Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Verzameld werk (2 delen) (1951-1952)

Informatie terzijde

Titelpagina van Verzameld werk (2 delen)
Afbeelding van Verzameld werk (2 delen)Toon afbeelding van titelpagina van Verzameld werk (2 delen)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.25 MB)

XML (1.38 MB)

tekstbestand






Editeurs

P.N. van Eyck

Johan B.W. Polak



Genre

proza
poëzie
drama

Subgenre

verzameld werk
gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Verzameld werk (2 delen)

(1951-1952)–J.H. Leopold–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 278]
[p. 278]

Eerste bedrijf

[pagina 279]
[p. 279]

Eerste tafreel

Straat voor het huis van Carudatta
Maitreya verdrietig
in de schermen

Noodig een anderen Brahmaan uit, ik ben vandaag bezet. - En toch, helaas, het is al zoo ver met mij gekomen, dat ik door de eerste de beste mij moet laten uitnoodigen, om althans iets te eten te krijgen. Ach, ongelukkige Maitréya, hoe was dat vroeger anders! Vroeger, toen mijn vriend, de edele Carudátta nog rijk was, werd hier dag en nacht gebraden en gekookt, dat alles vol hing van etenslucht. Ik was neergezeten aan de deur van het binnenhuis met wel honderd schoteltjes om mij heen als een schilder en om de beurt doopte ik er mijn vingers in en schoof ze weer terug. Als een stier op het marktplein stond ik te herkauwen. En nu? Mijn vriend is arm geworden, den ganschen dag zwerf ik rond naar alle kanten en 's-avonds keer ik hier terug om te overnachten als een doffer naar zijn til. Zie, daar komt hij aan om de huisgoden het offer te brengen.

Carudatta
komt uit het huis en strooit het offer, moedeloos ten hemel ziende
 
Waar eens op dezen drempel reigerscharen
 
en zwanen zwelgden in de offerand',
 
daar valt nu tusschen gras en onkruidhalmen
 
een luttel zaad, voor wormen lekkernij.
gaat langzaam het tooneel rond en zet zich neer
Maitreya
 
Heil Carudátta!
Carudatta
 
Ach, Maitréya hier?
 
Welkom en zet u neer.
[pagina 280]
[p. 280]
Maitreya gaat zitten
 
Heer, wat bepeinst ge?
Carudatta
 
Vriend, wie van overvloed in nooddruft valt,
 
zijn lichaam leeft, hij zelf is als een doode.
Maitreya
 
Hoe nu? Wat kiest ge liever, dood of armoe?
Carudatta
 
Een lichte keuze! Dood is korte pijn,
 
maar ach, wie ziet der armoe smarteneinde?
Maitreya
 
En troost u niet, dat, evenals de maan,
 
dat meer van nektar, door het gretig slurpen
 
der goden minder wordt, zoo ook uw schatten
 
afnamen door uw vrienden, overgingen
 
op die u dierbaar zijn?
Carudatta
 
Dat is het juist
 
wat mij zoo zeer doet, niet het geldverlies.
 
Geld komt en gaat, zooals het toeval wil,
 
maar dat de vriendschap, dat de trouwe omgang
 
zoo kan verkoelen, zoo wanhopig laf
 
zich af gaat keeren van den hulpelooze,
 
dat is mijn foltering. - Zij schuwen thans
 
mijn ledig huis, de gasten van weleer,
 
als bijen, die den olifant verlaten,
 
wanneer het vocht der paring is verdroogd,
[pagina 281]
[p. 281]
 
dat eens als honing afdroop van zijn slapen.
 
En dan, armoede brengt schaamachtigheid
 
en schaamte brengt kleineering, zelfontzinken,
 
zwaarmoedigheid, vertwijf'len, ondergang.
 
Ach, armoede is de bron van alle ramp! -
 
Het offer is gebracht; ga nu ook gij,
 
breng op den viersprong aan de Moeders gaven.
Maitreya
 
Ik? Neen! ik zie aan U wat offers baten
 
en bovendien, er komt in de avonduren
 
verdacht volk op den weg, brutale slaven,
 
brooddronken hovelingen, bajaderen,
 
neen, neen, ik ga niet.
Carudatta
 
Later dan, misschien.
Zij gaan het huis binnen
Stem achter de schermen

Hé daar, menschen! een speler gaat op den loop met een schuld van tien goudstukken! Grijpt hem, grijpt hem, houdt den dief!

Badknecht komt angstig aangeloopen

Dat ellendige spelen, dat vervloekte dobbelen, dat eeuwige verzot zijn op het oogengetal! Ik ontvlucht het en het pakt mij, ik verafschuw het en het laat mij niet los. Zoo ook vandaag weer, de speerworp heeft mij doodelijk getroffen als met een krijgsmanslans en de ezelsworp heeft een jong geworpen, dat een monster was en een gruwel om aan te zien. En daarom, toen ik den bankhouder verdiept zag in een lange berekening van wat ik in een kort oogenblik was kwijt geraakt, ben ik weggevlucht

[pagina 282]
[p. 282]

en de straat opgeloopen. Maar waar nu naar toe, wie helpt mij verder? Wacht, terwijl ze mij zoeken, ga ik hier met omgekeerde voeten naar die leege nis toe en stel het godenbeeld voor.

gaat als godenbeeld in de nis zitten
Mathura de speelbankhouder
een speler en volk

Menschen, een speler is aan den haal met tien goudstukken, grijpt hem, grijpt hem, houdt den dief! Waar is hij gebleven, die bedrieger van eerlijke menschen, waar is hij heen gestrompeld en gestruikeld in zijn angst, die schande van zijn gezin?

Speler

Hier heeft hij geloopen. En hier houdt het voetspoor op.

Mathura nadenkend

Een omgekeerd voetspoor, achterstevoren, en naar de nis met het godenbeeld? Wel, hij is er achteruitloopend naar toe gegaan! geeft den speler een veelbeteekenenden blik Een mooi godenbeeld, zoo aandachtig en zoo vroom en zoo bijzonder natuurlijk!

Speler

Wat is het voor een beeld? van hout?

Mathura

Wel neen, van steen, van echte steen, zwaar en hard en koud om aan te voelen; een mooi beeld en bijster natuurlijk. Maar kom, laten we hier een spelletje maken.

Zij zetten zich op de grond neer en beginnen te dobbelen
Badknecht
 
Als trommelklank den Koning zonder troon,
 
zoo roert het rammelen der dobbelsteenen
[pagina 283]
[p. 283]
 
den speler zonder geld. Ik mág niet meedoen,
 
en zál niet meedoen, maar het klinkt mij toe
 
zoet als een smachtend nachtegalenzingen.
Speler

Het is mijn beurt.

Mathura

Neen, mijn beurt!

Badknecht springt uit de nis

Neen, mijn beurt!

Speler

Aha, daar hebben we den vent!

Mathura

Zie zoo, nu voor den dag met je tien goudstukken, schavuit!

Badknecht

Edele Heer, ik zal u betalen.

Mathura

Onmiddellijk dan.

Badknecht

Onmiddellijk? dat zal moeilijk gaan. Ik buig nederig mijn hoofd en vraag ootmoedig om een klein uitstel. zij slaan hem Houdt op, houdt op, ik zal betalen.

Mathura

Vooruit dan.

[pagina 284]
[p. 284]
Badknecht

Maar dan moeten jullie allebei me de helft kwijtschelden.

Mathura

In vredesnaam, maar betaal.

Badknecht

Dus UEdele schenkt mij de helft vrij?

Mathura

Ja.

Badknecht tot den speler

En u schenkt mij ook de helft vrij?

Speler

Ja, ik ook.

Badknecht

Twee halven maken één heel; tweemaal de helft kwijtgescholden is heelemaal kwijtgescholden en dus...

Mathura hem grijpend

Geestig uitgerekend, maar nu laat ik je niet weer los, voor je betaald hebt en wel de volle som, betalen zeg ik je.

Badknecht

En waarvan zou ik betalen?

Mathura

Verkoop dan je vader.

Badknecht

Mijn vader is zoek, al van voor mijn geboorte af.

[pagina 285]
[p. 285]
Mathura

Verkoop dan je moeder.

Badknecht

Die is uitgeleend sinds haar laatste huwelijk.

Mathura

Verkoop dan je zelf.

Badknecht

Dat is een inval! tot het publiek. Wie der Heeren biedt er geld op mij? Het is ten behoeve van dezen besten braven speelhuishouder. Daarom niet allen tegelijk. U mijnheer! Waarvoor ik te gebruiken ben? Voor knecht, mijnheer, om u te dienen. Niet? U dan, mijnheer? Boodschappenlooper zal ik wezen, loopen zal ík als de beste, loopen, loopen...

hij loopt weg
Mathura
loopt hem na met speler en volk

Houdt den dief, houdt den dief!

Vasantasena komt op achtervolgd, door den Prins Samsthanaka, den Hoveling en den slaaf Sthavaraka
Hoveling
 
Blijf staan, Vasantaséna, rep niet zoo
 
de ranke voeten, willige dienaren
 
van den doorluchten dans, werp niet ter zij
 
met schichtig rondzien uw gazellen oogen!
 
Gij siddert, als een jonge pisangstam,
 
het fijn reálgar stuift van uwe wangen.
 
Uw roode kleed verkreukelt in den wind,
 
die met de franje speelt en uit uw krans
 
strooit ge allezijds de roode lotosknoppen.
[pagina 286]
[p. 286]
Prins
 
Sta stil, Vasantaséna, struikel niet
 
en vlucht niet weg, ik zal u niet verwonden!
 
