Er is niets nieuws onder de zon

[p. 59]

Hoofdstuk 19
Haast U om uw's levenwil........

Als u dit leest is het kerstfeest en, zo u wilt, de kerstroes, voorbij en het nieuwe jaar heeft zijn intrede gedaan. Een nieuw begin, met de beste voornemens bezield maar... is dat wel zo? Is het mogelijk met een schone lei te beginnen? Eigenlijk is er niets veranderd. We zitten nog met dezelfde problemen, persoonlijk, landelijk, internationaal, van voor 31 december j.l. De problemen zijn voor de een groter dan voor de ander en toch, als Christen moeten we elkanders problemen helpen dragen en waar mogelijk, helpen oplossen. De t.v. beelden vertellen ons wat over bepaalde groepen mensen gekomen is. Denkt u maar aan de Haitiaanse vluchtelingen. ‘Haast u om uw's levenwil’ geldt voor hen heel reël. Velen liepen liever de kans in de zee te verdrinken dan te blijven waar ze waren. Ik herinner me dat toen iemand gevraagd werd waarom hij weggegaan was hij antwoordde: Mijn vader en broer zijn beide doodgeschoten. Voor mij was er niets anders te doen dan weg te gaan want ook mijn leven was in gevaar. Het lijkt wel of de 20e eeuw de eeuw is van de vluchtelingen. Er is bijna geen land ter wereld waar men het vluchtelingen probleem niet kent. Uit het ene land vlucht men weg en een ander land wordt overstroomd met vluchtelingen. Reeds voor de 2e wereldoorlog kende men in Nederland de Duitse vluchtelingen, meestal joden. De meeste van deze hebben kans gezien de oceaan over te steken naar de V.S. en Canada. Ze hadden in ieder geval geld om de overtocht te betalen. Het was toen nog niet ‘massaal’. Zo hebben ook veel Surinamers kans gezien naar Nederland of Amerika te vluchten uit vrees voor het geweld tegen hen, hetzij om politieke reden, hetzij om etnische redenen. Niettemin zijn er ook duizenden die dit niet konden doen en alleen het vege lijf hebben kunnen redden voor het naderende geweld. Ik herinnier me een geval van een bosneger vrouwtje met 10 kinderen die ergens in de Hernhutterstraat in een loods, tussen bierkratten etc. een onderkomen had gevonden. Ik zal haar Joosje noemen. Joosje woonde in Moengotapoe en had een huis met 7 kamers. Ze

[p. 60]

leefde van de opbrengst van haar grondje, voor eigen gebruik en de rest verkocht ze naar de stad totdat... er geschoten werd en ze vrachtwagens met lijken erop zag passeren. Ze kreeg de schrik te pakken en vertrok met haar kinderen via het bos te voet naar richting Moengo. Anderen vluchtten via het bos (de weg was niet veilig) naar de Franse kant. Eerst bleef Joosje bij een zuster te Moengo maar dat ging ook niet en dus trok ze door naar de stad want ze dacht ook aan de kinderen die naar school zouden moeten. Op zekere dag komt iemand en biedt haar een eenvoudig baantje aan. Joosje accepteert maar haar gezicht staat niet blij. Ze denkt aan haar leven in Moengotapoe. Dat leven is voorgoed voorbij. Haar huis is er niet meer. Dromerig zegt ze: Eigenlijk wil ik niet meer leven maar ik moet terwille van mijn kinderen. Dit is heel in het kort het verhaal van Joosje maar hoewel van elke vluchteling het verhaal enigszins anders is, een ding hebben ze gemeen hun leven van voor de vlucht is totaal vernietigd. Wat ze misschien in jaren opgebouwd hebben wordt hun in een klap ontnomen. Een ander voorbeeld. Een onderwijzersgezin in Albina moest ook vluchten. De oudste zoon was al doodgeschoten. Het gezin vluchtte naar de stad. Vader en moeder vonden tijdelijk onderdak in een pastorie. De 4 kinderen waren her en der ondergebracht. Deze man had het geluk dat hij timmerman was voordat hij in het onderwijs ging. Op een schoolerf met internaat stond een washok. Dat washok mocht hij omtoveren in een eenvoudige woning. Buiten schooltijd nam hij timmerkarweitjes aan en zodoende kon hij meubels bedden etc. kopen en was het gezin weer bij elkaar. Deze mensen hebben het gered, maar is het niet hard als je op je 50ste helemaal opnieuw moet beginnen? Want z'n huis in Albina is vernietigd en z'n huisraad gestolen. Ook zij hadden alleen het vege lijf kunnen redden. We hoeven nog niet naar het buitenland te kijken om te weten hoeveel ellende de vluchtelingen meemaken. De reden waarom ik dit naar voren heb gebracht? Zijn we niet te veel gewend geraakt aan de ellende van onze medemens en te veel vervuld van onze eigen problemen zodat we de nood van anderen niet meer zien of zijn we bang in aktie te komen tegen onrecht anderen aangedaan? Dat

[p. 61]

is immers bovendien gevaarlijk? Zwijgen we daarom maar liever er over?

In Guatemala was een jonge priester die ook opkwam tegen onrecht. Op zekere dag vond men hem in z'n hut, door het hoofd geschoten terwijl hij geknield lag voor z'n Bijbel. Deze lag open bij Ps. 130-131.

In ps. 130 staat o.a.: In mijn angst roep ik tot U.. en in ps. 131: Mijn ziel heeft rust gevonden. Kort tevoren had hij tot een groep Christenen gezegd: Als de Heer mij roept hoop ik dat Hij me biddende zal vinden. Zijn we bereid, U en ik, ons VOLLEDIG in te zetten om het onrecht aan anderen aangedaan te keren en waar mogelijk enigszins ongedaan te maken? Na de 2e wereldoorlog heb ik deel genomen aan een werkkamp van de wereldraad van kerken om een sportveld aan te leggen voor gehandicapten (kinderen die door het oorlogsgeweld verminkt waren). Dat was zwaar werk maar het was een heerlijke gewaarwording om met christenen uit allerlei werelddelen iets op te bouwen. Dergelijke kampen waren bijv. ook in Zeeland om te helpen de dijken te dichten etc. We hebben hier zoveel jongerengroepen. Zou het niet mogelijk zijn dat zij eens een week van hun vacantie beschikbaar stellen om te werken aan de wederopbouw van het binnenland? Eventueel in overleg met de Caribean Conference of Churches? Is er geen geld zegt u? Er is toch geld beschikbaar gesteld? Bovendien hebben we materiaal, in de vorm van hout, genoeg. Wat zegt u? Moet de regering het doen? In feite zou het moeten worden gedaan door degenen die de vernieling hebben aangebracht maar van die kant valt niets te verwachten. De regering kan adviezen geven, plannen uitwerken maar er moeten mensen komen die het doen. Gevaarlijk zegt u? Leest u maar het verhaal van Nehemia over de wederopbouw van Jeruzalem en de tempel: in de ene hand een troffel en in de andere een zwaard. Ondanks het gevaar en de tegenstand deden ze wat God van hen vroeg (en zover ik weet werden ze er niet voor betaald!). We zingen in gezang 440: Neem bezit van al mijn tijd. Ieder uur zij U gewijd en verder neem mijn krachten en verstand in uw wijze Mees-

[p. 62]

terhand. Maar menen we dat wel? Ook als het offers vraagt? Wie begint?