Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Simsons treurspel (1618)

Informatie terzijde

Titelpagina van Simsons treurspel
Afbeelding van Simsons treurspelToon afbeelding van titelpagina van Simsons treurspel

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.49 MB)

ebook (3.53 MB)

XML (0.22 MB)

tekstbestand






Genre

drama

Subgenre

tragedie/treurspel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Simsons treurspel

(1618)–Abraham de Koning–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

II. Handelinghe. 5. Wtkomst.

Simson, Delila, Hilla, Barneus, de Vorsten, Boer.
 
HOe langh suldy, o Vrou! myn droeve ziele zyn
 
Een moyelijck ghequel? Hoe langh suldy dus weenen?
 
Hoe langh suldy myn hert geen vreucht of rust verleenen?
 
En peerlen 'tsuyv're vel met traenens Christalijn?
 
Sal 't lieve morghen-root uws kaecxkens kleur robijnigh,
 
Dien roode roose-mont, met ambrozijn bedout,
 
Met een deluvi-stroom van reghen, heet, en zout,
 
Vermeughen myne ziel te stricken, droef en guynigh?
 
De lichte Venus star Voor-boot-ster vanden dagh,
 
Wanneer s'haer gulde pruyck verthoont de blyde werelt,
 
Sietse myns 's harten-Vrou, onciert, onthult, ontperelt,
 
S'ontreckt ons Horisont heur vriendelijcke lagh:
 
Sietse des avonts weer, mijn schoone inde venster,
 
Al treurende versuft ziel-droevigh, en ontpayt,
 
'k Sie mercklijck datse t'eer heur oorlof neemt, en schayt,
 
En schielijck bercht s'haer hooft, en tintelende glenster,
 
Hoe veel te meer sal ick in 't hertzeer voor en na,
 
(O zonne van myn dagh! 't gheen ick sie aen mijn vrouwe,)
 
Connen melydeloos, en treureloos aenschouwen
 
V tranen, en u druck, mijn eyghen Delila,
 
Waerom houdy my vreemt? waerom wildy u veynsen?
 
Heb ick myn Enghel noyt oprechtelijck bezint?
 
Heb ick in weder-min u hart'lijck niet bemint?
 
Hoe 'k sie ghy twijffelt noch, ick merckt aen u ghepeynsen.
[Folio F1v]
[fol. F1v]
 
Delila.
 
Ia met goet, recht, en re'en,
 
Ey gaet, laet my alleen
 
Myn treurigh leven spillen.
 
Ick smelt in tranens vloed,
 
'tGhesicht is 'tgheen my voed,
 
En dat 's wel naer u wille.
 
Dat ghy myn liefd begeckt
 
Dat 's my ghenoech ontdeckt,
 
'kBehoef gheen voorder loghen,
 
Ick siet dat ghy my haet,
 
Hoe schoon dat gh'u ghelaet,
 
Hebdy my niet bedroghen?
 
Niet eens, maer derdemael,
 
Helaes als ick't verhael,
 
So dunckt my 'thert te breken,
 
Dat een bespraeckte mont,
 
Wt 'sherten valsche gront
 
Beveynsdelijck kan spreken.
 
Hoe-wel ghy met my spot,
 
'kSweer by ons heyl, en God
 
Dagon, maeckt ghy my kondich
 
U sterckt, niet om we'erstaen,
 
'kEn sal u niet verraen,
 
So waer als ick ben sondich.
 
Nu 'ksie dat u mishaecht
 
Mijn lusten, siet so vraecht
 
My niet meer, want 'ken minne
 
Gheen vyandt, maer een vrint,
 
Die niet heelt, maer ontbindt
 
'tVerborghen zijn vriendinne.
[Folio F2r]
[fol. F2r]
 
Simson
 
Ach lief! hoe queldy my,
 
Om weten daer u vry
 
Niet is doch aen gheleghen.
 
Delila
 
Ick kent, 'tis maer ghevraeght
 
Uyt keur-lust die my graeght.
 
Simson
 
Gheen strijdt is sonder zeghe.
 
Delila
 
Ach mocht dit my gheschien,
 
Dat ick noch soude sien
 
De zeghe voor myn rouwe.
 
Simson
 
Wat waert dan?
 
De.
 
Maer ick sou
 
Weten dat ghy getrouw
 
Minde u Sorex Vrouwe.
 
Simson
 
En by ghebreck van dies.
 
Delila
 
Ick nimmer we'er verkies.
 
V noch gheen mans besonder,
 
Hebreen, of schalcke Ioon,
 
Dat sweer ick by de Goon.
 
Simson
 
Dats wonder boven wonder!
 
Jst wonder? neen, ten is gheen wonder dat myn lief,
 
Die 'koyt voor ooghen lust in't minnend' hert verhief?
 
Mijn ziel so quelt en druckt, 'khoor daghelijcks haer klaghen,
 
Heur moeylijckheydt die dringht my hard van daegh tot daghe.
 
Sal ick? wil ick? hoe nu, Simson zydy verruckt?
 
Wat? zydy dul of sot? Mijn lief, helaes, hoe druckt
 
V biggheltraen versoeck deez' arm Hebre sijn herte,
 
'kEn kan, ick wil, wel hoe? de oorsaeck van mijn smarte,
 
De oorsaeck van myn ramp verklaer ick nimmermeer,
 
Vrouw weest ghetroost, ick gae.
 
Del.
 
Mijn bedgenoot, en Heer,
 
Ontworstelt desen arm, verlaet dees droeve Vrouwe
 
Niet eer, voor dat gh'haer eynd en Treur-spel sult aenschouwen,
 
Want siet, so veer ick mis d'onpayelijcke lust
 
Of zielens graghe keur, so leeft u Vrouw gherust,
 
Maer so deez' frenesy mijn hers'nen blijft beroeren,
 
Mooghdy d'ontzielde kas doen haest ter aerden voeren,
 
Simson
 
Hoe wagghelt myne kracht! hoe trillen dese le'en!
 
Hoe sweet mijn gh'heylicht hooft! hoe parst al dit gheween!
 
Ha sterckte ghy beswijckt! myn wil is als ghedwonghen,
 
Hoewel re'en en verstandt te swyghen hadd' bedonghen,
[Folio F2v]
[fol. F2v]
 
So werdt mijn ziele mat, ia mat als tot der doodt.
 
Delil.
 
So rust myn waerde lief, rust, rust in mynen schoot.
 
Simson
 
Daer is myn Delila. ('ksal door u eedt niet schromen,)
 
Siet scheyr-mes, scherp, of scheyr noyt op mijn hooft ghecomen:
 
'k En proefden noyt gheen wijn, noch sterck ghemaeckte dranck,
 
'k At noyt onreyne spijs, want al mijn leven lanck
 
Ben ick een Nazareen, gheheylicht en verkoren,
 
En een verloofder Gods van 'sMoeders lijfgheboren.
 
Wanneer, helaes, wanneer my yemandt nu beschoer,
 
En spilde 'tkronckel-hayr op hout of steene vloer,
 
So weeck myn groote kracht, mijn sterckte moest verflenschen,
 
En ick wierd swack ghelijck al and're aerdtsche menschen.
 
Delil.
 
Hoe kan de kracht, myn lief, sich berghen in u haer?
 
Dat 's wonder, ist soo?
 
Sim.
 
Ja 'tgheen ick u segh is waer,
 
Delil.
 
't Geen waer is moetmen 't niet ontwijselijck gelooven,
 
So wil ick niet door lust om weten u berooven
 
Van dees u groote kracht 'kghelooft al eer ick't sie.

Verschooningh.

Knecht.
 
Knech.
 
Myn Heer daer is een Jood, die sprack u garen.
 
Sim.
 
Wie?
 
Wie isset so u dunckt?
 
Kn.
 
'tJs een u broeders Sone.
 
Simson
 
Hy com eens weer.
 
De.
 
Myn Heer, mijn lief.
 
Si.
 
Mijn overschoone
Simson slapende in haer schoot.
 
Delila.
 
Nu rust onsal'ghen man,
 
V Delila en kan
 
V veynsen niet meer belghen,
 
My dunckt de zonne lacht
 
Nu 'kweet al zyne kracht
 
Kan ick myn vreucht niet swelghen.
 
'tLeydt my vast inde le'en,
 
'kWeet sijn verborghenthe'en,
 
'kWeet al 'tgheheym zijns harten.
 
Nu Vorsten zijt ghewis
 
Dat hy verraden is,
 
Die u roem plagh te tarten.
 
Den dwingher die u dwongh
[Folio F3r]
[fol. F3r]
 
Is door een Vrouwen tongh
 
Arghlistelijck bedroghen,
 
d'Onbindelijcken helt
 
Is van een Vrouw ghevelt,
 
Door schijn-min, waen, en loghen.
 
Hilla flucx wend u gangh,
 
En toeft, noch draelt niet langh,
 
De Vorsten self te spreken:
 
Doet hun grondich verhael,
 
Sy komen vierdemael
 
Om eens hun leet te wreken.
 
'kHeb al sijn kracht verrast,
 
Sy binden hem maer vast,
 
Sy koelen al hun lusten,
 
Sy brenghen my het ghelt,
 
In ganghbaer munt ghetelt,
 
'kSal wachtende my rusten.
Hilla.
 
Hilla.
 
Laes waerde Heer! my deert 'trampsalich ongheval,
 
'tGheen u te onverwacht als heden treffen sal.
 
Fy Vrouw! het is u schandt, om 'tghelt uw min te breken,
 
Maer wat kreunt my het stuck, als ick 'tbedenck ick reken
 
V ontrouw voor een winst, so wel voor u als my.
 
Geen ontrou, of daer is noch winst of voordeel by.
 
't Js noch een Vlaems geluck breeckt Delila haer trouwe,
 
Sy sal deur 't gelt heur staet te prachtelijcker houwe.
Thoy, Ahusath, Rehob, Sobab, Phicol, Hilla.
 
Thoi.
 
Hilla gaet ghy voor heen, wy volghen metter ijl.
 
Ahusa.
 
Men soecke, krijgh, en weegh zijn silver onderwijl.
 
Hilla.
 
Mijn Heeren dat 's van nood, 'tghelt is voorwis ghewonnen:
 
'tStuck dient wel vaeck volbrocht, 'tis kloeckelijck begonnen.
 
Jck gae met u verlof, en wacht u komst.
 
Sob.
 
So doet:
 
'tGheval wanneer s'haer toont men haestich grypen moet.
 
Rehob.
 
Gheen tijdt versuymt, om so een wraeck-uur te versloffen!
 
Phico
 
Ach Goon was hy ghestrickt, so was 'twit al ghetroffen.
 
Thoi.
 
'kAcht dat ons Dagon d'uur en tijdt om wreken gunt:
 
Maer elck tel eerst sijn ghelt in silver-keur ghemunt.
[Folio F3v]
[fol. F3v]
 
Delila.
 
Nu slaept bedroghen man, droomt g'neuchelijcke droomen,
 
Mijn g'liefde wederhelft de quel-lust van mijn jeucht,
 
Dijn onverwachte ramp, sal als een blixem komen,
 
Wanneer ghy't om myn eedt in 't minst niet dencken meucht.
 
Vertrouwdy grooten Vorst een Gazareensche Vrouwe,
 
V's herten g'heymenis: u crachts verborghen cas?
 
Siet' 't sal, helaes, te laet beklagheloos u rouwen,
 
Wanneer ghy vloeckt de geen die eens de liefste was,
 
V lustes lieve schoot voor 'tsacht ghepluymde kussen,
 
Waer in 't gheheylicht hooft te sorg'loos leyt en rust.
 
Sal deze myne daet zyn wraeck-lust konnen blussen,
 
Wiens mont noyt lusteloos my looft, en heeft ghekust?
 
Laes, sal ick wel? kan ick 't gheminde beeld verraden?
 
Wat meed'lyds-herts-tocht parst natuer uyt myne borst?
 
Natuur gaet voor de reen, 't verraet en kan niet schaden,
 
Aen dien, wiens ouden haet naer 't bloet myns vrienden dorst.
 
Neen, neen, al langh ghenoech ben ick met schand bedroghen,
 
Tot drymael toe ghehoont, en listelijck bespot:
 
Siet hier de rechte wraeck door u beveynsde loghen.
 
Hilla.
 
Me-Vrouw, de Vorsten komen.
 
De.
 
Lof Philistijnsche Godt,
 
Die eenmael onse smaet wil aen ons vyandt wreken.
 
Hilla, gaet heen in haest, en wilt Barneus spreken,
 
Seght dat hy daed'lijck kom, en doe 't gheen ick begheer.
 
Hilla.
 
Wat 's dat Me-vrou?
 
Del.
 
Dat 's dit, dat hy m'een hooft bescheer.
 
't Gheen ick hem wijsen sal, gaet ras, en maeckt u voeten.
 
Hilla.
 
Dat 's wonder wel gepast, hy komt my recht ontmoeten.

Verschoninge.

Barneus, Hilla, Delila.
 
Barne.
 
't Wont-heelders ampt wel loff'lijck is,
 
En noodigh 't Chirurgynen,
 
Maer waer m'ons laeckt, wel groff'lyck,, wis,
 
Komt 't onverstant verschynen.
 
d'AEsculapisten wonder,, doen,
 
Door 't kunst-bedryf huns handen,
 
't Scheeren kan hun besonder,, voen,
 
't Blyckt in ons vrye Landen.
 
Daermen 't wel aen de wercken,, leert.
 
De wercken konnen blycken,
[Folio F4r]
[fol. F4r]
 
Als d'een 't Schaep, d'ander 't vercken,, scheert,
 
Moet d'een of d'aer verrycken.
 
Men scheert om 't gout nu Landen,, kracht,
 
Soo vreemd kanmen Barbieren,
 
Wie breeckt Religijs banden,, acht,
 
Kan 't doen noch wonder cieren.
 
Men loont die geen die loghen,, schryft,
 
Men vleyt de grootste mannen.
 
Die waerheyt nae vermoghen,, dryft,
 
Wordt schandelijck ghebannen.
 
Dees eeuw brenght wond're helden,, voort,
 
De wyste connen mommen,
 
Terwyl men rust door schelden,, stoort,
 
Soo scheertmen vast ront-omme.
 
Guld-scheertjen; o u krachten,, al,
 
Archlistich zyn bevonden,
 
Wel die hem voor u wachten,, zal,
 
Die blyve vry van sonden.
 
De sonde datmen 't Vaderlandt
 
Om 't goudt soeckt te verraden,
 
Geen handel men noyt quader vant,
 
Noch hel-werck doet meer schaden.
 
Wie Godes-dienst te scheeren,, soeckt,
 
Die staet naer zyn verderven,
 
Wie Isr'els groote heyren,, vloeckt,
 
Die schendt zyn eyghen erven.
 
De Prins betoom zijn willen,, al,
 
En leer zyn lust besnoeyen,
 
Dat hy 't ghemeent niet villen,, sal,
 
Maer scheeren sonder bloeyen.
 
Hilla.
 
Hy maecktet my te langh, Barneé gaet met my.
 
Me-Vrou die sprack u garen.
 
Ba.
 
Wie? my?
 
Hil.
 
Ja, ghy
 
Moet datelijck een Man zijn Croese kop bescheeren.
 
Barne.
 
So strack.
 
Hil.
 
Ja terstont, 't is ernstigh haer begheeren.
[Folio F4v]
[fol. F4v]
 
Barne.
 
So gaen wy dan.
 
Delila
 
Mijn vrient, scheert dese Man zijn hooft.
 
Barne.
 
Me-vrouw 'k waer dubbel zot van mijn verstant berooft.
 
Ontwaeckten hy 'k was doot, wie gaf my 't leven weder?
 
Delil.
 
Barneé sonder vrees, begint, knielt by my neder.
 
En maeckt niet veel ghesnips, u scheertjen snijt het wel?
 
Barne.
 
Joffrou te wonderscharp, ie laet my toe, ick sel
 
(Soo ben ick sonder sorch) hem gau de keel af knippen,
 
Soo ziedy na u lust, zyn doots besturven lippen.
 
Delil.
 
Neen, dat en wil ick niet. Vaert voorts: Nu d'ander zy.
 
Barne.
 
Went hem wat sachjens om, soo kom ick ginder by.
 