Wat draaft ge door, onrust van het verstand,
 
ijlende koorts des bloeds, vliegende tering
 
van dit rampzalig lichaam, dat verschrompelt
 
als een stuk vleesch, dat in de kolen viel.
Slaaf
 
Jonkvrouw, houd op; want als een pauwenhen
 
zoo vlucht gij, uitgespreid de zomerveeren,
 
en hier mijn meester volgt u met een haast
 
als in het woud een huppelende haas.
Hoveling
 
Den wind, den ijlvoortvluchtigen van loop,
 
weet ik te vatten; zult gij dan ontkomen?
Prins
 
O, geeselroede van den minnegod,
 
bederf van de gezondheid, moordenaarster
 
van het gezin, vergiftig bloemenmandje
 
van Kama, slet, bordeelvrouw, lichtekooi! -
 
Met al wat liefs ik maar bedenken kan,
 
roep ik ze en nog altijd hoort ze niet.
Slaaf
 
Het is de rijke gunsteling des Konings,
 
die om u vraagt; kom bij ons, bajadere,
 
bij ons is visch en vleesch, dat druipt van boter,
 
dat smelt van vet, dat drijft in sesamolie,
 
waarvoor een jakhals zelfs een lijk laat staan.
[pagina 287]
[p. 287]
Vasantasena
 
Pallávaka, ach, Párabhrítika,
 
waar blijft ge toch? te hulp!
Prins angstig
 
Komt er een man?
Hoveling lachend
 
Wel neen! zij roept haar beide dienaressen.
Prins
 
Wat, vrouwen? Kijk, ik ben een dapper man
 
en ben niet bang, ook niet voor honderd vrouwen.
Vasantasena
 
Zij komen niet, ik moet mij zélf beschermen.
Prins
 
Pas op, mijn zwaard is scherp en pas geslepen;
 
Af gaat het hoofd, gespleten is de schedel,
 
gekliefd de hals van wie niet hooren wil!
Vasantasena
 
Wat wilt ge? mijn juweelen? Hier! hier zijn ze!
Hoveling
 
Wie zal de plant berooven van zijn bloesem?
 
Spreek niet zoo ondoordacht.
Vasantasena
 
Wat wilt ge dan?
[pagina 288]
[p. 288]
Prins
 
Den mensch geworden God, mij, Vásudéva
 
mij, prins Samsthánaka moet gij beminnen!
Vasantasena
 
Dat gaat te ver! weg, weg, ellendeling!
Prins
 
Ja, ver ben ik gegaan, u achtervolgend,
 
ja, en de weg was lange weg genoeg!
Hoveling
 
Vasantaséna, wat gij hebt gezegd,
 
Dat is geen antwoord voor een bajadere.
 
Gij zijt een bloem aan open weg geplant,
 
Uw liefde is geen gunst, maar handelswaar
 
en onderzoekt de som maar niet den kooper.
 
In éénen vijver baden heer en knecht,
 
en op denzelfden tak scholen de kraaien,
 
waarop de pauw zich wiegt. Eén schip zet over
 
de hoogste kaste en den laagsten stand.
 
Tak, vijver, schip, zij hebben u genoemd,
 
zij weigeren niet maar staan een elk ten dienste.
Vasantasena
 
Adel van geest en ingetogenheid
 
doen liefde ontwaken, maar niet ruw geweld.
Prins
 
Meester, laat af, die dochter der slavin
 
is smoorlijk op den schooier Carudátta,
 
sinds zij hem heeft gezien in Kama's tempel;
 
die stelt ze boven ons; hier in de straat
 
links staat zijn huis; maar laat ze ons niet ontkomen!
[pagina 289]
[p. 289]
Hoveling ter zijde
 
Verliefd op Carudátta? zij, de teeder -
 
aanminnige? hoe is toch waar gezegd:
 
aan parels worden parels slechts geregen.
 
Ik zal haar helpen tegen dezen zot
 
en in bescherming nemen luid
 
Heer, wat zegt ge?
 
Waar is het huis des koopmans, heer?
Prins
 
Hier links.
Vasantasena ter zijde
 
O, kostbaar toeval, uit zoo boozen mond
 
te mogen hooren, waar de liefste woont!
 
het wordt donker
Prins
 
Hoe dichte duisternis! ze is verdwenen!
Hoveling
 
Let dan op eenig teeken, heer.
Prins
 
Op welk?
Hoveling
 
Gerinkel van haar ringen, bloemengeur.
Prins
 
Het geuren van haar bloemen hoor ik wel,
 
maar nu mijn neus verstopt is door het donker,
 
zie ik het klinken van haar tooi niet meer.
[pagina 290]
[p. 290]
Hoveling zacht tot Vasantasena
 
Vasantaséna!
 
Wel heeft de duisternis u goed gediend,
 
toch zal de wasem, stroomend uit uw bloemen,
 
en het gebabbel van uw enkelringen
 
u nog verraden in uw wilden angst.
 
Vasantaséna, hebt ge mij verstaan?
Vasantasena zacht
 
Verstaan, heer, en begrepen. Wees bedankt.
legt krans en voetringen af
Maitreya achter de schermen
 
Radánika, neem offergave en lamp,
 
ik zal de deur ontsluiten.
Vasantasena
 
Zie, de deur
 
wordt losgemaakt; laat ik naar binnen sluipen.
 
O, wee, o wee, een lamp!
waait de lamp uit met een slip van haar kleed en gaat naar binnen
Maitreya
 
Radánika,
 
wat is dat?
Radanika
 
Heer, de tocht der open deur
 
heeft alles uitgewaaid.
Maitreya
 
Onhandige,
 
geef mij de lamp en ga vooruit; ik kom
 
als ik het licht op nieuw heb aangestoken.
[pagina 291]
[p. 291]
Prins grijpt Radanika aan
 
Daar heb ik ze, daar heb ik ze gevonden
 
en bij het hoofdhaar en de vlechten vast!
 
Ja, meisje, roep nu maar om hulp en jammer.
 
Thans helpen alle hemelgoden niet.
Radanika
 
Ach, edele Heer, wat wilt ge toch van mij?
Hoveling
 
Dat is haar stem niet, heer.
Prins
 
Natuurlijk niet;
 
zij heeft haar stem opzettelijk veranderd,
 
zooals een kat, die gaat op stelen uit.
Maitreya komt op met een lamp
 
De vlam trilt in den zachten avondwind
 
als een beangstigd hart. Radánika!
Prins
 
Meester, een man, een man!
Maitreya
 
Wat? vreemde menschen?
Radanika
 
Maitreýa, zie toch, hoe ik word behandeld!
Maitreya
 
Dat gaat te ver. Wie durft u aan te randen?
 
Een hond zelfs wordt er boos in eigen huis,
[pagina 292]
[p. 292]
 
en ik dan, een Brahmaan! Met den stok,
 
krom als het levenspad van mijns gelijken
 
zal ik uw schedel kneuzen, als een voos,
 
verdord stuk bamboesriet!
zwaait zijn stok tegen den hoveling
Hoveling onderdanig
 
Edele Heer,
 
vergiffenis!
Maitreya
 
Niet deze hier is schuldig! ziet den prins
 
Dit is de man. Wel, wel, Samsthánaka,
 
de Koningszwager? is dat uw gedrag?
 
Is Carudátta, nu hij arm geworden,
 
niet meer het sieraad van de stad, dat zóó
 
men in zijn huis dringt, dat men zijn bedienden
 
aldus bejegent?
Hoveling
 
Wij vergisten ons,
 
een andere zochten wij, een willig meisje,
 
een dartel ding en in de duisternis
 
hebben wij mis getast en zagen deze
 
voor de bedoelde aan. Thans één verzoek: heft de handen op
 
Zeg, wat gebeurd is, niet aan Carudátta,
 
verzwijg het hem!
Maitreya
 
Ik zal uw wensch vervullen.
tot Radanika
 
Vertel uw krenking niet aan Carudátta,
[pagina 293]
[p. 293]
 
Radánika; de armoe drukt hem reeds
 
en dit zou, dunkt mij, dubbele kwelling worden.
Radanika
 
Vertrouw op mijn stilzwijgendheid. af
Hoveling heft de handen op
 
Met eerbied
 
aanvaard ik uw welwillendheid, Brahmaan!
Prins
 
Hoe nu? bedankt ge dien onguren schooier
 
met opgeheven hand?
Hoveling
 
Ik ben bevreesd.
Prins
 
Bevreesd? voor wie?
Hoveling
 
Voor Carudátta's deugden.
Prins
 
Waarachtig fraaie deugden, waar in huis
 
ter nauwernood een maal op tafel komt!
Hoveling
 
O, spreek niet zoo!
 
Arm werd hij door het anderen verrijken,
 
zooals een meer, een milde waterbron,
 
die alle komenden heeft toegelaten
[pagina 294]
[p. 294]
 
en heeft gelescht en zelf is opgedroogd.
 
Hij was een sprookjesboom der armen, zwaar
 
van gulden ooft en aller wensch vervullend,
 
gastheer der goeden, spiegel der geleerden,
 
toetssteen der achtbaarheid, een oceaan
 
van weldaad en van prijzenswaarde dingen,
 
niemand verachtend, edel, vriendelijk
 
beroemd om zijnen aard en door dien roem
 
alleen in waarheid lévend; wij? wij ademen. -
 
Maar laat ons heengaan.
Prins
 
En Vasantaséna?
Hoveling
 
Zij is verdwenen.
Prins
 
Hoe?
Hoveling
 
Als van den blinde
 
het oogenlicht, als wijsheid van den dwaas,
 
vreugd van den kranke, voorspoed van den trage,
 
zij is verdwenen, nauw bereikt, als liefde
 
wegvlucht bij afschuw en bij haat verdwijnt.
Prins
 
Ik ga niet heen zonder Vasantaséna.
Hoveling
 
Kent gij het versje niet?
 
