Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 3

Relaes van die plaetsen die in't gheberchte ligghen²⁾.

DRie mylen van Cusco is die valeye Iucay, seer schoon tusschen hooge bergen, ghesont van locht ende fris: want het⁺ daer noch te heet, noch te kout is, ende 2. mylen hier af leyt Tambo, een ander, in welcke beyde groote ruynen ghesien werden,⁺ van ammonitie huysen der Coninghen, ende verder reysende, comt men in Condesuyo, een province waer in sommighe strijtbare mannen⁺ geweest zijn, hare steden hebbende tusschen hooghe bergen, daer veel wilde ende tamme beesten; hare huysinge zijn van steen ende die dacken van stroo; Oock waren alhier veel Heeren wooningen⁺ ende logementen, hebben eenderley maniere gelijck die anderen, ende offeren lammeren ende ander dieren in hare kercken, in welcke hem die Satan ten tyden laet sien. Die revieren zijn⁺ goudtrijck, ende men maeckt aldaer fyne Tapeten van schoone wolle gewrocht, ende wel met colueren onderscheyden. Dese streckinge der hooge bergen, so wy Andes hier voren genoemt hebben, gaet seer verre: want loopt geheel Peru door, tot die Strate van Magaglianes toe: waer in vele provincien ende steden liggen, ende vele hooge berghen, sommige met snee bedect, andere met Swevel vlammen, dat het qualijck daer over te reysen is, insonderheyt die wijl het die meeste tijt oock aldaer regent. Noch veel mylen verder

2) Voortzetting van de landbeschrijving van Cusco zuidwaarts. Cieza c. XCIV.

+ Valley Iucay.

+ Tambo.

+ Condesuyo een province.

+ [80 b]

+ Maken hier van wollen garen van allen colueren, fraye tapessery kleeden.

[p. 240]

⁺ghetrocken zijnde¹⁾, comt men aen't landt Collao, in't welck is die Lac Titicaca, waer in een Eylandt, daer op oock een tempel der Sonnen, ende alhier sayden zy haer Maiz, ende bewaerden haer schatten; rondtsomme dese Lack zijn veel plecken, ende hier in werden goede smakelijcke visschen gevangen. Noch voorder comt ⁺men aen die stadt Plata²⁾, welck light 150. mylen van Cusco, in die landtschap Charcas, aen een koude plaetse, meer dan eenige andere steden van't gheberchte; daer zijn weynich inwoonders: maer seer rijck, ende dese zijn het meeste deel van die tijt by die Mynen

Mynen van Potosi. Titelprent van Zarate, 6^e boek.

⁺van Porco ende Potosi, want Potosi niet meer dan 18. mylen van die stadt Plata gheleghen is, ontdeckt onder 'tbeleyt van Capiteijn Caruaial³⁾, als sommige Indianen met eenen Ian de Villa Roel, borger van Plata gingen langhs 'tlandt, hebben ghevonden een hoogen bergh, ligghende in een vlacke ende effene landouwe, aen die welcke als zy merckten eenige teeckenen van Siluer, hebben een weynich van die Myne gesmolten, ende bevonden die soo rijck, dat een quintal tot 80. merck Silvers quam, desghelijcken men noyt

+ Collao.

1) Cieza c. CIII.

+ Plata een stat seer rijck, 150. mylen van Cusco.

2) Cieza c. CVII-CIX.

+ Potosi 18. mylen van Plata gelegen, seer Siluer rijck.

3) Zarate in het vierde cap. van het zesde boek. Korter in het Caertthresoor II 166 met eene afbeelding, ook op den titel van het 6e boek van de Nederlandsche uitgaaf van Zarate geplaatst; hier in facs. Zie Het Boek 1929, blz. 322 sub 2.

[p. 241]

gesien ofte gehoort heeft. Dese tydinge brengende in Plata, is terstont die overheyt daer heen getrocken, die welcke uytgedeelt ende afghemeten hebben, een jeghelijck so veel als zy bearbeyden consten, waer door sulcken toeloop alhier ghecomen is, dat in corte tijt dese plaetse van meer dan 7000. menschen is bewoont worden. Die Indianen werckende, ende met der Spaengiaerden hare meesters uytcoop makende wat zy ter weken op brengen moesten. Dese Myne was van wonderbaerlijcke aert: want wilden met geen blaesbalcken ghesmolten wesen, noch in forneysen als andere Mynen, dan alleen in sommige kleyne forneyskens, die zy Guairas noemden, welcke zy op't hooghste der bergen maecten,⁺ met den mondt zuydwaerts, van waer die wint altijt wayt, ende doende hier in die Myne met colen ende Schapen mist, so werdt door die wint het vier so gloyende, dat door geen blaesbalcken oft ander instrumenten sulcks bequamer ende beter geschieden mochte.⁺ Die Peruanen aldus werckende, trocken door dit slechte middel met vele kleijnder moyten so grooten ghewin, dat zy boven haer ordinaris pacht, die zy haer heeren ter weken op brachten, sommighe over die 4000. Pezos rijck waren: maer om die groote toeloop die daer quam, wert daer oock groote dierte: want andere Mynen van silver, als Porco, ende die reviere Carabaya, daermen Gout vant, door dese verlaten werde, om dat zy hier meer profijts vonden. In dese bergen het geheele landt door, zijn ooc vele Aderen, van allerley colueren, daermen schoone verwen af maken ⁺mach. Het Silver die in dese Mynen ghevonden, ende den Coninck krijcht voor zijn deel, wert over landt nae Arequipa ghevoert, ende van daer nae Lima, Panama, Nombre de Dios ende Spaengien.

+ Guairas seltsame forneyskens.

+ Dese maniere wordt breeder verclaert int boeck Iosephi a costa dat op een caerte¹⁾ uytcomen sal in duytsch. Porco Carabaya. Aderen in de berghen van alle colueren, dat alle soorten van verwe gheeft.

1) Te lezen: op een corte, d.w.z. binnen cort. Bedoeld is: Iosephus de Acosta, Historie Naturael ende Morael van de Westersche Indien, Overgheset door Jan Huyghen van Linschoten 1598. Zie 4e boek, cap. 6-9.

+ [81 a]

1) Te lezen: op een corte, d.w.z. binnen cort. Bedoeld is: Iosephus de Acosta, Historie Naturael ende Morael van de Westersche Indien, Overgheset door Jan Huyghen van Linschoten 1598. Zie 4e boek, cap. 6-9.