Noch wat dit heen: nu soo. Soo, soo, dat 's wel. De locken
 
zijn af, 't werck is ghedaen.
 
Deli.
 
So is mijn wil voltrocken.
 
Barne.
 
Wel moetet hem bekomen.
 
Deli.
 
'k Hoop dat nimmermeer.
 
Barne.
 
Gheen Roos-water?
 
Del.
 
Neen.
 
Bar.
 
'k Danck u Me-vrouw.
 
Deli.
 
'k Danck Me-Heer.
 
Waer blijft nu 't Goden zaet die na de wrake dorsten,
 
De trotse Philistijns, d'onsichelijcke Vorsten:
 
De brommers op haer macht, de snorckers op 't gheweyr,
 
De drillers met haer spies, de rinners met haer speyr.
 
Wiens scherp gheslepen swaert door d'onverschrickte moede,
 
En keerde uyt den strijt, ten druypte nat van bloede.
 
Wiens scherp gescherpte pijl, te wonder net ghemickt
 
En faelde, of hy bleef in 's vyants vet ghestickt.
 
Dees krijghers die door schrick doen d'Edomiten stromp'len,
 
Die moeten door een Vrou heur vyand overromp'len.
 
Sy moeten door een wijf verraden die hun dwongh;
 
En vechten met hun geld, en smeken met hun tongh.
 
Hilla.
 
Me-vrouw se komen daer.
 
Thoy.
 
Dat niemant van ons allen,
 
Door schreumelose vrees zijn hart en laet ontvallen.

Verschooninghe.

Delila, Simson, Al de Vorsten, Boer
 
Delil.
 
Nu Vorsten, siet u proey, ghedwonghen is de Jood,
 
Ghelevert, en verraen, maer dat gh' hem niet en dood:
 
Jck bid noch voor zijn lijf.
 
Thoy.
 
Ha Delila! zijn leven:
 
Waer hy in onse handt, dat waer hem graegh ghegheven.
 
Rehob.
 
Geen dood en kon de wraeck volcomelijck voldoen.
 
Ahusa.
 
Slaept hy noch?
 
Sob.
 
Ha wrev'le! g'en kunt nimmer vergo'en,
 
De schandelijcke smaet.
 
Phi.
 
Die gh'aen ons hebt bewesen.
 
Delil.
 
Jck weck hem, grijpt vry toe, g'hebt gheensins yet te vreesen.
 
Sijn kracht is hem berooft. dus tast hem stout'lijck an.
 
'k Weet dat zijn sterckt en is maer als een ander man.
[Folio G1r]
[fol. G1r]
 
Simson, Simson, ontwaeckt, men loert om u te binden.
 
Simson
 
Ach Heer ick ben verraen: ick sal myn wrekers vinden.
 
'k Sal uytgaen als ick plagh.
 
Del.
 
En loopt niet Mannen, fy!
 
Dat ghy so bloode zyt.
 
Sim.
 
Help! Gods geest wyckt van my.
 
Thoy.
 
Ha Joode ghy zijt ons, nu siedy u ghevanghen.
 
Hilla.
 
Me-Vrouw eer datse gaen eysch eerst u geld t'ontfanghen.
 
Thoy.
 
Nu gasten bint hem wel.
 
Reh.
 
Lof Dagon van u gunst.
 
Ahusa.
 
Ontkomt hy ons ick segh hy kan meer als een kunst.
 
Phico
 
Hy sal hem in't langh hayr nu immers niet verworghen.
 
Simson
 
Vervloeckte hoer! t'fy smaet!
 
Sob.
 
Leert uwe kracht verborgen.
 
Bedwinghd u tongh, vertrout een Gazareensche meer.
 
Boer.
 
Ho hy is inde knip, 'k hiet hou wellekom mijn Heer.
 
Dat is een heerschop, recht om te woonen by de Boeren.
 
Thoi.
 
Nu ras, neemt hem voort wegh, wilt hem na Gaza voeren,
 
Wy sullen op het stuck ons voorder wel beraen:
 
Gaet meed mijn Heeren, 'k sal terwijl na binnen gaen,
 
En tellen Delila ses t'half duyst silverlinghen.
 
Boer.
 
Voort voort, we selle jou wel een aer lietje doen singhen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken