Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid

[William Shakespeare]

Shakespeare, William -, 1564-1616, uit Stratfort a.d. Avon, toneelspeler aan het Globe-Theater te Londen, de grootste E. toneelschrijver; 37 spelen, o.a. Hamlet, Romeo en Julia, Koning Lear, Macbeth. In de 18e eeuw werd zijn betekenis opnieuw begrepen door Lessing, Herder en Goethe. Door de D. vertaling van Schlegel en Tieck werd Shakespeare op het vasteland bekend in zijn ware betekenis en werd een eind gemaakt aan de verhaspeling van Ducis (zie hieronder).

Shakespeare werd te onzent in de 17e eeuw nagevolgd: Griane van Brederode, 1612 (The Winter's Tale); Aran en Titus van Jan Vos (Titus Andronicus); De Veinzende Torquatus van G. Brandt, 1645 (Hamlet); De Hertog van Pierlepont van Gramsbergen, 1650 (Pyramus en Thisbe uit Midsummernight's Dream); De dolle Bruiloft van A. Sybant, vertaling van The taming of the Shrew, 1645. In de 18e eeuw trad de F. dichter Jean François Ducis, 1733-1816, op met bewerkingen van Shakespeare, ofschoon hij geen Engels kende. Hij begon met Hamlet 1769 en eindigde met Othello, 1792. Hij vervormde Shakespeare naar de F. klassieke toneelopvattingen. Deze verhaspeling geraakte ook op het Ned. toneel; Andries Snoek en zelfs nog Anton Peters speelden vertalingen van Ducis.

De eerste Ned. vertaling van Shakespeare's drama's verscheen in proza in 4 delen bij Borchers te Amsterdam, naar het E. en D., 1780. Daarop volgde Uylenbroek met Romeo en Julia, 1786; Othello, 1802. Dr. M. Nieuwenhuyzen vertaalde Othello in 1789 naar het Engels als Desdemona en wees daarmee de goede weg. Te onzent werd Shakespeare het eerst ten volle gewaardeerd door P. v. Hemert; G.J. Meijer schreef een verdedigende studie in Van Hemerts Lectuur van 1808. Bilderdijk in zijn verhandeling over Het treurspel vond er de ware poëzie niet in; Helmers sprak in De Holl. Natie van zijn wansmaak.

De Bloemlezing uit de Dramatische Werken van Mr. L.Ph.C. v.d. Bergh, 1834, is de eerste proeve van een goede vertaling. In 1852 en '54 verschenen Romeo en Julia en Othello in de vertaling van Jacob van Lennep, om het toneel van Ducis

[p. 480]

te verlossen, in vloeiend rijm. Pas in 1880 was de woordelijke vertaling van A.S. Kok gereed; deze is in proza. Daarop volgde de dichterlijke overzetting van al de werken door Dr. L.J.A. Burgersdijk. Onderwijl had het Meininger Hoftheater te Amsterdam belangstelling en bewondering gewekt. Daarna kwamen nog verschillende vertalingen, o.a. Jacques van Looy, Macbeth en Hamlet; Edward B. Koster, o.a. De Koopman van Venetië, 1903; Remko ter Laan, Winteravondsprookje, 1923; A. Roland Holst, Koning Lear; M. Nijhoff, De Storm; Werumeus Buning, Het Spel der Vergissingen, 1941.

Studie over Nederland en Shakespeare, 18e eeuw en vroege Romantiek, door R. Pennink, 1936. Moltzer was begonnen met zijn studie over Shakespeare's invloed op het Ned. Tooneel, 1874.