Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel I

Techniek en modernisering. Landbouw en voeding

[p. 309]

Verantwoording van de afbeeldingen

De eerstgenoemde cijfers verwijzen naar de pagina's.

12.	Gemeentearchief Rotterdam, coll. Endert, inv. nr. 13 (foto H. Strengers; g 91. 662).
18.	Nederlands Spoorwegmuseum, Utrecht.
19.	De Nederlanden ('s-Gravenhage 1841), 36.
20.	Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem, nr. AA 14454.
21.	Atlas van Stolk, nr. 7498.
23.	Rijksmuseum, Amsterdam, F.M. 7065, kaart iii.
25.	Gemeentearchief Rotterdam, cat. nr. 1971-309.
26.	Gemeentearchief Rotterdam, repro-nr. 95679 (G 5679), xv 75.01.
29.	Eigen Haard (1884), 297.
31.	Harper's Magazine (1879), J. Lintsen, privé-collecie.
32.	Gemeentearchief Helmond.
33.	Koninklijk-Huisarchief, 's-Gravenhage, Album 413.
35.	boven: Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-topografische Atlas.
35.	onder: Album dédié à mes enfants (P. Regout, Maastricht 1868).
38.	Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem, prent nr. 9663 (foto AA 148663)
41.	De Flesch ('s-Gravenhage 1848), plaat 4.
47.	Vincent van Gogh Stichting/Van Gogh Museum, Amsterdam.
43.	Foto eigendom gemeente Bladel-Netersel, in bewaring bij Streekarchief Regio Eindhoven-Kempenland, collectie De Buck-Gindra. Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
44.	Atlas van Stolk, cat. nr. 5894 (8).
45.	Gemeentearchief Utrecht, cat. nr. T.A. Neude, ca. 1859.
48.	Schoolplaat H.J. van Lummel, 1857, Nationaal Schoolmuseum, Rotterdam.
49.	J. le Francq van Berkhey, Natuurlijke Historie van Holland, deel 9 (1811), pl. lix.
50.	Gemeentearchief Utrecht, cat. nr. T.A. U2.16.
52.	Atlas van Stolk.
55.	Landbouw-courant, 15 juni 1854. Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
57.	Atlas van Stolk.
59.	Landbouw-courant, 20 april 1854. Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
60.	Atlas van Stolk, nr. 7951.
62.	Landbouw-courant, 29 maart 1855. Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
63.	Schoolplaat H.J. van Lummel, 1857, Nationaal Schoolmuseum. Rotterdam.
64.	Landbouw-courant, 5 januari 1854.
65.	G.J. van den Bosch, Verslag aan de Algemeene Koninklijke Landbouw-Vereeniging over de stoom-cultuur in Engeland en hare toepassing in Nederland (z.p. 1861). Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
66.	G.J. van den Bosch, Verslag aan de Algemeene Koninklijke Landbouw-Vereeniging over de stoom-cultuur in Engeland en hare toepassing in Nederland (z.p. 1861). Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
68.	Atlas van Stolk, nr. 7616/2S.
70.	Gemeentearchief Den Haag, Topografie Z. Gr. 726, afd. Atlas.
72.	De Volksvlijt, (1856), 55.
73.	boven: Atlas van Stolk, nr. 3876/154.
73.	onder. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist, neg. nr. 167.393.
74.	Naar een tekening van L. Vellekoop.
75.	Foto-archief gemeente Gilze en Rijen.
76.	Privé-collectie P.W.E.A. van Bussel.
77.	Gemeentearchief Utrecht, T.A., U. 1581.
81.	Privé-collectie P.W.E.A. van Bussel
85.	Gedenkboek Noury & van der Lande 1838-1938 (z.p. 1938), 6.
87.	Privé-collectie J.S. Bakker, Z.H.-RO T28 63-4.
91.	Naar een ontwerp van O. Evans, The Young Mill-wright and Miller's Guide (1805).
92.	Nieuw Tijdschrift, 1 (1859).
96.	Jaarboek der Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel, departement Amsterdam, 1928, 138.
97.	De Volksvlijt, (1856), 4.
99.	boven: Rijksarchief in Zeeland, Zeeuwsch Genootschap, Zelandia Illustrata.
99.	onder. Gemeentearchief Tilburg
100.	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-topografische Atlas, collectie Olie.
102.	Uitgeverij De Tille, Leeuwarden, heeft de opnamen van de schilderijen van Ids Wierdsma ter beschikking gesteld.
105.	Gemeentemuseum Het Hannemahuis, Harlingen.
109.	Nederlandsch Weekblad voor Zuivelbereiding en Veeteelt (1899).
110.	K.J. van den Akker, Van de mond der oude Middelzee (Leeuwarden 1989), 19.
113.	Instituut voor Landbouwcoöperatie, Leeuwarden.
114.	Handboek voor den Nederlandschen Landbouw en Veeteelt (3e dr., 1895).
117.	J.P. Wiersma, Erf en wereld (Drachten 1959).
118.	Uitgeverij De Tille, Leeuwarden, heeft de opnamen van de schilderijen van Ids Wierdsma ter beschikking gesteld.

[p. 310]

120.	V. Bruinsma, Leerboek der boter- en kaasbereiding. Naar de nieuwste ontdekkingen op het gebied der zuivelbereiding (Groningen 1881), 135.
121.	boven: Koninklijk-Huisarchief, 's-Gravenhage.
121.	onder: De Natuur, 2 (1882), 352.
122.	Instituut voor Landbouwcoöperatie, Leeuwarden.
125.	Gemeentearchief Helmond.
126.	boven: Katholieke Universiteit Brabant: Brabant-Collectie.
126.	onder: Historisch archief DMV-Campina, Veghel.
129.	Reproductie ter beschikking gesteld door Alfa-Laval Agri B.V. te Groningen.
130.	Historisch archief DMV-Campina, Veghel.
131.	Historisch archief DMV-Campina, Veghel.
132.	Mededeelingen en Berichten der Geldersch-Overijsselsche Maatschappij van Landbouw, (1896), 191.
134.	Gemeentearchief Rotterdam, coll. Affiches, cat. nr. ii, 23.
139.	linksboven: V. Lang, Die Fabrikation von Kunstbutter, Sparbutter und Butterine (Wien 1895).
139.	rechtsboven: J. Fritsch, Fabrication de la margarine et des graisses alimentaires (Paris 1905), 58.
139.	onder. V. Lang, Die Fabrikation von Kunstbutter, Sparbutter und Butterine (Wien 1895), 105.
140.	boven: A. Mayer, Die Kunstbutter, ihre Fabrikation, ihre Gebrauchswert (Heidelberg 1884), 21.
140.	onder: J. Fritsch, Fabrication de la margarine et des graisses alimentaires (Paris 1905), 59.
142.	Ch. Girard et J. de Brevans, La margarine et le beurre artificiel (Paris 1889).
144.	Jan Cunen-centrum, Oss, nr. 90.31.42 (Francissen Fotografie, Breda).
147.	Jan Cunen-centrum, Oss, nr. 90.35.12 (Francissen Fotografie, Breda).
151.	De bakermat van de Margarine Industrie. Ant. Jurgens' Margarinefabrieken Oss (Oss 1910).
157	t/m. 165. Brochure Timmerman & Co, Manufacturers of high class butterines (Nijmegen 1884), Universiteitsbibliotheek Amsterdam, Broch. Rijn 139.24.
167.	Noord-Brabants Nijverheid in Beeld.
170.	Museum Boymans van Beuningen, Rotterdam.
172.	Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden.
174.	Gemeentearchief Amsterdam.
177.	Frans Hals Museum, Haarlem.
178.	Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden.
179.	Gemeentearchief Utrecht.
180.	Schoolplaat H.J. van Lummel, 1857, Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem.
183.	Ch. Laboulaye, Dictionnaire des Arts et Manufactures de l'agriculture, des mine, etc. (Paris 1867^3).
184.	Gemeentemuseum Helmond.
185.	G.F. Hermbstaedt, Chemische Grundlage der Kunst zu Brauen (Berlin 1814).
187.	F. Sedlmayr, Die Geschichte der Spatenbrauerei, 2. Band (1840-1874) (Nürnberg 1951).
188.	Belastingmuseum ‘Prof. dr. Van der Poel’, Rotterdam.
191.	GemeentearchiefRotterdam, coll. Affiches, cat. nr. x, 554.
193.	Zuid-Limburg in 19de-eeuwse foto's. Samengesteld door Kees Nieuwenhuizen, met een nawoord van Jos Perry (Amsterdam 1977).
194.	Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem.
199.	Archief Verenigde Bierbrouwerijen, Breda-Rotterdam.
200.	Museum voor Industriële Archeologie en Textiel, Gent.
202.	J. de Loverdo, Lefroid artificiel et ses applications industrielles, commerciales et agricoles (Paris 1903).
204.	G. Behrend, Eis- und Kälteerzeugungsmaschinen (Halle a/S. 1888).
206.	Gemeentearchief Dordrecht.
207.	Die Brauerei im Bild.
208.	Die Hefereinzucht in der Entwicklungsgeschichte der Brauerei (Berlin 1931).
209.	Gemeentearchief Amsterdam, archief Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij.
211.	De Bierbrouwer. Weekblad voor mouters en brouwers.
212.	Gemeentearchief Amsterdam, archief Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij.
214.	J. Baxa, G. Bruhns, Zucker im Leben der Völker (Berlin 1967).
220.	boven: Amsterdams Historisch Museum, A 31799.
220.	onder: Amsterdams Historisch Museum, A 31798.
222.	GemeentearchiefRotterdam, cat. nr. xxxiii-59, neg. nr. g 6338.
225.	Nieuw Nederlandsch Magazijn, (1856), 92-93.
226.	Gemeentearchief Amsterdam, archief Publieke Werken, 1844, doss. 161.
227.	Algemeen Rijksarchief, archief Ministerie Binnenlandse Zaken 1813-1864/Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, 4 nov. 1834.
229.	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-topografische Atlas.
230.	Amsterdams Historisch Museum, a 39079.
233.	Amsterdams Historisch Museum, a 1763.
234.	Gemeentearchief Amsterdam, neg. N. 6500.
235.	Gemeentearchief Amsterdam, neg. N. 6500.
238.	Wetenschappelijk Maandschrift, (1836).
242.	Gemeentearchief Etten-Leur, collectie Heerma van Voss.
245.	Katholieke Illustratie, 8 (1874/75), 60.
246.	Gemeentearchief Etten-Leur, collectie Heerma van Voss.
248.	Gemeentearchief Roosendaal.
249.	Elektrotechnische Zeitschrift, 16 (1898).
250.	Rijksvoorlichtingsdienst, Den Haag _ tijdschrift De Prins.
251.	Gemeentearchief Rotterdam, coll. Affiches.
254.	Iconografisch Bureau, Den Haag.
255.	Gemeentearchief Roosendaal.
257.	Gemeentearchief Etten-Leur, collectie Heerma van Voss.
259.	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-topografische Atlas, neg. nr. d 28437.
261.	GemeentearchiefRotterdam, coll. Affiches.
262.	Eigen Haard (1882), 509.
263.	boven: Rijksvoorlichtingsdienst, Den Haag _ tijdschrift De Prins.
263.	onder. Rijksvoorlichtingsdienst, Den Haag _ tijdschrift De Prins.
264.	Gemeentearchief Rotterdam, coll. Affiches.
266.	Gemeentearchief Amsterdam, archief Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij.
268.	Afdeling Speciale Collecties, Landbouw-Universiteit Wageningen.
271.	Atlas van Stolk, D. Noothoven van Goor, Het nuttig Prentenboek (1858), 66.
272.	Atlas van Stolk, nr. 7633.
274.	H.J. van der Beek, E.J. von Baumhauer (Leiden 1963).
275.	Gemeentearchief Rotterdam, coll. Affiches.