Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Simsons treurspel (1618)

Informatie terzijde

Titelpagina van Simsons treurspel
Afbeelding van Simsons treurspelToon afbeelding van titelpagina van Simsons treurspel

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.49 MB)

ebook (3.53 MB)

XML (0.22 MB)

tekstbestand






Genre

drama

Subgenre

tragedie/treurspel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Simsons treurspel

(1618)–Abraham de Koning–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

II. Handelinghe. I. Uytkomste.

 
Delila.
 
HOe dat ick 'tmaek, of hoe ick woel,
 
Myn dunckt ick in myn borst ghevoel
 
Een knagingh, en misnoeghen,
 
Door dien my lust nae deze wraeck,
 
En d'wyl ick naer de gout-dorst haeck,
 
Comt my 'tghewisse wroeghen.
 
Sal ick gheveynsd'lijck dan verraen,
 
Die nimmer sweert van my te gaen?
 
Hoe zal ick 't lijden konnen!
 
Te sien een die my lieft, en mint,
 
Dat m'hem soo wreed'lijck strickt en bint,
 
De sterckst' onder de zonne?
[Folio D2r]
[fol. D2r]
 
Wat Delila? wat re'en zijn dit?
 
Dijn oogh-merck, en u rechte wit,
 
Dat zijn de ronde goden:
 
Om 't silver, gelt, of gele Gout
 
'k Acht dat gh'u vriend verraden sout,
 
'k Laet staen d'Hebreeusche Iode.
 
Ha lust! of liever neyging, die
 
'k Als voor myn oogen doemlijck sie,
 
Wat kondy al bedrijven?
 
Om u verlaetmen 't beste goet,
 
Om u verteertmen vleys, en bloet,
 
Door quel-sucht na roo schyven.
 
Om gelt en achtmen goet noch eer,
 
Die gelt heeft is te hans een Heer,
 
Hoe wel 't veel streckt ten quaden,
 
Het goet, nae datmen met hem leeft,
 
Dient, ofte heerschet die het heeft,
 
En 't kan de Ziele schaden.
 
Nochtans hoe wel k'in gout-dorst sucht,
 
Een goede naem, en goet gerucht
 
Is meer dan gulde schatten.
 
Een goede gunst gaet boven gout.
 
Een goet gerucht m'eeuwigh behout,
 
Maer elck kan't niet bevatten.
 
De wraeck-lust knaecht en mordt mijn hart,
 
En nimmermeer, ducht ick, en wert
 
Myn haet al 't onversoenlijck
 
Gepaeyt, of ick sal d'roem van't lant
 
Verwonnen sien door dese hant,
 
Zyn sterckt is my ondoenlijck.
 
De stricken daer'k zijn le'en me strick,
 
Die zijn voor handen, maer als ick
 
Denck, waer magh Stort-bier blyven?
[Folio D2v]
[fol. D2v]
 
Siet ginder comt den groven Boer.
 
Boer.
 
En ginse staet die loose hoer,
 
'k Vrees se sel my bekyven.
 
Iuffer goen dagh, dat ic so langh wacht dats de schult van je meyt,
 
Die hadme van Tou, en van gien stricken eseyt,
 
Maer myn Goosen, 't leeck, wister beter bescheyt van.
 
Delila
 
Hill weet heur weetje wel.
 
Hey.
 
Ja je hebter ein wisse meyt // an
 
Se weet wongder averechts haer bootschap te doen.
 
Hilla.
 
Wat schort jou logenaer?
 
Hey.
 
Niet, dan geeftmen een soen.
 
Juffer 't is sulcken mallen meyt, se wou aynckel met me te bed.
 
Delila
 
De stricken.
 
He.
 
Die schoppen ien oogh noch selver edrayt hed,
 
Dat zynse, noyt isser iets levend me ebongen,
 
Vande weergae heb ick ien swiep emaeckt voor onse jonge,
 
Se zyn zo sterk me souwer ien dief.
 
De.
 
'k Weet by opknoopen.
 
Komt binnen.
 
Hi.
 
Ja geeft hem gelt, en laet de plompert loopen.
Pause.
De Philistynen aen d'een zyde, Simson gebonden met stricken slapende. Delila, Boer
 
Delila
 
Vorsten siet hier u wraeck gestrickt nu schoon voor handen.
 
Thoy.
 
Slaept hy?
 
Boer.
 
Heerschip, jy selter u ving'ren an brangden.
 
Tast hem byld niet an, 't is ien veugel met ien beck.
 
Delil.
 
Jaeght dien Stultus van hier.
 
Sob.
 
Wel ist al vande geck?
 
So stout niet datje een woort meer spreeckt.
 
Phi.
 
Durfje kicken?
 
Boer.
 
Jaeck. waerom niet? hy is ebonge met myn eyge stricken.
 
Rehob.
 
Niet een woort, 't sy ghy met onse vrye-wil spreeckt.
 
Boer.
 
Al weer verraed? soo g'hier ie leet so stil wreeckt.
 
Moet ick niet? so wil ick dan niet. sta schrap ele borsten.
 
Ahusa.
 
Delila.
 
Th.
 
Weckt hem, weckt hem.
 
De.
 
Op, sy lief, de Vorsten
 
De Philistynen over u.
 
Sim.
 
Ha Delila! 'k en kan,
 
Ontrouwe valsche proy. verrady eenen Man
 
Die, laes, u meerder lieft, als selfs zyn eygen leven?
 
Waer zyn de Philistyns? wel waer zynse gebleven?
 
Sy ruymen voor my wegh, en stuyven voor myn hant:
 
G'lyck voor den wand'laer doet het Arabische sant.
 
G'lyck een geveerden pyl vlieght van een schitse boghe.
 
So swind het snoode rodt voor gluyren van mijn oogen.
 
Sy komen in't geweyr met bogen, pijl, en swaert.
 
En Simson trotst hun cracht, 't is hem de moeyt niet waert,
 
Dat hy 't vuyl Kakebeen van d'Eselinne b'hoeft // sict
 
Om dit godloos' gedrocht te vellen, Ha vrou toeft niet.
[Folio D3r]
[fol. D3r]
 
Soeckt list op list weer an, verlentert noch verklapt,
 
Houdt achter-raet en veynst eer ghy u lief betrapt.
 
Verguist geen nutte tijt, verspilt geen uyr of stonden,
 
So langh ghy niet en hebt u keurige lust gevonden.
 
Hoe ghy myns harten weet meer soecket snoo, en arch,
 
Hoe dieper ick't voor u geveynsdelijck verbergh.
 
Waer self myn kleet bewust 't zekreet 't geen 't harte koffert,
 
't Sou door het gulle vuyr Vulcano zyn geoffert.
 
Had ick myn lieve helft 't Himniters eerste vrucht
 
Myn Raetsel niet geseyt, laes, noyt en had 't gesucht
 
Door 't woede dulle vuyr myn echts-gebeentens sparken,
 
Door d'handeloose wint vervoert aen 's werelts perken,
 
Noyt had m'een Bruydegom in d'hoogste eer verrast.
 
Noyt had ick dertigh doon in't velt by een getast.
 
Noyt had de Philistijn de wraeck-lust my te dooden.
 
Noyt gaf ick hun de re'en te sweren by de goden,
 
Dat hun gesworen haet niet rusten sal, ten sy
 
Jck hun gevangen ben: Verraders! loopt, soeckt vry
 
Een ander Delila om Simson te betrapen,
 
Oft rust 't gehelmde hooft, en laet u vyand slapen.
 
Boer.
 
Sint Velten! hoe liep ick daer, 'k had gien kar an myn neirs.
 
Js hy oock al ewegh? wie seyt ia? mient hy't al weirs?
 
Hoe liepen onse Hop-luy? s'hadden gien Flerezyn in haer voeten.
 
Al weer ein out wijf in't water. Heyntje sel moeten
 
Sen neus inhalen, of hy krijght ein schop in zyn gat.
De Vorsten uyt.
 
Thoi.
 
Wat helpt al onsen roem, als dat wy preuts en prat
 
Met onsen stalen boogh den Edomit verschricken,
 
En kerven met ons swaert den Pheresit aen sticken?
 
Wat helpt dat wy de Joon in slaverny en dwangh
 
't Jock passen om den hals, hun treurigh leven langh?
 
Wat ist dat onder ons elck is een Giges hooghe
 
Wat ist dat d'Amonyt moet schreumen voor ons ooghe?
 
Wat ist of den Sirier ons dapperhe'en getuyght,
 
En dat den Arabier zyn krygel hooft ons buyght?
 
Als wy, sy schand! te swack zyn om een man te binden,
 
Wiens vindeloose kracht, noch list van zyn beminde,
 
Noch starckt verrassen kan 't geheym, waer in gewis
 
Zijn Goddelijck gewelt voor ons verborghen is:
 
Geen wapen sy genoech, noch volck om hem t'ontlyven,
 
Wy loopen voor hem wegh als kinders, en blo wyven.
 
Gelijck d'omsiende Haes voor 't koppel honden vliet,
 
So ist dat yder een hem siende d'rugghe biet.
[Folio D3v]
[fol. D3v]
 
Wat sotter frenesy mach d'hersenen bedwelmen
 
Van al de Philistijns! dat schilt, lans, boogh, noch helmen,
 
Noch tmali-duyst-pancier, 't scherp swaert, of staele kreeft,
 
Ons noch ontschrickt, noch maeckt datmen in't harnas beeft?
 
Jck ken 't de vrees die is een passi des ghemoede,
 
Maer past die Philistijns van onvertzaeghden bloede,
 
Wiens ghewapende hant, wiens hart ghestaelde arm,
 
Jnt hittighst vanden strijdt, in 't dulste van allarm
 
Men noyt verluyert sagh, noch dapp're stoute herten
 
Ontbreken om voor d'Hel een Cerberus te tarten.
 
't Ontsichelijck ghesicht, den ouden Charon doet
 
Dick tuym'len over boort in d'Helsche swarte vloet,
 
'k Laet staen als dat sy maer een slechte Jood begapen,
 
Of vaeck zietmense staen en sidd'ren in hun wapen.
 
Wat bloodaerds zyn wy nu! help Dagon onsen Godt,
 
Wy werden van een man ghedwonghen en bespot.
 
Ahusa.
 
Jck ben gants t'eynden raet.
 
Sob.
 
Sijn list stont ons te vresen.
 
Phico.
 
Hy moet nochtans, hy moet, door ons bedroghen wesen.
 
Rehob.
 
Daer 'n is noch raet, noch hulp.
 
Ph.
 
So weet ick ons te raen.
 
'k Heb onlancx by gheval, van een slavin verstaen,
 
Te weten, een Jodin, als dat hem was verboden
 
Te nutten Bacchi dranck, door wil van zijnen Gode.
 
Oft nu dewijl den wijn de sterckste wel ontmant,
 
Om dats' hem is verboon, my speelt yet in 't verstandt.
 
Daer moet een reden zijn, hoewel s'is my onvind'lijck.
 
Thoi.
 
Daer 's reden, of geen re'en, hy is voor ons onbind'lijck.
 
Ahusa.
 
Vergheefs te langh ghehoopt.
 
Reh.
 
Tot tweemael toe bedrogen.
 
Thoi.
 
Tot tweemael toe bespot, ghedroelt door zijne loghen.
 
Phico
 
Datmen Delila roept, en vraecht heur ernstich af,
 
Of s'hem noyt druyven bloet, of stercken dranck en gaf,
 
En heeft s'hem wijn gheboon, of hy hem heeft gedroncken.
 
Thoi.
 
Dat wort te wel gelooft, de lichte gayle voncken
 
Die minnens vlam ontstack, die moeten door de wijn
 
Als by de graen-goddin doch steets gekoestert zijn.
 
Phicol en weet ghy niet wanneer die beyde swermen,
 
Dat moet, de minne moet by't vier heur sitten wermen.
 
Ahusa.
 
Wat kan het schaen mijn Heer, ten gelt noch meer, noch min
 
Te reed'nen eens met haer.
 
Thoy.
 
Komt tre'en wy tot haer in,
 
Jck weet hy is ter Jacht.
 
Rhe.
 
Anders waert ongheraden.
 
Phico.
 
'tVersoecken staet ons vry.
 
Ahu
 
'tGheen vry staet kan niet schaden.
[Folio D4r]
[fol. D4r]
 
Rey der Philistynsche.
 
WAnneer sullen eens de Goden
 
Hun vergrammen op d'Hebreen?
 
Wanneer sullen eens de Ioden
 
Hun sien voor den Philisteen
 
Verootmoedicht, en ghedwonghen,
 
Dats' hun Rechter sien ghestrickt:
 
Dat s' hun Hertogh voor een Ionghen,
 
Sien dat hy zyn dienst beschickt?
 
Sihors beeck swelt inde vloeden,
 
Siende onse macht gheterght,
 
Al ons Vorsten eel van bloede,
 
Werden meer en meer gheerght.
 
Sorex vrou al de Gaditsche,
 
Noch Deleuteropolit,
 
D'Ecronitsche, noch Gazitsche,
 
Die vermoghen, laes, meer niet!
 
Hertens heete tochten woedich,
 
Rusten nimmer, nacht, of dagh,
 
Begeert dryft de wraeck-lust bloedich,
 
Oftmen eenmael Simson sagh,
 
Door een wil die 't al te boven
 
Gaet, wat hier de mensch bewilt,
 
Dees Hebree veracht, verschoven,
 
Die men noyt en sach ghestilt.
 
Daniters, wilt u helt verheffen,
 
Roemt vry op een stercke Vorst,
 
Maer als u't ong'luck komt treffen,
 
Nimmer dan na wrake dorst,
 
G'hebt u God vergramt 't is blycklijck,
 
Die gaf u in't dienstbaer jock,
[Folio D4v]
[fol. D4v]
 
Dat een Simson nu g'lijck'lijck,
 
U verlost, g'lyck Mose trock
 
Met zijn Broeder, Amrans Sone,
 
Wt d'Egyptens slaefsche last
 
d'Isralyten: om te woonen
 
Hier in Palestyna vast,
 
Dan mooghdy hem 't hooft omdrucken,
 
U ghewaende Iudas kroon,
 
Wil dit luck u soo ghelucken
 
Soo staen al u saken schoon.
 
Wil der Goden moet gheschieden,
 
Hoewel 't ons is onbekent,
 
Yder soeckt wel nae 't ghebieden,
 
Maer 't onheyls last op het endt
 
Maect de heersch-sucht droef, en druckig,
 
't Blyckt aen 't gheen ghebeuren sal,
 
't Vorsten leven scheen gheluckich,
 
Maer g'luckx weeld gaet voor den val.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken