Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid

['t Spel van den Heiligen Sacramente van der Nyeuwervaert]

Sacramente van der Nyeuwervaert, 't Spel van den Heiligen -, mirakelspel, een aaneenschakeling van wonderen, van een dichter Smeken, misschien echter Van Anthonis de Roovere. Een hostie wordt gevonden in het veen bij de Niervaart, d.i. Klundert, verricht tal van mirakelen, wordt op verzoek van Jan van Nassau naar Breda gebracht, 1449. De beide duivels Belet van Duegden en Sondich Becoren werken tevergeefs het Sacrament tegen; zo is het gehele stuk vol van hun ‘duvelrye’. Het sacrament redt zelfs heer Wouter van Roosbeke, die in Pruisen vecht tegen de ‘Sarracenen’. 't Stuk is uit het einde der 15e eeuw, gelijk ook duidelijk blijkt uit de didactische geest. Zo heet het van de advocaat Macharijs, die aan het Sacrament twijfelt:

Ghy geeft donnosel, erme, zemple
Aen u twyfelinge quaet exempel.

En reeds verheugt de duivel Belet van Dueghden zich:

Hoe sullen wij crauwen met den nagelen
Meester Macharius!

En op aarde wordt Macharius alvast met blindheid gestraft.

Het stuk werd voor 't eerst uitgegeven door Dr. C.R. Hermans, zie daar. Nog in 't zelfde jaar ook door Eelco Verwijs in de ‘Ned. Klassieken’ van Suringar te Leeuwarden, 1867. Opnieuw uitgegeven door L.J. Rogier, 1928. Het spel werd opgevoerd door de Kamer 't Vreugdedal, 1500, te Breda.