Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Mi lenga. Deel 1 (1970)

Informatie terzijde

Titelpagina van Mi lenga. Deel 1
Afbeelding van Mi lenga. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Mi lenga. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.02 MB)

Scans (15.36 MB)

ebook (3.11 MB)

XML (0.13 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

studie
non-fictie/schoolboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Mi lenga. Deel 1

(1970)–Pierre Lauffer–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 11]
[p. 11]

Di tres les
Kwadro na shinishi

Den tempu ku sekura para i kalor ta tota tera, kushi pyeda, mi ta gusta kana rondya den mondi, pa mi tende byentu burusí suta palunan ku malatí di su rosea seku, wetando warwarú djispow grawatá den swela, i skucha kon e ta tenta yerb'i byentu washi-washi ku selashi di temp'i awa.

Vlandam di solo ta tinzji mondi ku shinishi, mata tur yerba shimaron, laga blo un kama di chimi-chimi ta toka maraka, pa poko infrow chupá para miskiñá un zóya tranká, myentras datunan ta sagudí kabes manera buraché stropyá, sigun byentu ta karbachá nan.

Te lew ayá un karné ta gyerta i rondo di mi lagadishi ku blowsana ta kore sali bow di e eskeletanan di rama morto, markando ku nan rabu e patronchi kompliká di nan eksistensha na kareda.

Dos tres kabes di nubya, plamá den shelu blowsá, ta pua, sin por pinga ni un finfin di awa, pa sikyera spula e huma di tera riba e tronkonnan kanfuñá di indju ku wabi.

Un palu di dushi di kabey a para tembla ku sentebú di sedu, ku su brasanan alsá na shelu, te ku el a korkobá den su ánsha di morto, i muri ku su tenglanan paralisá den ayru, den ultimo gritu pa yobida.

Poko kabritu tèrko ta kana buska kumínda ku mas fe ku hende bibu, myentras nan lomba kurtí ta pasa i kibra e ramanan seku delegá riba nan kaminda.

I riba henter e esena shinishi aki un chuchubi ta para pil di nos, riba punta di kadushi: ‘Parabyen, partibyen, parabyen, partibyen......’

 

Tempu di sekura, tempu di awa (yobida, awaseru), tempu di aña (fin di aña, i tempu di kosecha).

Tota. Funchi ta tota. Sa tota pinda tambe.

Kushi pyeda (hasi pyeda moli). Kumínda ta para kushi riba kandela. Un hende ta kushi den maldat (kustumbrá den maldat).

Kana rondya: kana buska tur kaminda.

[pagina 12]
[p. 12]

Sekura ta para i e ta sinta (dura largu). A sinta un balente sekura (luna largu).

sekura di barika: esun ku no por haña yu.

Ta traha kòfi, trèk te, hala funchi, lele gyambo.

Byentu burusí: brutu, krudo, sin heful.

Malatí, chikoti (di palu), klòp (di elastik) watapana (trahá ku watapana), bulpes (di toro), karbachi (antes, pa bati katibu) zjwip, koko makaku (di palu).

Warwarú: remolino di byentu. Hos ta un remolino mas grandi, generalmente riba laman. Hos ta trèk, hisa tur kos bay larya.

Djispòw (bispòw, djispi): Bibu, sabí, djaka di kaña, gato, spyèrtu.

Washi-washi: sin grasya, wayabá, mankaron, krekeché, delegá, fròt, ròkòtòkò, wabi.

Selashi: notisya, redu, sekretu den famia.

Tinzji: Ta tinzji paña, pa kambya su koló. Ta pinta (hasi) kabey. Ta duna kumínda koló (ku ruku p.e.) Un hende ta rabya, kambya koló. Solo ta blikya paña. Dal moketa, blowsa wowo.

Yerba shimaron: yerba stinki, di mondi. Ku palabra dushi ta saka shimaron fo'i mondi.

Zoya tranká: fòrsá, ku doló.

Burache stropyá: kansá, molostyá. Kañá, zetá, humá, bow di su awa, ku dos aden, boka bow, lampi yen, pata-pata, kontentu, fuma, burachi. Awa a pasa hariña! (betrá, fuma).

Karbachá: di karbachi.

Hende ta grita. Karné ta gyèrta den mondi. Si grita, ku stèm skèrpi i na bos haltu, tambe nos por bisa gyèrta (generalmente di alew).

Lagadishi, blowsana (blò-blò), kaku, totèki, yuwana, pega-pega.

Dos tres kabes di nubya: Algun nubya. Dos tres pipita di hende (algun).

Blowsa: di blows, pa blowsa paña. Sa hunta yu chiki ku blows, kontra oyada. (Ta klaro ku esaki ta ‘web'i gay’).

Pinga: Awaseru ta pinga, finfin, spat, kay, yobe, bira basha, sprengu, suta tera, kokobyá riba dak.

Sentebú: djimpi, tembla-tembla.

Tèrko, teymoso, prufiá, pretendidu, ku kyèr.

Kurtí. (Kweru kurtí, prepará) Un hende ku kweru

[pagina 13]
[p. 13]

kurtí, tin kweru tyesu, tay, di traha hopi den solo, o riba laman).

Grawatá (bo kurpa), galiña ta skarba den tera. Ta koba pos, buraku. Ta plu un terenu, pa planta. Ta roza mondi, pa e keda limpi. Ta raspa keshi. Ta bòltu tera, pa planta. Ta chapi tera, pa kita yerba shimaron.

Eskeleta (tur wesu kompletu di un kurpa). Karpachi (e kabes so).

Un krenchi loko, un tiki súku, un poko tempu, un lèk di bibida, un swenk di sonrisa, un madoa di soño, un punta di promènte, un pida kakiña, un sneyf di mariku, un ñapa di keshi, un sleym di soño.

Pua, forsa, primi, hasi esfwèrso.

Tengla (di panikrak, kangrew.)

Pil, chèrchè, hasi mofa, tuma hasi kèns, tuma hasi lana (chòmbòn, sokete).

Nèk, gaña, frega, pompa.

Zundra, lastra, lele, kanga saya.

Un sokete malu, un klapchi, pintòl, chocho, kèns, lilos, lolas, choncho, lèpkèk.

Un animal, bestya, buriku. Tapá.

Provèrbyo

Tantem ku anochi no sera, kareda di biná no a kaba.

(No pèrde speransa nunka. Den lat bo por logra).

Na tera di galiña kakalaka no tin bos.

(Kada ken na{problem} su luga. Si bo mete den sírkulo kaminda bo no ta pèrtenesé, bo ta keda malu).

Ta yega un dia ku buriku ta kansa di karga.

(Riba un bon dia asta e sokete malu ta lanta kabes).

Sintí di hende ta kashi di piká.

(Kiko o kon ku bo hasi, semper hende lo papya o pensa malu di bo).

Moda di ekspresá

Mi ta para su byentu.

(Mi ta kibra su la p'e. Mi ta kòrta su kareda. Mi ta baha su stim. Mi ta baha su chup!)

El a pone e buki na un luga ku ta kay na bista.

(Na un luga ku bo por mir'e mesora).

Ayera riba kaya Klarita a kòrta saya pa mi.

[pagina 14]
[p. 14]

(El a kita pa mi, demonstrando di tal manera ku e no ke tin nada di hasi ku mi) ...... Akshon di hende muhe!

Djo a konta chiste, buta nos hari te lora bow (hari te yora, hari te pishi karson) (Hari ku smak, hari barika yen).

Ehèrsisyo

1.Un hende ku a kushi den maldat, ta un hende.........
2.‘Kana rondya bida’ ta nifiká..............................
3.Pakiko e chimi-chimi ta ‘toka maraka’?
4.Lagadishi ta kumínda di.......................................
5.‘No tabata falta nada’ ta meskos ku: ‘P...... un......
6.Pa korkobá.................. e tin .....................
7.Pakiko tin hende ta kere ku chuchubi ta ‘papya’ i ‘trese notisya’?
8.Un galiña ta.............. den tera. Porko ta............... tera ku su nanishi. Bo ta......................... un wiri.
9.Ora bo ke hasi un kos difisil o imposibel, bo ta...... Por bisa tambe: ..................... un postema.
10.Di kon ‘kanga saya’ a bin nifiká ‘zundra’?


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken