Den hertoch van Loreynen droech den conincklijcken standaert in de plaetse van den graef van Champagne.

Carolus, nu coninck gheworden sijnde is ghenoemt gheweest Carel den Vijfden, ende heeft de gifte van het hertogdom van Borgonien, de welcke Joannes sijn vader aen synen joncksten broeder Philippus den Stauten ghedaen hadde op⁺dese maniere bevesticht: ‘Door een besondere liefde, de welcke wy tot dien onsen broeder altijd ghehadt hebben, ende noch draeghen ende hebben, de gheseyde gifte van het hertochdom van Borgonien ende alle de andere goedtkeurende, ende wy die aenghenaeme prysen, approberen, ende uyt besondere gratie, onse conincklycke authoriteyt ende sekere wetenschap bevestighen wy die door den teneur van de teghenwoordighe, willende ende toestaende dat hy onsen broeder het gheseydt hertochdom ende andere aen hem ghegheven, ende syne hoirs uyt sijn lichaem in de rechte linie ende wettelijcken houwelyke te procrëeren ghenieten ende ghebruycken, volghens den inhoudt van de voorschreven brieven van den heer, onsen vader. Ende voorder de voorseyde gifte ende gratie van den gheseyden heer, onsen vader, onse teghenwordighe vergrootende, gheven wy aen den selven, onsen broeder het huys van Borgonien, gheleghen op den berch van S. Genoveva tot Parijs, het welcke van over langhen tijdt gheweest heeft van de hertoghen van Borgonien, aen hem ende syne erfghenaemen uyt gratie ende voorseyde

+ De bevestinghe van de gifte van het hertochdom van Borgonien.

[p. 14]

authoriteyt, te hauden met syne behoorselen op die maniere ende forme op de welcke den geseyden lesten hertoch van Borgonien dit ghehouden heeft, soo lanck als hy gheleeft heeft. Ghegheven te Louvre, by Parijs, den tweeden Juny in 't jaer Ons Heeren 1364.’

⁺ In de maendt van Augustus isser binnen Audenaerde tot S. Walburghe een tsamencomst ghehauden over het houwelijk van Margarita, dochter van den graef van Vlaenderen.

+ Eerste tsamencomste over het houwelijck van Margarita.