Van lieverlede

[p. 13]

II

Buren en familieleden hadden verwacht dat mevrouw Beijer na de dood van haar man helemaal op zou bloeien omdat ze, verlost van zo'n schurk, opgelucht zou moeten zijn. Had hij zich niet in de drank verloren? Trok hij in het café niet de vuilste meiden uit de buurt op zijn schoot? Hij gedroeg zich toch alsof ie geen vrouw en kinderen had? Was het dan geen bruut? Maar de weduwe plengde tranen en ging zienderogen achteruit. Ja, de mensen hadden zich vergist en hun vergissing inziende kregen ze medelijden dat allengs plaats maakte voor onbegrip en toen liet niemand meer iets van zich horen. Een enkele maal lag er een rouwbrief op het matje en wist mevrouw Beijer dat haar onherroepelijk en voorgoed iemand was ontnomen, zoals alleen de dood dat kan.

Coby vertrok. Gek als ze was op glitter en show, had ze haar balletlessen verruild voor een cursus acrobatiek om tenslotte een baan als danseres in de revue te krijgen. Wanneer ze 's nachts thuiskwam piepte het bezorgde hoofd van haar moeder om de deur om te informeren hoe het gegaan was, te zeggen dat ze niet moest drinken en haar te herinneren aan de dorst van haar vader.

Coby was een lenig meisje, Coby vertrok. Naar een eigen kamer, zei ze, maar in werkelijkheid om bij een to-

[p. 14]

neelmeester in te trekken.

De oude mevrouw Beijer, ze was zesenvijftig maar gedroeg zich alsof ze de overgangsjaren twintig jaar geleden gepasseerd was, klampte zich vast aan het haar laatst overgebleven dierbare. In het jaar dat Hanna nog leerplichtig was, vergezelde ze haar zo veel ze kon tot halverwege de route naar school en op zeldzame dagen dat ze zich gezond voelde, dagen waarop ze zweette noch rilde, liep ze zelfs helemaal mee. Een enkele keer stond ze aan de poort te wachten, beseffend dat de jongens een eindje verderop, rukkerig het gas opvoerend van hun brommers, dat deden op grond van slechte gedachten en handelingen waar haar kind tegen beschermd moest worden. Dat ze daar niet bang voor hoefde te zijn, drong niet tot haar door. Hanna was voor haar leeftijd een te lang en slungelig meisje, kleren zaten onmodieus en overal te wijd. Maar haar moeder zag dit niet. Het was een degelijk kind, een aantrekkelijk meisje waar ze voorzichtig op moest zijn. Ze wenste dat het jaar voorbij was, dat het nog eerder mocht zijn dat haar dochter thuis kon blijven. En Hanna, die zich moeilijk bij haar klasgenoten aanpaste en vaak een mikpunt van spot was, wilde niets liever. Toen het hoofd van de school, een zure mère met dubbele achternaam, niet reageerde op de mededeling dat Hanna Beijer met ingang van haar aanstaande verjaardag de school verlaten zou, waren Hanna en haar moeder het er zonder veel woorden over eens dat die datum best wel vervroegd kon worden.

Na een half jaar nam Hanna een baantje. Gedurende twee uur 's morgens en twee uur 's avonds moest ze met een ploegje vrouwen een kantoorgebouw schoonhouden. Het zorgelijk en hulpbehoevend geklaag van haar moe-

[p. 15]

der noopte haar echter na enkele weken ontslag te nemen. Het speet haar want de veelal getrouwde vrouwen, liever zittend achter een bekertje koffie en sigaret dan lopend achter een bezem of elektrische boender, hadden haar ondanks haar zwijgzaamheid niet onaardig bejegend. Maar ze legde zich erbij neer en sleet de dagen thuis met huishoudelijk werk en het gezelschap houden van haar moeder. Bijna de gehele dag brachten de vrouwen in de voorkamer door. Mevrouw Beijer keek vanuit haar bed of, wanneer ze zich fit voelde, vanaf haar stoel, naar buiten. Ze maakte eens een opmerking, zeurde en mopperde wat en zakte regelmatig weg in een dutje waaruit ze dan even later, vaak gekweld door een hoestbui, ontwaakte. En Hanna zat aan het andere raam, volgde eveneens het gebeuren op straat en las tussendoor de krant, de reclamefolders en de oude tijdschriften die Coby haar gaf. Veel van wat ze las begreep ze slecht, maar ze nam moeite door te lezen al schoven de regels zonder enige indruk op haar te maken aan haar voorbij. Met gretigheid las ze de personeelsadvertenties. Ze zag zich achter toonbanken respectievelijk kousen en ondergoed, schoonheidsmiddelen, vlees, souvenirs, gebak en groente staan verkopen, bedden opmaken in een hotel met de radio aan en lopen door de gangen en zalen van een ziekenhuis. Of ze babbelde, op weg naar een school, tegen de kinderen van een doktersvrouw of een andere gewichtige vrouw die om een of andere reden haar de kinderen toevertrouwde; een vrouw met een bleek, chagrijnig gezicht, onberispelijke kleren, dunne tere handen en een kille stem die bevelen gaf en gekunsteld lachte. En dan keek ze op en zag de vertrouwde kamer, de straat die ze al even lang kende. En haar moeder.

[p. 16]

Vier jaren waren zo, de dagen sleurs hun oude gang herhalend, voorbijgegaan. Hanna's ergernis groeide, naarmate de hoop afnam dat ooit alles anders zou worden.