Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 3

[Die maniere der begraeffenisse].

Wat aenlanght die maniere der begraeffenisse²⁾, hare Coninghen⁺ ende Heeren begraven zy heerlijck ende magnifijck, die in setels inde graven settende, bekleedet ende ghewonden in de beste kleederen, begraven oock met hem een ofte twee van zijn vrouwen, die alder schoonste, ende die hy levende liefst ghehadt heeft, waer op onder die vrouwen ten tyden groote questie ende gheschil valt, (welcke weet by den Coninck, noch int leven wesende, ghedetermineert ende neder gheleyt) begraven inghelijcken met hem drie ofte twee van zijn knechten, ende veel ghewrocht Gout ende Silver, jae het beste service dat zy hadden, oock fruyten, Broot, Maiz ende dierghelijcke dinghen, ende dat meer is, die uytvaerden die de vrienden doen, zijn dat zy gieten door een riet ofte pype

2) Zarate cap. XII.

+ Maniere vande begraeffenisse.

[p. 226]

⁺mennichmael van haren dranck (welcken zy Cicha noemen) eenighe maten tot des verstorvenen mont, alleen om deser oorsaken willen, op dat hem niet mochte ghebreken tot zijn aencomste in die ander werelt, ondertusschen sulcke spysen ghebruyckende, met zyn vrouwen ende dienaeren; Ende dese maniere wert vast gheheel Peru ende Mexico door, by allen onderhouden, alleen dat een yeghelijck min ofte meer doet nae zijn qualiteyt, doch ten ⁺meesten in Peru, die vrouwen levendigh mede begravende: welck misbruijck, oorspronck genomen hadde uyt des Duyvels verblendinge, die tot eenighe tyden sommighe levendighe menschen verschenen was, in ghedaente van verstorvene, wandelende ende Vrouwen by sich hebbende, dusdanigh is die verblintheyt ende macht des Duyvels in den kinderen der ongheloovighen. Merckt in oost Indien haddet die duyvel daer toe gebracht, dat die vrouwen haer levendich met die doode Mans verbranden¹⁾, ende hier, ⁺dat zy haer levende by den dooden begraven. Zy beschreyen hare dooden veel daghen, ende op die graven stellen zy des verstorvenen figuere ende beeldt van hout ghemaeckt. Het ghemeene volck ende die handtwercks lieden, stelden oock yet van hare hanteringhe op die graven, als oock die Soldaten eenighe wapenen die men inden oorloch ghebruijckte, daer aen men sien mach wie daer begraven lach.

Soo aenbidden dan ende bekennen die Peruanen voor den hooghsten⁺ Godt Sonne ende Mane, ende sweeren daer by als oock by die aerde, die zy houden voor haer Moeder, ende ofte zy wel eenighe tsamen spreeckinghen met den boosen gheesten hielden, met haer raedtslaechden, ende antwoort van haer verwachteden, soo deden zy sulcks meer door vreese om niet beschadicht te wesen, dan om die te eeren, dat zy die Sonne voor den voornaemsten ende hooghsten Godt hielden, blijckt ten eersten uyt die veelvoudighe seer kostelijcke tempelen, die zy door 't gheheele rijck ghebout hadden. Item oock uyt die antwoorde des Conincks Atabaliba teghens den Dominicaner Moninck, Broeder Vincentius de Valle viridi, naederhandt eerste Bisschop van Peru, dien hem verkondichde, die scheppinghe van die Werelt door Godt, ende die verlossinghe door Christi doot, daer op hy antwoorde dat niemandt⁺ yet ghemaeckt hadde, dan zijn God die Sonne, die niet storve als Christus ghedaen heeft, dat wy ghelooven mochten

+ Cicha der Peruanen dranck.

+ Waer om die vrouwen levendigh mede begraven worden.

1) Zie Itinerario I blz. 166.

+ Beschryvinge harer dooden ende hoe zy die begraven.

+ Zy bekennen ende aenbidden de Sonne ende Mane als haren hooghsten Godt.

+ [76 a]

[p. 227]

inden ghekruysten ende ghestorvenen Christum, hy wilde blyven⁺ by zijn Godt ende zijn Guacas, die niet en sterven, 'twelcke sekere steenen waren, die zy met weenen eerden ende aenbaden.

+ Guacas goden van Peru neffens die Sonne.