Olifanten aan den paal,
[pagina 295]
[p. 295]
 
Paarden aan de teugels,
 
Aan het hart bindt men de vrouw,
 
Vrouwenhart heeft vleugels.
 
Wie dat kunstje niet verstaan,
 
Kunnen wel naar huis toe gaan.
Prins
 
Wilt ge naar huis? Ga dan, ik blijf.
Hoveling
 
Ik dank u. af
Prins

Zoo is de meester door het Niet vermeesterd! tot Maitreya Zeg eens, kraaipootschedelkop, kwajongen van een Brahmaan, doe uit mijn naam aan den schooier Carudátta de volgende boodschap: deze bajadere, dit meisje, met goud getooid, met juweelen versierd als een tooneelspeelster, die zich heeft uitgedoscht voor een rol in een heldendrama, deze Vasantaséna met name, is op u verliefd, sinds zij u gezien heeft in den tempelhof van Kama. En terwijl wij met geweld haar trachtten te winnen, is zij uw woning binnengevlucht. Als gij haar nu goedschiks wegstuurt en zonder proces uitlevert, zal er eeuwige vriendschap tusschen ons zijn. Maar als gij haar niet afstaat, zal er tusschen ons vijandschap wezen tot in den dood. En denk er aan:

 
Een kalebas, wiens steel is toegesmeerd,
 
Vleesch op een open vuur gedraaid en omgekeerd,
 
Rijst, die in winternacht is toebereid,
 
Geldschuld en veete duren in eeuwigheid.

Dat moet je netjes zeggen en vlug zeggen en zoo duidelijk ver-

[pagina 296]
[p. 296]

staanbaar, dat ik het hooren kan op de duivetil van mijn paleis. En als je dat niet opzegt, zooals ik het wensch, dan zal ik je kop kraken als een okkernoot tusschen twee deurscharnieren.

Maitreya

Ik zal het zoo bezorgen. af

Prins fluisterend

Slaaf, is de meester werkelijk heengegaan?

Slaaf

Ja, Heer.

Prins

Laten wij dan maken, dat wij gauw wegkomen!

Slaaf

Neem dan het zwaard, heer.

Prins

Houd gij het maar!

Slaaf

Wel neen, hier is het, grootmogende Heer, neem het toch aan.

Prins het onderste boven aannemend
 
Op den schouder dan het zwaard, rood als radijs,
 
Dat fel getrokken, sluimert in de scheede.
 
Zooals een jakhals, aangeblaft door honden,
 
Zich scherp verweert, zoo sluip ik stil naar huis. beiden af
 
Carudatta, Rohasena en Vasantasena komen uit het huis op
[pagina 297]
[p. 297]
Carudatta
peinzend tot Vasantasena
 
Radánika, de avondwind is koel
 
en Rohaséna huivert. Breng hem thuis
 
en dek hem toe met dezen mantel. reikt haar den mantel
Vasantasena ter zijde
 
Hoe?
 
Hij ziet mij aan voor zijn slavin?
neemt den mantel aan en kust hem
 
O, kijk,
 
zijn mantel geurt, doortrokken van jasmijn,
 
nog is zijn jeugd niet van genieting vreemd
 
en afgestorven van de vreugd der dingen.
doet zich zelve den mantel om
Carudatta
 
Radánika, kom met den knaap in huis!
Vasantasena ter zijde
 
Ik heb noch recht noch aandeel aan uw woning.
Carudatta
 
Geeft ge geen antwoord zelfs, Radánika?
Maitreya komt op met Radanika
 
Hier is Radánika. Radanika met Rohasena of
Carudatta
 
Wie is dan gene,
 
die onbekende daar, met mijn gewaad
 
bekleed, dat haar vernedert...
[pagina 298]
[p. 298]
Vasantasena ter zijde
 
dat haar eert!
Carudatta
 
... die door het grove kleed straalt als de maan
 
in herfstgetij door rag van grauwe nevels.
 
Maar al genoeg geschuiloogd naar de vrouw
 
eens anderen.
Maitreya
 
Heer, maak u geen verwijten,
 
dat ge het huiselijk kleinood begluurt
 
van een gezeten burger; wees gerust,
 
Vasantaséna is 't, de bajadere,
 
op u verliefd sinds Kama's tempelhof.
Carudatta
 
Vasantaséna? ter zijde
 
Zij, die een verlangen,
 
een liefdedrang bracht in mijn pooverheid,
 
onuitgesproken, onuitsprekelijk,
 
als woede van een lafaard sprakeloos.
Maitreya
 
Ik moet u boodschap van den Koningszwager
 
brengen.
Carudatta
 
En zij luidt?
Maitreya

Dit meisje hier, deze Vasantaséna met name, is op u verliefd,

[pagina 299]
[p. 299]

sinds zij u gezien heeft in den tempelhof van Kama. En terwijl wij met geweld haar trachtten te winnen...

Vasantasena ter zijde

‘Te winnen met geweld’: die woorden eeren.

Maitreya

... is zij uw woning binnengevlucht. Als gij haar nu goedschiks wegstuurt en zonder proces uitlevert, zal er eeuwige vriendschap tusschen ons zijn. Maar als ge haar niet afstaat, zal er tusschen ons vijandschap wezen tot in den dood.

Carudatta
 
De lompe dwaas! ter zijde
 
Voorwaar, aanbiddelijk,
 
betoovrend als een godheid is dit meisje!
 
ik heb gezegd: betreed mijn huis en zij,
 
zij roert zich niet uit eerbied voor mijn armoe
 
en zedig zwijgt ze, die door mannenomgang
 
vrijmoedig wezen moest. luid
 
Vasantaséna
 
door u als dienaresse te bejegenen
 
u niet herkennend, heb ik u gekrenkt,
 
en met gebogen hoofd vraag ik ‘vergeef!’
Vasantasena
 
Door ongenood uw drempel te betreden
 
u niet herkennend heb ik u gekrenkt
 
en met gebogen hoofd vraag ik ‘vergeef’!
Maitreya
 
Als arenvelden knikt ge elkander toe;
 
ik buk mijn kruin ook als een kemelknie
 
en met gebogen hoofd vraag ik ‘rijst op’!
[pagina 300]
[p. 300]
Carudatta
 
Laat aan den boom der eerste hoffelijkheid
 
de vrucht ontspruiten van vertrouwden omgang
Vasantasena ter zijde
 
Hoe kunstig en hoe kiesch gezegd! - Ik mag
 
hier thans niet langer blijven. Wat verzin ik
 
om hem terug te zien? luid
 
Edele Heer,
 
wilt gij mij andermaal een gunst bewijzen,
 
bewaar dan dit mijn sieraad in uw huis,
 
om mijn juweelen word ik achtervolgd.
Carudatta
 
Mijn huis is zulk een kostbaarheid niet waardig.
Vasantasena
 
Aan den bewoner wordt het toevertrouwd,
 
niet aan de woning.
Carudatta

Vriend Maitréya, neem

 
het sieraad van haar aan!
Maitreya verheugd

O, wel bedankt!

Carudatta
 
Dwaas! niet als gave maar als onderpand
 
is het bedoeld.
Maitreya spijtig
 
Dan mogen van mijn deel
 
de dieven komen om het weg te halen!
[pagina 301]
[p. 301]
Carudatta tot Vasantasena
 
en weldra...
Maitreya
 
hoort het ons...
Carudatta
 
geef ik het U
 
weer ongerept terug.
Vasantasena op Maitreya wijzend
 
Edele Heer,
 
laat deze hier mij naar mijn huis geleiden.
Carudatta
 
Maitréya, breng de jonkvrouw weg naar huis!
Maitreya
 
Niet ik, maar gij, Heer! Volg haar zwanengang
 
en begeleid haar trotsch als een flamingo.
 
Ik, poovere Brahmaan, word door de pracht
 
en de verhevenheid van zulke menschen
 
te niet gemaakt, zooals een offergave
 
door honden op den driesprong wordt verscheurd.
Carudatta
 
Zoo zij het dan; ik zal haar zelf geleiden.
 
Reik mij een lamp aan!
Maitreya roept naar binnen
 
Várdhamánaka,
 
Breng licht!
[pagina 302]
[p. 302]
Slaaf
komt naar buiten, zacht tot Maitreya
 
Er is geen olie voor de lampen.
Maitreya zacht tot Carudatta
 
Heer, zonder olie komt geen lamp in vlam,
 
Zoo min als bajaderen zonder geld.
Carudatta
 
Het is niet noodig. Zie de maan komt op,
 
bleek als de wangen eener minnende,
 
laat zij een lamp ons wezen op ons pad.
 
Een welig schijnsel druppelt door den nacht,
 
als hemelmelk en ligt op alle wegen,
 
leeg zijn de straten, in de verte klinkt
 
des wachters voetstap eenzaam door de stilte.
ziet Vasantasena diep aan
 
Vasantaséna! jonkvrouw, laat ons gaan! allen of
[pagina 303]
[p. 303]

Tweede tafreel

In het paleis van Vasantasena
Vasantasena verstrooid
 
En toen?
Madanika
 
Ik sprak niet, jonkvrouw. Wat bedoelt ‘en toen?’
Vasantasena
 
Wat zeide ik dan?
Madanika
 
‘En toen?’
Vasantasena de wenkbrauwen fronsend
 
Ach, was het dat!
Madanika
 
Mejonkvrouw, liefde, niet vrijpostigheid
 
doet mij u vragen: wat beduidt dit alles?
Vasantasena
 
Madánika, wat hebt ge aan mij gezien?
Madanika
 
Verstrooidheid, in gedachten zijn, verlangen
 
naar een, die al uw zinnen heeft vervuld.
Vasantasena
 
Dat hebt ge goed gezien.
Madanika
 
Wie is verkoren
 
te wonen in dat eigenzinnig hart?
[pagina 304]
[p. 304]
Vasantasena
 
Waart ge niet met mij in den tempelhof?
Madanika
 
Dat was ik, jonkvrouw.
Vasantasena
 
En dan vraagt ge nog
 
als in onwetendheid?
Madanika
 
Ik weet het thans!
 
Hij, die u begeleidde dezen nacht?...
Vasantasena
 
Hoe heet hij dan?
Madanika
 
Zijn huis staat in de wijk
 
der koopmanschap.
Vasantasena
 
Ik vraag zijn naam!
Madanika
 
Een naam
 
vol zegen: Carudátta.
Vasantasena verheugd
 
Goed geraden!
Madanika
 
Hij gaat voor arm door.
[pagina 305]
[p. 305]
Vasantasena
 
Dat verheugt mij juist;
 
De bajadere, die een arme kiest,
 
is rein en onverdacht in aller oogen.
Madanika
 
Bezoeken bijen nog den mangoboom,
 
wanneer zijn bloesemschat is afgevallen?
Vasantasena
 
En ieder noemt ze daarom: voordeelzoeksters.
Madanika
 
Als ge zoo zeer gekweld wordt door verlangen,
 
zoek hem dan op.
Vasantasena
 
Ik vrees, dat zulk een haast
 
hem mag ontstemmen.
Madanika
 
O, dus daarom hebt ge
 
uw sierjuweelen aan hem toevertrouwd,
 
opdat er ongezocht een reden zijn zou
 
tot een vernieuwd bezoek?
Vasantasena
 
Gij zegt het, meisje.
Badknecht komt binnengeloopen
 
Ik vraag bescherming en beveiliging!
[pagina 306]
[p. 306]
Vasantasena
 
Bescherming hem, die ze begeert! Wie vreest ge?
Badknecht
 
Schuldeischers, woekeraars.
Vasantasena
 
Wees onbezorgd!
Madanika
 
Wie zijt ge en wiens zoon? uit welke stad?
 
Wat is uw ambacht? waarvoor zijt ge bang?
Badknecht
 
De jonkvrouw hoore. Uit Patáliputra
 
en zoon van een gezeten burger ben ik
 
en leefals badknecht. Alle kunst van zalven
 
en olieën en lijfsverzorging ken ik.
Vasantasena
 
Wel een verfijnde kunst.
Badknecht
 
Als kunst geleerd,
 
maar dan mijn levensonderhoud geworden.
Madanika
 
Een antwoord al te moedeloos. - En verder?
Badknecht
 
Toen, aangekomen hier in Uyyajíni
 
ben ik in dienst getreden van een heer,
[pagina 307]
[p. 307]
 
vriendlijk van aanschijn, vriendelijk van woorden,
 
die zwijgt van eigen weldaad en die krenking
 
vergeten kan. In zijn rechtvaardigheid
 
beschouwt hij zich als and'ren toebehoorend
 
en is de vriend van wie bescherming zoekt.
Madanika
 
Wie mag dat sieraad wezen onzer stad,
 
die aan de uitverkoorne van mijn meesteres
 
klaarblijkelijk zijn deugden heeft ontstolen?
Vasantasena glimlachend
 
O, juist zoo had ik in mijn hart gesproken!
Madanika
 
En verder?
Badknecht
 
Door de gaven van zijn hand...
Vasantasena
 
heeft hij zijn geld verloren?
Badknecht
 
Weet gij het,
 
van wien ik gesproken heb?
Vasantasena
 
Het is bekend,
 
gulheid en rijkdom gaan niet samen. Vijvers
 
met bitter water blijven boordevol.
 
Maar dan, hoe is zijn naam?
[pagina 308]
[p. 308]
Badknecht
 
Wie kent hem niet,
 
den naam van dat gesternte op aarde? Roemvol
 
van woordbenaming heet hij Carudátta.
Vasantasena verheugd opspringend
 
Dit huis zij als uw eigen! Dienares,
 
geef hem een zetel, haast u, neem den waaier!
 
verhit en moe schijnt onze gast te zijn.
Badknecht ter zijde
 
Hoe? reeds het noemen van zijn naam alleen
 
brengt zulk een onderscheiding? Wel gelukkig
 
is Carudátta! luide
 
Zoo werd ik zijn knecht
 
en onderhield hij mij, maar toen hij enkel
 
zijn eer en goede naam meer over had,
 
ben ik gaan leven van het dobbelspel.
 
Helaas, met wisselende kans en heden
 
heb ik er tien suvarna's in verloren.
Mathura achter de schermen
 
Ik ben bestolen, ik ben opgelicht!
Badknecht
 
Daar zijn de beiden, bankhouder en speler,
 
die mij vervolgen. Nu gij alles weet,
 
leg ik in uwe handen de beslissing.
Vasantasena
 
Wanneer de boom van hunne nesten wankelt,
 
dan zwerven ook de vogels dolend rond.
[pagina 309]
[p. 309]
 
Madánika, ga, geef de beide spelers
 
dit armsieraad en voeg de boodschap toe:
 
hij zelf, de edele Heer, stuurt u dit losgeld.
Zij geeft een armband aan Madanika. Madanika af
Badknecht
 
Laat mij voor uw genadig hulpbetoon
 
mijn kunst in uwen dienst verrichten mogen.
Vasantasena
 
Blijf dienen, dien gij vroeger hebt gediend.
Badknecht ter zijde
 
Zij weet kiesch af te wijzen. Hoe bedenk ik
 
iets anders ter vergelding van haar daad?
Madanika komt terug
 
De spelers zijn tevreden heengegaan
 
en laten weten aan den edelen Heer:
 
de schuld is afgedaan. Gevoelt gij lust,
 
kom u dan nóg eens met het spel vermaken.
Badknecht
 
Lang zal hun wachten zijn, aleer ik kom. -
 
Jonkvrouw, om mijn verworpenheid als speler,
 
om de verachting, die ik ondervond,
 
blijft dit mij over: ik wil monnik worden,
 
een monnik van den Buddha. Dus van badknecht
 
speler, van speler bedelmonnik. Jonkvrouw,
 
gedenk mijn woord!
Vasantasena
 
Hoed u voor overijling!
[pagina 310]
[p. 310]
Badknecht
 
Mijn plan staat vast. Het spel heeft mij gemaakt
 
tot walg van elk, tot afschuw aller menschen,
 
maar thans als Boeddha's knecht bewandel ik
 
den open weg met opgerichten hoofde! af
Slavin komt op, tot Vasantasena
 
Uw moeder laat u weten, dat een draagstoel
 
u aan de voordeur wacht.
Vasantasena
 
Van Carudátta?
Slavin
 
De meester van de draagstoel zendt juweelen
 
ter waarde van ten minste honderd duizend
 
gouden suvarna's.
Vasantasena
 
Maar wie is het dan?
Slavin
 
Wie zou het zijn? Samsthánaka, de zwager
 
des Konings.
Vasantasena
 
Ga! ga heen! en spreek mij nooit
 
van zulke dingen weer!
Slavin
 
Vergeef mij, jonkvrouw,
 
de boodschap, niet ik zelf, sprak uit mijn mond.
[pagina 311]
[p. 311]
Vasantasena
 
En om die boodschap ben ik boos. Ga heen!
 
Ga heen en zeg mijn moeder, als mijn leven
 
haar dierbaar is, dat zij dan nimmer meer
 
mij zulk een boodschap zendt!
Slavin
 
Zooals u wilt. af
Karnapuraka
komt haastig op met een buitengewoon schitterend gewaad

Waar, waar is de jonkvrouw?

Madanika

Lomperd, zijt ge zoo opgewonden, dat ge niet ziet, dat ze vlak voor u staat?

Karnapuraka

Jonkvrouw, ik groet u.

Vasantasena

Ge ziet er vroolijk uit, Karnapúraka, wat is er voorgevallen?

Karnapuraka

Ge hebt wat gemist, jonkvrouw, dat ge vandaag de heldhaftigheid van Karnapúraka niet met eigen oogen gezien hebt.

Vasantasena

Wat is dat wel geweest, mijn vriend?

Karnapuraka

Luister slechts. Die kwaadaardige olifant van u, de zuilenbreker

[pagina 312]
[p. 312]

bijgenaamd, had zijn paal verbrijzeld, zijn kornak gedood en was de hoofdstraat opgeloopen. Dat was een opschudding! en een geschreeuw: haal de kinderen weg, klim de boom in, kruip het dak op, zie je niet, dat hij hier op aan komt. Voetspangen raken los, gordels met juweelen bezet scheuren, armbanden van parels breken stuk en de dolle olifant, met slurf, met pooten en met slagtanden dompelt hij zich in de stad als in een bloeiende lotosvijver. Een bedelmonnik komt hem in den weg. Staf, drinkensnap, etensschotel vallen hem uit de handen, hij zelf wordt opgetild en op de slagtanden geworpen en al het volk roept, o God, hij wordt vermoord!

Vasantasena

En niemand verroerde zich? O, de lafaards!

Karnapuraka

Stel u gerust; de jonkvrouw gelieve te luisteren. Toen, ziende dat hij, een losgerukte ketting meesleepende, den bedelmonnik ophief en tusschen zijn tanden greep, heb ik, Karnapúraka, of neen, uw slaaf, mejonkvrouw, door u met kluiten rijst gevoed, heb ik van de markt een ijzeren staaf weggepakt en heb het beest toegeschreeuwd en er op losgeslagen, op den olifant, die er uit zag als de top van een rotsgebergte, geslagen, geslagen, totdat hij den monnik los liet van tusschen zijn tanden uit.

Vasantasena

Mooi zoo, Karnapúraka, mooi zoo. En wat toen?

Karnapuraka

Toen liepen allen te hoop, dat de heele stad overhelde als een ongelijk geladen schip en allen riepen: bravo, Karnapúraka, bravo! En toen, jonkvrouw, was er iemand, die zich eerst de plaatsen betastte, waar men gewoonlijk zijn juweelen draagt, en toen dat

[pagina 313]
[p. 313]

tevergeefsch was, naar den hemel ziende en diep zuchtende, heeft hij mij ter belooning dezen mantel omgeworpen.

Vasantasena

Ruikt die mantel ook naar jasmijn?

Karnapuraka

Jonkvrouw, hij ruikt zoo naar den olifant, dat ik geen andere lucht kan onderscheiden.

Vasantasena

Kijk dan eens naar het naamteeken.

Karnapuraka

Hier staat het, lees het zelf. reikt haar den mantel aan

Vasantasena lezend

‘Den eedlen Carudátta's eigendom.’

doet verheugd zich zelf den mantel om
Madanika

Wat zegt ge, Karnapúraka, staat de mantel de jonkvrouw niet goed?

Karnapuraka spijtig

Hm, ja, dat schikt wel, zoo tamelijk.

Vasantasena

Karnapúraka, hier hebt ge een belooning. geeft hem een sieraad

Karnapuraka buigt diep

Prachtig staat u die mantel nu, overheerlijk! wil gaan

[pagina 314]
[p. 314]
Vasantasena

Karnapúraka, waar is de edele Carudátta op dit oogenblik?

Karnapuraka

Langs denzelfden weg is hij naar huis teruggekeerd. af

Vasantasena
 
Kom meisje, laat ons gaan naar 't hoogst terras,
 
wellicht, dat wij er Carudátta zien.
Vasantasena en Madanika af
Çarvilaka komt angstig op
 
Den nacht gafik de schuld van wat ik deed,
 
ik heb den slaap verwonnen en de wachters,
 
maar nu bij daglicht ben ik als de maan,
 
die gaat verbleeken in den dageraad.
 
Alwie mij aankijkt, als ik haastig loop,
 
en wie mij nadert, als ik stil blijf staan,
 
mijn schuldig hart moet iedereen verdenken
 
beanstigd door zijn zonde. Roekeloos
 
was, wat ik uitvoerde om Madánika.
 
Den edelen, den armen Carudátta
 
heb ik bestolen in zijn schamel huis,
 
waar trommel, tamboerijnen en schalmei,
 
rietfluiten, citer en een toegebonden
 
handschriftenbundel alle have waren
 
en dan dit kistje, in een doek geknoopt,
 
vol sierjuweelen, fonkelend als de dag,
 
maar booze nacht en vloek voor mij geworden.
 
Ik, een Brahmaan, zoon van een Vedakenner,
 
van een, die zelfs geen gave aannam, ik,
 
Çarvílaka deed ongerechtigheid,
[pagina 315]
[p. 315]
 
en zulks om wie? om een Madánika,
 
een dansmeid, om haar uit den dienst te koopen.
 
Vloek over mijn lichtzinnigheid en vloek
 
over mijn armoede en mijn onverstand!
Madanika komt op
 
Çarvílaka! gij hier?
Vasantasena komt ongezien op
 
Waar blijft Madánika? ter zijde
 
Daar staat ze en babbelt
 
en drinkt met langen, onverpoosden blik
 
zijn wezen in, verdiept in zijn aanschouwen
 
ik wil niet storen en ik roep haar niet.
Madanika
 
Spreek toch, Çavílaka, ge ziet zoo angstig.
Çarvilaka ziet rond naar alle kanten
 
Ik moet u een geheim vertellen. Luister!
 
Bezweken voor mijn armoe, achtervolgd
 
door liefde tot u heb ik dezen nacht
 
om uwentwille een stoute daad gedaan.
 
Ga heen en boodschap aan Vasantaséna:
 
dit lijfsieraad, dat naar uw eigen maat
 
vervaardigd schijnt, wellicht kunt gij het dragen
 
En past het u. geeft haar het kistje
Madanika
 
Mij dunkt ik ken de steenen;
 
hoe komt ge er aan?
[pagina 316]
[p. 316]
Çarvilaka
 
Wat deert U dat? neem ze aan
 
en koop u los.
Madanika
 
Als ge mij niet vertrouwt,
 
waartoe begeert ge mij dan los te koopen?
Çarvilaka
 
Welnu dan: in den koopmanswijk vernam ik,
 
dat Carudátta...
Vasantasena en Madanika hevig ontsteld
 
O!
Çarvilaka
 
Madánika!
 
Kom tot u zelve! Al uw leden beven,
 
uw oog is van ontsteltenis verward,
 
ik wensch u los te koopen en gij siddert
 
van angst?
Madanika
 
Dolzinnige, ge hebt toch niet,
 
terwijl ge om mijnentwil die daad volvoerdet,
 
iemand in huis gewond, iemand gedood?
Çarvilaka
 
Ik heb mij niet aan slapenden vergrepen
 
en ik heb niemand letsel toegebracht.
Madanika
 
Waarlijk niet?
[pagina 317]
[p. 317]
Çarvilaka
 
Waarlijk niet!
Vasantasena bijkomend ter zijde
 
Ach, ik heradem!
Madanika
 
Den hemel dank! Luister, dit stel juweelen
 
hoort aan de jonkvrouw toe en was onlangs
 
als onderpand den ander toevertrouwd.
Çarvilaka
 
Als pand? waarom?
Madanika
 
Om een bepaalde reden.
fluistert in zijn oor
Çarvilaka
 
Helaas, dan heb ik zelf den tak ontbladerd,
 
waarbij ik schaduw zocht!
Vasantasena terzijde
 
Hij is bedroefd,
 
dus heeft hij in onwetendheid gehandeld.
Çarvilaka
 
Wat blijft er thans te doen?
Madanika
 
Dat zult gij zelf
 
het beste weten.
[pagina 318]
[p. 318]
Çarvilaka
 
Zeker niet; men zegt:
 
De vrouwen zijn verstandig van nature,
 
de mannen worden eerst uit boeken wijs.
Madanika
 
Stelt ge mijn woorden zoo op prijs, dan raad ik:
 
doe of ge als bode van dien edelen Heer
 
het pand terug komt brengen. Zoo zijt gij
 
geen dief, híj is bevrijd van zijn verplichting
 
en zíj is in haar eigendom hersteld.
Çarvilaka
 
Is dat niet al te driest?
Madanika
 
Geen dralen langer!
 
wacht hier, ik breng haar van uw komst bericht.
Vasantasena trekt zich terug. Madanika af
Çarvilaka
 
Haar helder inzicht heeft mij voorgelicht
 
als gids door blinde kronkeling van paden,
 
toorts in den nacht, wanneer de maan verdween.
Vasantasena en Madanika komen op
 
Heil u, o bajadere!
 
De edele Carudátta doet u weten:
 
bouwvallig is zijn huis en ongeschikt
 
om een zoo kostbaar onderpand te bergen
 
en daarom vraagt hij u: neem het terug.
Vasantasena
 
Neem ook mijn antwoord mede.
[pagina 319]
[p. 319]
Çarvilaka
 
Uw antwoord is?
Vasantasena
 
Mijn antwoord is zij hier, Madánika.
Çarvilaka
 
Geachte, ik begrijp niet...
Vasantasena
 
Carudátta
 
heeft mij zóó opgedragen: geef aan hem,
 
die u het sieraadkistje overhandigt
 
tot loon uw dienares Madánika.
 
Begrijp dus wel, híj is het, die haar geeft.
Çarcilaka ter zijde
 
Zij weet de gansche toedracht.
 
luid
 
Dank, o dank
 
u, Carudátta; lof en eer uw deugden!
 
Met deugd voorzien zijn armen machtiger
 
dan rijken zonder haar.
Vasantasena
 
Wagenbestuurder!
Slaaf
 
Het voertuig staat gereed.
Vasantasena
 
Madánika!
[pagina 320]
[p. 320]
 
Zie mij goed aan: ten huwelijk gegeven,
 
tot volle vrijheid door mij losgezegd,
 
ga thans, bestijg den blijden bruiloftswagen,
 
ga! en gedenk in liefde en vriendschap mij.
Madanika schreiend
 
De jonkvrouw stuurt mij weg. valt haar te voet
Vasantasena haar oprichtend
 
Met eerbied thans
 
moet men u groeten als beloofde bruid,
 
bestijg den wagen, ga en denk aan mij.
Çarvilaka
 
Heil u, o meesteres. Madánika,
 
zie haar goed aan en neig het hoofd voor haar,
 
zij heeft het onbereikbare u geschonken,
 
sluier en naam van een Brahmanenvrouw.
Çarvilaka, Madanika en slaaf af
Slavin komt op
 
Jonkvrouw, gelukskind, luister! een Brahmaan
 
komt tot u met bericht van Carudátta!
Vasantasena
 
O, lieflijk is de dag van heden, meisje!
 
geleid hem binnen met voorkomendheid. af
Slavin
 
Zooals de jonkvrouw wenscht.
zij geleidt Maitreya binnen, dan af
[pagina 321]
[p. 321]
Maitreya
 
Mijn oogen zijn nog blind en mijn gedachten
 
verward en duizelende van de pracht,
 
de wonderen van deze godenwoning
 
verrukt aanschouwd. Reeds bij de nadering
 
staat dadelijk het weidsche voorportaal
 
gereed tot welkomstgroet met rondgebogen
 
ivoren poortgewelf, de vleugeldeuren
 
gaan voor den gast eerbiediglijk op zij,
 
guirlanden wuiven en er waaien tal
 
van heilbanieren, met saffloer gekleurd,
 
die wenken als met noodigende vingers
 
tot binnenkomst. Dan oop'nen zich de hoven
 
een vergezicht, een ongepeilde vlucht
 
van ruimten telkens uit elkaar geboren
 
vervolgt, vermenigvuldigt zich, wijkt uit
 
en gaat verloren in den horizont.
 
 
 
De eerste hof staat kantig met een reeks
 
van torens, schelpen, lotosbloemen, maan
 
nabootsend in doorzichtigheid van steenen
 
en mat afglanzen, op de trappen ligt
 
witpleister-poeder uitgestrooid, zij zien
 
met kristallijnen vensters, waaruit snoeren
 
van parels hangen neder op de stad
 
in droom verzonken.
 
 
 
In den tweeden hof
 
staan, dikdoorvoed met gras en kaf en gierst,
 
de horens ingesmeerd met sesamolie,
 
trekstieren aangeknoopt. Een buffel zucht
 
als een gesmaalde edelman, er wordt
[pagina 322]
[p. 322]
 
een ram den nek gewreven, ginds de manen
 
gevlochten van een zwarten hengst, een aap
 
zit vastgebonden in den paardestal
 
en met een kluit van rijst en merg en olie
 
voert de kornak den olifant.
 
 
 
De derde
 
is de ontvangsthof van den adeldom.
 
Rietzetels staan gereed, een halfgelezen
 
handschrift ligt open op het dobbelbord,
 
bezet met echt-juweelen speelfiguren,
 
en kundig in der liefde oorlogsspel
 
zwerven aan alle zijden bajaderen
 
met hun gevolg.
 
 
 
Dan komt de vierde hof.
 
Hier dreunen diep en zwaar als onweerswolken
 
de tamboerijnen, cimbels zinken neer
 
als sterren van den hemel, smachtend klaagt
 
de fluit; als een jaloersche minnares
 
op schoot genomen, wordt de luit getokkeld
 
met nagels rood van hennasap gekleurd.
 
Er wordt gedanst, er wordt een spel vertoond
 
van teer bewogen en verliefden trant
 
en neuriend als honigbijen dronken
 
van bloesemsap gaan bajaderenmeisjes
 
een koorgezang beginnen zonder eind.
 
 
 
De hof, die volgt, lokt met een zwoele geur
 
van vet en olie; door de open monden
 
der deuren met een wolk van damp en stoom
 
zwoegt de verhitte keuken. Etenslucht
[pagina 323]
[p. 323]
 
hangt in het huis van uitgezochte spijzen
 
en boezemt eerbied in. Een keukenjongen
 
draait het beladen spit, de meesterkok
 
kneedt deeg met witte knuisten, taarten rijzen,
 
de honigkoeken gaan den oven in,
 
tulbanden staan besuikerd, maar helaas
 
niemand die zegt: ‘kom, proef dit lekkers eens.’
 
 
 
De zesde hof is die der edelsteenen.
 
Goudsmeden zitten wijdbeens neergehurkt
 
en wegen af op trillende balansen
 
topazen, jaspis, onyx, karneool,
 
turkooizen, amethyst en vlamsaffieren.
 
Robijnen worden er in goud gevat,
 
men vijlt aan filigraanwerk, parels worden
 
aan roode draden tot een snoer geregen,
 
beryllen gepolijst, schelpen doorboord,
 
koralen op een steen gewreven. Elders
 
zijn specerijen uitgestald, saffraan
 
droogt in den zon, muskus wordt nat gemaakt,
 
sandel geperst, zalven dooreengemengd,
 
aan bajaderen en hun minnaars wordt
 
betel en kamfer aangereikt, men ziet
 
elkander zijlings aan, er klinkt gelach,
 
er trekken zwermen uitgelaten slaven
 
en ginds slavinnen verder arm in arm,
 
en mannen, zoon en vrouw en goed verzakend,
 
slurpen likeur uit bekers en gerei
 
ontzonken aan de hand der bajaderen.
 
 
 
De laatste hof herbergt het vogelheer.
 
Hier roeken luid verliefde tortelparen,
[pagina 324]
[p. 324]
 
de papagaai als een gezet Brahmaan
 
draagt op zijn kruk een schoone versspreuk voor,
 
de ekster babbelt, met een keel gestreeld
 
door smaak van allerhande vruchtensappen
 
kweelt als een lichtekooi de koekoek; rijen
 
vergulde kevies, gouden traliewerk
 
hangt aan ivoren tanden, kwartels vechten,
 
paarlhoenders kakelen, duiven vliegen uit,
 
de huispauw oversprenkeld met juweelen
 
slaat met zijn vleugels als om af te koelen
 
het gloeiend koepeldak, met manken gang,
 
matglanzend als geronnen maanlicht zwerven,
 
flamingo's achter de verliefden aan
 
en langzaam stappend als bejaarde eunuchen
 
wandelen tamme reigers rond. Voorwaar,
 
de hemel zelf, de lusthof Nandana,
 
Indra's drie rijken op één plaats vereenigd,
 
zoo dunkt mij het paleis der danseres.
Slavin komt op
 
De jonkvrouw zal terstond verschijnen, edele.
Maitreya

Zeg mij, geachte, wie is die man met een lakenschen rok bekleed en overladen met een wonderlijke verschiedenheid van juweelen; wiegelend en met draaiing van ledematen drentelt hij op en neer.

Slavin

Dat is Vasantaséna's broeder, edele.

Maitreya

Hoe vreeselijke kastijdingstraffen moet hij hebben doorgemaakt

[pagina 325]
[p. 325]

in zijn vorige leven om tot belooning te worden herboren als de broeder van Vasantaséna! En toch, - neen, al straalt hij ook van sieraden en al glimt hij van olie en welriekende zalven, toch moet men hem schuwen als een tulpenboom, die gegroeid is op een begraafplaats. Maar zeg mij, geachte, wie is die vrouw in een gebloemden, mantel op een hoogen zetel gezeten, de voeten, glibberig van olie, in een paar muilen gestoken?

Slavin

Dat is de moeder van onze jonkvrouw, edele.

Maitreya

O hé, wat heeft die onreine heks een omvang van lichaam! Die is bepaald vooraf in huis moeten gebracht worden, als een godenkolossusbeeld, voordat men er aan denken kon een deur te gaan bouwen.

Slavin

Ge moogt ons moedertje niet zoo beschimpen, ze heeft de derdendaagsche koorts.

Maitreya

O, heilige derdendaagsche koorts, straf ook mij met zulke zegeningen!

Slavin
 
Spotter, je verdient er aan te sterven!
Maitreya

Slavinnendochter, dan was het beter dat zulk een opgeblazen dikzak stierf, dan was er een smulpartij voor wel duizend hongerige jakhalzen. Maar waar blijft uw meesteres?

[pagina 326]
[p. 326]
Slavin
 
Zij komt, aanschouw de jonkvrouw!
Vasantasena komt op
Maitreya
 
Heil u, geëerde!
Vasantasena
 
Wees gegroet, Maitréya!
 
Is die u zond, de koopmanszoon, welvarend?
Maitreya
 
Hij is welvarend, jonkvrouw.
Vasantasena
 
Is nog steeds
 
die boom van deugdzaamheid, wiens wortel trouw,
 
wiens tak betamen is, wiens twijgen schroom,
 
wiens bloesem zieleadel en wiens vruchten
 
zijn goede werken zijn, is hij nog steeds
 
een schuilplaats van de wufte vogels ‘vrienden’?
Maitreya ter zijde
 
Sierlijk gezegd van zoo iemand. luid
 
Voorzeker.
Vasantasena
 
Welnu, wat is de reden van uw komst?
Maitreya
 
De achtenswaarde Carudátta groet u,
 
eerbiedig doet hij weten door mijn mond:
[pagina 327]
[p. 327]
Vasantasena vouwt de handen op de borst
 
Ik hoor naar zijn gebod!
Maitreya
 
Ik, Carudátta,
 
ik heb het kistje, het in goed vertrouwen
 
beschouwend als mijn blijvend eigendom,
 
verloren bij het spel; de speelbankhouder
 
is daarop met een koninklijke opdracht
 
op reis en niemand weet waarheen gegaan.
Vasantasena ter zijde
 
Hoe groot van zin! een dief heeft het ontvreemd,
 
en hij: ik heb het bij het spel verloren,
 
zoo zegt hij; des te meer heb ik hem lief.
Maitreya
 
Neem dus in plaats hiervan dit parelsnoer.
Vasantasena ter zijde
 
Laat ik hem het verlorene zien? - Nog niet.
Maitreya
 
Mij dunkt, gij zult de gave niet aanvaarden?
 
Het is een eenig erfbezit, afkomstig
 
van moederszijde, trouw bewaard, mijns inziens
 
te kostbaar om te worden aangenomen.
Vasantasena lachend de slavin aanziende
 
Waarom niet? waarom neem ik het niet aan?
 
zij neemt het en legt het naast zich neer
 
ter zijde Hoe, al zijn bloesems zijn reeds afgevallen
[pagina 328]
[p. 328]
 
en nog drupt honig van den mangoboom?
 
luid Meld aan Uw Heer, aan den verblinden speler,
 
aan Carudátta dit uit mijnen naam:
 
ik kom deez' avond hem bezoeken!
Maitreya ter zijde
 
Wat?
 
Komt ze om nog meer te halen? luid
 
Edele jonkvrouw,
 
ik zal het melden. ter zijde
 
Waarlijk het is tijd,
 
dat hij wordt afgebracht van zijn verzot zijn
 
op deze slet. af
Vasantasena tot de slavin
 
Kom, haal het sieraadkistje,
 
wij gaan om Carudátta vreugd te brengen.
Slavin
 
Jonkvrouw, zie toch, er komt ontijdig onweer.
Vasantasena
 
Rijs, wolkgevaarten, regen, giet in stroomen,
 
en duisternis, val in, ik tel het niet.
 
Mijn hart, mijn harte hunkert naar de liefste.
 
tot de slavin Kom haal het parelsnoer en haast u, vlug!
 
allen af
[pagina 329]
[p. 329]

Derde tafreel

De tuin van Carudátta, afgesloten door den achterkant van het huis. Een groote, afgedakte veranda springt uit in den tuin
Carudatta op de veranda
 
Er komt een onweer vóór den regentijd.
 
Zwart als de hommel op den vochten buik
 
des buffels, geel gestreept door bliksemstralen,
 
komen de dofgefloersde wolken op,
 
door kranen overvlogen. Wolken, wolken,
 
als ganzentrek, als vliegende flamingo's,
 
als visschenscholen, als dolfijngestoei. -
 
Een onweer komt. Wanklankig schreeuwt de pauw
 
en op den vijver ruischen wild de zwanen.
 
Een plotselinge storm, een onrust vaart
 
den hemel door en door het angstig hart,
 
dat wacht en wacht en wachtende vergaat. -
 
Waar toeft Maitréya? O, hoe langen tijd
 
dat hij gegaan is naar Vasantaséna,
 
nog komt hij niet terug.
Maitreya komt op in den tuin

Wat een hebzuchtig vrouwspersoon, en hoe onvriendelijk! Zoo maar, zonder een woord van dank heeft ze het parelsnoer aangenomen en opgestoken. In al haar overvloed heeft ze nog niet gezegd, Maitréya, rust wat uit, drink een glas water. Mocht ik van die slavinnendochter het aangezicht nooit weer te zien krijgen. Terecht wordt er gezegd:

 
Een lotos zonder bol gegroeid,
 
Een warenventer, die niet knoeit,
 
Een goudsmid, die niet liegt en steelt,
 
Een dorpsbestuur, dat niet krakeelt
 
En een meisje zonder geld tevreden,
 
Dat zijn vijf groote zeldzaamheden.
[pagina 330]
[p. 330]

Laat ik toch zien, dat ik mijn vriend af breng van zijn neiging tot bajaderen. Hij gaat de veranda op. Heil u, het ga u wel!

Carudatta

Welkom, vriend Maitréya. Hoe staat het met de zaak?

Maitreya

De zaak is verloren.

Carudatta

Heeft zij het snoer niet aangenomen?

Maitreya

Als dat eens waar mocht wezen! Haar hand, teeder als een pas ontloken lotosplant op haar kostbaar voorhoofd leggende, heeft zij met een edelen zwier het aangenomen en het mij af handig gemaakt.

Carudatta

En hoe zegt ge dan, de zaak is verloren.

Maitreya

Dat is nog al duidelijk. Voor een poover kistje van niemendal, dat wij niet hebben opgegeten, dat wij niet hebben opgedronken, maar dat de dieven hebben weggehaald, heeft ze ons een parelsnoer ontfutseld, dat het puik is der vier oceanen. En op den koop toe, heeft ze haar vriendin een wenk gegeven en haar gezicht met een slip van haar kleed bedekt en mij hartelijk uitgelachen. En daarom val ik u, als Brahmaan, te voeten en smeek u nederig, wend uw geest af van die neiging tot bajaderen. Vriend, zulk een vrouw is als een aardkluit, men raakt ze niet weer kwijt als ze eenmaal in den schoen is gekomen en bovendien:

[pagina 331]
[p. 331]
 
een ezel en een olifant,
 
een meisje uit bajaderenstand,
 
een monnik bedelend langs straat,
 
een schooier en een advokaat,
 
waar die met hun bezoek verblijen,
 
daar kan zelfs onkruid niet gedijen.
Carudatta

Vriend, genoeg van die vermanende woorden. Word ik niet door mijn omstandigheden zelve in toom gehouden? Is er niet gezegd:

 
Wie geld heeft zal ze beminnen,
 
Voor geld zijn zulke te winnen.

ter zijde Voor geld ja, en voor niets anders zijn ze te winnen. luid Heb ik niet van haar afgezien, omdat de fortuin van mij heeft afgezien?

Maitreya omlaag ziende, ter zijde

Hij ziet naar den hemel op, hij zucht... Terwijl ik hem wilde terughouden, merk ik dat ik zijn verlangen nog heb doen toenemen. Er wordt dan toch wel terecht gezegd: ‘Dwars van zin is de min, zij gaat tegen alle wijsheid in.’ luide En, vriend, ook heeft zij nog gezegd: ‘Bericht aan Carudátta, dat ik vanavond hem bezoeken wil.’ Ik maak er uit op, dat zij het parelsnoer niet mooi genoeg vindt en dat zij er iets anders voor komt vragen.

Carudatta

Laat haar komen, vriend, zij zal bevredigd heen gaan.

Kumbhilaka komt op in den tuin

Ik ben nat tot op mijn rug van den regen en koud van de wind

[pagina 332]
[p. 332]

tot in het merg van mijn beenderen. En dan word ik uitgestuurd bij dit weer met een boodschap van niemendal: zeg aan den edelen Carudátta, dat zij vanavond komen wil. Alsof daar zoo'n haast bij was. Kijk, daar zit hij; en daar is zoowaar ook die kwajongen van een Brahmaan. Wacht, ik zal me bij hem eens eerst aandienen. gooit met een kluitje naar Maitreya

Maitreya

Wie is dat? Kijk, daar is Kumbhílaka. hij daalt in den tuin af. Wees welkom, Kumbhílaka, en kom binnen.

Kumbhilaka

Edele, ik groet u.

Maitreya

Vertel eens, waarvoor kom je bij zulk weer en in donker hier?

Kumbhilaka

Zij, zij, zij!

Maitreya

Wie, wie, wie?

Kumbhilaka

Zij, zij!

Maitreya

Slavinnenzoon, wat doe je toch als de voorlooper van een Koning, die aldoor uitroept, op zij, menschen, op zij, op zij!

Kumbhilaka

En jij als een eentonig vogelstemmetje, wiedewiet, wiedewiet.

Maitreya

Zeg het dan.

[pagina 333]
[p. 333]
Kumbhilaka

Komaan, je moet er eens naar raden. In welk jaargetijde loopen de mangoboomen uit?

Maitreya

In den zomer.

Kumbhilaka lachend

Wel neen, wel neen.

Maitreya ter zijde

Wat zal ik dan antwoorden? Laat ik het aan Carudátta gaan vragen. luid Wacht hier een oogenblik. gaat naar Carudatta Vriend, ik moet u eens wat vragen; in welk jaargetijde loopen de mangoboomen uit?

Carudatta

Domoor, in de vasanta!

Maitreya terugkomend, tot Kumbhilaka

Domoor, in de vasanta!

Kumbhilaka

Pas op, nu komt de tweede vraag. Wie zingt er in de dorpen van de veiligheid?

Maitreya

Wel, de stadswacht.

Kumbhilaka

De stadswacht in de dorpen? Neen vriend, weer mis, weer mis.

Maitreya ter zijde

Ik begrijp er niets van. Kom, ik zal het nog eens aan Carudátta vragen. luid Heer, wie zorgt er voor de veiligheid in de dorpen?

[pagina 334]
[p. 334]
Carudatta

De sena, vriend.

Maitreya terugkomend, tot Kumbhilaka

De sena, slavinnenzoon.

Kumbhilaka

Voeg nu die twee bij elkaar en spreek ze vlug uit.

Maitreya

Sena Vasanta.

Kumbhilaka

Omgekeerd, omgekeerd.

Maitreya draait zich om

Sena Vasanta.

Kumbhilaka

Domoor, de onderdeelen moet je omkeeren.

Maitreya de voeten omdraaiend

Sena Vasanta.

Kumbhilaka

Ach neen, de onderdeelen van het woord!

Maitreya denkt na, verheugd

Vasantasena!

Kumbhilaka

Eindelijk. Welnu, die is op komst. Bericht aan Carudátta, dat zij op weg is, dat zij al zoo goed als hier is. Kan ik dat aan u overlaten?

[pagina 335]
[p. 335]
Maitreya

Ik zal het zeggen. Kumbhilaka af Heer, er komt een schuldeischer om u te manen.

Carudatta

Hoe komt er tot ons huis een schuldeischer?

Maitreya

Hij staat al bijna aan de deur. Aanstonds komt Vasantaséna en heeft bericht vooruit gestuurd.

Carudatta

Mijn waarde, nooit hebt ge blijder boodschap gebracht. Kom, laten we ons op haar bezoek voorbereiden.

Carudatta en Maitreya af
Vasantasena, in het schitterend gewaad van een abhisârikâ, een slavin, een schermdraagster en de hoveling komen op in den tuin
Hoveling
 
Vasantasena, zie op topgebergte
 
rusten de wolken, aan een zilver draad
 
is de aarde opgehangen; vorschen slaken
 
den moddermond, de pauw roept uitgelaten,
 
een zachte lamp tintelt de nipaboom.
 
Als een verborgen schande schuilt de maan
 
weg achter wolken en de bliksem siddert,
 
gejaagd als een verdoolde, rusteloos.
Vasantasena
 
O meester, goed gesproken, immers zie,
 
de nacht als booze medeminnares
[pagina 336]
[p. 336]
 
verspert den weg mij met een donderwoord:
 
ontzinde! als de liefste rusten wil
 
bij mij, wier wolken boezems tegen zwellen,
 
wat gij dan hier?
Hoveling
 
Wijs haar terecht, mejonkvrouw.
Vasantasena
 
Waartoe? zij kent den aard der vrouwen nict.
 
Laat wolken regenen, laat de dondersteen
 
de aarde splijten, laat het bliksemvuur
 
de atmosfeer verzengen, laat de wind
 
zich zelf te barsten blazen in zijn drift,
 
hitte noch kou, opstand der elementen,
 
hemelrumoer, het deert de vrouwen niet,
 
wier hart is toegekeerd naar den beminde.
 
Daarom, o regen, wat verspert gij mij
 
den weg en randt mij aan met druppelhanden,
 
en waarom, donder, met uw leeuwenstem
 
brult gij mij toe en vlamt gij, bliksemstralen?
 
Vermenigvuldigt u! het baat u niet,
 
de liefste wacht en ik, ik moet wel komen.
Hoveling
 
Genoeg, genoeg, hier is zijn woning. - Hé!
 
laat iemand aan den eedlen Carudátta melden:
 
in deze ure zwoel van nachtjasmijn
 
komt de beminde naar des liefsten huis.
 
Met haren vochtig van het regenwater
 
en sidderende door het bliksemlicht
 
staat zij en spoelt de ranke voeten schoon
 
van slijk, dat kleeft aan gouden enkelspangen.
[pagina 337]
[p. 337]
Carudatta
komt op met Maitreya op de veranda

Vriend, ga eens hooren, wie daar is.

Maitreya

Zooals u beveelt. hij daalt in den tuin af. Heil u, jonkvrouw!

Vasantasena

Ik groet u, Edele! tot den hoveling Meester, deze schermdraagster staat u ten dienste.

Hoveling ter zijde

Handig bedacht om mij mijn afscheid te geven. luid Zoo zij het, geachte Vasantaséna. hoveling en schermdraagster af.

Vasantasena

Maitréya, waar is uw speler?

Maitreya ter zijde

Daar mag mijn meester zich wel door gevleid voelen, dat zij hem een speler noemt. luide Hij is thuis, geachte, treed binnen.

Vasantasena terzijde tot de slavin

Wat moet ik zeggen, waarmee hem begroeten?

Slavin

Zeg: speler, brengt de avond u geluk?

Vasantasena

En verder? hoe vervolg ik het gesprek?

Slavin

Dat wijst het oogenblik u zelf wel aan.

zij zijn op de veranda gekomen
[pagina 338]
[p. 338]
Vasantasena Carudatta met een bloem slaande
 
Speler, brengt u de avondstond geluk?
Carudatta staat vol vreugde op
 
Vasantaséna!
 
De avond brengt mij zuchten en verlangen,
 
De nacht heeft waken en verdriet gebracht,
 
maar nu, grootoogige, gij komen wildet,
 
nu brengt de avond einde van mijn leed.
 
Wees welkom, zet u neder! zij gaan zitten
 
Van de Kadambabloesem langs het oor
 
bedruppelt regenvocht haar éénen boezem,
 
een jonge prins, die wordt tot vorst gezalfd. tot Maitreya
 
Breng drooge doeken aan.
Maitreya
 
Naar u beveelt.
Slavin
 
Blijf, vriend Maitréya, ík zal haar bedienen.
 
is bezig met Vasantasena
Maitreya ter zijde tot Carudatta
 
Mag ik de jonkvrouw eens een vraag doen?
Carudatta
 
Zeker!
Maitreya
 
Waarom, geëerde, zijt gij hier gekomen
 
bij zulk een onweer en zoo duistren nacht?
Slavin
 
Jonkvrouw, de dienaar is wel zeer vrijmoedig.
[pagina 339]
[p. 339]
Vasantasena
 
Zeg liever: kiesch.
Slavin
 
De bajadere komt
 
den prijs vernemen van uw parelsnoer...
Maitreya ter zijde tot Carudatta
 
Heb ik niet juist gezien? zij vindt de parels
 
te weinig waard en komt iets anders vragen.
Slavin
 
immers, zij heeft het snoer in goed vertrouwen
 
beschouwend als haar blijvend eigendom
 
verloren bij het spel; de speelbankhouder
 
is daarop met een koninklijke opdracht
 
op reis en niemand weet waarheen gegaan.
Maitreya
 
Mij dunkt, die woorden heb ik meer gehoord.
Slavin
 
Neem dus in plaats daarvan dit kistje aan.
 
Waarom bekijkt ge het? Kent ge het van vroeger?
Maitreya
 
De kunstige bewerking boeit mijn oog.
Slavin
 
Uw oog bedriegt u; 't is hetzelfde kistje.
Maitreya tot Carudatta, verheugd
 
Heer, Heer! het is hetzelfde sieraadkistje,
 
dat door de dieven ons ontstolen werd!
[pagina 340]
[p. 340]
Carudatta ongeloovig
 
Dezelfde list, dien wij uit nood verzonnen,
 
wordt tegen ons nu toegepast.
Maitreya
 
Wel neen!
 
Zoowaar als ik Brahmann ben, 't is hetzelfde.
Carudatta
 
Dat ware een hoogst gewenschte samenloop.
Maitreya
 
Zal ik haar nog eens vragen?
Carudatta
 
Waarom niet?
Maitreya ter zijde tot de slavin
 
Is 't zoo?
Slavin ter zijde
 
Zoo is 't. zij fluistert Maitreya iets toe
Carudatta
 
Wat wordt daar door die twee
 
tesaam behandeld? Ben ik uitgesloten?
Maitreya tot Carudatta
 
Het ís zoo.
Carudatta tot de slavin
 
Is dit waarlijk 't zelfde kistje?
[pagina 341]
[p. 341]
Slavin
 
Heer, inderdaad.
Carudatta
 
Nooit heb ik blijde boodschap
 
zonder haar loon gelaten. Neem mijn ring...
hij ziet zijn hand zonder ringen en schaamt zich
Vasantasena ter zijde
 
Hoe innig lief heb ik hem weer hierom. luid
 
Heer Carudátta, was het wel gepast
 
door zending van het parelsnoer te toonen,
 
dat ge ons van argwaan jegens u verdacht?
Carudatta
 
Vasantaséna, wie had hier de waarheid
 
geloof geschonken? Armoede is, helaas,
 
een zwakke borg en uitteraard verdacht.
Maitreya
 
Blijft u van nacht hier?
Slavin
 
Edele Brahmaan,
 
nu wordt uw vragen al te openhartig?
Maitreya
 
Meester, als om de minnenden te storen
 
komt druppelend de regengod hier binnen.
Carudatta
 
Waarlijk, in stroomen zijgt de regen neer!
 
Geliefde, zie, gezalfd met vochte wolken,
[pagina 342]
[p. 342]
 
bewaaierd door den geurenden avondwind
 
wordt thans de jonge bruigom van den hemel
 
omstrengeld door den bliksemvlam, de bruid,
 
die rozeblozend tot de liefste komt.
 
Vasantasena zinkt aan zijn borst
 
O, donder, onweer, met een dieper toon
 
door uw genâ mag mijn gefolterd hart
 
huivrend herademen in dezen ure,
 
ontplooit mijn ziel zich, zendt haar reuken uit
 
als nachtjasmijn van den Kadambaboom!
Maitreya
 
Donder, slavinnenzoon, een lomperd zijt ge,
 
die zóó de jonkvrouw met uw stem verschrikt.
Carudatta
 
Mijn vriend, wees niet verbolgen op het onweer.
 
Laat honderd jaar met onverpoosde slagen
 
de donder bulderen, bliksemstralen schieten
 
nu dat de nooit gehoopte, moeitevol
 
verworvene mij in haar armen sloot.
 
Rijkzalig, onvolprezen is de man,
 
die zij met vochte, regenkoele leden
 
omstrengeld houdt.
 
Vasantasena, zie!
 
Het afdak buigt in zijn bouwvalligheid,
 
De sparren kraken van het zware water,
 
de pleister brokkelt, weeker wordt de muur,
 
kom dan, geliefdste, laat ons binnen gaan!
 
 
 
En nu, ruisch regen, val in stroomen neer
 
Stil op de takken, ritslend op de blaren,
[pagina 343]
[p. 343]
 
dof op de steenen, helder in het meer,
 
als harpenklank, als luiten en gezang,
 
als smachtende muziek van tokkelsnaren,
 
ruisch, regen, nu en val in stroomen neer.
allen af

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken